Anjiyo Sonrası Banyo

El Bileğinden Anjiyo Nedir?

Koroner anjiyografi ve PTCA (Balon) Stent işlemleri için el bileğindeki atardamar olan radial arterin kullanılması ilk olarak 'da gerçekleştirilmiştir. yılında ilk olarak bir klinik tarafından "Koroner Anjiyografi" koroner girişimlerden biri olarak seçilmiştir. Daha sonra dünyadaki diğer kalp klinikleri de bu yöntemi uygulamaya başlamıştır. Halen dünya genelinde 'e yakın klinik kalp damarları olan koroner damar anjiyosu balon ve stent girişiminde, kasık damarı yerine el bileği damarı (Radial Arter) yolunu kullanmaya devam etmektedir.

El Bileğinden Anjiyo Nasıl Yapılır?

El bileğinden yapılacak anjiyo işleminden önce hastanın cilt altı lokal anestezi ile uyuşturulur. 3 mm'lik bir kesi olduğu için hasta ağrı ve acı hissetmez.

El bileğinden anjiyo işleminde giriş yeri ile ilgili oluşabilecek komplikasyon riski yüzde 1'in altında seyretmektedir. Anjiyo sonrasında asıl önemli olan açılan 3 mm'lik delik olan giriş yerinin sıkıştırılması işlemidir. Giriş yeri kaynaklı problemlerin çoğu bu deliğin iyi kapanamamasından kaynaklanmaktadır.

El Bileğinden Anjiyo İyileşme Süresi

Hasta konforu açısında düşünüldüğünde hemen herkes için sorun olan yatakta hareketsiz yatma ve tuvalet ihtiyacının yatakta karşılanması gereksinimi el bileği anjiyografisinde meydana gelmemektedir. El bileği anjiyografisinde, hastalar işlem yapılacak salona yürüyerek gelir ve işlem sonrası yine yürüyerek dönebilirler. Tuvalet ihtiyaçlarını kendileri giderebilir ve kasık anjiyosunda olduğu gibi 6 saat yatağa mahkûm kalmak zorunda değildir. El bileği anjiyosunda hastalar sadece saat boyunca normal hareketli olarak gözetim altında tutulmaktadır.

El bileğinden anjiyo girişimi sonrasında kişi yürüyerek evine gidebilir. Hatta hasta kolunu zorlamamak kaydı ile istediği her şeyi kolaylıkla yapabilir. Tek dikkat edilmesi gereken doktorun önerdiği süre boyunca ve bandaj çıkmadan banyo yapılmamasıdır.

El Bileğinden Anjiyo (Radial Anjiyo) Kimler İçin Uygundur?

El bileğinden anjiyo işlemi, herhangi bir yaralanma ya da kaza sonrasında kolunda travma oluşan kişiler ile diyalize giren hastalar dışında herkese uygulanabilir.

El Bileğinden Anyijo Sonrası

El bileği anyijosu sonrası hasta kolunu çok zorlamamalıdır. Ancak tabii ki yemek yenebilir, içecek içilebilir ve basit hareketlerde kol kullanılabilir. Yalnızca ağır bir şeylerin kaldırılması önerilmez. Amaç, çok küçük dahi olsa açılan kesinin en kısa sürede kapanmasıdır. Bazı durumlarda hasta kolunun üzerine yattıysa, kolda morarma meydana gelebilir. Ancak bu durum da kısa sürede kendiliğinden yok olmaktadır.

El bileği anjiyosundan sonra özel bir beslenme rejimi uygulanmasına gerek yoktur. Ancak eğer damarlarda tıkanıklık varsa kalp koruma diyeti adı verilen, düşük kolesterollü, az tuzlu, katı yağ içermeyen bir diyet önerilmektedir. El bileği anjiyosundan sonra ayrıca bol su içilmesi önerilir. Böylece girişim esnasında hastaya verilen boyar madde vücuttan kolayca atılabilir.

El Bileğinden Anjiyonun Avantajları

Radial anjiyografinin (El bileğinden yapılan koroner anjiyografi) kasık damarından uygulanan anjiyografiye oranla temel üstünlüğü operasyon riskinin azaltılması ve hasta konforudur. Kasıktan yapılan anjiyoda, hastalarda kasık damarı giriş bölgesinde damar balonlaşması, atar ve toplardamarlarda beklenmeyen delikler, damarda kontrolsüz kanama riski, kasık bölgesinde şişlik, ileri derecede ağrı ve hasta hareketini kısıtlayan sorunlar ile karşılaşılma riski yüksektir. Buna karşın el bileğinden yapılan anjiyografide bu riskler neredeyse sıfıra yakın seyreder. Ayrıca el bileği damarının son derece ince olması ve bu damara paralel ikinci bir damar olması sebebiyle oluşabilecek risk çok daha düşük olmaktadır. Hatta işlem yapılan el bileği damarı tıkansa dahi hastalarda ciddi bir sorunla karşılaşılmaması düşük riski gösteren işaretlerden biridir.

Radial anjiyografi (el bileğinden anjiyografi) bu tür olumlu yönleri ile son yıldır dünyada gittikçe artan seviyede uygulama alanı bulan bir tekniktir. Bunun dışında günümüzde sürekli gelişme gösteren kardiyolojik tanı ve tedavi yöntemleri şunlardır:

• Pediatrik kardiyoloji: Yeni doğandan başlayarak tüm yaş grubundaki çocuklarda, tanı ve girişimsel tüm yöntemler ile kalpte oluşmuş deliklerin ameliyatsız kapatılması işlemlerini kapsamaktadır. Özellikle kalp kapak darlıklarında girişimsel anjiyografi yöntemiyle ameliyatsız müdahale edilebilmektedir.
• Elektrofizyoloji yöntemi: Kalp ritm bozukluklarının girişimsel olarak müdahale edebildiği yöntemdir.
• Ekokardiyografi: Doku düzeyinde ve stres altında değerlendirme yapabilen kardiyolojik ölçümdür.
• Talyum Sintigrafisi: Kalp kasının damarlar tarafından ne derecede sağlıklı beslendiğini gösteren ölçümdür.
• Efor testi: Gerçek zamanlı ve ortalama değerli analiz yapan testtir.
• Ritm Holder: Kalp ritminin 24 ile 48 saat boyunca izlenmesi yöntemidir.
• Tansiyon Holder: Tansiyon dalgalanmalarını 24 saat boyunca takip etme sistemidir.
• MR cihazı ve kardiyak çekimler: Kalp ve damar sistemine ait hastalıkların tanısı ve takibi için yapılan incelemelerdir.
• Flat Panel teknoloji: Kaset kullanmadan görüntü alma yeteneğine sahip özel bir X-Ray sistemi ile ileri düzey incelemelerdir.

El bileğinden (radial) anjiyo nedir?

Kalple ilgili sorunların tedavisinde el bileği damarının kullanılması, işlem sonrasında istenmeyen komplikasyonların azalmasını sağlayan bir yöntem. Bilek damarı kasık damarının aksine, cilt yüzeyine çok yakın ve şişman hastalarda bile kolaylıkla girilebiliyor. Cilde yakınlık ve arkasındaki kemik doku aynı zamanda işlem sonrasında giriş deliğinin kapanmasında kolaylıkla kompresyon uygulanabiliyor. Kanama çok kolay kontrol altına alınabiliyor. 

El bileğinden anjiyo nasıl uygulanır?

El bileğinden anjiyoda, anjiyo yapılacak kişinin cilt altı uyuşturulmakta ve işlem lokal anestezi altında yapılmaktadır. Kesi çok küçük olduğu için hasta ağrı hissetmez. İşlem üç mm'lik çok küçük bir kesiden yapılır ve üç veya dört toplu iğnenin başı kadar büyüklükte bir iz olur. Bilekten yapılan anjiyoda giriş yeriyle ilgili komplikasyon riski yüzde 1’in altındadır. Anjiyodan sonra önemli olan giriş yerinin sıkıştırılmasıdır. Asıl işlem kataterin damar içine girmesi için açılan üç mm'lik deliğin kapanmasıdır. Giriş yerinden kaynaklanan sıkıntılar, bu deliğin iyi kapanamamasından dolayıdır.

El bileğinden anjiyo sırasında damar tıkanıklığı tespit edilirse stent hemen takılabilir mi?

Eğer bırakılamayacak kadar çok kritik bir darlık varsa, balon ve stent ile açılmaya uygunsa; o zaman stentle açıp, tedavi edilebilir. Örneğin; kalp krizi geçiren hastalara veya hiçbir şey olmamasına rağmen anjiyoda çok kritik olduğu görülen vakalara aynı anda stent takılabilir. Anjiyo yapar gibi aynı yöntemle, aynı yoldan, aynı gün ve aynı seansta uygulanabilir. Eğer o kritik darlık kolayca açılmıyorsa öncesinde hazırlık yapılarak, stent takmak tercih edilebilir. 

Bilekten anjiyo sonrasında ne kadar sürede iyileşilir?

El bileğinden anjiyo yapılan hasta, işlem sonrasında yürüyerek evine dönebiliyor. Gündelik yaşamında kolunu zorlamayacak her şeyi yapabiliyor. Zorunlu olmadığı sürece bandaj çıkarılmadan banyo yapılması ise önerilmiyor. Anjiyo nedeniyle özel olarak uygulanması gereken bir beslenme rejimi yok ancak anjiyonun sonucuyla ilgili yapılması gerekenler var; eğer damarlarda tıkanıklık söz konusu ise kalp koruma diyeti denilen kolesterolü düşük, az tuzlu, katı yağdan uzak, sebze - meyve ağırlıklı bir beslenme rejimi uygulanması gerekiyor. Ama sonuçlar normal ve kolesterol de yüksek değil ise özel bir diyet önerilmiyor. Tüm anjiyolar için işlemden sonra kişilerin bol su içmeleri önemli çünkü bu sayede işlem sırasında hastaya verilen boyanın vücuttan rahat atılması sağlanıyor. Bu nedenle hastaların hastaneden çıkıncaya kadar yaklaşık iki litre su içmesi sağlanıyor ve eve gittiklerinde bunu devam ettirmeleri isteniyor. 

El bileğinden anjiyo sonrası dikkat edilmesi gerekenler neler?

Hasta kendisini çok zorlamamalı. Kol kullanabilir, yemek yenebilir ya da kahve, çay içilebilir. Sadece ağır herhangi bir şey kaldırmamaya özen gösterilmelidir. Kesi yapılan yer çok küçük bir delik olmasına rağmen buranın kısa sürede kapanması hedeflenir. Bugüne kadar kanama nedeniyle gelen hasta olmasa da bazen sargılar sıkı olduğunda, hasta da farkında olmadan kolunun üzerinde yattıysa morarma olabiliyor. Ancak pozisyonunu düzelttiğinde bu morarma da ortadan kalkıyor. 

El bileğinden anjiyo sonrasında hasta cinsel hayata hemen dönülebilir mi?

Cinsel yaşantının normal seyrinde devam etmesi kasıktan yapılan anjiyoda güçtür. Ancak el bileğinden yapıldığında çok daha rahat hareket edilebiliyor. Hastaların ertesi gün normal cinsel yaşamlarına dönmeleri pek önerilmese de seks yapılmasında bir sakınca bulunmuyor.

Anjiyoda bir darlık çıkarsa insanlar cinsel hayatlarına nasıl yönlendirilmeliler?

Eğer sonuç darlıksa, hastaların cinsel hayatlarına dönmelerinden önce darlığının tedavi edilmesi gerekiyor. Mevcut damar hastalığından dolayı cinsellik zamanlaması, süresi, miktarı, sayısı düşünülmeli. Eğer kritik bir darlık çıktıysa darlık tedavi edilmeden cinsel ilişki çok önerilmiyor. Eğer kritik bir darlık yoksa ve normal anjiyo çıkarsa cinsel yaşam konusunda bir kısıtlama olmuyor. 

El bileğinden anjiyo kimlere uygulanamaz?

Diyalize giren hastalara, herhangi bir kaza ya da yaralanma sonrasında kolunda travma oluşanlara el bileğinden anjiyo yapılamaz.

El bileğinden anjiyo birkaç defa yapılabilir mi?

Evet, yapılabilir. Böyle bir durumda işlem, bir önceki uygulamada kesilen yerin, yarım santim üstünden girilerek gerçekleştirilebilmektedir. Bir diğer yöntem olarak, işlemi karşı taraftaki bileğe uygulamak da mümkündür. 

ANJİYO OLAN HASTALARIMIZ DENEYİMLERİNİ ANLATIYOR

El bileğinden anjiyo büyük konfor sağladı 

Özel bir şirkette otomasyon şefi olarak görev yapan Ahmet Yiğit’in kalp damarlarında yaşadığı sorun bir rastlantı sonucu ortaya çıkmış. Fıtık ameliyatı sırasında yapılan incelemelerin ardından hekimi, sonuçlarındaki bazı noktalar nedeniyle anjiyo olması gerektiğini söylemiş. Bundan sonra yaşadıklarını ise Ahmet Bey anlatıyor:

“Daha önce annem ve kız kardeşim anjiyo olduğu için durumun öneminin farkındaydım. Bu nedenle güvende olduğumu hissettiğim bir yerde ameliyat olmak istedim. Anadolu Sağlık Merkezi’nde yapılan incelemeler sonucunda anjiyo yapılması gerektiği anlaşıldı. Açıkçası önceki deneyimlerimize dayanarak bu kadar kolay olabileceğini düşünmemiştik. Bası yapacak kum torbalarıyla saatlerce yatmayı bekliyorduk. Ama bunların hiçbiri olmadı. Sabah geldik ve yapılan muayene sonrasında ameliyata alındım. Çok kısa sürede işlem tamamlandı. Sanki hiç anjiyo yapılmamış gibiydi.”

Kasıktan anjiyo ve el bileğinden anjiyo arasındaki fark

64 yaşındaki Ömer Esir de anjiyosunu el bileğinden yaptırmayı tercih edenlerden. Üç yıl önce nefes darlığı üzerine doktora giden Ömer Esir’in hemen anjiyo yaptırması gerektiği söylenmiş. Bunun üzerine kasığından anjiyo yapılan Ömer Esir’in üç damarının tıkalı olduğu belirlenmiş. 

Üç yıl sonra yeniden rahatsızlanan ve bu nedenle Anadolu Sağlık Merkezi’ne başvuran Ömer Esir’e bu kez çok daha rahat ve pratik olduğu belirtilerek el bileğinden anjiyo yapılması önerilmiş. Her iki anjiyo deneyimini de yaşayan Ömer Esir’e yöntemleri karşılaştırması istendiğinde ise şunları anlatıyor:

“Anjiyo sonucunda, iki damarımın tıkalı birinin de rahatsız olduğu belirlendi ve by-pass ameliyatı yaptırmam gerektiği anlaşıldı. Bu durum üzücü ama el bileğinden anjiyo işlemi sayesinde çok rahat geçirdim bu süreci. Hiç ağrım olmadı. Üç yıl önce kasıktan yaptırdığım anjiyoda daha fazla ağrım vardı. Ayrıca kanamayı durdurmak daha zor olmuştu. Kasığımda morarma, şişlik meydana gelmişti. Ayrıca yine kasığımda titreme vardı. saat yatmam gerekmişti. Ancak el bileğinden anjiyo sayesinde daha rahattım. Herhangi bir morarma ya da kanamam olmadı. Hemen kalkıp evime gidebildim.”

Anjiyodan sonra kaç gün sonra banyo yapılır?

Kalpteki damarların sıkışması ya da daralması sonucunda kalpte meydana gelen bu sorunu gidermek için balon yöntemiyle yapılan işleme anjiyo uygulaması denir. Anjiyo yapılırken hasta öncesinde doktorun önerdiği şekilde bazı işlemler yapar. Temizlik ve hijyene dikkat ederek uygulamadan önce hazır bulunur. Anjiyo işlemi için hasta özel bir odaya alınır. Öncesinde hastanın anjiyografisi çekilir.

Anjiyografi kasık ya da koldan damar yolundan giriş yapılarak hastalığının kesin teşhisi için çekilen röntgen filmidir. İnce tüplerle damar yoluna giriş yapılarak burada olan sorun tespit edilir. Bu sayede sadece kalpte değil damar yollarınla ilişkili bacak, göz, beyin gibi organlardaki sorunlarda tespit edilir.

Anjiyo İşlemi Öncesinde Hazırlık

Hasta anjiyo olmadan önce anjiyo işlemi öncesinde hazırlık çok önemlidir. Hijyen ve temizlik hem işlem öncesi hem de anjiyodan sonra oldukça önemlidir. Anjiyo olmadan önce kasık bölgesinden giriş yapılacaksa bu bölgeniz temiz olması oldukça önemlidir. Bu açıdan varsa bu bölgedeki tüyler giderilmeli ve gerekli temizliğin iyice yapılması gerekir.

Ameliyat sırasında da hastanın odasının hijyenik ve temiz olması ve hastanın üzerine örtülen örtülerin de sterilize  edilmiş olması oldukça önemlidir İşlem sırasında her hangi bir enfeksiyon olmaması açısından temizliğe ve hijyene dikkat edilmesi son derece önemli konulardan biridir. Hastanın bu süreci çabuk ve etkili şekilde atlatması için hijyene dikkat etmek gerekir.

Anjiyo Sonrasında Banyo Yapmak

Anjiyo işlemi yapıldıktan 24 saat sonra kişi normal hayatına dönebilmekle birlikte dikkatli olması da gerekir. Anjiyo sonrasında banyo yapılabilir. Banyo yaparken kasık bölgesine yapıştırılan bandaj çıkarılabilir ve banyodan sonra bu kısma yara bandı yapıştırılabilir. Bu kısmın kuru ve temiz olması oldukça önemlidir.

Temizlik ve hijyen anjiyo öncesinde olduğu gibi anjiyo sonrasında çok önemlidir. Damar yoluna giriş yapılan kısmın mikrop kapmaması için burasının temiz tutulması oldukça önemlidir. Bunun için anjiyo işlemi olduktan sonra banyo yapmak faydalı bir işlem olacaktır. Ancak dikkatli bir şekilde hareket ederek kişinin hasta olduğunu unutmaması ve ona göre dikkatli davranması gerekir.

Kendi sorularınız, deneyimleriniz ve görüşlerinizi aşağıda yer alan yorum bölümünden okuyucularımız ile paylaşabilirsiniz.

Önerilen Makaleler:

Anjiyo

Anjiyo kalbi besleyen koroner damarları görüntülemek için yapılan bir tetkiktir. Görüntüleme için X-ışını kullanılır. Koroner anjiyo kalbe giden atardamarlarda bir daralma olup olmadığını görmek için yapılır. Bu yazıda anjiyo işlemini, nasıl yapıldığını ve neden yapıldığını öğreneceksiniz.

Anjiyo Nedir?

Koroner anjiyo, kısaca anjiyo olarak da bilinir, en sık yapılan kardiyoloji tetkiklerinden biridir. Anjiyo, girişimsel kardiyolog tarafından, anjiyo laboratuvarında yapılır. Kontrast denilen bir boya maddesi ince ve yumuşak kateterler yardımıyla koroner damara verilerek, X-ışını ile damar içinin görüntülenmesi sağlanır.

Anjiyo yıllar içirisinde teknik olarak gelişerek günümüzdeki halini aldı. Daha yumuşak ve ince kateterler ile el bileğinden de yapılabilmektedir. Çoğu merkezde hala kasıktan femoral arter denilen atar damar giriş yolu olarak kullanılıyor olsa da, el bileğinden yapılabilen hastalarda komplikasyon oranlarının azaldığı gösterilmiştir. Bilekten anjiyo aynı zamanda hastanın hemen işlemden sonra ayağa kalkabilmesine ve saat içerisinde taburcu olmasına izin verirken, kasıktan yapılan anjiyo ile hastanın kum torbası ile yaklaşık 6 saat yatakta yatması gerekmektedir.

Anjiyo Nasıl Yapılır? Tüm Ayrıntıları ile Adım Adım Anjiyo İşlemi

• Anjiyo günü hasta yaklaşık 2 saat aç kalarak hastaneye gelir
• Yatış işlemleri tamamlandıktan sonra hazırlanmak üzere odaya alınır
• Kıyafetler ve takılar çıkarılır. Protez diş ve gözlük doktor önerisine göre kalabilir
• Rutin kullanılan ilaçlar sorgulanır. Anjiyo günü kullandığınız ilaçları mutlaka bildiriniz
• Hemşire gerekli hazırlıkları yapar
• Zamanı geldiğinde anjiyo laboratuvarına alınırsınız
• Bilekten anjiyo yapılması planlandıysa el bileğiniz ve güvenlik amacıyla kasık bölgeniz hazırlanır
• Üzerinize steril bir örtü serilir
• İşlemi yapacak kardiyologumuz size kendini tanıtacak ve işlem adımlarından bahsedecektir
• Anksieteniz varsa bu aşamada doktorunuzu bilgilendirebilirsiniz. Size rahatlamanız için sedatif ilaç verilebilir
• Lokal anestezi yapılarak işlemin tamamen ağrısız olması sağlanır
• Üzerinizde bağlı olan elektrod ve sensörler ile doktorunuz nabız, tansiyon ve oksijen verilerinizi monitörde gerçek zamanlı olarak takip etmektedir
• Çok ince, yumuşak bir kılıf el bileğinizdeki veya kasığınızdaki atardamara yerleştirilir
• Bu kılıfın içinden yine ince ve yumuşak kateterler ile kalp damarlarınıza ilerlenir
• Kateterlerin içinden kontrast denilen bir boya maddesi verilir. Bu oldukça az miktarlardadır
• X-ışını verildiğinde bu kontrast madde sayesinde koroner damarlarınızın içi ekranda hareketli bir film olarak izlenebilir
• Bu filmler dijital olarak kaydedildiği için doktorunuz işlem esnasında tüm çekilen pozları dikkatlice birkaç kez izler
• Eğer damarlarınızın içinde daralma veya tıkanma görürse bunun ölçümünü yapacaktır
• Darlık derecesi %70 ve üzerinde olan darlıklar stent gerektirebileceği için bu görüntüler farklı açılardan değerlendirilir
• Anjiyo işlemi tamamlandığında doktorunuz size elde ettiği görüntüleri ve nasıl tedavi edilmesi gerektiğini anlatacaktır
• Aynı seansta stent takılması gerekirse masadan kalkmadan yine aynı yol kullanılarak stent işlemine devam edilir
• Aynı seansta devam edilmeyecekse veya damarlarınız sağlıklı ise el bileğinizdeki veya kasığınızdaki kılıf çekilecektir
• El bileğine şeffaf bir bandaj yapılır ve hasta odasına alınır
• Kasıktan yapıldıysa, sıkı bir bandaj yapılır ve kum torbası konabilir. Ardından hasta odaya alınır
• El bileğinden yapılan anjiyo sonrası hasta yaklaşık 1 saat istirahat eder ve ardından taburcu edilir
• Kasıktan yapılan anjiyo sonrası hasta yaklaşık 6 saat yatakta istirahat eder ve ardından taburcu edilir
• Kasık için geliştirilen yeni kapatma cihazları vardır. Doktorunuzu bu sistemi kullandıysa daha erken ayağa kalkmanıza izin verebilir
• Kontrol için randevunuz ayarlanır, ilaçlarınız ve sağlıklı yaşam konusunda öneriler yapılır
• Artık sağlıklı bir şekilde eve gitmeye hazırsınız
• Eve giderken mutlaka yerinize bir yakınınız araba kullansın. İşlem günü anjiyo yapılan elinizle ağır birşey kaldırmayın. Merdiven çıkabilirsiniz ve ertesi gün banyo yapabilirsiniz

Anjiyo Neden Yapılır? Anjiyo Kime Yapılır?

Doktorunuz sizden aşağıdaki sebeplerden ötürü anjiyo yaptırmanızı isteyebilir:

• Göğüs ağrısı (anjina) veya merdiven çıkarken nefes nefese kalma gibi koroner arter hastalığının belirtileri
• Göğsünüzde, çenenizde, boynunuzda veya kolunuzda diğer testlerle açıklanamayan ağrı
• Yeni veya artan göğüs ağrısı (kararsız angina)
• Doğuştan bir kalp hastalığı (konjenital kalp hastalığı)
• Eforlu elektro (EKG) veya ekokardiyografide anormal sonuçlar
• Diğer kan damarı problemleri veya göğüs yaralanması
• Ameliyat gerektiren bir kalp kapağı problemi varsa

Anjiyo Çeşitleri Nelerdir?

Koroner anjiyo, yani kalp damarlarının görüntülenmesi için farklı teknolojiler ve farklı giriş yerleri vardır. Anjiyo giriş yerine göre de iki farklı yöntemle yapılabilmektedir:

1. Kasıktan (femoral) anjiyo
2. El bileğinden (radial) anjiyo

Her iki yöntemle de tüm koroner damarlar aynı görüntü kalitesi ile görüntülenebilmektedir. Kalbi besleyen tüm koroner damarlar ve yan dalları bu iki yöntemle aynı boya maddesi ile, aynı düzeyde görüntülenir. Bilekten yapılan anjiyo koroner anjiyo laboratuarında bir girişimsel kardiyolog tarafından gerçekleştirilir. Lokal anestezi ile el bileği uyuştrulur. Sonrasında çok ince ve yumuşak kateterler bir tel üzerinden ilerletilir ve kalp damarlarına ulaşılır. Kontrast denilen boya maddesi azar azar enjekte edilerek koroner damarları spesifik olarak görüntülenmiş olur. İşlem süresi yaklaşık 10 dakikadır. Hasta işlem sonunda ayakta veya oturarak odasına alınır ve saat sonra taburcu edilir. Eğer kritik bir darlık tespit edildiyse, stent işlemine yine koldan devam edilir ve sonunda odasına yine ayakta veya oturarak alınır. Ertesi gün normal hayatına genellikle dönebilir.

Bilekten Anjiyo Nedir ve Nasıl Yapılmaktadır?

Koldan anjiyo sırasında el bileğinizdeki atardamara ince, yumuşak plastik bir kılıf yerleştirilir. Bu kılıfın içinden yine yumuşak ve ince plastik kateterler vasıtasıyla kalp damarlarının çıkış yerine ilerletilir. Kontrast madde (anjiyo boyası) kateterin içinden enjekte edilir ve hareketli röntgen filmleri dijital ortamda kaydedilir. Prosedürün bu bölümüne koroner anjio denir. Bu görüntülere ek olarak bazı özel durumlarda ileri görüntüleme ve değerlendirme yöntemleri olan intravasküler ultrason (IVUS), optik koherans tomografi (OCT) veya fraksiyonel akım rezervi (FFR) ölçümleri de yapmak gerekebilir. Tüm bu işlemler lokal anestezi ile bilekten yapılmaktadır.

Bilekten Anjiyonun Avantajları Nelerdir?

İlk kez yılında kullanılan bilekten anjiyo ’li yılların başında dünyada yaygın kullanılmaya başlanmıştır. Artık çok daha ince ve yumuşak kateterlerle işlemin konforu daha da artmıştır.

El bileğinden yapılan anjiyo sonrası kanama komplikasyonları daha az gelişmektedir. Kasıktan yapılan anjiyografi sonrası hastanın 6 saat yatakta sırtüstü yatması önerilmektedir. Halbuki el bileğinden yapılan anjiyografi sonrası hasta hemen ayağa kalkabilmekte ve yaklaşık saat sonra evine taburcu olabilmektedir. Eskiden sadece anjiyografi için kullanılan bu yöntem balon anjiyoplasti ve stent girişimlerinde de yani kalp damarlarının tedavisinde de kullanılabilmektedir.

Bu yöntemden en çok faydalanan hastalar, kilolu olan, yatakta sırt üstü yatamayacak, ortopedik sorunları olan, prostat nedeniyle sık idrara çıkan dolayısıyla erken ayağa kalkması gereken hastalar, yaşlı hastalar ve kronik akciğer hastalığı olanlardır.

El Bileğinden mi, Kasıktan mı Yapılmalı?

Doktorunuz hangi yöntem ile daha güvenli yapacağını düşünüyorsa o şekilde yapılmalıdır. El bileğinden anjiyo zaman içerisinde oldukça gelişmiştir. Bunun için özel malzemeler geliştirilmiştir. Kasıkta kullanılan malzemelerden daha ince yapılıdır.

El bileğinden anjiyonun en önemli avantajı, komplikasyon ihtimalini azaltmasıdır. Kasık bölgesinde oluşabilecek kanama ve şişme ihtimali el bileğinde yok denecek kadar azdır. Lokal anestezi ile yapıldığı için ağrısızdır.

Anjiyo yaklaşık 10 dakika sürer. Eğer el bileğinden yapıldıysa hemen ayağa kalkabilir ve saat içinde taburcu olabilirsiniz. Kasıktan yapıldığında en az saat yatakta istirahat etmeniz gerekir. Kum torbası ve sıkı bir bandaja ihtiyaç duyulur. Doktorunuzla anjiyo tekniğini konuşabilirsiniz

Anjiyonun Riskleri Nelerdir?

Anjiyo kararı mutlaka bir kardiyolog tarafından verilmelidir. Hastayı değerlendirdiğinde eğer kalp damar hastalığı şüphesi yüksek ise anjiyo yapılması çok önemlidir. Çünkü tanının kesinleşmesi için en iyi yöntemdir. Koroner damarların gözümüzle görülmesini sağlar. Tanının kesinleşmemesi veya ertelenmesi bazen bir kalp krizine sebep olabilmektedir. Bu nedenle kardiyoloğun önerdiği durumda anjiyo olunmaması en önemli riski oluşturmaktadır.

Anjiyo teknik olarak günümüzde oldukça gelişmiştir. Teknoloji de tecrübe de artmıştır. Bu sebeplerde planlı programlı yapılan anjiyo işlemlerinde sorun yaşanması, tecrübeli merkezlerde oldukça düşüktür. Kullanılan malzemeler ve teknoloji de sorun yaşanma ihtimalini azaltmaktadır. Ağrı olmaması için işlem öncesinde lokal anestezi kullanılmaktadır. Gerek el bileği anjiyosunda, gerek kasıktan yapılan anjiyoda mutlaka lokal anestezi yapılır.

El bileğindeki damar kasık bölgesine göre daha ince çaplı bir damar olması nedeniyle daha ince malzemeler kullanmak gerekir. Bu sayede çok konforlu işlemler gerçekleştirilebilir.

Pıhtı olmaması için işlemden önce mutlaka heparin denilen bir kan sulandırıcıtüm hastalara yapılmaktadır. Bu sayede anjiyoda bir pıhtı atma riski ortadan kaldırılabilmektedir.

Anjiyo giriş yerinde kanama olmaması için el bileğine özel şeffaf bir hava sistemli bandaj uygulanmaktadır. İçine hava enjecte edilen bir bandaj çok küçük olan anjiyo giriş bölgesine lokal baskı uygular. Şeffaf bir sistem olduğu için gözle de takip edilme kolaylığı vardır. Kan sızması bu sayede engellenir. saat sonra şeffaf bandaj çıkarılarak yerine elsatik, hafif baskı uygulayan bir bandaja geçilir. Kasık bölgesine standart uygulamada işlem sonunda birkaç dakika el ile manüel baskı uygulanır. Kanama durunca da bandaj yapılır ve üzerine kum torbası ile basınç uygulanır. Genellikle 6 saat sonra hasta ayağa kalkabilmektedir. Anack bu süre uzun ve bu süreç konforsuz olduğundan yeni bazı teknikler geliştirilmiştir.

Kasık kapatma cihazları denilen cihazlar yardımı ile kasıktaki damarın kanayan bölgesi 1 dakikalık bir işlemle kapatılmakta, el ile baskı ve kum torbası bu sayede gerekmemektedir. Hasta 1 saat sonra ayağa kalkabilmekte ve yatağında rahat hareket edebilmektedir. Bu sayede kanama riski de minimuma düşürülmüş oluyor.

Tecrübeli ellerde hastada ek bazı sorunlar da yoksa anjiyo esnasında kalp damarının yırtılması veya patlaması neredeyse yok denecek kadar az bildirilmektedir. Olası riskleri mutlaka doktorunuz ve hemşireniz ile daha ayrıntılı konuşmanızı öneririz.

Stent Nedir?

Stent kalbi besleyen koroner damarlardaki darlıkları veya tıkanıklıkları kalıcı olarak açmak için, bir balon yardımıyla yerleştirilen esneyebilen çok ince tüp şeklinde metal ağlardır.

Stentler genellikle tıbbi kullanımlar için özel geliştirilmiş metal alaşımlardan oluşmaktadır. Bu metal alaşımların özellikleri değişebilmektedir. Yeni nesil stentler daha ince ve yuvarlatılmış narin metallerden yapılmaktadır. Çoğunlukla belli yüzeyleri polimerler ile kaplanmakta ve polimerlerin üzerinde de tekrar daralmayı önleyen ilaçlar içermektedirler. Bunlar ilaçlı stent olarak adlandırılırlar.

Neden Stent Gerekiyor?

Kalbi besleyen koroner damarlar daraldığı zaman vücuda kan pompalayan kalp çalışmakta zorlanabilir. Kalp kasının güçlü çalışması için oksijene ihtiyacı vardır ve oksijen kalp kasına bu damarlar ile gelen kan ile ulaşmaktadır. Kalbin gücü azaldığında tüm vücudun kanlanması azalacak ve çabuk yorulmaya başlayacaksınız. Kalp yeterli oksijenlenmediğinde genellikle efor esnasında nefes nefese kalma veya göğüste sıkışma hissi oluşur.

Bu darlıklar kritik düzeydeyse açılması gerekmektedir. İlaç tedavisi tek başına bu darlıkları açamadığı için mekanik bir tedaviye ihtiyaç duyulur. Koroner damarları açmanın iki yolu vardır:

1. Koroner stent
2. By-pass ameliyatı

Stent ile günümüzde çoğu zor damar ameliyata ihtiyaç duyulmadan açılabilmektedir. “Stent mi by-pass mıdaha uygun olur?”, bu sorunun cevabı hastanın klinik durumuna ve bazı risk puanlamalarının sonucuna göre verilir.

Stent İşlemi Nasıl Yapılır?

Stent işlemi koroner damarın içine ilerletilen saç teli inceliğinde bir telin üzerinden özel bir ilerletici sistem ile gerçekleştirilir. Bir balon üzerine sıkıştırılarak yerleştirilmiş stent darlığın olduğu koroner damara ilerletilir ve tam darlığın olduğu noktaya, monitörlerde milimetrik olarak tespit edilerek implante edilir.

Günümüzde stent işlemi genellikle **anjiyo **ile birlikte aynı seansta yapılabilmektedir. Doktorunuz sizi bilgilendirip devam etmenin uygun olduğunu söyleyebilir.

Size aşama aşama stent işlemini anlatalım:

1. El bileğinizdeki veya kasığınızdaki yumuşak ve ince kılıftan yine esnek bir kateter kalbinize ilerletilir
2. Bu kateterin içinden saç teli inceliğinde bir kılavuz tel sorunlu damara yönlendirilir
3. Bu tel bir ray vazifesi görerek üzerinde stentin olduğu ilerletici sisteme yol gösterir
4. Stent monitörlerde milimetrik olarak darlığın olduğu noktaya pozisyonlanır
5. Doğru yerde olduğuna kara verildiğinde bir balon yardımıyla stent şişirilerek damara genişletilerek yerleştirilir
6. Burada doğru basınç ile stentin tamamen damar duvarına temas etmesi sağlanır. İşlemin en önemli adımlarından biri de budur
7. Farklı açılardan kontroller yapılarak sorunlu damarın açıldığı teyid edilir
8. İçerideki tüm teller ve katederler dışarı çıkarılır
9. El bileğindeki veya kasıktaki kılıf çekilir ve bandaj yapılır
10. Hasta odasına alınır. EKG, tansiyon ve nabız kontrolleri yapılır
11. Özel bir durum yoksa hemen yemek yiyebilir ve su içebilir
12. El bileğinden yapıldıysa hemen ayağa kalkabilir. Kasıktan yapıldıysa saat yatması gerekebilir
13. Ertesi günün sabahından kontroller yapıldıktan sonra ilaçlar ve sağlıklı yaşam hakkında öneriler yapılarak taburcu edilir
14. Bir ay sonrası için kardiyoloji randevu ayarlanır

Stent mi By-Pass Ameliyatı mı?

Kalbi besleyen koroner damarlar kritik düzeyde daraldığında açılması için 2 yöntem vardır:

Bu kararı verirken çok yönlü değerlendirmeye ihtiyaç vardır. Anjiyofilminizi tecrübeli bir girişimsel kardiyolog ile tartışmanız bu noktada çok önemlidir. Klinik durumunuzu, koroner anatominizi ve koroner damar hastalığınızın yaygınlığına bakarak size en doğru tedavi seçeceğini sunacaktır.

Günümüzde kullanılan yeni nesil stentler ile by-pass ameliyatına eşdeğer sonuçlar çoğunlukla elde edilebilmektedir. Eskiden by-pass ameliyatının en büyük üstünlüğü koroner damarlarda tekrar daralma ihtimalinin daha düşük olmasıydı. Bu sonuçların by-pass lehine olduğu dönem stentlerin bu düzeyde gelişmediği ve üzerinde ilaç barındırmayan stentler kullanılması nedeniyleydi. ’li yılların başında ilaçlı stentlerin geliştirilmesi ve günümüzde 3. nesil stentler ile tekrar daralma ihtimalinin minimuma düşürülmesi ile birlikte stentler en az by-pass kadar başarılı sonuçlar elde etmiştir.

Stent ve by-pass ameliyatını genel anlamda karşılaştırmak gerekirse, stent koroner damarın içindeki darlığı açmaktadır. Yani bir tür restorasyon yapmaktadır. Bypass ameliyatında ise daralma olduğu gibi kalmakta, memeye veya bacağa giden damarlar alınarak daralmış bölgenin ilerisine dikilerek yedek yollar oluşturulmaktadır. Ancak çalışmalarda görülmektedir ki, özellikle bacaktan alınan damarlar kısa sürede daralıp tıkanabilmektedir. Meme damarları ise oldukça uzun ömürlü ve başarılıdır.

Stent işleminin en büyük avantajı, el bileğinden yapılabilmesi, hastanın işlem boyunca uyanık olması ve ertesi gün normal hayatına dönebiliyor olmasıdır. Bypass ameliyatında ise hastanın en az 5 gün hastanede kalması gerekmekte, genel anestezi ile yapılmakta ve nekahat döneminin yaklaşık gün civarında sürmesidir.

Kararın verilmesinde özel bazı puanlama sistemleri vardır. Girişimsel kardiyologlar SYNTAX skoru denilen bir risk puanlama programı ile anjiyo filminize bakarak hesaplama yapabilirler. SYNTAX skoru yüksek olanlarda by-pass ameliyatı daha iyi bir seçenek olabiliyor. Ancak hastanın ameliyat riski yüksekse, SYNTAX skoru yüksek olmasına rağmen stentleme işlemi yine de yapılabilir.

Tartışmalı durumlarda kalp konseyi denilen toplantılarda kardiyologlar ve kalp damar cerrahları en iyi tedavi seçeneğine ortak olarak karar verebilmektedir.

Stent İşlemi Nasıl Yapılır?

Stent işlemi koroner damarın içine ilerletilen saç teli inceliğinde bir telin üzerinden özel bir ilerletici sistem ile gerçekleştirilir. Bir balon üzerine sıkıştırılarak yerleştirilmiş stent darlığın olduğu koroner damara ilerletilir ve tam darlığın olduğu noktaya, monitörlerde milimetrik olarak tespit edilerek implante edilir.

Günümüzde stent işlemi genellikle **anjiyo**ile birlikte aynı seansta yapılabilmektedir. Doktorunuz sizi bilgilendirip devam etmenin uygun olduğunu söyleyebilir.

Size aşama aşama stent işlemini anlatalım:

1. El bileğinizdeki veya kasığınızdaki yumuşak ve ince kılıftan yine esnek bir kateter kalbinize ilerletilir
2. Bu kateterin içinden saç teli inceliğinde bir kılavuz tel sorunlu damara yönlendirilir
3. Bu tel bir ray vazifesi görerek üzerinde stentin olduğu ilerletici sisteme yol gösterir
4. Stent monitörlerde milimetrik olarak darlığın olduğu noktaya pozisyonlanır
5. Doğru yerde olduğuna kara verildiğinde bir balon yardımıyla stent şişirilerek damara genişletilerek yerleştirilir
6. Burada doğru basınç ile stentin tamamen damar duvarına temas etmesi sağlanır. İşlemin en önemli adımlarından biri de budur
7. Farklı açılardan kontroller yapılarak sorunlu damarın açıldığı teyid edilir
8. İçerideki tüm teller ve katederler dışarı çıkarılır
9. El bileğindeki veya kasıktaki kılıf çekilir ve bandaj yapılır
10. Hasta odasına alınır. EKG, tansiyon ve nabız kontrolleri yapılır
11. Özel bir durum yoksa hemen yemek yiyebilir ve su içebilir
12. El bileğinden yapıldıysa hemen ayağa kalkabilir. Kasıktan yapıldıysa saat yatması gerekebilir
13. Ertesi günün sabahından kontroller yapıldıktan sonra ilaçlar ve sağlıklı yaşam hakkında öneriler yapılarak taburcu edilir
14. Bir ay sonrası için kardiyoloji randevu ayarlanır

Stent Riskleri Nedir?

Koroner damarlardaki darlıkları açmanın en etkili ve güvenilir yöntemi stent yerleştirmektir. Ancak mevcut kalp hastalığının getirdiği riskler ve işlemin bazı riskleri de vardır. Çoğunlukla stent işlemi mevcut riskinizi azaltmak için yapılmaktadır. Böylelikle iyileşme şansınız artacaktır. Ama işlem esnasında nadir de olsa bazı komplikasyonlar gelişebilir. Bunun önüne geçmenin en etkili yolu donanımlı bir merkezde, tecrübeli bir girişimsel kardiyologun bu işlemi yapmasıdır.

En sık gözlenen komplikasyon anjiyodaolduğu gibi giriş yerinde gözlenmektedir. Özellikle kasıktan yapılan işlemlerde kanama, morarma ve şişme gözlenebilmektedir. Bu nedenle el bileğinden yapılan işlemler daha avantajlıdır. Çünkü kanamanın çok kolay kontrol altına alınabildiği bir bölgedir. Stent işlemi öncesinde ve esnasında, pıhtı oluşmaması için yoğun kan sulandırıcı verilmektedir. Bu da kanamanın nispeten daha rahat gelişebildiği kasık bölgesinde kontrolsüz kanamalara neden olabilmektedir. Erken saptandığında baskı uygulayarak bu kanama durdurulabilmektedir, ancak nadiren bir ameliyat ihtiyacı da olabilir.

Bir diğer komplikasyon yine kasıktaki atardamarın balonlaşması ve anevrizma oluşturmasıdır. Buna psödoanevrizma denir. Kapatmak için ameliyatsız yöntemler olmakla birlikte, kapanmadığında cerrahi bir operasyon gerekebilir.

İşlem esnasında pıhtı oluşması bir diğer risktir. Ancak günümüzde tüm işlemlerde kan sulandırıcı ilaçlar kullanıldığında bu ihtimal de oldukça azalmıştır.

Koroner damarın yırtılması, hastaların zaman zaman telaffuz ettiği bir komplikasyondur. Özellikle ileri yaştaki hastaların damarları oldukça narin ve kırılgandır. Bazı hastalarda da ileri düzeyde kireçlenmeler görülebilmektedir. Bu damarlarda yüksek basınçla işlem yapıldığında yırtılma meydana gelebilir. Tecrübeli kardiyologlar bu ihtimali işlemden önce görebilmekte ve buna uygun teknikler ile tedavi sağlayabilmektedir. Örneğin çok kireçli bir darlık, yüksek basınçlı bir balondan ziyade, rotablatör denilen özel bir traşlayıcı cihaz ile ön işlemden geçirilerek balon ve stente hazırlanabilmektedir. Bu sayede yırtılma riski minimuma düşmektedir. Tam donanımlı bir laboratuvarda yırtılmayı kapatacak özel stentler bulunmaktadır. Çoğunlukla ameliyatsız çözülebilse de nadiren bir ameliyata da ihtiyaç duyulabilir.