Dişi Muhabbet Kuşu Yuvaya Girip Çıkıyor

• Popo kısmının şişmesi
• Popo kısmın da ki tüylerin seyrek gözükmesi
• Halsizlik 
• Kabararak tünekte durma
• Yuvalık ile ilgilenme
• Yuvalık tan yem,su ve çiftleşmek haricinde dışarı çıkmamak
• Dışkısını tutma
• Dışkının normalden kat daha büyük olması
• Aşırı derece de mama yem ve kalamar kemiği tüketimi
• Yuvanın içini kemirme 

Yumurtlayacak muhabbet kuşu

Muhabbet kuşu Yumurtaları

RİCHARD KUHR

Üreme kondüsyonuna ermemiş bir çift kuşu zorlamanın ne kadar anlamsız ve zor olduğunu tüm üreticiler bilirler. Fakat diğer yanda kuşun ne zaman kondüsyona erdiğini belirlemek ise hiç de kolay değildir.  Genel  belirtiler erkeğin aktif  olması, kur yapması çağrılar yapması, sağa sola uçmaya meyilli olmasıdır. Dişinin belirtileri ise etrafı kemirmeye  başlamasıdır. Buna rağmen her kuşun  apayrı bir kimliği ve kişiliği olduğudur.

Bu saydıklarımız doğruysa buna göre olumlu yönde hareket gösterenler kondüsyona ermiş, olumsuz ise kondüsyona ermemiş kabul edilir. Bazı muhabbetler vardır ki bedenlerinin en iyi durumlarında dahi çok az aktif görünürler. Şüphesiz bu durum yarışmalar için çok önceden uygulanan belli antrenmanlar  neticesi olarak karşımıza çıkar. Bazıları ise tabiatı gereği çok aktif olurlar.

Belli prensipler uygulanarak kuşları kondüsyona getirtmek çok zordur. Önemli olan günlük besin değeri yüksek yemler ve taze su verilmelidir. Buna iyi bir havalandırma sistemi ve rutubetsiz bir oda mümkünse bir salma ekleyebiliriz.

Bu tür bakım şartları ile kuşlara çabuk üreme iştahı kazandırabiliriz. Kuşların gerçekten kondüsyona erişebilmesi için kümes ısısının derecede tutulup çiftleşme öncesi aydınlanma saate uzatılması olumlu etki yapar.

Hem başarılı üretim, üretim öncesi  ve anında ortaya çıkan problemlerin nedenleri aslında geride kalan yıllara dayanır. Çok iyi anlaşmış bir çift muhabbet kuşunda ,yumurtadan yavrular çıkmadan kısa bir süre önce sorunlar başlayabilir. Dişi yuvaya girmemeye başlamışsa ciddi sorunlar var aksilikler çıkacak demektir. Ya dişi ya da erkek ya da ikisi cinsel verimlilik açısından kondüsyonda değilse, kesinlikle çift birbiriyle anlaşamıyordur

Bu durumda bir dişiyi hemen kolayca “işe yaramaz” şeklinde  tanımlayıp yerini bir başkası ile değiştirmemeliyiz. Önemli olan aynı çiftin her iki partnerinin de “formda” olması gereklidir.  Üretim kondüsyonuna girmiş çiftler birkaç gün içinde yuva ile ilgilenmeleri gerekir. Burada belirttiğimiz ilkelere uymayan durumlarda tabii ki olabilir. Mesela yeni alınmış bir dişi önceki sahibinde kuluçka evresi geçirmiş olabilir. 

Çıktığı kümesin dizaynı ve yuvanın kümesin hangi  yönünde asılı olduğu önemlidir. Şayet ters tarafta idiyse yeni yerinde ki durumuna yavaş yavaş acele etmeden alıştırılmalıdır.

YUVANIN KABULLENİLDİĞİ NASIL ANLAŞILIR?

Bir avuç dolusu toz veya yonga talaşını (odun) yuvaya koyduktan sonra her gün düzenli olarak kuşların yuvaya girip girmediklerini kontrol etmeliyiz. Dişilerden bazıları konulan tüm talaşı yuvadan atabilirken bir kısmı hiçbir sorun çıkarmadan talaşı kabullenir.

Talaş yuvaların kuru ve temiz kalmasına yardımcı olur. Diş kutudan talaşları atıyorsa o kutuya her gün  az ar azar talaş ilave edilmesi tavsiye olunur.

Günlük kutu kontrolleri sürekli olarak aynı saatlerde  yapılması kuşların bu uygulamaya alışması ve kabullenmesi açısından önemlidir. Salmalardan çıkan kuşların gözlere alışması için bir süre sabretmek gerekir çünkü sinirli ve ürkek davranırlar. Aslında kuşlar, yeni konumlarına çok çabuk adapte olur ve alışırlar. Bizlerde kafes içerisinde ani ve gereksiz el kol hareketlerinden kaçınarak yardımcı olursak daha da çabuk intibak ederler. Yuva kutusunu kabullenmeleri ve çiftleşmeleri ile ilk yumurtayı yumurtlamaları arasında 7 ile 10 gün geçebilir. Kondüsyon , yaş ve gelişim düzeyleri dişinin 7 ile 21 gün arasında ilk yumurtayı yumurtlamasını belirleyen etkenlerdir. Bu süre normal sayılır. Eğer dişi 28 günden sonra da hala yumurtlamamışsa  aktif olmasına rağmen bir şeyler  ters gidiyor demektir. Bu süreden sonra da dişinin dışkısı henüz gri ise o dişiyi hemen ayırmak gerekir. Bu tür dişiler genellikle verimsizdirler. Yaşanan tecrübeler bu tür dişilerin hep sıkıntı çıkardığıdır.

Erkek ve dişi üreme yönünde hazırlık içine girmiyorlarsa, tavsiyemiz yerlerine başka bir çifti yerleştirmektir. Birkaç  aylık dinlenme safhasından sonra tekrar bir deneme daha yapılabilir. Önemli olan böylece çiftleri üretimden ayırdığımızda  tarih ve olumsuz  sebepleri  not etmeliyiz.

PROBLEMLİ  KUŞLAR

Belirttiğimiz nedenlerden dolayı ayırdığımız kuşlarla tekrar bir üretim denemesinde ,aynı sorunların tekrar karşımıza çıkma ihtimali her şeye rağmen çok yüksektir. Üretimin sağlıklı bir nesil e dayandırılabilmesi için bu tür kötü huylu hayvanlarda ısrar etmemeliyiz. Bilinçli üreticiler iyi huylu ve anlaşmış çiftleri eleyerek gruplandırır bu kuşlarla çalışırlar. Birçok üretici verimsiz sorunlu kuşları emekliye ayırıp kümesinin bir köşesinde onları “sorunlu” olarak tasnif edip, sorunlu olduğu belirtilmeden hiçbir üreticiye ücret karşılığı satmıyor.

ÜRETİM STOĞU (YEDEKLER)

Her üretici hesapta olmayan sorunların olduğu üretim kayıplarının yerine kullanmak için, yedek damızlıklar bulundurmayı düşünmelidir. Bu yedekte tutulan kuşlar, görünüşte en iyi kalitede olması gerekmez. Fakat köken olarak kaybedilen kuşların soy ağacından olmalıdır. Ancak bu şekilde kümesin oturmuş olan kalitesini koruma  şansımız olabilir. Buraya kadar bahsettiklerimizden şu sonucu çıkarabiliriz; üretim sezonu esnasında kümesimizden fazla kuş ayırıp satmamız pek akıllıca bir iş olmaz. On yedek erkek yeterli görülürken yedek dişi sayısı ise, kümeste kaç gözümüz varsa o kadar adet olmalıdır. Ancak muhtemel kayıpları bu şekilde telafi edebiliriz. Bu konu çoğu üreticinin önemsemediği fakat çok önemli hayati bir konudur.

DİŞİLER ERKEKLERDEN FAZLA MI OLMALIDIR?

Eşe atılacak dişi en az aylık olmalıdır. Dişler yeterli  gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlayamamışsa değişik sorunlar ortaya çıkabilir. Mesela, dişi yuvaya girer yem yemeye dışarıya çıkmaz ve erkek tarafından da ihmale uğrayıp doyurulmayabilir. Dişilere daha çok itina gösterilmelidir. Özellikle günlük yuva kontrollerinde. Dışkısında da bir anormallik gözleniyorsa büyük ihtimalle hasta olabilir. Bu durumda ki dişinin üretimden alınması gerekir.

Dişilerde gözlenen en sık hastalık ve ölüm sebeplerinden ilki ishaldir. Bir erkek üretime ancak aylık olduğunda alınmalıdır. Tecrübesiz bir erkeğin en büyük zafiyeti  dişiyi doyururken kendini ihmal ederek  ölebilmesidir. Önemli olan dişi olsun erkek olsun, eşleştirdikten sonra onları çok iyi gözlemlememiz gerektiğidir.

İLK YUMURTA

Bu evrede her şey yolunda gerçekleştiği taktirde artık ilk yumurtayı bekleyebiliriz. Dişilerden bazıları hemen kuluçkaya yatarken diğer bir grup ise kuluçkaya yatmak için bir süre bekleyebilir. Üçüncü yumurtadan sonra kuluçkaya yatılması ender rastlanan bir olay değildir. Bu gibi olaylarda beşinci yumurtanın bırakılmasından sonra ancak, ilk yumurtanın döllenmiş olup olmadığını ancak anlayabiliriz. Yumurtaların dolu olup olmadığını anlayabilmemiz için ya özel bir ışıklı alete veya kuvvetli bir ışık kaynağına doğru tutmalıyız.

Yeni yumurtlanmış bir yumurta beyaz ve yüzeyi kaygan olur. Döllenmiş dolu yumurta koyu renkli, bozuk ölü yumurta ise donuk ve sarımsı bir renk alır. Kuluçkanın altıncı gününden sonra hala yumurtalar saydam,ı şık sızdırıyorsa döllenmemiş olduğuna kanaat getirebiliriz.

KÜÇÜK YAVRULARIN GELİŞİMİ

Bir aksilik olmadığı taktirde dolu yumurtalardan sağlıklı yavrular çıkmaya başlayacaklar. Değişik, henüz bilemediğimiz sebeplerden gelişmiş embriyolar da her an ölebilir. Yumurtadan çıkmaya son gün kala ölmüş ise ”çıkmadı”   olarak not edilmelidir. Kuşlar kuluçka esnasında önemsiz ,gereksiz sebeplerden rahatsız edilmemelidir. Günlük düzenli yuva kontrollerinde herhangi bir sorun çıkmasa da ,kontroller ihmal edilmemelidir. Bu düzenli kontroller günde bir kez yapıldığı için kuluçkada ki anne için fazlaca rahatsızlık vermez.

YAVRU VE YUMURTA AKTARMASI

Bir yuvadan diğerine yumurta aktarma ancak dişi yumurtaların üzerine yatmadığı, yuvadan dışarı attığı veya delmeye başladığı zaman gerçekleştirilir. Bu gibi durumlar için önceden üvey anne adayları tespit edilmeli ki sonra şaşkınlık yaşanmasın. Aktarılacak yumurtaların çıkış tarihleri diğer yumurtalarla uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.

Her şeye rağmen tehlike geçmiş diyemeyiz. Üvey annenin yumurtalar üzerindeki hareketleri ve ısı derecesi farklı olabilir. Buna bağlı olarak başka alternatifimiz olmadığı da bir gerçektir. Bu yolla bir çok yumurtayı kurtarmamız mümkündür. Yavruların aktarılması söz konusu olduğunda ise tavsiye olunan ,yüzük takıldıktan sora olması ve kuşların menşeinin karışmamasıdır. Yavruların henüz yüzük takılmadan aktarılması gerektiğinde ise zararsız bir keçeli kalemle işaretlenebilir. Çoğu dişiler dört haftalık yavruları dahi kabullenir ve problem çıkarmazlar.

SONUÇ

Yapmamız gereken her şeyi yaptıktan  ve onca gayret sarf edip sabırla sorunların üstesinden geldikten sonra bizim için en büyük ödül, tahmin edeceğiniz gibi alınan sağlıklı cıvıl cıvıl yavrulardır. 

Tercüme:seafoodplus.info

Kaynak: Wellensittich Magazin 10/96