Dizi Tam Bükememe

Dizdeki oluşan hilal ayı biçimindeki kıkırdan dokuya menisküs nedir. Yani hastalığın adı menisküs değil menisküs yırtığıdır. Menisküs yırtığı yaygın bir diz yaralanmasıdır. Menisküs, uyluk kemiği ile bacak kemiği arasında bir "amortisör" olarak işlev gören lastik, C şeklinde bir disktir. Menisküs yırtığına genellikle tek bir akut yaralanma neden olur. Peki, Menisküs nasıl anlaşılır? Merak edilen tüm detaylar haberimizde…

funduszeue.info

Yayınlanma: - 08 Ağustos Güncellenme:

Dizden alınan direkt bir darbe, spor esnasında diz dönmesi benzeri sakatlanmalar ve yaşa bağlı olarak menisküsün yıpranması gibi sebeplerle ortaya çıkan Menisküs nasıl anlaşılır? Bilinmesi gerekenleri haberimizde bulabilirsiniz…

MENİSKÜS HAKKINDA

Menisküs, diz içindeki kemikler arasında tamponlama sağlayan, lastiksi, esnek bir kıkırdak parçasıdır. Her dizde aslında iki tane menisküs var. Her bireysel menisküs, çevresindeki eklemin çevresine uyacak şekilde oluşturulmuştur. Bunlar:

– Dizin içinde yer alan medial menisküs, C şeklindedir.
– Diz dış tarafında yer alan lateral menisküs U şeklindedir.

Menisküs, şoku azaltma ve hareket halindeyken veya ayakta dururken bacak ve diz üzerindeki etki miktarını emer, dizde stabilite ve diz yüzeyleri arasında yumuşak hareket sağlamak için çalışır.

Her menisküs, uyluk kemiğinin (femur) tabanını kaplayan eklem kıkırdak katmanları ve diz oluşturmak için birleştiği bacak kemiğinin (tibia) üst kısmı arasında bulunur. Eğer bir menisküs hasar görmüşse ve düzgün çalışmıyorsa, eklem kıkırdağına daha fazla kuvvet uygulanır ve bu durum sırayla diz osteoartriti olarak bilinen bir durumun zamanla parçalanmasını daha olası kılar.

Doğru tanı ve tıbbi yardım alınması, diz ekleminde zaman içinde daha fazla diz hasarının veya aşınmaya bağlı dejenerasyonun önlenmesine yardımcı olmak için önemlidir.

MENİSKÜS NASIL ANLAŞILIR?

Menisküs yırtıklarında ve zedelenmelerinde ilk bulgu ağrıdır. Menisküs yırtığının yaşanmasından hemen sonra ağrı çok şiddetli olmayabilir. Hatta spor yapan kişiler spora devam edebilir. Ancak dizde oluşan mekanik bozukluğa bağlı eklem sıvısında artış ve şişlik yaşandığı zaman ağrılar şiddetlenmeye başlamaktadır. Diğer belirtiler şunlardır:

– Diz içerisinden gelen sesler
– Şişme ve sertlik
– Dizde kilitlenme veya bir noktada takılma
– Hareket kısıtlığı (Dizi tam bükememek)

Ağrıbacakdarbedizi

Genellikle sporcu hastalığı olarak bilinen menisküs yırtıkları, diz zorlaması sonucunda görülen bir sağlık sorunudur. Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Tuluhan Yunus Emre, menisküs hakkında bilgi verdi.

Vücudun en sık yaralanan bölgelerden biri de menisküslerdir. Menisküs diz ekleminin ortasındaki kıkırdak parçadır. Bu yapı sert, düz ve lastiksi bir dokudur. Eklem yüzeyini kaplar ve onu yastık gibi destekler. Dizde bir adet iç kısımda (iç menisküs) ve bir adet de dış kısımda (dış menisküs) olmak üzere iki adet menisküs bulunur.

Menisküsler, diz bölgesinde en büyük iki kemiğin kesiştiği noktada ‘C’ şeklinde mevcut olan ince yastıkçıklardır. Dizde yuvarlak uyluk kemiği ile düz kaval kemiğinin uyumlu bir eklem oluşturması, yükün taşınması, birçok yöne dönme hareketinin yapılabilmesi, uyluk kemiği ve kaval kemiği arasındaki güç dengesinin sağlanması gibi görevleri vardır.

Dizleriniz hafif bükülü ve üzerine yük binmiş durumda iken vücudunuz kuvvetlice döndüğünde menisküs yırtığı meydana gelebilir Özellikle ileri yaşlarda dejenere yırtık diye adlandırdığımız yaralanma bu şekilde olur.

Ağrı ve şişlik varsa dizinizi zorlamayın

Diz içerisinden gelen sesler, takılma ve kilitlenme hissi yırtığın ilk belirtileri olabilir. Diz ekleminde ağrınız olur. Yırtığın olduğu menisküs bölgesine göre diz ekleminde hemen ya da birkaç saat sonra şişlik oluşabilir. Dizinizi tam olarak bükemeyebilirsiniz veya doğrultamayabilirsiniz.

Diziniz kilitlenebilir ya da bir noktada takılabilir. Yırtığın olduğu menisküs bölgesine göre diz ekleminde hemen ya da birkaç saat sonra şişlik oluşabilir. Dizde şişlik hareket kısıtlılığı belli bir açıdan sonra şiddetli ağrı menisküs yırtığı belirtisidir.

Menisküs yırtıklarının tedavisi ertelenmemeli

Menisküs tanısında erken teşhis önemlidir. Kısa sürede bir doktora görünmek en doğru seçim olduğu gibi dize alınan küçük darbelerle gelen ağrılar önemsenmelidir. Kıkırdağın uzun süreli yırtık kalması ve buna karşılık herhangi bir tedavi görmemek, dizde kıkırdak hasarı ve kireçlenmeye neden olabilir. Aynı şekilde, hastalığın iyi bilinmesi, çok önemlidir. Tedavi aşamasında gerekli görülürse MR ve tanı amaçlı artroskopi yapılabilir.

Geçmeyen ağrılarda cerrahi yöntem başarılı sonuç veriyor

Menisküsle tedavisinde önemli olarak 4 uygulama mevcuttur. Bunlar:

Dinlenme

Buz uygulama

Bandaj

Dizin vücuttan yukarıda tutulması

Tüm bu tedavi seçenekleriyle birlikte, ağrı ve şişliği gidermeye yönelik ağrı kesici ilaçlar önerilir. Fizik tedavi ve kas güçlendirici egzersizlerden faydalanılabilir. Menisküsün kanlanmasının yeterli olmamasından dolayı özellikle dejenere yırtıklarda iyileşme olmaz.

Ağrının ısrarla devam ettiği durumlarda, cerrahi müdahale önerilir. Yırtığın bulunduğu menisküsün alınması en bilinen yöntem ise de, bu tür müdahaleler hastanın kireçlenme ve kıkırdak aşınması sorunlarıyla karşı karşıya kalmasıyla sonuçlanmaktadır. Dejenere olmayan yırtıklarda menisküs yırtığı artroskopik olarak tamir edilebilir. Artroskopik olarak tamir işleminde yük verme zaman alır.

Artroskopik menisküs yırtığı eksizyonu sonrasında ise hastalar saat içinde yürüyebilir ve 1 ay içerisinde de spora başlayabilir. Kişide ağrı, takılma gibi yakınmalar için cerrahi müdahale gereklidir. Unutmayalım ki menisküs kıkırdak doku aşınmasını, kireçlenmeyi önleyen primer dokulardan biridir.

Genel görüşümüz genç hastalarda menisküs tamiri; ileri yaşlardaki hastalarda semptomlara yol açan kısmı menisküsün artroskopik alınmasıdır.

Diz ağrılarının kaynağı eklem içi dokular ya da eklem çevresindeki kas, tendon(kiriş), bağ ve keseler olabilir. Akut diz ağrısı genellikle travma kökenlidir ama kronik diz ağrısı nedenleri arasında genellikle romatizmal patolojiler yatar. Ağrının nedenine bağlı olarak hasta, ağrıyı diz kapağında, diz önünde, diz arkasında hissedebilir.

Diz vücuttaki en karmaşık ve en büyük eklemlerden biridir. Gün içinde pek çok hareketimize bağlı olarak çok fazla kullanıldığı için yaralanma, incinme olasılığı da çoktur. Konu diz olduğunda, karmaşık yapısından dolayı pek çok farklı sorun söz konusu olabilir. Diz ağrısının yeri ve ağrının şiddeti, ağrının neden kaynaklandığına bağlı olarak değişir.

Diz ağrısına eşlik eden bazı diğer belirtiler şişme ve sertlik, kızarıklık, dokunulduğunda sıcaklık, çıtırdama sesi, kilitlenme ya da dizi tamamen düz hale getirememe olabilir.

YARALANMALARIN NEDEN OLDUĞU DİZ AĞRILARI
Yaralanmalar dizdeki bağları, tendonları, diz eklemini çevreleyen ve bursa adı verilen sıvı dolu kesecikleri, kemikleri ya da kıkırdağı etkileyebilir. Diz ağrısına yol açan en genel diz yaralanmaları şu şekilde sıralanabilir:

Patellar (Diz Kapağı) Tendinit
Patellar tendinit, bir ya da birden fazla tendonun iltihaplanması durumudur. Tendonlar, kemik ve kasları birbirine bağlayan, kalın ve ipliksi kordonlardır. Koşucular, kayakçılar ve bisikletçilerde, üst bacağın ön kısmındaki kasları kaval kemiğine bağlayan patellor tendonda iltihaplanma daha sık görülür. Bu iltihaplanmanın belirtilerinden biri de diz ağrısıdır.

Menisküs Yırtığı
Menisküs dokusu dayanıklı ve lastik gibi bir kıkırdaktan oluşur ve kaval kemiği ile uyluk kemiği arasında, bir şok emici gibi hareket eder. Dize ağırlık vermişken ani bir dönüş yapılırsa, yırtılabilir. Menisküs yırtığı daha çok futbolcularda ve dize fazla ağırlık verilen diğer spor dallarıyla uğraşanlarda görülür. Öte yandan dizini zorlayan ve dize sert darbe alan herkesin başına gelebilir. Ağrı, şişlik ve hareketin kısıtlanması, dizde kilitlenme belirtileri arasındadır.

Ön Çapraz Bağ (ACL) Yaralanmaları
ACL rüptürü, kaval kemiği ile uyluk kemiğini birbirine bağlayan dört bağdan biri olan, ön çapraz bağın yırtılmasıdır. Basketbol oynayan veya kayak yapan kişilerde sık görülür çünkü ani yön değiştirme yırtığın en büyük nedenlerden biridir. Doğrudan dize darbe alınması veya bir zıplamanın ardından da ön çapraz bağ yaralanabilir. Ağrı ve şişlik ilk belirtileri arasındadır.

Diz Bursiti
Bazı diz yaralanmaları, dizdeki bursalarda (eklem kemiğini saran kesecikler) iltihaplanmaya yol açar. Bu kesecikler sayesinde tendonlar ve bağlar eklemin üzerinden yumuşakça kayar. Diz bursitinin ağrı, kızarıklık, şişme ve hareket kısıtlanması gibi belirtileri vardır.

DİZ AĞRISININ YARALANMA DIŞINDAKİ NEDENLERİ

Dizin Kilitlenmesi
Dizin hareketini kısıtlayan kilitlenme, kıkırdak yırtılmasından kaynaklanıyor olabilir. Yırtılan kıkırdağın bir bölümü diz eklemine doğru kaydığında, dizi düz şekilde tutmakta zorluk yaşanır.

Osteoartrit (Eklem Kireçlenmesi)
Osteoartrit ya da bilinen adıyla kireçlenme, yıllar içerisinde, eklemlerde aşınma ve özellikle eklem kıkırdaklarında bozulma nedeniyle meydana gelir. İltihaplı olmayan romatizmal hastalıktır. Kıkırdağın hasar görmesi ağrıya neden olur. Kilo sorunları, yaralanmalar, eklem hastalıkları, ailede kireçlenme veya kas zayıflığı gibi farklı nedenleri olabilir. Daha çok ilerleyen yaşlarda, yaşlanmaya bağlı olarak görülür. Kireçlenme söz konusu olduğunda, dizin uzun zaman hareketsiz kalması veya tam tersi dizin çok hareket ettirilmesi ağrıyı arttırır.

İltihaplı Romatizmal Hastalıklar
İltihabi romatizmal hastalıklar (Gut, Behçet sendromu, Ailevi Akdeniz Ateşi gibi) hemen her yaşta görülebilir ve sadece eklemleri değil, vücudun tümünü etkiler. Bu gruptaki hastalıklar bağışıklık sistemi bozukluğu ile ilgilidir. İltihaplı romatizmal hastalıklarda ağrı, dizler de dahil olmak üzere vücudun tüm eklemlerini etkileyebilir. Ağrı günlerce sürer ve şişlik, hareket kısıtlılığı, halsizlik, iştah kaybı benzeri belirtiler eşlik edebilir.

Osgood-Schlatter Hastalığı
Daha çok büyüme çağında olan ve sporla ilgilenen gençleri etkileyen, ağrılı bir şikayettir. Dinlenme sırasında dizde hafif bir ağrı hissedilir. Diz hareket ettirildiğinde ise ağrı keskinleşir. Diz kapağı altındaki bölgede hassasiyet ve şişlik görülür.

Kondromalazi patella
Bu rahatsızlıkta ağrı dizin ön kısmında olur ve genellikle dizi öne uzatırken bir gıcırdama hissi yaratır. Dizi bükerek uzun saatler oturmak, merdiven inip çıkmak, diz çökmek, çömelmek ağrıyı daha da arttırır. Koşmak gibi dizin sürekli baskıya maruz kaldığı, dizin aşırı kullanımından dolayı bu durum ortaya çıkabilir. Aynı zamanda ayak ve diz kemiklerindeki kötü dizilim ya da dize darbe alınması da bu rahatsızlığa neden olabilir. Genellikle fizik tedavi önerilir.

NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİ?

• Dizinize ağırlık veremiyorsanız.
• Dizde belirgin şekilde bir şişlik olduğunda.
• Dizinizi bükmekte ya da düz hale getirmekte zorluk çektiğinizde.
• Diz veya bacakta gözle görülür bir şekil bozukluğu olduğunda.
• Dizdeki ağrı, şişlik ve kızarıklığın yanı sıra ateşiniz de yükseldiğinde.
• Diziniz tutmadığı için düştüğünüzde.

Genellikle sporcu hastalığı olarak bilinen menisküs yırtıkları, diz zorlaması sonucunda görülen ve hayat kaltesini önemli ölçüde düşüren bir sağlık sorunudur. Diz bölgesinde ağrı, şişlik ve ses gelmesi gibi belirtilerle kendini gösteren menisküs yırtılması, tedavi edilmediğinde kalıcı hasarlara neden olabilir. Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü uzmanları, menisküs yırtılması ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Darbelere ve dizde aşırı gerilmeye dikkat!

Vücudun en sık yaralanan bölgelerden biri de menisküslerdir. Menisküs diz ekleminin ortasındaki kıkırdak parçadır. Bu yapı sert, düz ve lastiksi bir dokudur. Eklem yüzeyini kaplar ve onu yastık gibi destekler. Dizde bir adet iç kısımda (iç menisküs) ve bir adet de dış kısımda (dış menisküs) olmak üzere iki adet menisküs bulunur. Menisküsler, diz bölgesinde en büyük iki kemiğin kesiştiği noktada 'C' şeklinde mevcut olan ince yastıkçıklardır. Dizde yuvarlak uyluk kemiği ile düz kaval kemiğinin uyumlu bir eklem oluşturması, yükün taşınması, birçok yöne dönme hareketinin yapılabilmesi, uyluk kemiği ve kaval kemiği arasındaki güç dengesinin sağlanması gibi görevleri vardır. Dizleriniz hafif bükülü ve üzerine yük binmiş durumda iken vücudunuz kuvvetlice döndüğünde menisküs yırtığı meydana gelebilir Özellikle ileri yaşlarda dejenere yırtık diye adlandırdığımız yaralanma bu şekilde olur.

Dizden gelen sesler yırtığın belirtisi olabilir!

Diz içerisinden gelen sesler, takılma ve kilitlenme hissi yırtığın ilk belirtileri olabilir. Diz ekleminde ağrınız olur. Yırtığın olduğu menisküs bölgesine göre diz ekleminde hemen ya da birkaç saat sonra şişlik oluşabilir. Dizinizi tam olarak bükemeyebilirsiniz veya doğrultamayabilirsiniz. Diziniz kilitlenebilir ya da bir noktada takılabilir.  Yırtığın olduğu menisküs bölgesine göre diz ekleminde hemen ya da birkaç saat sonra şişlik oluşabilir. Dizde şişlik hareket kısıtlılığı belli bir açıdan sonra şiddetli ağrı menisküs yırtığı belirtisidir.

Menisküs yırtıklarının tedavisi ertelenmemeli

Menisküs tanısında erken teşhis önemlidir. Kısa sürede bir doktora görünmek en doğru seçim olduğu gibi dize alınan küçük darbelerle gelen ağrılar önemsenmelidir. Kıkırdağın uzun süreli yırtık kalması ve buna karşılık herhangi bir tedavi görmemek, dizde kıkırdak hasarı ve kireçlenmeye neden olabilir. Aynı şekilde, hastalığın iyi bilinmesi, çok önemlidir. Tedavi aşamasında gerekli görülürse MR ve tanı amaçlı artroskopi yapılabilir.

Geçmeyen ağrılarda cerrahi yöntem başarılı sonuç veriyor

Menisküsle tedavisinde önemli olarak 4 uygulama mevcuttur. Bunlar:

• Dinlenme
• Buz uygulama
• Bandaj
• Dizin vücuttan yukarıda tutulması

Tüm bu tedavi seçenekleriyle birlikte, ağrı ve şişliği gidermeye yönelik ağrı kesici ilaçlar önerilir. Fizik tedavi ve kas güçlendirici egzersizlerden faydalanılabilir. Menisküsün kanlanmasının yeterli olmamasından dolayı özellikle dejenere yırtıklarda iyileşme olmaz. Ağrının ısrarla devam ettiği durumlarda, cerrahi müdahale önerilir. Yırtığın bulunduğu menisküsün alınması en bilinen yöntem ise de, bu tür müdahaleler hastanın kireçlenme ve kıkırdak aşınması sorunlarıyla karşı karşıya kalmasıyla sonuçlanmaktadır. Dejenere olmayan yırtıklarda menisküs yırtığı artroskopik olarak tamir edilebilir. Artroskopik olarak tamir işleminde yük verme zaman alır. İşlem sonrasında ise hastalar saat içinde yürüyebilir ve 1 ay içerisinde de spora başlayabilir. Kişide ağrı, takılma gibi yakınmalar için cerrahi müdahale gereklidir.