Nutuk Çanakkale Savaşı

18 Mart Çanakkale Zaferi ile Türk milletinin kaderi değişti. Mustafa Kemal Atatürk'ün vizyonu ve askerlerin cesareti sayesinde Çanakkale Savaşı'nda muzaffer olan Türk milleti, Cumhuriyet'in kurulmasıyla nihayete eren Kurtuluş Savaşı'nda da dünyaya örnek olacak mücadele sergiledi.

ATATÜRK'ÜN ÇANAKKALE ZAFERİ'NDEKİ ROLÜ

Birinci Dünya Savaşı başladığı günlerde Bulgaristan'da 'ateşemiliter' olarak görev yapan Mustafa Kemal Atatürk, talebi üzerine yurda dönerek 'yarbay' olarak katıldığı Çanakkale Savaşı'nda 'Anafartalar Grup Komutanlığı'na kadar yükseldi.

Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk, 20 Ocak tarihinde Çanakkale Cephesi'ne ulaştı. Arıburnu muharebelerini yönettiği tepeye 'Kemalyeri' adı verildi. 3 kolordudan oluşan Anafartalar Grup Komutanlığı'na getirildi. Başarılarıyla birçok nişan ve madalyaya layık görüldü. Conkbayırı'ndaki taarruz sırasında göğsüne isabet eden şarapnel parçasıyla yaralandı. 11 Aralık tarihinde görevini Fevzi (Çakmak) Paşa'ya devrederek Gelibolu'dan ayrıldı.

Mustafa Kemal, Çanakkale Savaşları'ndaki bütün planlarını, kararlarını, emirlerini, başarılarını, yaşanan sıkıntıları ve çelik iradesini 'Anafartalar Muharebelerine Ait Tarihçe' ve 'Arıburnu Muharebeleri Raporu' adlı anılarından belgeleriyle ve bütün ayrıntılarıyla anlattı. Mustafa Kemal'in anlattıklarını, Çanakkale Savaşlarına katılan diğer komutanların anıları da doğrulamaktadır.

ATATÜRK'ÜN ÇANAKKALE SAVAŞI İLE İLGİLİ SÖZLERİ

* Çanakkale Zaferi, Türk askerinin ruh kudretini gösteren şayanı hayret ve tebrik bir misaldir. Emin olmalısınız ki, Çanakkale Muharebelerini kazandıran bu yüksek ruhtur.

* Benimle beraber burada muharebe eden askerler kesin olarak bilmelidir ki, bize verilen namus görevini eksiksiz yapmak için bir adım geri gitmek yoktur. Uyku, dinlenme aramanın, bu dinlenmeden yalnız bizim değil, bütün milletimizin sonsuza kadar mahrum kalmasına sebep olacağını hepinize hatırlatırım.

* Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler gelir, başka komutanlar hakim olabilir.

* Onlar mukaddes vatan toprakları için canlarını seve seve vermişler, Çanakkale Savaşları'nın kaderini değiştirmişlerdir. Burada geçen her saniye, kullanılan her an, ölen her nefer, Türk vatan ve milletinin mukadderatını çizmiştir. Kara savaşlarına katılan ilk birlik olan Alay, vatan sevgisinin ne olduğunu insanlığa göstermiştir. Bu kahraman Alayı hayranlık, minnet ve rahmetle anıyorum.

* Siperler arası 8 metre. Yani ölüm muhakkak. 3 dakika önce gelen bölüğün tamamı şehit olmuş. Yeni gelenler bunu biliyor ve bir 3 dakika sonra kendisinin de şehit olacağının farkında ilerliyor. Ama ne ilerleme! Bir an bile sarsılma, durma, geriye bakmak yok. Okuma bilenler ellerinde Kur'an okuyor bilmeyenler kelime-i şahadet getiriyor. Az sonra öleceğini bile bile gözünü kırpmadan şahadete gidiyor. İşte Çanakkale Savaşlarının zaferle sonuçlanmasını sağlayan şey milletimiz ve onun askerindeki bu yüce ruhtur.

ÇANAKKALE SAVAŞI HAKKINDA ÖNEMLİ KİŞİLERDEN SÖZLER

* Çanakkale Boğazı'ndaki Türkler ve Almanlar da 18 Mart'ı aralıksız takip eden sessiz günler, şaşkınlık ve sonra da, büyük bir sevinç uyandırdı. Moral, son derece yüksekti. Kaleler ve tabyalardaki hasar da kolaylıkla giderilmiş olmakla beraber, ağır bataryaların cephane durumu-ciddiyetini koruyordu. (Robert Rhodes James)

* Türkler, Çanakkale'yi zorlayan çağının en ileri tekniğine sahip güçler karşısına adeta bir kale gibi dikilmişlerdir. Ordunun yardımı olmaksızın Filo'nun başarı sağlayabileceği ümidine kapılmıştım; fakat şimdi bu işte müşterek bir harekatın zorunlu olduğunu anlıyorum. (Churchill)

* Çanakkale müdafaası, üç mucizeler muharebesidir. Hali kurtardı; maziye hamaset ve azametini iade etti; vatanımızı bir vatanı ebedi yaptı. (Sami Paşazade Sezai)

* Bu Türk kıtaatının cesaret, metanet ve sebat cihetiyle takdir ve senaya liyakati, her şüphenin fevkinde bulunmuştur. Donanmasının ateşiyle de, en müessir surette muavenet gören pek cesur bir düşman taarruzlarına karşı sayısız muharebelerde bu kıtaat mevkilerini muhafaza etmişlerdir. (Alman Generali Uman von Sanders)

* Çanakkale Seferi, Türk milletinin eski kudret ve kuvvetini muhafaza ettiğini, can çekişen bir imparatorluk içinde kahraman bir milletin varlığını meydana koydu. (General Fahri Belen)

* Yenilmez İngiliz donanmasının uğradığı akıbetten komutanlar değil, strateji kurallarını ihmal eden devlet adamları sorumludur. Boğazlar ve Trakya bölgesinde altı Türk kolordusu varken, donanmayı tahkim edilmiş bir Boğaz'dan geçirmek ve Boğaz kıyıları işgal edilmeden beş tümenlik bir kuvvei seferiyeyi İstanbul'a getirmek planının şansı çok azdı. (General Fahri Belen)

* Çanakkale Savaşları, modern savaş tarihinde birleşik kara ve deniz savaşlarının başlangıcı ve ilk örneğidir. (Japon Prof. Dr. Em. Krg. Hideo Miki)

* Avrupa'da hiç bir asker yoktur ki, bu ifadenin altını çiziyorum, Türklerle mukayese edilebilsin. Almanların müdafaada gayet iyi oldukları kabul olunabilir. Fakat siperlerde onlar dahi Türklerle kıyas edilemez. Misal olarak Gelibolu'yu zikretmek isterim. Orada bizim gemi ateşlerimizle büyük zayiata uğrayan kıtalar, Türk olmasalardı. Yerlerinde kalamaz ve derhal değiştirilirlerdi. Halbuki Türkler, bütün muharebe müddetince yerlerinde kaldılar. (General Tawshend)

Mustafa Kemal, yılında Falih Rıfkı Atay ve Mahmut Soydan ile bir mülakat yaparak anılarının ilk elden kaleme alınmasını sağlar. Bu anılar Milliyet ve Hakimiyet-i Milliye gazetelerinde yayımlanmaya başladıktan bir gün sonra Cumhuriyet gazetesi de anıları yayımlamaya karar verir.

Mustafa Kemal’in kendi yazdırdığı anıları içinde böbürlenmek bir yana zaman zaman kendisini gülünç duruma düşüren olayları bile büyük bir alçakgönüllülük içinde, alaycı bir üslupla anlattığı görülür. Bunlardan birisi de Enver Paşa’nın Mustafa Kemal’i adı var kendi yok bir tümene komutan atadığı bölümdür.

Mustafa Kemal, Birinci Dünya Savaşı başlayınca orduda aktif bir görev üstlenmek için başkomutanlığa başvurur. “Arkadaşlarım cephede bulunurken ben Sofya’da Ataşemiliterlik yapamazdım” diyen Mustafa Kemal’in başvurusu geri çevrilir. Mustafa Kemal uzun süre boyunca başvurularına sonuç alamayınca bavulunu toplar ve gerekirse bir er olarak savaş meydanında bulunmaya karar verir. İşte tam bu sırada bir telgraf alır:

- “On Dokuzuncu Tümen Komutanlığına atandınız. Hemen İstanbul’a geliniz.”

Mustafa Kemal İstanbul’a gider. Atamayı yapan kişinin Enver Paşa olduğunu öğrenince Sarıkamış’tan henüz dönmüş olan Paşa’ya sorar:

- Beni numarası on dokuz olan bir tümene atamışsınız. Bu tümen nerededir?

Enver Paşa, Mustafa Kemal’e Genelkurmay ile görüşürse daha kesin bir bilgi alacağını söyleyerek kendisini Genelkurmay Başkanlığına yönlendirir. Genelkurmay’a giden Mustafa Kemal kendisini tanıtır:

- Ben On Dokuzuncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal.

Ancak kendisini tanıttığı her kişi hayretle yüzüne bakar. Kimse böyle bir tümenin varlığından haberdar değildir. Genelkurmay’daki araştırmalar da olumsuz sonuçlanır, Genelkurmay’da böyle bir tümenden haberi olan kimse yoktur. Mustafa Kemal bu olayı anılarında şöyle anlatır:

“Büyük bir ciddiyetle herkese On Dokuzuncu Tümen Komutanı olduğumu söylüyordum, oysa ki böyle bir tümenin varlığından kimsenin haberi yoktu. Adeta sahtekâr vaziyetinde idim.”

Sonunda Genelkurmay’dan birisi bu tümenin Liman von Sanders Paşa’nın ordusunda bulunabileceğini söyleyerek Mustafa Kemal’e bir de onunla görüşmesini tavsiye eder. Mustafa Kemal, Liman Paşa’nın komuta ettiği ordunun Kurmay Başkanı Kazım Bey’e giderek durumu anlatır. Kazım Bey:

- Bizim bilgimizde böyle bir tümen yoktur. Ama olabilir ki Gelibolu’da bulunan Üçüncü Kolordu yapmakta olduğunu bildiğimiz yeni örgütlenmeler arasında yeni bir tümen kurmak düşüncesindedir. Bir kez de oraya başvurulursa gerçek anlaşılır.

- Yani benim komutanı olduğum tümen var mıdır yok mudur, bunu anlamak için Gelibolu’ya mı gideceğim?

- Evet, doğrusu budur.

Mustafa Kemal Gelibolu’ya gidip 57, 72 ve Alaylardan oluşan Tümeni kurar. Mustafa Kemal anılarında yazmasa da kimsenin tanımadığı bu tümen, Çanakkale Savaşı sonunda tüm dünyanın bildiği bir tümen olur. Tümen, sayıca kendilerinden çok üstün olan Anzak askerlerini, çıkartma yaptıkları Arıburnu’nda durdurmak için savaşarak tümüyle şehit olan Alayın bağlı olduğu, Çanakkale Savaşının kaderini değiştiren tümendir. Tümen, Mustafa Kemal’in “size ölmeyi emrediyorum” dediği askerlerin tümenidir.

Mustafa Kemal anılarında Çanakkale Savaşındaki ikinci büyük düşman çıkartmasının yapıldığı Ağustos tarihine de değinir. Telefonla son durumu soran Liman Paşa’ya alınacak önlemleri daha önce defalarca aktardığını anlatan Mustafa Kemal, artık bu saatten sonra alınacak tek bir önlem kaldığını söyler.

- O önlem nedir?

- Bütün komuta ettiğiniz kuvvetleri buyruğuma veriniz. (Tüm orduyu değil, Conkbayırı bölgesindeki kuvvetleri kastediyor)

Alaylı bir karşılık alır:

- Çok gelmez mi?

- Az gelir!

Telefonda çok gelmez mi diyen Liman Paşa, daha sonra Mustafa Kemal’i Anafartalar Grup Komutanlığına getirerek istediğinden daha fazla kuvveti emrine verecek ve Mustafa Kemal de Anafartalar Kahramanı olarak anılmasına neden olacak büyük bir askeri başarıyla düşmanı Anafartalar’da durdurarak geri çekilmelerini sağlayacaktır.

Atatürk’ün Anıları, Nutuk’la birlikte her Türk gencinin mutlaka okuması gereken bir kitap. yılları arasında Osmanlı’nın işgalciler karşısındaki boynu bükük haliyle ulusal kurtuluş hareketinin kıvılcımlarının bir arada hissedildiği anıları okurken, yüz yıl sonra da olsa aynı heyecanı duyacaksınız. Gülerek, kızarak, ağlayarak ama hep gurur duyarak okuyacağınız, bir defa başlayınca bir daha elinizden bırakamayacağınız bir kitap Atatürk’ün Anıları.

İsmet Görgülü’nün hazırladığı Atatürk’ün Anıları kitabını indirimli fiyat ve avantajlı kargo seçeneğiyle satın almak için tıklayın.