Tedaş Irtifak Hakkı Nedir

Maliye Bakanlığından:

MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ

(SIRA NO: )

Bilindiği üzere; Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde gerçek ve tüzel kişiler (kamu-özel) lehine, sayılı Devlet İhale Kanunu ve bu Kanunun 74’üncü maddesi gereğince yayımlanan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği ve özel kanunlarındaki hükümler ile Bakanlığımızca belirlenen koşullarla irtifak hakkı tesis edilmektedir.

Bu kapsamda; Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) Genel Müdürlüğü ve Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü gibi özel kanunları uyarınca görevlendirilmiş olan kuruluşların asli görevleri gereğince yapmış olduğu hizmetlerin kamu hizmeti niteliği taşıyor olması hususu da dikkate alınmak suretiyle, bu kuruluşların hizmetleri sebebiyle ihtiyaç duyduğu mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde, bu kuruluşlar lehine bedeli karşılığında irtifak hakkı tesisi, bedelsiz devir, bedelsiz irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesi işlemleri tarihli ve Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği, /03 ve /13 sayılı Genelgeler ile 81 Valiliğe (Defterdarlık) yazılan tarihli ve sayılı yazımız uyarınca Defterdarlıklarca yapılarak sonuçlandırılmaktaydı.

tarihli ve sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 15’inci maddesinin (d) fıkrası tarihli ve sayılı Kanun ile; “Piyasada üretim veya dağıtım faaliyetinde bulunan lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri, faaliyetleri ile ilgili olarak Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama yapılabilmesi için Kurumdan talepte bulunur. Bu talebin Kurulca uygun görülmesi hâlinde, ilgili mevzuat uyarınca Maliye Bakanlığı ile lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri arasında lisans süresi ile sınırlı olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama sözleşmesi düzenlenir. Bu sözleşmelerde, sözleşmenin geçerliliğinin lisansın geçerlilik süresi ile sınırlı olacağı hükmü yer alır. Bu şekilde tesis edilen irtifak hakkı, kullanma izni veya kiralama bedelini ödeme yükümlülüğü, lisans sahibi özel hukuk tüzel kişisine aittir.

Piyasada kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişilerce yürütülen üretim, dağıtım veya iletim faaliyetleri için gerekli olan, Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlarla ilgili olarak irtifak hakkı tesisinin veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi hâlinde, Maliye Bakanlığı tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir.” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu hüküm ile konu hakkında görüşleri sorulan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun görüşü de dikkate alınmak suretiyle; konuya ilişkin muhtelif tarihlerde yapılan düzenlemelerin birleştirilerek tek bir genel tebliğ haline getirilmesi gerekli görülmüştür.

Buna göre;

I) Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Genel Müdürlüğü, Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü ile elektrik dağıtımı ile görevlendirilen ekli listede (Ek-1) belirtilen ve özel kanunları uyarınca görevlendirilmiş olan tüzel kişilerin yapmış olduğu hizmetlerin kamu hizmeti niteliği taşıyor olması ve bu tüzel kişilerce yerine getirilmesi gereken hizmetlerde aciliyet bulunması nedeniyle, yapılan yatırımların zamanında yapılabilmesi, aksamaması ve bu işlerin süratle yerine getirilmesi ve ayrıca, mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde bu tüzel kişiler lehine asli görevleri gereği tesis edilecek irtifak hakkı ve kullanma izni işlemlerinin kısa sürede ve etkin bir şekilde sonuçlandırılması amacıyla; mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar üzerinde kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişiler lehine irtifak hakkı tesis edilmesine ilişkin tüm işlemler, Bakanlığımızın Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin (D) bölümünde belirtilen bilgi ve belgeler de dikkate alınmak suretiyle, aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde Defterdarlıklarca sonuçlandırılacaktır.

1 - TEİAŞ, EÜAŞ ve elektrik dağıtımı ile görevli kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişiler tarafından, üzerinden enerji nakil hattı geçirilen/geçirilecek olan, BOTAŞ tarafından,doğalgaz boru hattı geçirilen/geçirilecek olan mülkiyeti Hazineye ait veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar hakkında, talep konusu taşınmazların üzerinde irtifak hakkı tesis edilmesinde ve/veya kullanma izni verilmesinde herhangi bir sakınca bulunup bulunmadığı tespit edilecek, irtifak hakkı tesis edilmesinde ve/veya kullanma izni verilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığının tespiti halinde gerekli işlemlere başlanılacaktır.

2 - Adı geçen Kuruluşlar tarafından irtifak hakkı tesisi ve/veya kullanma izni verilmesi talep edilen mülkiyeti Hazineye ait ve/veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine veya özel bütçe kapsamındaki idarelere tahsisli olması durumunda, bu taşınmazın tahsis edildiği kurum veya kuruluştan görüş sorularak olumlu cevap alınması halinde, ilgili Kuruluşlar lehine irtifak hakkı tesis edilecek ve/veya kullanma izni verilecek olan kısımları üzerinde genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine veya özel bütçe kapsamındaki idarelere yapılan tahsis kaldırılarak, bu kısımlar üzerinde irtifak hakkı tesis edilecek ve/veya kullanma izni verilecek, tahsis yapılan kurum veya kuruluştan olumsuz cevap alındığı takdirde ise, bu durum talep sahibi Kuruluşa bildirilecektir.

3 - TEİAŞ ve EÜAŞ tarafından yürütülen üretimveya iletim faaliyetleri için gerekli olan, mülkiyeti Hazineye ait ve/veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde bu Kuruluşlar lehine lisans süresincetesis edilecekirtifak hakkı ve/veya kullanma izni bedelsiz olacaktır. Bu lisans sahibi tüzel kişilerin özelleştirilmesi yapıldıktan sonra, yeni yerlerin talep edilmesi halinde, bu yerler üzerinde genel hükümlere göre belirlenecek bedeli karşılığında irtifak hakkı ve/veya kullanma izni verilecektir.

4 - Elektrik dağıtımı ile görevlendirilen ekli listede (Ek-1) belirtilen kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişilerce trafo, kesici ölçü kabini (KÖK), dağıtım merkezi (DM) vs. binası veya direk yeri olarak fiilen kullanılan veya kullanılmak üzere talep edilen mülkiyeti Hazineye ait taşınmazların üzerinde bedelsiz irtifak hakkı tesisi, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde bedelsiz kullanma izni verilmesi işlemlerinde;

- Bu taşınmazların genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine veya özel bütçe kapsamındaki idarelere tahsisli olması durumunda, ikinci maddede belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.

- Taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması halinde ise aynı şartlarla, sayılı Maliye Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin tarihli ve sayılı Kanunla değişik 13’üncü maddesinin (b) bendi uyarınca, Şirket lehine bedelsiz kullanma izni tesis edilecek, ifraz ve tescil işleminde tarihli ve sayılı Kanunun tarihli ve sayılı Kanun ile değişik 7’nci maddesi uyarınca işlem yapılacaktır.

- Talep konusu taşınmazlardan işlemleri tamamlananlar hakkında gerekli bilgi Defterdarlıklarca doğrudan Özelleştirme İdaresi Başkanlığına ve ilgili kurumlara bildirilecektir.

- Ek-1 listede belirtilen Şirketlerin özelleştirilmesi yapıldıktan sonra, yeni yerlerin talep edilmesi halinde, bu yerler üzerinde genel hükümlere göre belirlenecek bedeli karşılığında irtifak hakkı ve/veya kullanma izni verilecektir.

5 - BOTAŞ lehine irtifak hakkı tesisi işlemlerinde, sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu gereğince Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararının bulunup bulunmadığı tespit edilecek, bu karar bulunmuyor ise, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan görüş alınacaktır.

6 - Doğalgaz boru hattı geçirilmek amacıyla tesis edilecek irtifak haklarında, hat güzergahının taşınmazdan geçiş durumu (hattın taşınmazın kenarından veya ortasından geçmesi v.b. gibi), taşınmazın yüzölçümü, geometrik durumu ve satış bedeli gibi hususlar da göz önüne alınarak, bu taşınmazların boru hattı geçmeden önceki değerleri ile boru hattı geçtikten sonraki değerleri arasındaki farkın irtifak hakkı bedelini oluşturacağı (Örneğin, mülkiyeti Hazineye ait olan yüzölçümlü bir taşınmazın m2’lik kısmı üzerinden doğalgaz boru hattı geçirilmek üzere irtifak hakkı tesisi talep edildiğinde, irtifak hakkı bedeli tespit edilirken, bu taşınmazın irtifak hakkı tesisi talep edilen m2’lik kısmının değil, bu taşınmazın tamamının doğalgaz boru hattı geçmeden önceki değeri ile doğalgaz boru hattı geçtikten sonraki değeri arasındaki fark irtifak hakkı bedelini oluşturacaktır.) ve bedelin bir defaya mahsus olmak üzere alınacağı hususları dikkate alınmak suretiyle, bu taşınmazlara, sayılı Devlet İhale Kanununun 9’uncu maddesi ile 13’üncü maddesinin değişik 1’inci fıkrası uyarınca irtifak hakkı bedeli takdir ettirilerek, bu bedel karşılığında ve bu bedel peşin ve defaten tahsil edildikten sonra, hizmet süresince kullanılmak koşuluyla ve Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin eki Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi Taahhütnamesi düzenlenmek suretiyle sayılı Türk Medeni Kanununun ’üncü maddesi ve Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin 72/a hükmü uyarınca BOTAŞ Genel Müdürlüğü lehine irtifak hakkı tesis edilerek, bu hak tapuya tescil edilecektir.

II) sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkındaki Kanun, sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ve sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca ilgili idarelerce lisans veya görev verilmiş olan özel hukuk tüzel kişileritarafından kamulaştırma bedeli ödenmek suretiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya ilgili İdare ya da Kurum tarafından kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilen veya mülkiyeti görevli Şirketlere ait iken Hazine adına tescil edilen taşınmazlar üzerinde, görev süresi sonuna kadar görevli Şirketler lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis edilebilecektir. Ancak, bedeli görevli Şirketler tarafından değil de, anılan Bakanlık veya ilgili İdare ya da Kurum tarafından karşılanmak suretiyle kamulaştırılarak Maliye Hazinesi adına tescil ettirilen veya daha önce Maliye Hazinesi adına kayıtlı olan taşınmazlar üzerinde ise, bedeli karşılığında görevli Şirketler lehine irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

III) sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümlerine göre, adına ihale yapılan yatırımcı lehine, sözleşmelerinde belirtilen bedel karşılığında ve sözleşmelerinde belirtilen süre kadar Bakanlığımızca kullanma izni verilebilecek veya irtifak hakkı tesis edilebilecektir.

II ve III üncü bölümlerle ilgili olarak Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması, kullanma izni verilmesi ve irtifak hakkı tesisi taleplerine ilişkin işlemler Bakanlığımıza intikal ettirilerek alınacak cevaba göre işlem tesis edilecektir.

IV) Tereddüt edilen konularda Bakanlığımızdan görüş sorulacaktır.

Tebliğ olunur.

İRTİFAK HAKKININ TERKİNİ
TEDAŞ lehine irtifak hakkı tesis edilerek bir parsel üzerinden elektrik telleri geçirilmiştir. Aradan yıllar geçtikten sonra, bu hatta ihtiyaç kalmamış ve elektrik direkleri sökülmüştür. Halen zeminde mevcut elektrik telleri yoktur.
Zeminde mevcut olmayan, bu nedenle kullanılmayan irtifak hakkı sona ermiş demektir.
Medeni Kanunun maddesi, "Bir aynî hakkın sona ermesiyle tescil her türlü hukukî değerini kaybettiği takdirde, yüklü taşınmaz maliki, terkini isteyebilir.
Tapu memuru bu istemi yerine getirirse, her ilgili, bu işlemin kendisine tebliği tarihinden başlayarak otuz gün içinde terkine karşı dava açabilir." hükmündedir.
Tellerin zeminde mevcut olmadığı, bu hattın artık kullanılmayacağı yazışmalar ile belirlenebiliyorsa hak sona ermiş demektir. Bu durumda Medeni Kanunun yukarıdaki maddesi uyarınca taşınmaz maliki tesis edilmiş bir irtifak hakkının tapudan terkinini isteyebilir.
Ancak konu ile ilgili bir karar şöyledir.: Yargıtay Hukuk Dairesinin / sayılı Esas, / sayılı Karar'ında, "idare tarafından enerji nakil hattının işletilmemesi nedeniyle demontaj kararı verilmiş olması irtifak hakkının anlamının kalmadığını ve şerhin bedelsiz olarak terkinini gerektirmeyeceğinden kamulaştırma yasasının maddesi kapsamında değerlendirme yapılması gerekirken irtifak hakkı şerhinin tapudan bedelsiz terkine karar verilmesi doğru görülmemiştir."
Bu karar sadece bir davadaki daire kararı olup, emsal teşkil etmez, bağlayıcılığı yoktur. Medeni kanunun yukarıdaki hükmü açıktır.
Bu itibarla ihtiyaç kalmadığından bahisle demonte edilmiş, yani zeminden sökülmüş, kaldırılmış tellerin geçtiği yerdeki irtifak hakkı kendiliğinden sona ermiş demektir. Hakkın terkini için Tedaş'ın bedel istemesi doğru değildir. Gürsel Öcal DÖRTGÖZ

ÜZERİNDEN ELEKTRİK DİREĞİ GEÇEN ARAZİNİN TAZMİNAT HAKKI

İRTİFAK HAKKI NEDİR?

İrtifak Hakkı, malikin eşya üzerindeki kullanma ve yararlanma ile ilgili yetkilerinin bir kısmını veya tamamını hak sahibine sağlar. İrtifak hakkı sahibi o eşyayı yalnızca irtifak hakkının izin verdiği ölçüde kullanabilir.

ARAZİDEN ELEKTRİK DİREĞİ GEÇİYORSA BAŞVURULACAK HUKUKİ YOLLAR

Arazinizden elektrik direği veya yüksek gerilim hattı geçiyorsa tazminat alabilirsiniz. Arsasından elektrik direği ya da yüksek gerilim hattı geçen arazi sahipleri tazminat alabilecektir. Arazisi üzerinden elektrik teli geçen, arazisine elektrik direği ya da trafo konulan, arazisinden yüksek gerilim hattı geçen kişiler kamulaştırma bedellerini alabilmek için dava açmalıdır. Arazinizden elektrik direği veya yüksek gerilim hattı geçiyorsa dava açılmadan önce dava şartı olarak ilgili kuruma uzlaşma başvurusu yapılmalıdır.

YÜKSEK GERİLİM HATTI TAZMİNATI NE KADAR?

Arsasının üzerinden yüksek gerilim hattı geçen taşınmaz sahibi hakkı olan tazminatı alabilmek için dava açmalıdır. Tazminat tutarı, elektrik telinin, direğinin, trafonun arazinin kullanımını ne kadar engellediğine ve gayrimenkulün rayiç bedeline göre değişkenlik göstermektedir.

MERSİN KAMULAŞTIRMA AVUKATI

Mersin’de faaliyet gösteren hukuk büromuz, Mersin Kamulaştırma Dava Avukatı, Mersin Kamulaştırmasız El Atman Dava Avukatı, Mersin Elektrik Direği Tazminatı, Arsamdan elektrik teli geçiyor ne yapmalıyım, Arsamda trafo var tazminat alır mıyım, Mersin Tazminat Avukatı gibi konularda müvekkillerine en iyi şekilde avukatlık ve danışma hizmeti vermektedir.