Konuyu Hazırlayan: funduszeue.info Orhan - Par. Özkan Onan
Antiseptik ve dezenfektanlar, hastaneler ve sağlık merkezlerinde topikal olarak ciltte, sert yüzeylerde ve tıbbi ekipmanlarda yaygın olarak kullanılan antimikrobial maddelerdir.
Antiseptik ve dezenfektanlar mikroorganizmalara olduğu kadar, insan hücrelerine de toksiktirler. Bu nedenle ortamın ve aletlerin temizliğinde kullanılırlar. Bazen de sistemik olarak değil, yüzeysel olarak canlılara uygulanabilirler.
Mikroorganizmalar, tüm canlılar gibi uygun ortam bulduklarında beslenerek çoğalırlar ve yaşamlarını toprak, hava, su gibi cansız ortamlar ile bazı hayvan ve insan vücudu gibi konak canlılar üzerinde sürdürürler. Bu nedenle içtiğimiz suyun, tükettiğimiz yiyeceklerin ve içeceklerin hastalık yapıcı mikroorganizmalardan uzak olması gerekmektedir. Bu tür sağlık koruma çalışmalarında üç farklı kavram vardır. Bunlar sterilisazyon, dezenfeksiyon ve antisepsidir.
Sterilizasyon:Maddenin üzerinde veya içinde bulunan tüm mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir.Bu işlem sonrasında hastalık yapan ve yapmayan tüm mikroorganizmalar ölmektedir. Sadece cansız nesnelere uygulanabilir.
Dezenfeksiyon:İnsanlarda hastalık yapma özelliği olan mikropları uzaklaştırma işlemidir. Dezenfeksiyon işleminde kullanılan ve genellikle kimyasal içerikli maddelere Dezenfektan denir.
Antisepsi: Canlı dokuların üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaları, genellikle kimyasal maddeler kullanılarak ortadan kaldırmaya yönelik uygulamalardır. Antisepsi amacı ile kullanılan kimyasal maddelere antiseptik adı verilir. Dezenfektanlarla antiseptikler arasındaki en önemli fark, antiseptiklerin yalnızca canlı dokuya uygulanabilir olmalıdır.
İdeal bir antiseptik,mikroorganizmalara etki gösterirken;
Deriyi, vücut dokularını ve hücrelerini tahrip etmemeli,
Mikroorganizmaların üremesini engellemelidir.
İdeal bir dezenfektan;
Geniş bir antimikrobial spektruma sahip,
Organik maddelerden ve kullanılan diğer kimyasallardan etkilenmemesi
Kullanıcıya zarar vermemeli, kokusuz, ekonomik olmalı
Yüzeye uyum göstermeli, aşındırma ve bozulmaya neden olmamalı
Uygulanan yüzeylerde kalıcı etkiye sahip olmalı, temizleyici özelliğe sahip olmalı
Suda kolay çözünebilir olmalı
Konsantre ve seyreltilmiş kullanımı dayanıklı olmalıdır.
|
Dezenfektan ve Antiseptik Çeşitleri
Alkolün gerek sporisit etkisinin olmayışı, gerekse kan pıhtılarına nüfus edemeyişi nedeniyle aletlerin sterilizasyonda kullanılmaz.
En az 10 dk. %70’lik alkolle tutulan termometreler bu yolla dezenfekte edilebilir.
Eğer tam nem sağlanabilirse iki dakika içinde cilt üzerindeki bakteri sayısını %90’a yakın bir oranda azaltır.
Mercekli aletleri bozduğu (metalleri paslandırdığı) için tıbbi alet ve cihazda dezenfektan olarak tercih edilmez.
Benzalkonyum kloroid (Zefiran)
Antiseptik ve dezenfektan olarak kullanılabilir.
Gram pozitif ve bazı gram negatif bakterilere etkilidir.
Sabunlar ile etkilerinin inaktive oluşu,ayrıca lastik,plastik ve pamuk gibi maddelerin de üzerine absorbe olması ile temasta etkinliklerini kaybetmeleri dezavantajdır.
Zefiran mikroorganizmalarla kontaminasyona eğilimlidir.
Geçmiş yıllarda kontakt lenlerin saklanmasında kullanılmışsa da ,kornea ülserlerine yol açması nedeni ile kullanımı terk edilmiştir.
Zefiran günümüzde kullanılması önerilmeyen bir solüsyondur.
Preoperatif cilt temizliğinde ve yanık tedavisinde kullanılır
Antiseptik bir solüsyondur.
Etkisi bakteriostatiktir.
%3 0ranında hekzaklorpfen içeren solüsyonlar cilt temizliğinde kullanılır.
Deri el antisepsisi için el kremlere veya sabunlara katılır.
Heksaklorofenin en önemli özelliği ciltten absorbe olmasıdır.
Gümüş nitrat
Formaldehit
Cilde uygulandığında duyarlılık reaksiyonları oluşur.
%lik klorheksidin ve %15’lik setrimit maddelerinin karışımı olan antiseptik ve dezenfektan özellikte bir solüsyondur.
Toksik değildir.
Gram (-) ve gram (+) bakterilere bakterisit etkilidir.
Antiseptik ve dezenfektan olarak 1/’lük solüsyonu önerilir.
Kirli aletlerin dezenfeksiyonunda 1/30’luk solüsyonu önerilir.
|
Dezenfektanların Etki Mekanizmaları
Dezenfektanlar | Etki Düzeyi | Ölen Mikroorganizmalar | Canlı Kalan Mikroorganizmalar |
- Gluteraldehit %2 - Sodyum hipoklorit – ppm | YÜKSEK | Yanda belirtilenler dışındaki tüm mikroorganizmalar | Dirençli bakteri sporları, Yavaş virüsler (CJD) |
- Etil / izopropil alkol % - İyodoforlar ppm serbest iyot - Fenol ve fenol bileş. % – 5 - Sodyum hipoklorit ppm | ORTA | Vejetatif bakteriler M. tuberculosis HBV dahil çoğu virüsler Çoğu mantarlar | M. aviumintracellulare Bakteri sporları Yavaş virüsler (CJD) |
- Etil / izopropil alkol < %50 - Fenol ve fenol bileş.% - 5 - İyodoforlar ppm serbest iyot - Sodyum hipoklorit ppm | DÜŞÜK | Çoğu vejetatif bakteriler Bazı virüsler Bazı mantarlar | M. tuberculosis Bakteri sporları Hepatit B virüsü Yavaş virüsler (CJD) |
Günümüzde sıkça kullandığımız antimikrobiyallerin hemen hepsinin insan ve çevre için toksik etkileri vardır. Bu nedenle kontrollü kullanılmaları çok önemlidir. Bu kimyasal maddelerin ortaya çıkardığı bazı sağlık sorunlarını şöyle özetleyebiliriz:
- Kuaterner amonyum bileşikleri (zefiran v.b);Astım, alerjik reaksiyon ve deride hassasiyet oluşturabilmektedir.
Alkoller (etil alkol, izopropil alkol v.b); Etil ve propil alkol deriden absorbe olur ve deride, gözde, üst solunum yollarında, trakeada irritasyona neden olur. Santral sinir sistemi deprese ettiğinden baş ağrısı, nabız sayısında ve kan basıncında düşme, bulantı ve korozif yapabilir. Ayrıca yanıcı bir madde olduğu unutulmamalıdır.
Fenoller, Aldehidler (formaldehid v.b);Toksik etkili maddelerdir ve kullanımda mutlaka koruyucu ekipman kullanılmalıdır. Ciddi deri, göz ve solunum yolu irritasyonları, baş ağrısı bulantı ve kusma yapabilmektedir.
İodine (baticon, betadin v.b); Ciddi deri irritasyonu, yanık, alerji, öksürük, solunum sıkıntısı, baş dönmesi yapabilmektedir.
Hidrojen peroksit (çamaşır suyu) %50' nin üstündeki konsantrasyonlarda deride korozif etki, irreversible göz hasarı yapmaktadır.
|
KAYNAKLAR
funduszeue.info
funduszeue.info
On Washing HandsN Engl J Med , March 25, Perspective
Chlorhexidine-Alcohol versus Povidone-Iodine for Surgical-Site AntisepsisN Engl J Med , January 7,
funduszeue.info
funduszeue.info
Dezenfeksiyon, Antisepsi, Sterilazasyon, İstanbul Tıp Fakültesi yayını
Murray. P.R., Drew. W.L., Kobayashi, G.S., Thompson J.H., Medical Microbiology Wolfe Medical Publ. Ltd. Print. USA
Web sayfasının dizaynı Aytuna Devrim Canbul tarafından yapılmıştır.
Antiseptik nedir? Antiseptik malzemeler ne işe yarar?
Antiseptik maddeler, enfeksiyonun önüne geçmek için cilt üstüne ya da mukoza tabakasına uygulanan antimikrobiyal kimyasallardır. Günlük hayatta hem medikal alanda hem de birçok özel alanda sıkça tercih edilmektedir. Mikropların çoğalmasını ve dağılmasına engen olan antiseptikler, mikroorganizma üstünde ölümcül etkisi olan dezenfektanlarla karıştırılmamalıdır. Birçok kullanım şekli olan antiseptiklerin; solüsyon, jel veya krem olarak üretilmiş haliyle karşılaşabiliriz. Batikon, alkol, oksijenli su en sık kullanılmakta olan antiseptiklerdir. Bunlar aynı zamanda ameliyatların ve ilkyardım uygulamalarının en önemli malzemeleridir.
Mesela, doktorlar ameliyattan önce ellerini ve kollarını antiseptik maddelerle temizlerler; böylelikle ameliyat esnasında oluşum riski olan enfeksiyonların varlığını minimum seviyeye düşürmüş olur. En çok kullanılanları; alkol, batikon ve oksijenli sudur.
Dezenfektan nedir? Dezenfektan ne işe yarar?
Dezenfektanlar, mikroorganizmaların öldürülmesi ve ortadan yok olması amacıyla üretilmiştir. Güçlü kimyasal maddeler içeren dezenfektanların; cilt ve canlı yüzeylerle temasından mümkün olabildiğince kaçınılmalıdır. Aksi halde geçici ya da kalıcı zararlara sebep olabilirler.
Antiseptikler nasıl kullanılır?
Antiseptikler kimyasal madde olduklarından ve her kimyasal maddedeki yapının da birbirlerine uyumlu olmamasından dolayı; bu konuda uzman olmayan kişiler tarafından antiseptiklerin birleştirilmesi veya art arda kullanılması oldukça riskli olabilir. Tedavi edilmesi gereken yaranın tek uygun antiseptik ile tedavi edilmesi, yalnızca bir antiseptiğin kullanılması gerekir. Yara tiplerine göre kullanılabilecek antiseptikler şöyledir:
John Lister'in Antiseptic Principle of the Practice of Surgery isimli makalesinin 'de yayınlanmasıyla antiseptik cerrahi metotlarının geniş çaplı kullanımına başlandı. Makalesinde var olan herhangi bir mikrobun öldürüldüğü hususunda emin olabilmek için karbolik asitin (fenol) kullanımı savunmuştur. Bununla birlikte benzeri fikirler daha önce de farklı uzmanlar tarafından, eskiden beri, ortaya atılmıştı; Antik Yunanistan'da Galen ve Hipokrat gibi. Hatta MÖ yılından kalma bir Sümer kil tabletinde benzeri tekniklerin savunulduğuna rastlanılmıştır[1].
Yine de her antiseptik yararlı olmakla birlikte, yaralanmış yüzeye çok veya az oranda toksik ve rahatsız edici özelliktedir. Bu sebeple bugün cerrahide antiseptik metot yerine aseptik metot kullanılmaktadır ki bu -aseptik- metot hâli hazırda bulunan bakterilerin öldürülmesine değil, bakterilerin istilasına karşı koru(n)maya dayanır.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası