Arabada Alkol Içmek Yasak Mı

Sedef ŞENKAL DEMİR- Serdar KULAKSIZ- Ahmet CİRİK / AHT

Meclise sunulan yeni yasa teklifiyle, özel araçlarda sigara içmeye ve alkollü içeceklerin reklamlarına yasak gelmesi isteniyor. Reklam yasağına uymayanları bin liraya kadar para cezaları öngörülen teklifle birlikte tartışmalar da başladı. Özellikle özel araçta sigara içme yasağının anayasal hak ve özgürlükler bakımından insan haklarına aykırı olduğu belirtilirken, yasağın sadece insan sağlığını öngörmesinin yeterli olmayacağına dikkat çekildi.

'Sahillerimiz, Suudi Arabistan'a döner'
NUH HÜSEYİN KÖSE (Hakim-Yargıçlar Sendikası Başkan Yardımcısı)
Diğer yasakları gölgelemek için, insan sağlığına olan duyarlılıklarının kullanıldığı inancındayım. İnsanların, insan sağlığına olan duyarlılıklarını kullanarak kamuoyu oluşturup bir takım yasakların önünü açmak için yapılan insan hak ve özgürlüklerinin ihlali niteliğindeki bir yasaklama çalışmasıdır. Benim içtiğim sigara sadece beni ilgilendiririr, başka insanlara zarar vermedikten sonra insanlar sigara içebilir. Devletin yapacağı yasaklamak değil sadece sigaranın zararlarını anlatmak, sigara içenlerin başkalarına zarar vermesine engel olmaktır. Başka bir yasak da içkili mekanlarla ilgili geliyor. Başlangıçta çok masumane görünse de, görünür şekilde içki içilmeyeceğine dair yasak yasalaşırsa sahil bölgeleri Suudi Arabistan'a döner.

'Özel yaşama müdahaledir'
SÜHEYL BATUM (CHP Milletvekili-Anayasa Hukuku Profesörü)
Araba içinde sigara içme yasağı özel yaşamı engelleme anlamına gelir. Evde içilirse özel araçta da içilir. Özel yaşama büyük bir müdahaledir. Anayasamız öngörmüştür bunu; özel hayata müdahale edilemez, Ceza Kanunu'nda da suç. Sigara zararlıdır ama özel yaşamında kulanabilir. Uyuşturucu madde değil. Yasak araç içinde ise aykırı. Alkol reklamlarının yasaklandığı birçok ülkede görülen bir şey. Çok yabancı bir kavram değil aslında. Parklarda içki içme yasağı çok önceden mevcuttu. Otoyollarda yabancı ülkelerde de satış mağazalarında alkol satmazlar. Türkiye'de alkol trafik kazalarında temel neden olduğu için yol kenarlarında içki vermemeleri göze batmıyor. Tabiatıyla devletin görevi engellemek değil bilinçlendirmek. Satışı engellemek ticari hayatı da engellemek anlamına gelir ki, bu da anayasal hak ve özgürlüklere aykırı bir durum.

'Ölçü kaçmazsa zararlı değildir'
İSMET BERKAN (Gazeteci)
Alkollü içeceklerin üzerinde 'alkol sağlığa zararlıdır' ifadesi konulacak. Bu doğru bir bilgi değildir. Çünkü alkol sağlığa zararlı değil. Herşeyin fazlasının zararı olduğu gibi alkolün de fazlası zarar verir. Günde 20 ekmek yerseniz zehirlenip ölürsünüz. Alkol kullanırken de ölçüsünü bildiğiniz takdirde zararlı değildir. Yeni yasa teklifi bu yönüyle doğru bilgi içermiyor. Sigara konusunda Amerika'nın bazı eyaletlerinde de özel araç içerisinde sigara içmek yasak. Başkalarına zarar vermeden kendi özel alanında sigara kullanmanın yasaklanması doğru mu? Bu noktada özel alan, kamusal alan tartışması yapılabilir.

'Yasaklarla gelişen toplum kötüye gider'
ALİ RIZA DİZDAR (Avukat)
Kamu araçlarında yasaklanması, kamunun selameti açısından Anayasalara da İnsan Hakları Sözleşmelerine de uygundur. Zira Anayasalarda ve İnsan Hakları Sözleşmeleri'nde bu hakların kısıtlanacağı yazılıdır. Bireyin gelecek nesillerin sağlıksız olmasına sebebiyet veren bazı uyuşturucu maddeler kullanması kısıtlanabilinir. Fakat bunun dışında bireyin sigara içme ve alkol alma hakkı elinden alınamaz. Kaldı ki, Trafik Yasası'nda da, belli bir ölçüye kadar alkollü olan kişiler araç kullanamaz. Ancak yasada, sigara içerken araç kullanılmaz diye bir yasak yoktur. Bu türde getirilmeye çalışılan yasaklar bireyin insan haklarına tecavüzdür. Yasaklarla gelişen bir toplum kötüye gider.

'Bu yasaklardan dolayı sigaraya başlayacağım'
PROF. DR. BİRSEN GÖKÇE (Sosyolog)
Yetişkin insan kendi yaşamına kendisi yön verir. Devlet belli yaş grupları için yasaklama getirebilir. Bu da belli düzeylerle sınırlıdır. Yetişkin bir insana kendi mülkü olan bir otomobilde yasaklama getiriliyor, kendi evinde yasak getirilmiyor. Bu yönüyle de çelişkili. Sigara bırakma kampanyalarını destekliyorum. Ancak yasaklama getirilmesi yanlış. Yetişkin bireyin karar verme mekanizması, yaşam alanında kendi seçeceği bir takım tercihleri yapması ona ait bir şeydir. Sigara içen biri değilim ama bu yasaklardan dolayı sigara içmek istiyorum. Yasaklar toplumda özendirici oluyor, istekleri arttırıyor. Bireyler zamanı gelir içkisini içer zamanı gelir ayranını içer zamanı gelir hiçbirini içmez. Bu siyasal iktidarların belirleyeceği bir durum değildir. Yasaklar belirli bir ideoloji doğrultusunda yapılıyor. Geleceğimizi karanlık görüyorum.

'Dikkat ve sağlık açısından karşıyım'
KEREM DOKSAT (Psikiyatr)
Direksiyonda iken sigara içilmesine, hâttâ arabada içilmesine ben de muhalifim; çünkü sinen koku dahi, hassas kişilerde astıma, toksik etkilere yol açabiliyor. İçki reklamı tamamen yasaklanırsa, Türkiye Cumhuriyeti çok büyük bir gelir kaybına uğrar ve bir zamanlar ABD'de olduğu gibi, bu iş mafyanın eline dahi geçebilir. Tahminim odur ki, bir süre sonra kendileri gene geri adım atacaklardır. Ama mehter takımı gibi, iki ileri bir geri giderken, memleketi de İran'a, Arabistan'a çeviriyorlar.

'Bu yasa teklifi, son derece faydalıdır'
MÜMTAZER TÜRKÖNE (Siyaset Bilimci)

Benim bildiğime göre televizyonda alkol reklamları zaten yasaktı. Bu yasak genişletiliyor demek daha doğru. Bir şeyin alınmasını, kullanılmasını, tüketilmesini engellemek, insan haklarına aykırıdır. Fakat kamu sağlığı açısından reklamının engellenmesinin insan hakları ihlali ile uzaktan yakından alakası yoktur. Bu yasa teklifinin son derece faydalı olduğunu düşünüyorum. Özellikle şehirleşen topulumumuzun gençlerinin, uyuşturucu madde ve alkol kullanımının fazla olması bu kararın doğruluğunun ispatıdır.

'Eğitimle çözülmesi çok daha uygun olur'
TANJU SÜRMELİ (Psikiyatr Dr.)
Bunların yasaklardan çok eğitimle verilmesinden yanayım. Yasalarla yapılan öğretiler bir yere kadar kalıcı oluyor. Kurallar her zaman çalışmıyor. Aracında sigara içmeyeceksin demek, kırmızı ışıkta karşıya geçmeyeceksin gibi bir kuraldır. Ama bu kurala uymayan insanlar oluyor. Kişisel özgürlüklerle ilgili olarak sorunlar çıkacağını düşünüyorum. Alkol toksik bir madde beyine ve karaciğere zarar verici bir maddedir. Alkol alan kişiler kendi aracımı kullanmayayım demiyor. Dışardaki mekanlarda alkole yasak getirilmesi biraz tepki oluşturacak. İnsanın beyni cezalandırma yönetimiyle bir işi yapması istendiğinde çalışmıyor. Yasakla cezalandırılmak istenirse bu yönde kaygılar ortaya çıkar. Yasaklar sonucunda insanlar bir süre sonra mutsuz olmaya başlar. Bu tür olaylarda eğitimler en zorudur. Alkol ve sigaranın zararlarının neler olduğunun insanlara eğitimle verilmesi gerekiyor. Bu şekilde kalıcı olsun ve nesliden nesile geçsin.

'Söz konusu sağlıksa hayır denilmemelidir'
DR. NAZİF KARAGÖZOĞLU
Amaç toplumu oluşturan fertlerin ve toplumun genel sağlığını korumak olunca, akla uygun önlemlere hayır demek mümkün değil. Ancak bir konu yasaklandı diye ortadan kalkmıyor. Bu ilk aşamadır. İnsanın genel olarak "Sağlığın kıymetinin bilinmesini ve sürdürülmesini" sağlamak esas hedef olmalıdır. Konu ne olursa olsun ruh, beden, sosyal durum ve bireysel hukuk göz önüne alınarak uygulanabilir yasalar hazırlanmalıdır. Suç ve suçluluk hissi yaratacak yasalar, yasalara olan saygıyı azaltma potansiyeli taşıyabilir. Üreticileri 'zararsız sigara' üretmek konusunda geliştirmek, teşvik ve kontrol etmek içinde aynı kaygı, çaba ve yasalara ihtiyaç vardır. Sonuçta sigara ve tütün ürününün tüketilmesi sonrasında ortaya çıkan zehirli maddeler kişi ve toplum sağlığına zarar veriyor.