Monitor Panel Tipleri
Birçok kullanıcı, monitör satın alma sürecinde teknik detaylar arasında boğularak kafa karışıklığı yaşayabiliyor. Eğer siz de bu kullanıcılardan biriyseniz; bu yazımızda monitörler ve panel tipleri ile ilgili kafa karışıklığınızı gidermeye çalışacağız.
İlginizi çekebilir: Asus ROG Pugio II oyuncu faresi incelemesi
Monitör Alırken Nelere Dikkat Edilmeli: Monitör Rehberi
Bilim ve Teknoloji - 22 Şubat, 2021 - Okuma Süresi: 8 Dk.
22 Şubat, 2021
Hızla gelişen teknoloji her geçen gün hayatımıza büyük yenilikler katmakta ve her ihtiyaca yönelik özel cihazlar kullanıma sunulmakta. Bu hızla gelişen teknolojilerden biri de hiç kuşkusuz bilgisayarlar. Bilgisayarların bu kadar hızlı gelişmesi, buna bağlı olarak diğer bilgisayar bileşenlerinin de gelişmesine katkı sağladı. Bunlardan biri de monitörler.
Hızla gelişen teknoloji her geçen gün hayatımıza büyük yenilikler katmakta ve her ihtiyaca yönelik özel cihazlar kullanıma sunulmakta. Bu hızla gelişen teknolojilerden biri de hiç kuşkusuz bilgisayarlar. Bilgisayarların bu kadar hızlı gelişmesi, buna bağlı olarak diğer bilgisayar bileşenlerinin de gelişmesine katkı sağladı. Bunlardan biri de monitörler.
Bir bilgisayar monitörü satın almak isterseniz karşınıza çıkan TN, IPS ve VA panellerden birine seçmeniz gerekiyor. Eğer bu terimlere hâkim değilseniz hangi panel türünü seçeceğiniz ise karmaşık bir hal alıyor. Özellikle oyun sektörünün gelişmesi, oyuncularında ihtiyacına yönelik özel monitörlerin satışa çıkmasına sebep oldu. Sizde hangi monitörü seçeceğiniz konusunda emin olmak istiyorsanız. Bu yazımızda, ihtiyacınıza uygun monitörü seçmeniz için bilmeniz gereken her şeyi bulabileceksiniz.
Monitör Panel Tipleri?
Yukarıda da değindiğimiz gibi, seçebileceğiniz üç çeşit panel tipi bulunmakta. Bunlar TN, IPS ve VA paneller. Şunu da belirtmek gerekir ki gelişen teknoloji ile birlikte bu panel tiplerinin arasındaki farklar büyük oranda kapanmaya başladı. O yüzden en iyi panel şudur gibi kesin bir yargı kullanmak imkânsız bir hal alıyor. Yine de seçilecek en iyi panel ise kullanıcının ihtiyacına göre değişiyor.
Eğer siz günlük veya ofis kullanımı için bir monitör arıyorsanız fiyat olarak daha uygun orta segment özelliklere sahip bir monitör tercih edebilirsiniz. Eğer bir oyuncuysanız yüksek yenileme hızı ve kısa tepki sürelerine sahip bir monitör tercih etmeniz gerekir. Bir tasarımcıysanız ise yüksek kontrast oranı ve renk gamına sahip bir monitör tercih etmeniz sizin için daha uygun olacaktır.
TN Paneller
TN paneller en eski panel türüdür. IPS ve VA panellere kıyasla daha düşük maliyetli olan bu panel hem masaüstü hem de dizüstü bilgisayar ekranlarında sıkça kullanılmaktadır. Bu monitör özellikle daha uygun fiyatlı bir seçenek arayan kullanıcılar için idealdir.
Özellik bakımından diğer panellere göre düşük olarak tanımlanmasına rağmen, bu panel tipi rekabetçi oyunlar oynayan e-spor oyuncularının tercih ettiği monitörlerdir. Yüksek yenileme hızı ve tepkime sürelerine sahip olmaları oynanan oyunlardaki bulanıklığı ve ekran yırtılmasını azaltıyor.
Yine de daha önce de belirttiğimiz gibi yeni çıkan teknolojiler ile birlikte (Freesync, G-sync) bu yırtılmalar diğer panel türlerinde de büyük oranda giderildi ve TN panellerin bu konuda üstünlüğü yavaş yavaş ortadan kalkmaya başladı.
TN Panellerin Dezavantajları
TN paneller, daha geniz izleme açıları, yüksek kontrast oranları ve daha yüksek renk aralığı gerektiren kullanım amaçları için uygun değildir. Eğer bir tasarımcıysanız veya dizi/film izlerken renklere, görüntüye çok dikkat ediyorsanız TN panelleri tercih etmemelisiniz.
Renk bozulmaları kolayca anlaşılabilen bu monitörlerde, ekran boyutları büyüdükçe sorunlar daha çok ortaya çıkmaktadır. Eğer gündelik işler veya ofis kullanımı için almayı düşünüyorsanız bu saydıklarımız önemsiz kalacaktır. Fakat bir tasarımcıysanız sizi oldukça rahatsız edecek ve yaptığınız düzenlemelerde doğru tonları yakalamanıza engel olacaktır.
TN Panellerin Avantajları
TN paneller diğer IPS ve VA panel tiplerine göre daha ucuzdur. Bu nedenle uygun fiyatlı bir monitör arayan kişiler için ideal bir seçimdir. E-spor oyuncuları ve hızlı grafik akışı isteyen kullanıcılar için doğru tercih olacaktır. Yüksek renk aralığına ihtiyaç duyan projelerle uğraşmıyorsanız bu panelleri tercih edebilir ve ihtiyacınız olan verimi uygun fiyata alabilirsiniz.
TN Monitörler Kimlerin Kullanımına Uygun
- E-spor oyuncuları
- Genel amaçlı kullanıcılar
IPS Paneller
IPS panel teknolojisi, TN panellerin eksiklerini gidermek için üretilmiştir. Özellikle yüksek renk doğruluğu ve süper geniş açılı görüş teknolojileri öne çıkan özellikleri arasındadır. Hangi açıdan bakılırsa bakılsın üst düzey renkler sunabilen IPS monitörler ile TN monitörler arasında en önemli farklardan biri de bunlardır.
IPS panellerin, TN panellere göre görüntü olarak çok daha iyi olduğu söyledik. Ancak, IPS panellerin, VA panellerdeki yüksek kontrast oranının altında kaldığını belirtmek gerekir. Ancak teknoloji hızla gelişiyor ve panel türleri arasındaki bu farklar da yavaş yavaş kapanıyor. Yine de bu panel tiplerinden birine tercih ederken aralarındaki fiyat farkı fark ediliyor. Örnek olarak aynı yenileme hızına sahip bir IPS ve TN panel arasında gözle görülür bir fiyat farkı olacaktır.
IPS monitörlerin üst düzey renkler sunabildiğini söylemiştik. Özellikle Adobe RGB gibi profesyonel renk gamı teknolojilerini desteklemesi göze çarpan bir durumdur. Eskiden, yenileme hızı, tepki süresi, kontrast oranı gibi özellikler de zayıf olan IPS paneller, günümüzde gelişen teknoloji ile her profilden kullanıcıyı memnun edecek özelliklere sahip.
IPS Panellerin Dezavantajları
- Ortalamaya göre düşük sayılabilecek kontrast oranları.
- IPS Parlaması olarak da adlandırılan, karanlık içerikler de ekranın kenarlarından sızabilen beyaz ışık. (Çoğunlukla eski model, düşük kalite IPS monitörlerde görülür.)
IPS Panellerin Avantajları
- Üst düzey renk gamı.
- Renk doğruluğu.
- Oldukça geniş izleme açısı.
- Gelişen teknolojilere bağlı olarak kısa tepki süreleri.
IPS Paneller Kimlerin Kullanımına Uygun
- Tasarım işleri ile renk doğruluğunun büyük önem taşıdığı işlerle uğraşan kişiler.
- Görüntü Kalitesini tepki süresinden önemli bulan oyuncular ve günlük kullanıcılar.
VA Paneller
IPS paneller gibi, TN panellerin eksikliklerini gidermek için geliştirilmiş panellerdir. TN panellere kıyasla görüş açısı, renk gamı, kontrast oranı, izleme açıları gibi konularda çok daha iyidir. Bu özellikleri sayesinde TV üreticilerinin de tercih ettiği panel türüdür. IPS monitörlere göre çok daha iyi kontrast oranlarına sahip VA paneller genellikle 3000:1 kontrast oranına sahiptirler. Çok daha yüksek kontrast oranına sahip modelleri de bulunmaktadır. VA paneller, IPS panellerin sunduğu farklı açılardan üst düzey görüntü kalitesine erişemez fakat IPS panellerin yarattığı “IPS parlaması” sorunu bu panellerde olmaz.
VA paneller, TN panellere göre çok daha iyi renk üretimi sunmasının yanında, 240Hz gibi yüksek yenileme hızlarına sahip çeşitleri de vardır. Bu nedenle genel kullanım için uygundur.
VA panellerin çok yüksek kontrast oranlarına sahip olduğunu söylemiştik. Peki nedir bu kontrast oranı? Kısaca “bir monitörün üretebileceği en koyu siyah tonları ile en parlak beyaz tonları arasında ölçülen farktır.” Bu özellik sayesinde, VA monitörler daha yoğun siyah tonları ve daha zengin renkler sunabilmektedir.
VA Panellerin Dezavantajları
- VA paneller genel kullanımlar için uygundur fakat kısa gecikme süresi isteyen durumlarda gölgelenme ve hareketlerde bulanıklık yapma ihtimali vardır.
- Gelişen teknoloji her geçen gün bu açığı kapatsa da tepki süreleri TN panellere göre genel olarak daha düşüktür.
- IPS paneller gibi VA paneller içinde yüksek renk aralığına sahip modeller bulmak zor değildir. Fakat VA paneller IPS panellere göre bakış açısına göre görüntüde bulanıklık olma ihtimali daha yüksektir.
VA Panellerin Avantajları
- Geniş izleme açısı
- Üst düzey kontrast oranları
- Beklentiyi karşılayacak kadar tepki süreleri
- Uygun fiyat modellerinin bulunması
VA Monitörler Kimler İçin Uygundur
- Dizi/Film izlemeyi sevenler.
- Tasarım işleriyle uğraşanlar. (kontrast özelliğine ek olarak yüksek renk gamı destekleyen modeller ile)
- Günlük kullanım.
Kerem Bilaloğlu
Yazmayı, okumayı ve yeni şeyler öğrenmeyi çok seven bir insan.
Ve son bir hatırlatma; sosyal mesafenizi korumayı, maskenizi düzgün bir biçimde takmayı, ve ellerinizi bol bol yıkamayı unutmayın!
Bunlar da ilginizi çekebilir
VA panel tipi
Gelelim VA panellere, bu panel tipinde canlı ve doygun renklerle, görsel bir şölen yaşamanız mümkün. Ayrıca değişen görüş açılarında da, görüntüde ve renklerde bozulmalarla karşılaşmıyorsunuz. Fakat tahmin edebileceğiniz üzere VA paneller, TN panellerin aksine daha yüksek tepkime sürelerine sahip. Bu durumda da, VA paneller her ne kadar görsel anlamda tatmin edici olsa da; e-sporcular ve rekabetçi düzeyde oyun oynayan kullanıcılar için TN paneller kadar popüler değil. Fakat günümüzde, VA paneller için de tepki ve gecikme sürelerinin çok düşük rakamlara inmeyi başardığını da belirtmeden geçmeyelim.
Yine bu noktada, VA panel tipine sahip bir monitör tercihi yapmadan önce, Asus’un TUF Gaming VG27VQ modelini mutlaka gözden geçirmenizi tavsiye ediyoruz. 27 inç boyutlu ve Full HD(1920 x 1080) çözünürlüğe sahip VG27VQ,165 Hz ekran yenileme hızına sahip. Ayrıca bağlantı noktasında DisplayPort1.2, HDMI (v2.0), Dual-Link DVI, Audio line-in, ve kulaklık jakı bulunan VG27VQ ile, dilediğinizce görsel içerik tüketirken; başarılı oyun performansları yakalayabilmeniz de mümkün.
IPS panel tipi
Gelelim karşımıza en sık çıkan ve özellikleri itibariyle hem TN panellerle; hem de VA panellerle rekabet halinde olabilen IPS panellere. IPS panel teknolojileri günümüzde, düşük gecikme sürelerinin ve doygun renklerin bir arada sunulabilmesine olanak tanıyor. Bu iki yönde de kullanıcılar için gerekli dengeyi ve optimizasyonu sağlayan IPS paneller, oyunculuk yönünde de taleplerinizi karşılayabilmeye hazır düzeydeler. Ayrıca görüş açılarında en düşük bozulma oranı da IPS panellerde. Bu sayede monitörünüze hangi açıdan bakarsanız bakın, görüntüde ve renklerde yaşadığınız bozulma gerçekten fark edilebilecek düzeyin altında kalıyor. IPS panel tipi için dezavantaj olarak görülebilecek konu ise, maksimum parlaklık oranlarının diğer panel tiplerine göre nispeten daha düşük düzeyde kalıyor olması.
Tercihini IPS monitörlerden yana kullanacak olanlar için, Asus’un TUF Gaming VG27AQ modeli, biçilmiş kaftan. HDR 10 desteği sayesinde canlı ve doygun renkler sunabilen VG27AQ, aynı zamanda parlaklık yönünde de çok yüksek değerlere çıkabiliyor. 27 inç boyuta sahip olan VG27AQ, WQHD (2560 x 1440) çözünürlük sunabiliyor. Bu monitör ayrıca, Motion Blur Reduction ve Adaptive-sync teknolojilerini bir arada sunmayı başarabilen ilk monitör olarak da dikkatleri üzerine çekmeyi başarmış durumda.