Edebi Hatıralar Hüseyin Cahit Yalçın

Ahmet Şerif, Hemrah, Münif Fehim, Akşamcı, Safvet Suad imzalarını da kullandı.
İlköğrenimine İstanbul'da Yakup Ağa Mahalle Mektebinde başladı.
Sekiz yaşında iken taşındıkları Serez'de Askeri Rüştiyeyi (ortaokul) bitirdi.
Ortaöğrenimini İstanbul İdadisinde (lise) yaptı.
Kendi kendine Fransızca öğrendi. O yıllarda çeviri çalışmaları Maarif ve Resimli Gazete'de yayımlandı.
Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Fakültesi, )'ni bitirdi. Öğretmenleri arasında Mizancı Murad Bey, Abdurrahman Şeref Bey ve Recaizade Mahmud Ekrem vardı.
Fakültede son sınıf öğrencisi iken Mektep dergisinin yönetimini üstlenerek basın hayatına girdi.
Okul bitince Maarif Nezaretinde (Milli Eğitim Bakanlığı) memur olarak çalışmaya () başladı.
Aynı yıl Servet-i Fünün dergisinde bir öykü yayımlayarak Edebiyat-ı Cedide Topluluğuna katılmış oldu. Bu yıllarda Mütalaa, Tarik, Sabah ve Saadet gazetelerinde yazdı. "Edebiyat ve Hukuk" adlı bir çeviri yazısı yüzünden Servet-i Fünün dergisi kapatılınca () II. Meşrutiyete kadar () yazı hayatından uzak durdu. Bu arada Vefa ve Mercan liselerinde öğretmenlik () ve yöneticilik () yaptı.
Meşrutiyetin ilanından sonra memurluktan ayrıldı.
yılında Tevfik Fikret ve Hüseyin Kâzım ile birlikte Taran gazetesini çıkarmaya başladı.
İttihad ve Terakki Fırkasına girerek İstanbul’dan milletvekili seçildi.
31 Mart (14 Nisan ) olayı sırasında matbaası basıldı. Divan-ı Harb tarafından 'de iki ay hapse mahkum edildi.
Mütareke yıllarında tutuklanarak sürüldüğü () Malta adasında İngilizce ve İtalyanca öğrendi.
yılında yeniden çıkarmaya başladığı Tanin gazetesinde Cumhuriyet hükümetini eleştirince gazetesi kapatıldı. İki kez tutuklanarak İstiklal Mahkemesine verildi. İlkinde beraat etti, ikincisinde aldığı bir buçuk yıl sürgün cezasını Çorum'da () tamamladı.
İstanbul'a dönüşünde bir arkadaşının aracılığıyla Sanayi ve Maadin Bankasında çalışmaya başladı. Ancak I. Türk Dil Kurultayında dil devrimi konusunda resmî görüşe karşı çıkınca bankadaki görevine son verildi ().
Çıkardığı Fikir Hareketleri () dergisinin bütün yazılarını kendisi yazıyordu.
'ten itibaren, haftalık Yedigün dergisinde anılar ve gezi yazılan yazdı. Atatürk'ün ölümünden sonra politikaya atılarak İstanbul () ve Kars'tan () milletvekili seçildi. yılında getirildiği Ulus gazetesi başyazarlığını ölümüne kadar sürdürdü. Son yıllarında da yirmi altı ay hapse mahkum edildi, ancak yaşı ve hastalığı dikkate alınarak cezası kaldırıldı.
Feriköy Mezarlığında toprağa verildi.
Hüseyin Cahit Yalçın yazarlık hayatına, lise ikinci sınıf öğrencisi iken Ahmet Midhat'ın etkisindeki yazdığı Nadide () adlı bir romanını yayımlayarak girdi. Romanlarında dönemindeki varlıklı kesimi anlattı. Asıl önemli yanı ise gazeteciliğidir.
Yeni edebiyatın kurulma aşamasında Divan edebiyatına amansız eleştiriler yöneltenlerden biriydi ve bu tutumunu ilk eseri olan Nadide adlı romanında da işledi. Daha sonraki çalışmalarına bakarak onu realist saymak mümkündür. Ancak sadece seçkin okuyucu için yazmak düşüncesi taşıdı. Öykülerinde gündelik hayatta yer alabilecek insanlara çok az yer verdi. Bu açıdan gerçekçiliğe aykırı düşer.
Hayal içinde adlı romanı, öykülerine oranla daha başarılı bulundu. Edebiyat-ı Cedide devrinde iki tür dil kullandı. Şiirlerinde düzyazı dilini, ayrıca öykülerinde ve şiirlerinde yer yer ağır bir dil kullandı. Konuşma dilinin bütün inceliklerini bilmesine rağmen bunu yazı dili olarak kullanmadı. Cumhuriyet devrinde sade Türkçeyi benimsedi. Bir öykü yazarı olarak diğer Servet-i Fünûnculardan çok farklılık sergilemedi. Söyleyişinde Edebiyat-ı Cedide üslûbunun bütün özellikleri vardır. Ali Kemal, Ahmet Rasim, Mehmet Celâlle polemiklere girdi. Eleştiri anlayışı romantiktir. Yazılarında çeşitli edebiyat ekolleri ve bazı Batılı yazarlar üzerinde durdu.
Basılan eserleri dışında gazete ve dergilerde Malta Adasında adıyla sürgün anılarım (, tefrika), On Yılın Hikâyesi başlığıyla anılarını (, tefrika) Yedigün dergisinde; aynı yılları Meşrutiyet Hâtıraları adıyla Fikir Hareketleri dergisinde (, tefrika), Meşrutiyet Devri ve Sonrası başlıklı anılarını Halkçı gazetesinde (, tefrika); Mercan'dan Babıâli'ye adlı anılarını Yedigün dergisinde (, tefrika) yayımladı.
"Hikâyelerindeki bu değer düşüklüğüne karşılık, Hayal İçinde romanı, delikanlılık çağına yeni giren bir okullunun ilk aşk heyecanlarını, yok denecek kadar basit bir vaka içinde, başarıyla anlatan usta işi bir romandır. Bunu sürdürecek ve o devrin basın hayatım anlatacak olan Hakikat Pençesinde romanının yazılamayışı, edebiyatımız için bir kayıptır ()
"Yazarın Edebiyat-ı Cedide devrindeki üslûbundan söz ederken bir nokta üzerinde önemle durmak gerekiyor: "süslü" söylemek, "edebiyat yapmak" ve "şairânelik" merakı, özellikle mensur şiirlerinde ve hikâyelerinde bu hastalıktan kendini hiçbir zaman kurtaramamıştır. Hüseyin Cahit'in üslûbu hakkında bugüne kadar tekrarlanıp gelen Edebiyat-ı Cedide grubunun diğer bir vasfı olan süslü yazmak temayülünden en çok kurtulabileni olduğu, bütün Servet-i Fünûn muharrirleri arasındaki dikkati çekecek kadar yapmacıksız dil ile yazdığı yolundaki yargılar hiçbir temele dayanmıyor. Aksine, süslü yazmak düşkünlüğü, onda, arkadaşlarından daha aşırı halde idi. Bir düşünceyi yalın sözlerle anlattığı zaman yazısının edebiyat dışı kalacağını sanmıştır." (Cevdet Kudret)
"Eski sevgili tipine yönelik olarak Nadide romanında ortaya konulan eleştirel tavrı, aydınların eski edebiyattan kopuşuna bir delil olarak kabul etmek gerekir. Romanda önce birçok fikir ve tenkit yazısında eski edebiyata yöneltilen eleştiriler, kurmaca bir eser olan romanda da motif olarak kullanılmış olmaktadır." (Selçuk Çıkla)
"Cahid daha otuz beş yıl evvel dememiş miydi ki herkesin söyleyeceğine ehemmiyet vererek fikirlerinden vazgeçenler hiçbir fikre malik olmayanlardır.O bunun için Cumhuriyet kararını da, harf inkılabı kararını da daha ilanından evvel teşvik edip alkışlayanlardan oldu. Edebiyatta, siyasette uzun bir cidalle el ele koşan yalçın kalem, şimdi hürriyet-i ebediyye yolunda sakin bir yurd ihtiyar etmiştir, bakışı, sesi, siması o kadar yumuşak olan üstadımız şimdi kim bilir, derinliklerinde ne fırtınalar saklıyor?'' (Hakka Tarık Us)

• Nadide ()
• Hayal İçinde ().

• Hayat-ı Muhayyel ()
• Hayat-ı Hakimiye Sahneleri ()
• Niçin Aldatırlarmış ().

:

• Edebî Hatıralar (, Edebiyat Anıları adıyla, haz.: Rauf Mutluay, )
• Siyasî Anılar (haz: Rauf Mutluay, )
• Tanıdıklarım ().

• Türkçe Sarf ve Nahiv ()
• Yeni Başlayanlar için Türkçe Sarf ve Nahiv ().

• Tarih-i Umûmi (c. 1, İlkçağ, tsz.; 2. cildini Ali Reşat yazdı).

• Graziella (roman, A. de Lamartine'den, )
• Madam Krizantem (Cevdet Kudret ile) 
• İzlanda Balıkçısı (roman, Pierre Loti'den, )
• Sosyalist Meslekleri (sosyoloji, Vilfredo Pareto'dan, 2 cilt, )
• Hunların Türklerin Moğolların ve Daha Sair Tatarların Tarih-i Umumisi (Joseph de Cuignes'den, 8 cilt, )
• Hürriyet-i Vicdan (sosyoloji, Leon Marillier'den, )
• Tecrübe Üzerine Müesses Psikoloji (H. Haffding'den, 2 cilt, )
• Asri Demokrasiler (sosyoloji, V.J. Bryce'den, 4 cilt, )
• Din Hayatının İptidai Şekilleri (sosyoloji, 2 cilt, , ) 
• Ahlak Terbiyesi () (E. Durkheim'dan)
• İslâm Tarihi (Leone Caetani'den, 10 cilt, )
• Demokrasi ve Mesâil-i İktisâdiye (sosyoloji, A.T. Hadley'den, )
• Sanayi-i Nefisenin Menşeileri (sosyoloji, Yrjö Hirn’den, )
• Hürriyet (sosyoloji, J.S. Mill'den, )
• İngiltere'nin Hükümeti (sosyoloji, A.L. Lowerdan, 5 cilt, )
• İlim ve Din (sosyoloji, E. Boutrotuc'dan, )
• Ruh ve Beden ()
• Çocuklar Hakkında Asri Fikirler () (A. Binet'ten)
• Çocuğun Psikolojisi ve Tecrübî Pedagoji (E. Cleparede'den, )
• Siyasî Hürriyetlerimiz (sosyoloji, Maurice Caudel'den, 2 cilt, )
• Demokrasi (sosyoloji, E. Vacherot'tan, 2 cilt, )
• Vatandaşın Kitabı (sosyoloji, E. Laboulaye'den, )
• Aile İçinde Terbiye-Ebeveynin Günahları-Kızlarımız - Aile İçinde Terbiye-Ebeveynin Günahları-Oğullarımız (psikoloji, F. Thomas'tan, , )
• Allahlar Susamışlardı (roman, A. France'dan, )
• Kürek Cehennemi (roman, Tullio Murri'den, )
• En Güzel İtalyan Hikâyeleri ()
• Fransa Tarihi (Jacques Bainville'den, 2 cilt, )
• İngiltere Tarihi (Andre Maurois'den, 2 cilt, )
• Cihan Harbi'nin Şarka Ait Kaynakları (tarih, Jean Pichon'dan, )
• Türk Mektupları (mektup, Augier de Ghislen'den, )
• Avrupa Kavimlerinin Mukayeseli Tarihi (Charle Seignobos'dan, 2 cilt, )
• Kavgam (düşünce, A. Hitler'den, 2 cilt, , )
• Yırtıcılar (roman, Annie Vivanti'den, 2 cilt, )
• Hususî Hayatlarında Hükümdarlar (monografi, E. Bergson'dan, 2 cilt, )
• Büyük Katerina (monografi, Lucien Murat'tan, )
• Sovyet Efsanesi ve Hakikat: Kızıl Rusya'nın İçyüzü (A. Koestler'den, )
• Kızıl Rusya: Tek Başına Bir Dünya (W.C. Bullitt'ten, )

• Malta Adasında adıyla sürgün anıları (, tefrika) (Yedigün dergisi)
• On Yılın Hikâyesi başlığıyla anıları (, tefrika) (Yedigün dergisi)
• Meşrutiyet Hâtıraları (, tefrika) (Fikir Hareketleri dergisi)
• Meşrutiyet Devri ve Sonrası (, tefrika) (Halkçı gazetesi)
• Mercan'dan Babıâli'ye (, tefrika) (Yedigün dergisi)

(Balıkesir, 7 Aralık &#; İstanbul, 18 Ekim ) Gazeteci, yazar, siyaset adamı. Öğrencilik yıllarında Ahmet Mithat Efendi&#;nin etkisi altında Nadide adında, bir roman kaleme aldı. &#;da parlak bir dereceyle Mülkiye Mektebi&#;ni bitirdi, aynı yıl Maarif Nezareti Mektubi Kalemi&#;nde memur olarak girdi. Mütalaa, Tarik, Sabah ve Saadet gibi gazetelerde ilk yazılarını yayımladığı günlerde Servet-i Fünun topluluğuna katıldı. Servet-i Fünun dergisinin yanında, Edebiyat-ı Cedide Kütüphanesi&#;nin kurulmasını sağladı; ayrıca Servet-i Fünun karşıtı yazarlarla yapılan kalem kavgalarında daima ön planda yer aldı. &#;de, II. Meşrutiyet&#;in ilanı ile birlikte edebiyatı bıraktı ve politikaya girdi. Ağustos &#;de yakın arkadaşları Tevfik Fikret ve Hüseyin Kâzım&#;la birlikte Tanin gazetesini kurdu, İttihat ve Terakki&#;nin siyasi alanda bir nevi kalemşoru oldu. Aynı yıl, İstanbul milletvekili seçildi. &#;de Düyun-ı Umumiye Dayinler vekili oldu, bu görevi &#;a kadar devam etti. &#;ten sonra İttihat ve Terakki&#;yi eleştirmeye başladı, Balkan Savaşı&#;ndan sonra Tanin&#;i bütünüyle bıraktı. Haziran &#;da Malta&#;ya sürüldü, &#;de Tanin&#;i yeniden çıkarmaya başladı. Hükümete yönelttiği ağır eleştiriler ve eski İttihatçıları savunması dolayısıyla &#;te İstiklal Mahkemesi&#;nde yargılandı. &#;te müebbet sürgün cezası ile Çorum&#;a gönderildi. Bu tarihten Atatürk&#;ün ölümüne kadar politikanın dışında durmaya çalıştı. &#;te Akşam gazetesinde yazılar yazmaya ve Türk kültür hayatının önemli yayın organlarından biri olan Fikir Hareketleri dergisini () yayımlamaya başladı. arasında Yedigün&#;de sohbet, deneme ve gezi yazıları yayımladı. Atatürk&#;ün ölümünden sonra İsmet İnönü&#;nün teklifiyle tekrar politikaya döndü. arasında Çankırı, İstanbul ve Kars milletvekili olarak TBMM&#;de bulundu. &#;te Tanin&#;i yeniden çıkarmaya başladı. Yaşadığı dönemin çeşitli edebi ve siyasi olaylarının bizzat içinde bulunan yazarın bu yazıları, yakın dönem Türk düşünce ve siyaset tarihi bakımından önemli birer kaynak niteliğindedir. Yalçın, bütün bu faaliyetlerinin yanında elli kadar eseri de dilimize kazandırmıştır. Yapıtları: Nadide (roman, ), Hayal İçinde (roman, ), Hayat-ı Muhayyel (öykü, ), Niçin Aldatırlarmış? (öykü, ), Hayat-ı Hakikiye Sahneleri (öykü-mensur şiir, ), Kavgalarım (polemik, ), Edebi Hatıralar (), Siyasal Anılar (), Talat Paşa (), Türkçe Sarf ve Nahiv (), Benim Görüşümle Olaylar (4 cilt, ), Seçme Makaleler ().

Dergi:  

ODU Journal of Social Sciences Research

Özet:

Comparative studies of literature are mostly carried out on poetry and fictional genres such as stories, novels, and theatre. However, in this paper, the memoirs of two authors will be evaluated comparatively. In this study, where Thirty Years (Forty Years, ) by Halit Ziya Uşaklıgil and Literary Memories (Literary Memoirs, ) by Halit Cahit Yalçin, which are important resources for the studies conducted on the Servet-i Fünûn period in Turkish Literature, will be discussed, we will try to examine how Halit Cahit Yalçin is involved in Halit Ziya's memoirs by comparing it with his own memoirs. Studies conducted on the literary life of Hussein Cahit Yalçin, who takes part as a story writer and a novelist in the movement of Servet-i Fünûn, are more limited compared to other writers of Servet-i Fünûn movement. Both the fact that the writing of Hussein Cahit Yalçin was overshadowed by Halit Ziya and Mehmet Rauf, and that his ties with literature weakened after he went into journalism and politics after the 2nd Constitutional Era were effective in this. He appeared in Turkish history as a polemicist journalist and a political figure after the 2nd Constitutional Era. In this paper, which aims to benefit from the critical distance and objectivity offered by evaluating multiple works comparatively, we will try to contribute to the studies Hussein Cahit Yalçin's literary identity by focusing on the activities of Servet-i Fünûn.

Anahtar Kelimeler: