Yüzde 50 Mesai Hesaplama

Fazla Mesai Nedir?

Fazla mesai çalışanın ilgili kanunlarda ve iş sözleşmesinde belirtilen süreden daha fazla çalıştırılmasına verilen isimdir. İş Kanunu’nda yer alan ilgili maddeye göre bir personel haftalık olarak en fazla 45 saat çalışabilir. 45 saatin üzerinde yapılan çalışmalar fazla mesai statüsünde yer alır. Fazla mesai çalışmalarının ücreti normal mesaiye göre daha fazladır. Fazla mesai prosedürü fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma olarak ikiye ayrılır ve ücretlendirmeleri de farklıdır:

● Fazla çalışma: Çalışanın haftalık olarak 45 saatten daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık 45 saat çalışılması gereken bir yerde bir çalışan 50 saat çalışıyorsa, söz konusu 5 saat fazla mesai niteliğindedir.

● Fazla süreli çalışma: İşçinin haftalık olarak 45 saatten az çalışmasına, fakat işyerinin normal şartlar altında belirlediği çalışma saatinden daha fazla çalışmasına verilen isimdir. Haftalık olarak 35 saat çalışılan bir işyerinde işçi 40 saat çalışıyorsa söz konusu 5 saat fazla süreli çalışma olarak nitelendirilir.

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai ücretinin hesaplanması belirlenen oranların brüt ücret üzerine eklenmesi ile gerçekleşir. Fazla çalışma kategorisinde yer alan çalışma süreleri normal mesaiden %50 daha fazla ücretlendirilir. Fazla süreli çalışma kapsamında yer alan çalışma süreleri ise %25 oranında daha fazla ücretlendirilir. Fazla mesai hesaplama örneği şu şekildedir:

X işçisi aylık olarak 8.000 TL maaş alır, günde 7,5 saat çalışır ve bir ay içerisinde toplamda 7 saat fazla mesai yapmıştır.

Aylık brüt maaş: 8.000 TL

Bir ay içerisindeki toplam fazla mesai süresi: 7 saat

İlk etapta aylık brüt ücret kullanılarak saatlik ve günlük mesai ücretinin bulunması gerekir. Saatlik brüt ücretini bulmak için aylık brüt maaş, bir aylık çalışma gününe bölünür. Sonrasında ise bu rakam bir günlük olağan çalışma saatine bölünür.

8.000/30/7,5 = 35,55 35,55 saatlik çalışma ücretidir. X işçisinin brüt mesai ücreti 1,5 ile çarpılır ve fazla mesai ücreti bulunur.

35,55 x 1,5 =53,32 53,32 TL X işçisinin çalıştığı 7 saatlik fazla mesai için alacağı saat başı ücrettir.

Resmî Tatillerde Fazla Mesai Ücreti Alınabilir mi?

Resmî tatillerde fazla mesai ücreti alınabilir. Normal şartlar altında resmî tatiller süresince bütün çalışanlar işe ara verir. Fakat çalışanın da kabul etmesi ile işveren işçisini çalıştırabilir. Resmî tatillerde yapılan fazla mesai ücreti hesaplamalarında ise farklı bir yöntem kullanılır. Resmî tatil fazla mesailerinde işçi 2 günlük ücretini almaya hak kazanır. İşçinin normal mesai yaptığında elde ettiği günlük kazanç resmî tatil fazla mesailerinde bir gün için iki gün değerinde ödenir.

Fazla Mesai Süresi Yıllık En Fazla Ne Kadar Olabilir?

Bir çalışan bir yıl içerisinde en fazla 270 saat boyunca fazla mesai yapabilir. İşçinin bu sayıyı geçebilecek sürede fazla mesai yapması yasalara aykırıdır. Bu sınırlamaların en büyük amacı işçinin verimini ve performansını korumaktır. İşçi bu rakamdan daha fazla çalışamaz. Aynı şekilde işveren de işçiden yıllık 270 saatten daha çok fazla mesai yapmasını isteyemez.

Fazla Mesai Ücreti Haczedilebilir mi?

İşçinin çalışma süresinden daha fazla çalışarak elde ettiği fazla mesai ücreti haczedilemez. 6772 sayılı kanunda belirtildiği gibi, fazla mesai ücreti, çocuk zamları, ayni yardım ve genel tatil ücretleri hacze tabi tutulamaz. İşçinin aldığı standart maaşın 4’te biri ise hacze tabi tutulabilir. Bu orana ikramiye, toplu sözleşme farkı ve nema tarzında ücretler ilave edilir. Nema faiz anlamına gelir.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Gece Çalışması Nedir?

Bir işçinin çalışması 20.00 ve 06.00 saatleri arasına denk gelirse bu mesai ‘gece çalışması’ olarak nitelendirilir. Gece çalışması fazla mesai hükümlerine tabidir. Bir işçi 7,5 saatten daha fazla gece çalışması yapamaz. İşçi haftalık saat sınırını geçmemiş olduğu halde gece çalışması yapsa da ücretlendirilir. Gece çalışması ücreti ise normal mesai ücretinden %50 yüksek olarak hesaplanır.

Denkleştirme

Denkleştirme haftalık çalışma saatlerini haftanın farklı günlerine farklı oranda dağıtma işlemine verilen isimdir. Normal şartlarda haftalık çalışma saatlerinin iş günlerine eşit bir şekilde dağıtılmış olması gerekir. Denkleştirme yapan işyerlerinde bu şart aranmaz. Sadece işçinin yazılı izni ile yapılabilecek denkleştirme en fazla 2 ay, toplu iş sözleşmesi ile 4 ay boyunca yapılabilir. Denkleştirme işyerinin tamamında uygulanabileceği gibi ayrı bir bölümünde de uygulanabilir.

Zorunlu Nedenlerle Fazla Mesai

Deprem, sel ve yangın gibi durumlarda işçiye yaptırılan fazla çalışmaya ‘zorunlu nedenlerle fazla mesai’ adı verilir. Zorunlu nedenlerle fazla mesai yaptırmak için işçinin onayını almak gerekmez. İşçi zorunlu fazladan mesai yapmayı sağlık ve benzeri haklı nedenlerle reddettiğinde işveren iş sözleşmesini feshedebilir. İşyerinin zorunlu koşulları ortadan kalktıktan sonra işyeri normal çalışma düzenine geçmek zorundadır. Zorunlu fazla mesaiye olası bir yangın durumunda yangını söndürmeye çalışmak örnek olarak verilebilir.

Olağanüstü Hallerde Fazla Mesai

Bir ülkede meydana gelen seferberlik sırasında yapılması gereken mesaiye ‘olağanüstü hallerde fazla mesai’ adı verilir. Olağanüstü hâl fazla mesai yaptırabilmek için işçiden izin alınması gerekmez. Bu fazla mesai türünde en çok çalışma gününe kadar çıkılabilir. Bakanlar Kurulu olağanüstü hallerde fazla mesai için çalışma sürelerini belirler. Bu çalışma şeklinde denkleştirme yapılamaz ve işçinin serbest zaman kullanma hakkı da yoktur. İşçinin iki iş günü arasında en az 11 saat dinlenmesi esas alınır.

Telafi Çalışması

Bir işçinin kendisinden ya da işyerinden kaynaklanan sorunlardan dolayı işi tam yapmamış olması ve sonrasında işi tamamlamak için buna dair tekrar mesai harcaması ‘telafi çalışması’ olarak adlandırılır. Bir gün içerisinde bir işçi en fazla 3 saat telafi çalışması yapabilir. Telafi çalışması yapabilmek için kanunda belirtilen şartları taşıyor olmak gerekir. Telafi çalışması için fazla mesai ücretlendirmesi uygulanmaz.

Fazla Sürelerle Çalışma

Haftalık 45 saatten az, 35 saat şeklinde çalışan bir işçi, haftada 40 saat çalışırsa, ekstra 5 saat fazla sürelerle çalışma kategorisine girer. Bu mesai türü %25 oranında daha fazla ücretlendirilir. Haftalık 40 saat çalışan bir çalışanın haftada 45 saat çalıştırılması fazla mesaiye girer ve fazla sürelerle çalışma olarak adlandırılır. Sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde işçi serbest zaman kullanabilir. Fazla sürelerle çalışma hükmüne göre serbest zaman her bir saat için 15 dakika kullanabilir.

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai ücretinin hesaplanması, brüt mesai ücretine belirlenen oranda yüzdelik zammın eklenmesi ile gerçekleşir. Brüt saatlik ücreti bulabilmek için aylık net maaş, toplam gün sayısına ve bir günlük olağan çalışma saatine bölünür. Bu işlemden çıkan sonuç normal mesai ücretidir. Fazla mesai ücretinin hesaplanması için normal mesai ücreti 1,5 ile çarpılır. Fazla sürelerle çalışma ücretini bulabilmek için normal mesai ücreti 1,25 ile çarpılır.

1 Saatlik Normal Çalışma (Mesai) Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Normal çalışma ücretinin bulunması için aylık brüt maaşın, ayın günlerine ve bir gün içerisindeki muhtemel çalışma saatine bölünmesi gerekir. Ayda 8.000 TL alan, 26 gün çalışan ve bir günde 6 saat çalışan bir işçi için: 6.000/26/6 = 51,28 TL 51,28 TL işçinin normal mesai çalışma ücretidir.

Fazla Mesai Yapılamayacak İşler Nelerdir?

İlgili kanuna göre fazla mesai yapılamayacak iş kolları şu şekildedir:

● Maden ocaklarındaki işler

● Kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yeraltı faaliyetleri

● Su altında çalışmayı gerektiren işler

● Hamile kadın çalışanlar fazla mesai yapamaz

● Çırak ve stajyerler fazla mesai yapamaz

Siz de on binlerce kullanıcısı olan ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir ve anında gönderebilirsiniz. Ön Muhasebe Programı Logo İşbaşı’nın ücretsiz GİB e arşiv portal entegrasyonuyla saniyeler içinde e arşiv faturanızı kesin ve anında müşterinizle paylaşın.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;

İnsan Kaynakları Yönetimi Nedir, Neleri Kapsar?

İşyerinde Verimli Nasıl Çalışılır, Yöntemleri Nelerdir?

Tellaliye Sözleşmesi Nedir?

Fazla Mesai Hesaplama 2023, Fazla çalışma ücreti hesaplama Tahancı Hukuk Bürosu tarafından sunulan bu makalemizde İş Kanununda düzenlenmiş olan ve toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren fazla mesai konusuna değinilmeye çalışacaktır. Fazla çalışma(mesai) işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda en sık karşılaşılan durumlardandır. Fazla mesai ücretinin ve fazla çalışma saatlerinin tespitinin özenle yapılması gerekmektedir.

İşçi Kanunu Fazla Mesai Hesaplama 2023

Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Bununla birlikte haftalık 45 saati aşmamış olsa dahi günlük 11 saati aşan çalışmalar da fazla çalışmadan sayılıp zamlı olarak ödenecektir. Görüleceği üzere 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak sayılacaktır ve zamlı olarak ödenecektir.

Memur Fazla Mesai Ücreti 2023

2023 yılı için belli olmamakla birlikte Yönetim Bütçe Kanunu teklifinden gelen bilgilere göre memurların saat başı fazla çalışma ücreti yeni yılda yüzde yüz artacak, 2 lira 70 kuruş olan fazla mesai ücreti 5 lira 40 kuruş olacaktır.

270 Saat Fazla Mesai

Yargıtay; “4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, işçiye, kural olarak bir yılda 270 saatten daha uzun süreli fazla çalışma yaptırılamaz. Yine işçinin yasağa rağmen yılda 270 saatten fazla çalıştırılması hâlinde de fazla çalışma ücretinin tamamının işçiye ödenmesi gerekir. Bireysel iş sözleşmesinde, fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödeneceğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması hâlinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir. Ayrıca fazla mesai ücretinin ücret içinde kararlaştırılması halinde, işyerinde haftalık 40 saat çalışma yapılıyor ise kararlaştırılan ücretin 45 saate kadar olan fazla sürelerle ücret ile yıllık 270 saat fazla çalışmayı da kapsadığı kabul edilmelidir. İşçiye her ay ödenen ücret içinde fazla çalışmaların bir kısmının yer aldığı taraflarca kabul edildiğinde, 270 saatin 12 aya bölünmesi sonucu belirlenen 22,5 saat, her ay için, haftalık ise 5,2 saat kanıtlanan fazla çalışma süresinden indirilmelidir.” şeklinde hüküm kurmuştur. 

Sağlık Bakanlığı Fazla Mesai Hesaplama

Yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı ödenir. Ancak ayda aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde 60 saatten, diğer yerlerde ve hiçbir şekilde 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz. Bu ücret damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. Yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan nöbetlerde saatlik ücret %50 zamlı olarak ödenecektir. Ancak 130 saati aşan nöbetler için ödeme yapılmayacaktır

Asgari Ücret Fazla Mesai Hesaplama

Fazla mesai normal çalışma saati ücretinin %50 zamlı olarak ödenmesidir. Örneğin saatlik brüt ücreti 100 TL olan bir işçinin yaptığı fazla mesai sonucu alacağı ücret 150 TL olacaktır. Saatlik çalışma ücretini bulabilmek için aylık ücreti 225’e bölmek gerekecektir.

2023 yılındaki asgari ücret brüt olarak 10 bin 8 liradır. İşçinin bir saatlik ücretini hesaplamak gerekirse 

10.008/225= 44.48 TL işçinin saatlik ücreti olarak bulunacaktır. Yukarıda da açıklandığı üzere fazla mesai ücreti işçinin saatlik ücretinin %50 zamlı olarak verilmesidir. Buna göre asgari ücretli işçinin mesaiye kalması durumunda alacağı saatlik ücret 66 TL 72 kuruş olacaktır.

Fazla Mesai Davası Kazananlar

Fazla mesai davası en sık başvurulan davalardandır. Fazla mesai davası bakımından fazla mesainin ispatı işçiye aittir. Fazla mesai ücretlerinin ödendiği ispatı da işveren tarafından yapılacaktır. Fazla çalışma ücretlerinin talebi sebebiyle açılan davalarda zamanaşımı 5 yıldır. İşçi fazla çalışmasının kendisine ödenmemesi sebebiyle iş sözleşmesini feshedebilecektir. Akabinde fazla mesai ücretlerinin talebi amacıyla dava açabilecektir. Kazanması durumunda fazla mesai ücreti faiziyle birlikte alınacaktır. Fazla mesai ücreti geniş anlamda ücret niteliğindedir ve gününde ödenmemesi halinde bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz oranında uygulanacaktır.

Fazla Mesai Hesaplama Net Ücretten Mi Hesap Edilir?

Fazla Mesai Hesaplama yaparken Fazla mesai ücreti saatlik olarak ve brüt ücret üzerinden hesaplanacaktır. Brüt ücret işçinin aylık kazancından kesintiler yapılmadan önceki maaşıdır. En yalın haliyle brüt ücret şöyle hesaplanacaktır. Brüt ücret =Net maaş+ SGK primi+ işsizlik primi+ gelir vergisi+ damga vergisi olarak hesaplanacaktır.

Fazla Mesai Onay Formu

Fazla mesai onay formu, işverenin iş yerinde fazla mesai uygulayabilmesi için gereklidir. Fazla mesai onay formu işçiye sunularak yazılı şekilde onayının alınması gerekmektedir.

İşyerinizin ………….…….………………… T.C. Kimlik numaralı personeliyim. İşverenin gerekli gördüğü zamanlarda (Hafta tatili, Resmi ve Dini tatil günlerinde) işlerin aksatılmadan yürütülebilmesi için …/…/201.. – …/…/201.. tarihlerinde istenilen gün ve saatte fazla mesai yapmak için muvafakatim olduğunu ve bu çalışmam karşılığında yürürlükte olan İş Kanunu çerçevesinde ücretimi almayı kabul ve beyan ederim. 

Şeklinde bir yazılı form doldurularak işçinin fazla mesaiye onay vermesi gerekecektir.

Fazla Mesai İspatı

Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bunu kanıtlamakla yükümlüdür. İşçi fazla çalışmasını tanık, yazılı belge gibi delillerle ispatlayabilecektir. Yargıtay, iş yeri kayıtlarını, iş yeri iç yazışmalarını, maaş bordrolarını delil olarak kabul etmektedir. İşçinin imzasını taşıyan bordronun sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir.

Resmi Tatilde Fazla Mesai Hesaplama

İşçinin resmi tatilde çalışması durumunda günlük ücreti olan miktar %100 zamlı olarak ödenecektir. Bu durumda günlük 300 TL alan bir işçinin resmi tatilde çalışması durumunda alacağı ücret 600 TL olacaktır. İşçi zaten resmi tatilde çalışmamış olsaydı bir günlük ücretini tam olarak alacaktı. Çalışmasıyla birlikte çalıştığı için de ücret alacağı için toplamda ücretinin 2 katını almış olacaktır. 

Fazla Mesai Zorunlu mu?

Fazla mesai zorunlu değildir. Haftalık çalışma saati kanunca en fazla 45 saat olarak belirlenmiştir. İşveren işçinin fazla mesai yapmasını istiyorsa yazılı bir şekilde onayını almak zorundadır.

1 Saat Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Normal olarak haftalık çalışma süresi kanunca 45 saat olarak belirlenmiştir fakat 45 saati aşmamak üzere iş yerince daha az bir süre belirleyebilecektir. Öncelikle aylık brüt ücretin225’e bölünerek saatlik çalışma ücretinin bulunması gerekmektedir. Akabinde saatlik çalışma ücreti 15 ile çarpılarak saatlik fazla çalışma ücreti bulunabilecektir. Fazla çalışma ücreti %50 zamlı ödenecektir. 

Sonuç

Sonuç olarak işçinin haftalık çalışma süresi olan 45 saatin aşılıp aşılmadığının, aşılmış ise kaç saat aşıldığının tespiti önem arz etmektedir. Bununla birlikte kıdem veya ihbar tazminatı, işe iade davaları, mobbing ve kötüniyet tazminatlarına ilişkin davaların da fazla çalışma ücreti talebi davalarıyla yakından bağlantısı bulunmaktadır. Bu davaların takibi ve tespiti için hukuki yardım ve danışmanlık almakta fayda bulunmaktadır.

Fazla Mesai Hesaplama ; Fazla çalışma iş yasası içerisinde haftalık 45 saati aşmakta olan çalışmalar olduğu için fazla mesai hesaplama oldukça önemlidir. Bir iş yerinde kanunda belirtilmekte olan haftalık çalışma süresi üzerinde çakışma yapılırsa bu çalışma fazla çalışma ücreti olarak ya da fazla mesai hesaplaması olarak geçmektedir. Bir işçi alacağı olan çalışma ücreti ödenmesi konusunda iyi şekilde hesaplama yapılmalı ve işçiye çalışması karşılığında ödemesi yapılmalıdır. İşçinin en temek haklarından olan fazla mesai ve fazla mesai hesaplaması hem işçi hem de işveren açısından tüm detaylarıyla bilinmesi gerekmektedir. 

Haftalık olarak en fazla 45 saat çalışabilen işçi eğer bu saati aşarsa fazla mesaiye girmiş olacağı için fazla mesai hesaplaması yapılarak ödemesini almaktadır. Fazla mesainin ücreti de normal mesaiden daha fazladır. Fazla mesai hesaplaması yapılırken, çalışmaları ücret bakımından ikiye ayrılmakta ve ücretleri de farklı olmaktadır. İlk olarak fazla çalışma, Çalışan kişinin 45 saatten daha fazla olarak çalışmasına verilen isimdir. Fazla süreli çalışma ise işçinin 45 saatten az çalışmasına ancak iş yerinin normal olarak belirlediği çalışma saatlerinden daha fazla çalışması demektir. 

Birçok kişinin başvurduğu bu yöntem ve çalışma şartlarını değerlendirmesi maddi açıdan rahatlatıcı görülmektedir. Fazla mesai neden yapılır, fazla mesai hesaplaması nasıl yapılır? Diyenler için kesinlikle cevap kişinin daha çok gelir elde edip kendin rahatlatması içindir. Maaşı yetmeyen ya da daha çok maddiyata ihtiyaç duyan kişiler bu konuda fazla mesai yapmaktadır ve maaşından ayrı olarak fazla mesai hesaplamasından haftalık saatinden fazla çalıştığı saatlerin ödemesini almaktadır. Özellikle birçok sektörde fazla mesai ile çalışmakta olan birçok eleman bulunmaktadır. Ancak genel olarak fabrikalarda bu işlem daha çok uygulanmaktadır. Buna sebeptir ki Fazla mesai hesaplaması en çok fabrikalarda görülmektedir.

Fazla mesai yapan kişilere firma bu süre zarfında çalıştığı parayı ek ücret olarak vermektedir. Bu da fazla mesai ücreti olarak hesaplanmaktadır. Fazla mesai hesaplaması yapıldıktan sonra ücreti, çalışılan yer tarafından belirli kriterler gözetilip verilmektedir. Bu detaylar ve kriterler göz önünde bulundurularak hesaplanan fazla mesai kişinin günleri dikkate alınarak hesaplanmaktadır. Bu yüzden  fazla mesai ve bu konunun detayları iyi şekilde bilinerek bu işlem için en uygun şekilde hesaplama yönteminin bilinmesi gerekmektedir. Firmanın, işverenin bildiği bilgiler olacağı için de tüm bunlar doğrultusunda fazla mesai hesaplaması yapılmaktadır. 

Fazla Mesai Hesaplama Nedir?

Fazla mesai hesaplama yapmak için üretim faaliyeti göstermekte olan yerler üretimin artması da amaçlanmaktadır. Kanunda belirtilen yazılı kurallar dahilinde haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak nitelendirilmektedir. Fazla saatler çalışmak çalışanın isteği ve onayı olmadan yapılamaz ve çalıştığının karşılığını almaktadır. Her bir saat çalışma için verilmekte olan ücret normal çalışma ücreti başına düşen miktarın yüzde elli yükseltilmesi anlamını taşımaktadır. Fazla mesai hesaplama nedir konusu da bu detaylar dikkate alınarak yapılmaktadır. 

Çalışma süreleri içinde sayılmakta olan durumlar da vardır. Bunlar madenlerde, taş ocaklarından veya dehlizlere, asıl çalışma yerlerine girmeleri için kişilere verilen süreler. İşçilerin iş gereği çalıştırılmak üzere başka yere gönderilmeleri. Çocukları olan ve emzirmek için ayrılan süreler. Demiryolları, kara yolları ve köprü yapımları, onarımları, tadilatları gibi durumlarda işçilerin götürülüp getirilmesi içinde geçen süre zarfı. İşin gereğinden doğmayan ve işveren tarafından sırf yarım amacıyla iş yerine götürülüp getirilmesi durumunda geçen süre çalışma süresi içinde sayılmamaktadır. Günlük çalışmanın başlaması ve bitiş süresi, dinlenme süreleri çalışanlara duyurulmaktadır. Ancak işin başlama ve bitiş zamanı da işçiler için farklı şekillerde düzenlenebilmektedir. Günlük çalışma süreleri nelerdir? Sorusunun yanıt olarak bu belirtilenler dikkate alınmaktadır. 

Fazla Mesai Ücreti Hesaplama

Normal haftalık çalışma süresi 45 saat olmakta ancak bundan daha az bir süre çalışan ve işveren arasında kararlaştırılıp mümkün olmaktadır. Yani normal çalışma saati olarak 40 saat uygun görülmüşse 40 ve 45 saat arasında geçen süre olan 5 saat fazladan çalışma saati olarak bilinmektedir. Bu durumda haftalık olarak 45 saat aşılmamış olsa da 40 saatin üzerindeki fazla çalışma süreleri, saat ücretinden %25 fazla olarak ödenmektedir. Haftalık çalışma saatini aşan çalışana yani Fazla mesai hesaplama yapılacak çalışanın ödemesi saat ücretinin %25 üzerinden hesaplanmaktadır. Günlük çalışma saati ise 11 saat olarak belirlenmektedir. Buna ek olarak işçilerin gece çalışma süreleri de 7,5 saati geçememektedir. Eğer bu zaman dilimi geçilirse fazla mesai hesaplama yapılarak maaştan ayrı olarak mesai ücreti ödenmek zorundadır.

Fazla çalışma durumlarının uzun süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması hakkaniyet açısından indirim yapılmaktadır. Kanun gereğince fazla sürelerle çalışma ücreti %25 mesai ücretininse %50 olarak zamlı ödenmesi gerekmektedir. Bazı durumlarda fazla çalışma ücreti aylık ücrete de dahil olmaktadır. Bu da yıllık olarak 270 saatle sınırlı olan fazla çalışma kabul edilmektedir. 270 saat aşıldığı zaman 330 saat kadar çalışma varsa 60 saat aylık ücretin dışında fazla çalışma olarak ücretlendirilir. Fazla mesai ücreti hesaplama konusunda tüm bu detaylara dikkat edilmelidir. 

270 saat bütün halinde değil yani aylık olarak 22,5 saat formülüyle değerlendirilir. İşveren bu 270 saatlik aylık ücret içinde değerlendirilen süreleri yılın belirli aylarına istediği şekilde dağıtamamaktadır. Sadece her aya eşit şekilde pay edilecek şekilde dağıtılmaktadır. Bu durum sonucunda 270 saat tamamlanmasa da aylık olarak 22,5 saati aşmakta olan çalışmalar fala çalışma para ödemesini gerektirmektedir. Ara dinlenme süreleri de fazla çalışma sürelerinden indirilip hesaplama yapılmaktadır. Çalışma süresi hesaplanırken işçinin sürekli olarak çalışıp çalışmamasının önemi olmamaktadır. 

İşçinin işveren emrinde oluğu ve her an çıkacak işi yapmaya hazır olduğu zamanlarda çalışma sürelerinden sayılmaktadır. Fazla mesai yapmakta olan işçilere firma tarafından bu süre zarfında verilen fazla mesai ücreti belirli kriter dahilinde belirlenmektedir. Bu yüzden işverenlerin konu hakkında her detaya sahip olması gerekmektedir. İşçinin aylık ücreti bilinmeli ve normalde aldığı aylık maaşın saatlik tutarı bilinmelidir. Daha sonra da belirli işlemler yapılarak ortaya ödenecek miktar çıkmaktadır.

Fazla Mesai Nedir?

Haftalık çalışma saati 45 saat olarak belirlenmekte ve bundan daha fazla çalışılması halinde fazla mesai olmaktadır. Fazla mesai nedir? Sorusuna yanıt olarak bu saat süresinden daha fazlasının çalışılmasını cevap olarak verebiliriz. Bunun dışında fazla süreli çalışma durumu da söz konusudur. Buna örnek olarak çalıştığınız işyeri sizden haftalık olarak 30 saat çalışmanızı istemekte ve bu şekilde anlaşma yapmış bulunmaktasınız. Bir hafta boyunca işteki yoğunluktan dolayı işyeri sizden 30 saat çalışmanız gerekmektedir. Bu durumda o haftalık olarak fazla mesai hesaplaması %25 üzerinden hesaplanmaktayken bu %50 üzerinden fazla mesai hesaplamanız yapılacaktır.

Fazla mesai hesaplaması yapılması için haftalık olarak belirlenen 45 saati doldurmuş olmanız gerekir. Bu yüzden daha fazla çalışılması durumunda işçiye çalıştığı saatin karşılığı ücretlendirilmektedir. 

Çalışma şartları her ne olursa olsun işçi haftalık çalışma süresi olan 45 saati geçtiğinde fazla çalışma mesaine denk gelen ücreti almaktadır. Fazla çalışan kişi ya da fazla çalıştığını iddia eden kişi bunu yazılı belgelerle ispatlamaktadır. Yazılı belge olmaması durumunda ise tanık beyanlarıyla kanıtlar. Fazla çalıştığını söyleyen işçi bunu kanıtlamakla yükümlü olmaktadır. İspatlanması halinde ücretini almaktadır. İş yeri kayıtları, iş yeri iç yazışmaları, iş yerine giriş çıkışları gösteren belge delil niteliğinde olmaktadır. İspatını gerçekleştirebilen, haftalık 45 saatinin üstünde çalışanın Fazla mesai hesaplama yapılarak ödenmesi zorunludur.

Yazılı belgeler güçlü ispatlar olabildiği gibi bu olmadığı zamanlarda tanık göstererek de sonuca varılmaktadır. Çalışmanın ispat edilmesi önemli olduğu için kanıtlanıncaya kadar ödeme alması mümkün olmamaktadır. Bu yüzden fazla çalışma ücreti nasıl ispatlanır? Sorusunun yanıtı da önemli olmaktadır. Bunun ispat edilmesi ödeneğin alınması yönünde oldukça olumlu etki bırakmaktadır. 

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai hesaplaması yapılmadan önce saatlik ücretin bilinmesi oldukça önemlidir. 2022 yılı itibariyle brüt asgari ücret üzerinden hesaplama yapmak gerekir. İşçinin bir hafta sürede 55 saat çalışmış olduğunu varsayalım. İşçi ücreti ise 5.004 TL. Bir ay boyunca çalışmanın saatlik değerinin hesaplanması için aylık ücret 225’e bölünmektedir. Saatlik ücret: 5.004/225= 22,24 TL. Fazla çalışma kapsamı olarak %50 zamlı olan saatlik ücret bulunur. %50 zamlı saatlik ücret: 22,24 X 1,5= 33,36 TL. Fazla mesai hesaplama yapılmış ücretin için de fazla mesai yapılmış olan toplam saat ile saatlik fazla mesai ücreti çarpılmaktadır. 

Fazla çalışma saati: 55- 45 = 10  10 X33,36=333,6 TL fazla çalışma ücreti ödenmektedir. Haftalık 45 saatin altında çalışmakta olan iş yerlerinin fazla çalışma mesai ücreti farlı şekilde hesap edilmektedir. Haftada 40 saat çalışılan bir iş yerinde 45 saatlik bir haftalık çalışma yapıldığı zaman işçinin fazla çalıştığı süre %25 fazla zamlı olarak hesaplanmaktadır. Buna da fazla sürelerle çalışma adı verilmektedir. Bir işçi 4.000 TL ücret ile bir haftada 45 saat çalışmış olsun. Günlük olarak çalışma saati: 40/6=6,67 saat. 1 aylık çalışma 6,67 X 30= 200 saat. Saatlik ücret: 4000/200= 20 TL. Fazla mesai zammıyla saatlik ücret: 20 X 1,25= 25 TL. Çalışılmakta olan fazla süreler: 45 – 40= 5 saat. Fazla mesai ücreti ise: 5 X 25= 125 TL olarak hesaplanmaktadır. Fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır? Sorusunun yanıtı bu şekilde olmaktadır. 

Fazla mesai her zaman için personel takibini gerektirmektedir. Bu da bazı şirketler için zor ve karmaşık bir hal alabilir. Bu gibi durumlarda en büyük kurtarıcı olarak da her detayı tek bir noktadan kontrol edebilecek olan insan kaynaklarına ihtiyaç vardır. Bu işlemlerin hem işçi hem de işveren tarafından kusursuz şekilde takip edilmesi oldukça önemlidir. İşletmelerde kullanılmakta olan bu gibi işlemler sayesinde herhangi bir soru işareti ve şüphe olmadan gerekli takip yapılabilir ve edinilen haklardan anlık olarak haberdar olabilirler.

Fazla mesai ücretinin ödenmesi ve bunu elbette ki adil şekilde yapma işlemi yakından takip edilmelidir. Çünkü hem işveren hem de işçi zor durumda kalmaması açsısından herkesin hakkı verilmiş olmaktadır. Ayrıca çalışanın çalıştığı günlerini takip etmediği anlarda işletme tarafından görevlendirilmiş birinin bunu yapması da oldukça garanti olmaktadır. İşini iyi bilen ve alanında uzman olan kişilerin fazla mesai ücreti hakkında an ve an kayıtlar oluşturması işçiyi de zor duruma sokmayacak kadar rahatlatıcı bir uygulama olmaktadır. 

Resmi Tatillerde Fazla Mesai Ücreti Alınabilir Mi?

Fazla mesai hesaplama da belirli şartlar ve durumlar göz önünde bulundurulmaktadır. Ulusal bayramlarda ve resmi tatillerde çalışılıp çalışılmayacağı konusu iş sözleşmeleri ile kararlaştırılmaktadır. Sözleşmelerde hüküm yer almadığı zamanlarda söz konusu olan günlerde işçinin onayının alınması gerekmektedir. İşçinin onayı sözleşme kurulurken alınabildiği gibi daha sonra da alınmaktadır. Bu onay resmi tatillerde çalışılabildiğine dair olmalı ve işçinin kanunda yer alan haklarına aykırı bir durum olmaması gerekmektedir. İşçilere resmi tatillerde çalışmadıkları durumlarda bir iş karşılığı olmadan o günün ücretleri tam olacak şekilde bir gün iş ücreti ödenmektedir. 

Her gün için işveren tarafından işçiye tatil ücretleri ödenmektedir. Resmi tatil ve hafta tatili aynı güne denk geldiği zaman işçiye yine bir günlük iş ücreti ödenmektedir. Çalıştığı zaman da hafta tatilindeki çalışması fazla sayılayacağı için bu durumda işçiye 2,5 günlük ücret ödenmektedir. Resmi tatilde günlük çalışma süresi aşıldığı zaman aşan kısım yine fazla çalışma sayılacağı için bu kısmın ücreti diğer bir terim ile fazla mesai hesaplama %50 zamlı olarak yapılmaktadır. Günlük çalışma kısmını aşmayan kısımlar da fazla çalışma olarak sayılmamaktadır. Yani resmi tatillerde çalışan işçilere her gün için 1 günlük ücret ödenmek zorundadır. 

Resmi tatillerde fazla mesai ücreti alınabilir mi? sorusunun yanıtı olumlu olarak yani işçinin bugünlerde ücret alabileceğine yöneliktir. Ücret ödememek için işçiye izin vermekte yasalara aykırıdır. Tatillerde çalıştığı halde ücret ödenmeyen işçi de kıdem tazminatı talep etmekte serbesttir. Tatil günlerinde çalışan işçinin toplam kaç saat çalıştığının bir önemi bulunmamaktadır. 1 saat çalışılmış bile olsa bir günlük ücret tutarında ilave ücret verilmesi zorunludur. Bu çalışılan 1 saatin dahi fazla mesai hesaplama yapılarak ödenmesi gerekmektedir. Tatil günündeki çalışma saatleri 7,5 saati geçerse bu aşan süreler için de ayrı olarak fazla çalışma ücreti alınmaktadır. Bugünlerde çalışıldığını kanıtlamak yeterli olmaktadır. Yol ve yemek parası da ücretin parçası olmaktadır. 

İşe hafta içinde servisle gidip gelinmesi halinde hafta sonunda servis ihtiyacının karşılanmaması durumunda ücretin eksik ödendiği anlamına gelmektedir. Tüm bunlar ile işçi haklı fesih yapabilir. Bunu yapmak için de elinde haklılığını gösteren sağlam ispatlar yer almalıdır. Yani sağlam bir kanıtın olması gerekmektedir. İşçi haklı olduğunu ispatlarsa her durumda yasal olarak hakkını savunabilmektedir. Bu ispatın olması da olumlu sonuçlar alınmasını sağlamaktadır. 

Kanun genel olarak çalışma süresine ilişkin olarak herhangi bir belirlemede bulundurmadığından söz konusu olan resmi tatil günlerinde çalışılırsa ücret ödenir. Çalışma süresi tam gün olmasa dahi çalışanın 1 günlük ücrete hak kazanması gerekmektedir. Sonuç olarak resmi tatilde çalışmakta olan bir işçiye tatil gününde tam günlük ücret ödenmektedir. Çalışan haftalık olarak 45 saatini doldurduysa resmi tatilde çalıştığı zaman fazla çalışma kabul edilmektedir. Ve de ücret %50 zamlı olarak ödenmektedir. Fazla mesai hesaplama resmi tatilde çalışan işçiye bu oran üzerinden hesaplanmaktadır. Özellikle resmi tatil günlerinde olan kısmi çalışmalarda resmi tatildeki çalışma karşılığında hesaplanan 1 günlük ücret hesaplanmalıdır. Hesaplamalar ile de çalışan lehinde olan tutar dikkate alınarak ödeme yapılmalıdır.

Fazla Mesai Süresi Yıllık En Fazla Ne Kadar Olabilir?

Bazı iş yerlerinde işçi ve işverenler arasında sözleşme gereği fazla mesai ücrete dahil edilmektedir. Ücrete dahil edilmekte olan fazla mesai için süre sınırı bulunmaktadır. İşverenin sınırı aşmakta olan fazla mesailerin parasını ödemesi gerekmektedir. Bu durumda fazla mesai süresi yıllık en fazla ne kadar olabilir? Sorusu için verilecek yanıtta hesaplamalar sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bazı işverenler fazla çalışma ücrete dahildir ibaresiyle fazla mesaiyle ilgili olan tüm yükümlülüklerinden kurtulduğunu zannetmektedir. Bunun belirtilmesi fazla mesai ücretinin ödenmeyeceği anlamına gelmemektedir. Bu tarz sözleşmelerde işverenin yıllık olarak 270 saate kadar olan fazla mesai ücretini ödemeyeceği belirtilmektedir. 

Haftalık çalışma saatinin 45 saat olduğunu bilindiğine göre haftalık olarak çalışma süresinin 50.2 saati aşmakta olduğu durumlarda fazla çalışılan her saatin parası işçiye ödenmelidir. Fazla çalışan kişinin alacakları konusunda 5 yıllık zaman aşımı süresi bulunmaktadır. 10 yıl boyunca çalışmakta olduğu iş yerinde sürekli olarak fazla mesai yapan kişi ancak davayı açtığı tarihten geriye dönük olarak son 5 yıldaki fazla çalışmasının parasını alabilmektedir. Fazla mesai hesaplaması yapılan olan çalışanın çalışılan süreler için işçilere saat başına, normal saat ücretinin %50 fazlasıyla ödeme yapılmalıdır. 

Fazla Mesai Ücreti Haczedilebilir Mi?

İşçinin çeşitlerini borçlarını ödeyemediği durumlarda icra takibi yapılması mümkün olmaktadır. Böyle bir durumda ise icra takibi aleyhinde sonuçlanan işçinin maaşının ¼ ünün kesilerek kendi hesabına göndermesini istemektedir. İcra müdürlüğü tarafından işçiye gönderilmekte olan resmi yazı sonrası işçinin ücretinin ¼’ü icra dairesinin hesabına yatırılmaktadır. Kalan kısımda işçiye ödenmektedir. Her durumda işçinin fazla çalıştığı zamanlarda fazla mesai hesaplama üzerinde dikkatle düşünülmesi gereken konulardandır. Kamu kurumunda, bazı şirketlerde, kamu iş yerlerinde çalışmakta olan işçilerin fazla mesai ücretleri haczedilememektedir. 

Ancak özel sektörde çalışmakta olan işçilerin fazla mesai ücretlerinin ¼’ünün tıpkı normal maaşlarda olduğu gibi haczedilmesi mümkün olmaktadır. Çünkü fazla mesai ödemeleri ücret olarak kabul edilmektedir. Fazla mesai hesaplamasında çıkan tutarlar, evlilik, çocuk zamları ya da primleri, aynı yardımlar, haftalık ya da genel tatil ücretleri gibi ücretler haczedilememektedir. Yani fazla mesai ücreti haczedilebilir mi? sorusunun yanıtı olarak işverenler ve işletmeler göz önünde bulundurulmaktadır. Çünkü bu detaylar doğrultusunda değişiklik göstermektedir. 

Fazla mesai hesaplama konusunda detaylı bilgiler almak ve net şekilde hesaplama yaptırmak için 14 gün ücretsiz denemek için tıklayın. Ücretlerin belirlenmesi ve işçinin lehine olacak şekilde hesaplanması önemlidir. Yani fazla mesai ücretinin hesaplanması konusunda son derece titiz davranılmakta ve hakkaniyet açısından sorun yaşanmamalıdır. Kişinin kendisinin de talep edebildiği fazla mesai durumunda gereken hesaplamanın yapılması adına işçiyle alakalı bilgilerin bilinmesi gerekmektedir. İşçinin maaşı, fazladan çalışma günü ya da süresi gibi önemli bilgiler bulunmaktadır.

Her işçinin haftalık olarak çalışma süresi olduğundan herkes için geçerli olan belirli saatler de işe başlanmaktadır. Belirli bir saatte de iş sonlanmaktadır. Ayrıca hafta sonu çalışma olmayabilmektedir. Ya da firmanın belirlemiş olduğu tatil günleri hafta içine denk gelmektedir. Bu bilgiler fazla mesai hesaplama yapılırken önemli detaylar arasında bulunmaktadır. Firmanın ya da işletmenin çalışma zamanının dışında kalan süresi fazla mesai olarak geçmektedir. Bu durum iş kanununda da resmi olarak geçmektedir. 

Gece Çalışması Nedir?

Gece çalışması tamamen faaliyetin günün her saatinde sürdürülmesi ve gündüz bölümüne ek olarak gece de çalışılması durumudur. Günlük çalışmanın vardiya adı altında oluşturulması ve her güne özel belirli bir grubun seçilmesi halindedir. Bu yüzden yedi yirmi dört olarak bu tarz firmalarda faaliyet söz konusu olmaktadır. Gece çalışma postaları olarak 24 saatlik süreçte en az 3 kişilik gruplar halinde çalışmak mümkündür. Ara dinlenmesi çıkarıldığı zaman toplamda 7,5 saat çalışılmaktadır. Gece çalışması da fazla mesai olarak görülmemekte ve işçi fazla çalıştırılmamalıdır. Turizm, özel güvenlik ya da sağlık hizmeti sektörlerinde gece çalışması düzenlemesi iki posta olacak şekilde düzenlenmektedir. 

Gece çalışması nedir? Diyenler için bu belirli saatler doğrultusunda vardiyalı sistemle işçilerin çalıştırılması demektir. Gece çalışması için işçiden yazılı onay almak zorunlu olmamaktadır. Ancak gece çalışmasında 7,5 saat üzerine çıktığı zaman özel güvenlik, turizm ve sağlık gibi alanlarda işçinin yazılı onayının alınması gerekmektedir. Yani gece çalışmasında fazla mesai yaptırılması düşünülmekteyse öncesinde işçinin yazılı onayını almak önemlidir. Yazılı onayı alınan işçi gece vardiyası için fazla mesai yapabilir ve fazla mesai hesaplama yapılabilmektedir. 7,5 saatin üzerine çıkılacaksa bunu kesinlikle yapmak gerekir. 18 yaşını doldurmamış olan çalışanların gece çalıştırılması da yasaktır. 

Ayrıca kadınların gece çalıştırılması konusunda Sağlık Bakanlığından görüş alınması gerekmekte ve aksi takdirde gece çalıştırılması uygun görülmemektedir. Çocuk ve genç işçilerin 18 yaşını doldurmadıkları takdirde gece çalıştırılmaları yasaktır. Gece çalışması olan işçinin 1 hafta gece 1 hafta gündüz şeklinde çalışması da mümkün görülmektedir. 

Çalışma süresi iş kanununca belirlenmiştir. Buna göre de çalışma süresi haftalık olarak 45 saat olmaktadır. İşçi ve işveren tarafından anlaşma yapılmışsa günlük olarak 11 saat çalışma süresi aşılmayacak şekilde haftanın tüm günlerine haftalık çalışma süresi dağıtılmaktadır. Böyle bir anlaşma olduğu zaman iki aylık çalışma süresi içinde bulunmakta olan haftalık çalışma süreleri kanunla belirtilmekte olan sınırları aşmamalıdır.

Bu denkleştirmenin yapılmakta olduğu durumlarda işçinin haftalık olan çalışma süresi 45 saati aşsa bile denkleştirme yapıldığı için fazla mesai ücreti çalışan tarafından talep edilememektedir. Fazla mesai hesaplama yapılsa bile çalışan ücreti talep edemeyecektir. Denkleştirme süresi iki aylık olarak belirtilse de iş kanunu gereğince toplu iş sözleşmesiyle bu süre dört aya kadar artabilmektedir. Turizm sektöründe bir istisna söz konusu olmaktadır. Bu duruma göre turizm sektöründe dört aylık olan süre denkleştirme olarak altı aya kadar çıkmaktadır. 

Denkleştirme uygulamasına gidebilmek için çalışanın yazılı onayının alınması gerekmektedir. Ancak bu onay sadece denkleştirmenin uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin olarak belirlenmektedir. Denkleştirme döneminde uygulanacak olan günlük ve haftalık çalışma süreleri denkleştirme süreleri ve denkleştirmenin başlangıcı, bitişi işveren tarafından belirlenmektedir. Denkleştirme uygulamasına ilişkin olan onay iş sözleşmesi hazırlanırken uygulanabileceği gibi daha sonradan da alınmaktadır. Denkleştirme süresi en fazla 2 ay olduğu gibi en fazla 6 aya kadar da artırılmaktadır. Söz konusu olan süreler maksimum olarak süreleri göstermektedir. Bu yüzden de denkleştirme dönemi daha kısa olmaktadır. 

Denkleştirme tüm iş yerlerinde uygulanabileceği gibi iş yerlerinin bazı bölümlerinde de uygulanmaktadır. Hatta iş yerinde bulunan tek bir çalışan için dahi denkleştirme uygulaması uygulanabilir. Ancak bu durum diğer işçilerle eşit davranma ilkesine aykırı olmamalıdır. Denkleştirme uygulaması bitmediği halde iş sözleşmesi sona erdiği zaman nasıl sona erdiğine bakılmadan işçiye fazla çalıştığı sürelerin ücreti verilmelidir. Ancak bazı çalışmaların bir kısmı için de fazla çalışmanın ödenmesi daha uygun olmaktadır. Hafta tatili ise yasal bir hak olduğu için işçilerin hafta tatillerinde dinlendirilmesi gerekmektedir. Bu yüzden hafta tatillerinde çalıştırılmakta olan işçilerin bu çalışmaları da denkleştirmeye tabi tutulamamaktadır. 

Zorunlu Nedenlerle Fazla Mesai Hesaplama

Bir iş yerine faaliyetin aksaması ya da durması, arıza çıkması, herhangi bir patlama olması, sel tehlikesi, toprak kayması gibi nedenlerle ya da yangın çıkması ve söndürülmesi aşamasında işçilere fazla mesai yaptırılmaktadır. Zorunlu nedenlerle fazla mesai yaptırılması halinde iş yerinin normal çalışma şartlarına dönmesine kadar yaptırılabilmektedir. İş yeri normal seyrine dönünce zorunlu olarak fazla çalışma yaptırılamaz. Zorunu nedenlerle fazla çalışmadan bahsetmek için de elbette ki haftalık çalışma süresi olan 45 saatin zorunlu nedenlerle yapılan fazla çalışma nedeniyle aşılmış olması gerekmektedir. ancak çalışma saati haftalık 45 saati geçtiği takdir de Fazla mesai hesaplama yapılarak çalışana verilmelidir.

Çalışan işverenin zorunlu nedenlerle fazla çalışma istek ve şartlarına uymak zorundadır. Bu konuda işçinin onayı olup olmadığı aranmamaktadır. Zorunlu nedenlerle çalışma işçinin sadakat borcu gereği uyulması gereken bir yükümlülükler olmaktadır. Zorunlu nedenlerle fazla çalışmayı sağlıksal konu gibi haklı sebeplerle reddeden işçi iş sözleşmesi gereği işveren tarafından feshedilmektedir. İşçi fazla mesai yapmak zorunda olmamakta ve dilerse fazla çalışmayı yazılı olarak kabul edebilmektedir. İşçi işverenin talep ettiği zamanlarda fazla mesai yapmayı kabul etmektedir. Zorunlu nedenlerle fazla çalışma durumu kanunda yer almaktadır. Zorunlu nedenlerden dolayı fazla çalışma çalışanların tamamı ya da bir kısmına yaptırılmaktadır. 

Ama bu çalışma sınırsız olmamakta ve iş yerinin zorunlu çalışma durumu son erdiği zaman çalışanların çalışmasına gerek kalmamaktadır. İşçilerin zorunlu hallerinin devam etmesi halinde sürekli olarak fazla çalışılamaz. Nasıl ki fazla mesai hesaplama konusunda tüm detaylara dikkat edilmesi gerekiyorsa bu konuda da işçinin hakkının gözetilmesi gerekmektedir. İşveren zorunlu çalışma durumlarında çalışanlara dinlenme süresi vermeye de mecburdur. Haftalık olarak 45 saati aşmakta olan çalışmalar ve denkleştirme konusu 45 saati aşmakta olan fazla çalışamaya girmektedir. Haftalık çalışma süresi 45 saatin altında olduğunda zorunlu nedenlerle fazla süre zarfında çalışma yaptırılması da mümkün olmaktadır. 

Böyle bir durumda ise çalışma ücreti %25 zamlı olarak ödenmektedir. Zorunlu nedenlerle fazla çalışma sadakat borcu içindedir. Fazla mesai hesaplama %25 zamlı olarak hesaplanmaktadır. Bu yüzden zorunlu fazla çalışma başta sağlık olmak üzere işçi tarafından reddedilirse iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmektedir. Zorunlu olarak çalıştırılma durumlarında işçilerin serbest zaman kullanma hakları da bulunmamaktadır. Tüm bu belirtilenler doğrultusunda zorunlu çalışma nedenleri ortadan kalktığı zaman işçiler eski çalışma düzenine dönmelidir. Yani işyerinin normal çalışma süresi ve şartlarına uygun hale gelmesinde normal çalışma düzeni yeniden başlamaktadır. 

Olağanüstü Hallerde Fazla Mesai Hesaplama

Seferberlik sırasında ülkenin ihtiyaçlarını karşılamakta olan iş yerlerinde Bakanlar Kurulu kararı ile fazla çalışma yapılabilmektedir. Doğal afetler ve tehlikeli olan salgın hastalıklar yüzünden ilan edilmekte olan olağanüstü hallerde ağır ve ekonomik bunalıma bağlı olan sebeplerde olağanüstü hallerde fazla mesai yapılmaktadır. Bu noktada işçinin rızasına bakılmaz ve kanundaki hükümler uygulanmaktadır. Yani denkleştirme yapılıp hiç ücret ödenmediği ve %50 zamlı ücret ve serbest zaman verilmesi de söz konusu olmaktadır. Fazla mesai hesaplama ya denkleştirmeyle ödenmemekte ve ya %50 zamlı olarak ödenmektedir. Fazla çalışma kararı sırasında günlük çalışma süresi çalışanın dayanabileceği en uzun süreye kadar çıkarılabilmektedir. İşçinin iki çalışma süresi arasındaki saat farkı da en az 11 saat dinlenmesi gerektiğine göre en fazla 13 saate kadar çıkarılabilmektedir. 

Belirli bir süreyi aşmamak kaydıyla işlerin çeşidi ve ihtiyaç derecesine göre günlük çalışma süresi, çalışma türü gibi faktörlerle belirlenmektedir. 18 yaşını doldurmamış işçiler, fazla çalışmayı kabul etmiş olsa da sağlıksal koşulları el vermeyen kişiler, hamile, yeni doğum yapmış ve emziren kişiler, kısmi sözleşmeli olarak çalıştırılan kişiler fazla mesai yaptırmak zorunda değildir. Zorunlu nedenler ya da olağanüstü haller dışında kalan yer altında maden işlerinde çalışan kişiler, Çalışma sürelerini kendileri belirlemekte olan üst düzey yönetici olan kişiler fazla çalışma yapamaz ve bu kişilerden ziyade bazı işler için de geçerli olmaktadır. Fazla mesai hesaplama yapıp ödeme almayacaklar grubuna saydığımız bu işçiler dahildir.

Sağlık kuralları bakımından günlük 7,5 saat ya da daha fazla çalışması gereken işlerde fazla çalışmak yasaktır. Gece çalışılmakta olan işler, Maden ocakları işleri, kablo döşemesi, kanalizasyon veya tünel inşaatı gibi yer altı ya da yer üstünde yapılan işlerde de fazla mesai yapılması söz konusu değildir. Fazla mesai hesaplama da söz konusu olmamaktadır. Ülkenin genel yararları, olağanüstü beklenmedik haller fazla mesai kapsamında değerlendirilmektedir. Olağanüstü fazla mesai nedir? Sorusunun cevabı arasında tüm bu belirtiler yer almaktadır. Olağanüstü durumlarda yapılan fazla mesai için işçiden onay alınmayacağı gibi en çok çalışma gününe kadar da çıkarılmaktadır. Olağanüstü durumlarda çalışma süresi ve günleri belirlenerek buna uygun çalışma planı yapılmaktadır. 

Bu çalışma şeklinde denkleştirme yapılamamakta ve işçiye serbest zaman kullanma hakkı da verilememektedir. Bir de telafi çalışması vardır ki bu da iş yerinden kaynaklanmakta olan sorunlardan ötürü işin tam yapılamamış olması ve tamamlamak için de buna karşılık olarak telafi mesai yapması durumu vardır. Ancak telafi çalışması için fazla mesai ücreti ödenmemektedir. Telafi çalışmasının yapılması için de kanunda belirtilen şartların taşınması gerekmektedir. Bir gün için de işçi en fazla olarak 3 saat şeklinde telafi çalışması yapılmasına izin verilmektedir. 

Telafi çalışmasında kanuna göre zorunlu nedenlerden dolayı iş durması, resmi tatiller, genel tatiller gibi durumlarda iş yerinin tatil edilmesi durumunda çalışılmayan bu günlerde sonradan çalışanın bu günü telafi etmesi telafi çalışması olarak nitelendirilmektedir. Çalışanın, çalışmadığı günü telafi etmesinden dolayı Fazla mesai hesaplamasına bu çalışılan gün dahil edilememektedir.Telafi çalışmaları günlük olarak en çok çalışma süresi aşılmamak kaydıyla günde 3 saatten fazla olmamaktadır.

Günlük en fazla çalışma süresi de 11 saat olduğundan 3 saat çalışma da bu sınır içinde yer almaktadır. Yani günlük olarak 9 saat çalışan bir işçi günde 2 saat olarak telafi çalışması yapabilir. Kanuna göre bu şartları taşımakta olan çalışmalar fazla sürelerle çalışmadan sayılmaktadır. Telafi çalışması tatil günlerinde yaptırılmamakta ve hafta tatiline hak kazanmış olan işçinin hafta tatilinde telafi çalışmasına katılması mümkün olmamaktadır. 

Tatil günü olan cumartesi ya da Pazar günlerinde telafi çalışmasının yapılıp yapılmayacağı konusu da merak edilmektedir. Tatil günü olan cumartesi günü telafi çalışması yapılmamaktadır. Ancak cumartesi günü telafi çalışmasına kalan işçiler devam eden haftalarda cumartesi günü olan tefli çalışmasına katılmama durumu da yerinde olmamaktadır. Telafi çalışması durumunda işçinin onayının alınması gerekmemektedir. Kanunda belirtilmekte olan hükümler ve şartlar gerektiği zaman işçiler işverenin vermekte olduğu telafi çalışmasına katılmak zorundadır. Aksi durumda yani işçi telafi çalışmasını kabul etmezse derhal fesih hakkı bulunmaktadır. İşçiye verilen görevin yapılmaması, hatırlatıldığı halde yerine getirmemesi durumlarında fesih hakkı doğru olmaktadır. Belirtmek gerekirse telafi çalışması da fazla çalışma olarak görülmemektedir. 

Telafi çalışması neden yapılır? Diyenler ve konu hakkında detaylı bilgilere ulaşmak isteyenler için telafi çalışmasının neden gerektiğini ve hangi durumlarda yapıldığını belirtmekte fayda vardır. Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal tatillerden gelmeden önce veya sonrasında iş yerinin tatil olması, Benzer nedenlere bağlı olarak normal çalışma süresinin önemli ölçüde altında çalışmak ya da tamamen tatil edilmesi, işçiye yasa izinleri dışında izin verilmesi gibi durumlarda da telafi çalışması yaptırılmaktadır. Telafi çalışma süreleri azami süreler olarak kabul edilmektedir. Sözleşmelerde bu süreleri aşacak şekildeki telafi çalışmalarını aşmakta olan kısımlar telafi olarak değil fazla çalışma olarak değerlendirilmektedir. Haftanın beş gününde çalışılan iş yerleri için cumartesi günleri her zaman dinlenme süresi olarak belirlenmektedir. Telafi çalışması da iş yerinde normalde çalışılan günlerde yapılabilmektedir. 

Haftanın beş günü olarak çalışılan bir iş yerinde işveren cumartesi günü telafi çalışması yapacağını duyurursa bu yapılacak olan telafi çalışması 3 saatten fazla olamayacaktır. Aksi takdirde işçinin hakkı yenmiş olacağından ve uygun görülemeyeceğinden yaptırım da yoktur. İşçinin bugünlerde çalışmak istememesi durumunda da işverene fesih hakkı verilememekte ve geçerli fesih hakkı sebebi oluşturamamaktadır. Bu yüzden de bayram ve tatil günlerinde kesinlikle telafi çalışması yaptırılması mümkün değildir.

Telafi çalışması için ücret ödenir mi? sorusu da bu konu hakkında aydınlığa kavuşturulması gereken hususlardandır. Telafi çalışması ücret ödendiği halde çalışılmayan günün karşılığıdır. Zaten telafi çalışmasının yapılması için işçinin ya az ya da hiç çalışmaması gerekmektedir. İşverenin işçinin ücretinden hiç kesinti yapmamış olması ve işçilerin yasal haklarının gözetilmiş olması şarttır. Telafi çalışması fazla çalışma ya da fazla sürelerle çalışma sayılmayacağı için günlük çalışma süresi üzerinde çalışanlar fazla mesai ücreti almamaktadır.  Telafi çalışmalarında fazla mesai hesaplaması yapılmamaktadır.

Tatil edilmekte olan ve az çalışılmış döneme ait ücretlerin işçilere tam ödenmesi sebebiyle telafi çalışması için ayrı olarak Fazla mesai hesaplama yapılmayıp ücret ödenmemektedir. Telafi çalışmasına aykırı olarak davranılması durumunda yani işçi ve işveren kanun gereğince uygun olarak davranmazsa idari para cezası almaktadır. Çalışan ise haklı nedenleri olmadığı zamanlarda telafi çalışmasını reddederse eğer çalışmadığı süreler içinde yer alan kendine ödenen paranın da geri alınması mümkün olmaktadır. Bu nedenle kanunda da belirtilen hükümler ve şartlar en iyi şekilde bilinerek buna göre tutumlar sergilenmelidir. Çünkü hem işçi hem de işveren aykırı durumlarda sorumlu tutulacağı için yaptırımı da bulunmaktadır. Telafi çalışması hakkında kanun ve yönetmelik kapsamındaki bilgiler her anlamda bilinmeli ve değerlendirmeye alınıp alınmayan durumlar göz önünde bulundurulmalıdır. 

Fazla mesai hesaplama konusu fazla şekilde çalışılan her çalışma tipi için uygun olup olmadığına bakılarak hesaplanmaktadır. Yani her fazladan çalışılması durumunda ek ücret ödenmesi mümkün olmayabilir. Çalışanların haftalık çalışma süresini yani 45 saati aşacak şekilde çalışmaları fazla süreli olarak çalışmaktır. Bu da işverenlerin 45 saat olarak belirlediği haftalık çalışma süresinin daha fazla aşılması demektir. Fazla şekilde çalışmak tamamen işçinin onayına bağlı olarak gerçekleşmektedir. Bu da işveren işçiye her zaman ve her koşulda istediği zaman fazladan çalışması vermesini engellemektedir. Zorunlu ve de olağanüstü durumlarda da işçinin onayının alınması gerekmektedir. Özellikle herkesin fazla süreyle çalışması mümkün olmamaktadır.

Ayrıca belirlenen şartlar doğrultusunda fazladan çalışabilecek kişilerin belirlenen şartları taşıması ve uygunluğu göz önünde bulundurulmalıdır. gerekli şartları taşımayan çalışan fazla mesai yapamaz ve fazla mesai hesaplaması yaptıramaz. Fazla çalışma süresi, haftalık ve de yıllık olarak da belirlenen saat dahilinde dikkate alınmalıdır. Yıllık olarak en fazla 270 saat olarak belirlenen çalışma süresinin aşılması durumunda işçiye fazladan ücret verilmesi icap etmektedir. Çalışma hayatında işverenin çalışma şartlarını somut şekilde düzenleyebilmesi de gerekir.

Her bir saat için çalışma ücreti verileceğinden çalışma başına düşen miktarda %50 olarak artırılarak verilmelidir. Fazla çalışmalarda verilecek olan ücretse normal çalışma ücretinden %25 zamlı oranla yükseltilmesiyle ödenmektedir. Fazla mesai hesaplama yapılırken verilen bu oranlara dikkat edilerek, bu oranlar üzerinden yapılmaktadır.

Fazla çalışma ya da fazla sürelerle çalışma yapan çalışan ise isterse eğer bu çalışmalar karşılığında zamlı ücret yerine fazla çalışmakta olduğu her saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı ve 1 saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilmektedir. İş sözleşmesinde işveren ve çalışan arasında işçiye ödenmekte olan ücrete fazla çalışma ücretleri dahil edilmektedir. İş sözleşmesinde işçinin ücretine dahil edilen fazla çalışma süresinin belirtilmemiş olması durumunda 270 saatlik fazla çalışma sözleşmeye dahil edilmiş kabul edilir. 270 saati aşan fazla çalışmanın olması durumunda fazla mesai hesaplama yapılarak fazla çalışma ücreti alınması mümkündür. 

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai ücretinin hesaplanması konusunda brüt mesai ücretine belirtilmekte olan oranda yüzdelik zammın eklenmesiyle gerçekleşmektedir. Brüt saatlik ücreti bulmak amacıyla aylık olarak net maaş, toplam gün sayısına ve de olağan çalışma saatine bölünmektedir. Bu işlemlerde çıkacak olan sonuç ise normal mesai ücreti olarak baz alınmaktadır. Fazla mesai ücretinin hesaplanması konusunda da normal olan mesai ücreti 1,5 ile çarpılmaktadır. Fazla sürelerle olan çalışma saatlerine denk gelen ücretin bulunması için normal olan mesai ücreti 1,25 ile çarpılmaktadır. Tüm bu işlemler ve dikkat edilmesi gerekenler de fazla mesai ücreti nasıl hesaplanır? Sorusunun yanıtıdır. 

İşçinin 1 saatlik normal çalışma ücreti bulunduktan sonra iş kanunu gereğince normal çalışma süresi 45 saatin altında olan iş yerinde normal çalışma ücretinin %25 fazlası ve normal çalışma saati 45 saat olan iş yerinde ise %50 fazlası olarak fazla mesai hesaplama yapılmaktadır. Bu yüzden de firmanın işçiyle alakalı tüm ödemeleri ve gerekli bilgileri bilmesi en uygun hesaplamaları yapması gerekmektedir. 

>İlginizi Çekebilir: Kıdem Tazminatı Hesaplama <

1 Saatlik Normal Çalışma (Mesai) Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İşçinin normal şekilde çalıştığı sürenin karşılığında almakta olduğu ücret her açıdan önemlidir. Saatlik ücretin doğru hesaplanması fazla mesai hesaplanmasının da doğru yapılmasını sağlamaktadır. Bu hesaplamaların anlaşılması için de ilk olarak çalışanın günlük, haftalık ve aylık olarak çalışma sürelerine göz atmak gerekmektedir. İşçinin aylık olarak çalışma süresi 225 saat olarak belirtildiği zaman saatlik ücretin doğru şekilde tespit edilmesi için yapılması gereken işçinin aylık maaşının 225’e bölünmesi gerekmektedir. Bu da işçinin her bir saatlik ödenmesi gereken ücretinin ortaya çıkması sağlanmış olur. 1 saatlik normal çalışma (mesai) ücreti nasıl hesaplanır? Sorusu için bu yöntemlerin kullanılması doğru olmakta ve doğru sonuca varılmaktadır. 

Çalışma süresi bazı iş yerlerinde 45 saatin altında olursa eğer işçiye verilen maaş da daha az belirlenen saatin karşılığı olarak belirlenmektedir. Bu da diğer yöntemler değil kaç saat olarak çalışmaktaysa buna uygun bir işlemin yapılmasını gerektirmektedir. Yani haftalık olarak 45 saat olan çalışma saati için yapılan hesaplama artık daha az saat hesaplanarak yapılmakta olup en uygun şekilde sonuca ulaşılmaktadır. O halde bu durumu örneklendirecek olursak bir işçinin 39 saat olarak çalıştığını varsayalım. Haftalık 6 gün karşılığında 39 saat çalışan bir işçinin günlük çalışma saati 6,5 saat olarak belirlenmektedir. Bu durumda aylık çalışma süresi de 30*6,5 saat yani 195 saat olarak ortaya çıkmaktadır. İşçinin saatlik ücretinin bulunması için de aylık ücreti/195 olacaktır. 

Bazı iş yerlerinde de işçinin saatlik ücreti belirlenirken maaşın 240’a 180’e ya da 195’e bölündüğü durumlar söz konusu olmaktadır. İşçinin günlük çalışma süresi 8 saat olduğu zaman ve haftalık tatillerin dışlanmasında ortaya çıkan hesaplamalar kesinlikle yanlış sonuç vermektedir. İşçinin fazla mesai ücreti de normal mesai ücretinden %50 fazla olduğuna göre bir saatlik fazla mesai hesaplamasında çıkan ücreti de işçinin bir saatlik fazla mesai ücreti=işçinin aylık ücreti/225*1,5 olan formülle hesaplanmaktadır. Sonuçlara en doğru şekilde ulaşmak için de formüllerin ve hesaplamaların doğru yapılması gerekmektedir. 

Fazla Mesai Yapılamayacak İşler Nelerdir?

İş yerinde üst düzey olan yöneticiler ve yönetici konumundakiler işçiye gerekli olan ödemelerini gerçekleştirdiği zaman çalışma gün ve saatlerini kendi belirlemesi durumunda fazla çalışmaya hükmedilememektedir. Fazla mesai yapılamayacak işler nelerdir? Sorusu için de bazı meslek gruplarına da fazla çalışma kabul edilmemekte, fazla mesai hesaplama yapılmamaktadır. Örneğin tıbbi mümessiller çalışma saatleri açısından kendileri belirleyici olmaktadır. Bu da fazla çalışma yaptıkları günlük faaliyet ve çalışma planları ayrıntılı şekilde incelenip belirlenmektedir. Kapıcılar da esnek çalışmalara saatlerine tabi olmakta ve zaten sürekli iş yerinde oldukları dikkate alınırsa fazla mesai yapmaları uygun görülmemektedir. 

Her meslek grubunun ve işçilerin çalışma şartları, çalışma şekilleri farklı olduğu için fazla çalışma olup olmadığı açısından somut olaylara göre farklı şekilde araştırılmaktadır. Ayrıca gece çalıştırılmakta olan sigortalı işçilere de fazla mesai yaptırılamamaktadır. Ancak bunun da istisnaları olmakta ve bazı sektörler bu durumun dışında tutulmaktadır. Bunlar turizm, sağlık hizmeti ve güvenlik işleri fazla mesai yapabilmektedir. Haftalık saatini dolduran bu sektör çalışanlarına da fazla mesai hesaplaması yapılarak ödenmektedir. 

Bu açıdan değerlendirildiği zaman hangi sektörün ya da hangi işçinin fazla mesai yapıp yapamayacağı konusu kanunen de uygunluğa göre değerlendirilmektedir. Ayrıca fazla mesai hesaplama konusu hem özel hem de genel hatlarıyla ele alındığında bu konuyu ilgilendiren her detay dikkate alınmalıdır. Hakkaniyet açısından son derece titiz davranılarak da doğru sonuçlar için fazla mesai hesaplama yapılmalıdır. Bu noktada formüller ve yardımcı olacak bilgiler iyi şekilde toplanmaktadır. Fazla mesai hesaplama mahkemelerde uzman bilirkişiler tarafından yapılmaktadır.