D Vitamini Yüksekliği Nasıl Düşürülür

D vitamini kullanma yöntemleri çeşitli seçenekler ile bulunur. Bu seçenekler arasında, damla ile kullanma, kapsül ile kullanma, ampul ve sprey olarak kullanma yer alır. Sadece D vitamini değil diğer vitaminler ve mineraller de bu yollar ile rahatlıkla alınabilir.

D Vitamini Ne Zaman Alınmalı?

D vitamini alınma zamanı kişinin beslenme alışkanlıklarına göre ya da kişinin vücudunda mevcut bulunan D vitamini miktarına göre değişiklik gösteren bir düzendir. Bu düzende kişiler doktorlara muayene olduktan sonra doktor tarafından belirlenen zaman aralıklarında ve yine doktor tavsiyesinde tüketilen gıdaların türüne göre akşam ya da sabah ve aç veyahut tok karnına alınmalıdır.

D Vitamini Sabah mı Akşam mı kullanılmalı?

D vitamini sabah mı alınır akşam mı sorusunun cevabı kişinin beslenme alışkanlıklarına ve bünyesine göre değişiklik gösterse de, yapılan araştırmalar sonucu akşam alınan D vitamini takviyesinin kişide uykusuzluk nedeni olduğu gözlemlenmiştir. Sabah alınan D vitamininin emilimi ve verimi daha yüksektir. Bu yüzden doktor tavsiyesi göz önüne alınarak sabah D vitamini almak daha faydalıdır. Ve sabah kahvaltı ile D vitamini almak kişilere düzenli D vitamini alma alışkanlığını kazandırır.

D Vitamini Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?

D vitamini fazlalığı belirtileri vitamin fazlalığı durumunun tetiklediği komplikasyona göre değişiklik göstermek ile beraber genel olarak bir halsizlik durumu ve kalp ritminde bozukluk şikayetleri olarak tanımlanabilir.

D Vitamini Fazlalığı Vücuttan Nasıl Atılır?

D vitamini fazlasını vücuttan atmak için kişilerin doktor tarafından verilen tedavi yöntemine sıkı sıkıya uyması gerekir. İdrar söktürücü ilaçlar ve steroid içeren ilaçlar sayesinde D vitamini fazlalığı vücuttan atılarak kişi tekrar sağlığına kavuşabilir.

D vitamini fazlasının zararları oldukça fazla ve çeşitlidir. Farklı hastalıklar ve komplikasyonlar ile kendini belli eden D vitamini fazlalığı kişiler için oldukça tehlikeli bir durumdur ve hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Kişilerin sağlıkları ve hayat kaliteleri adına geç kalmadan sağlık kuruluşuna giderek uygun bir tedavi görmeler şarttır.

D Vitamini Fazlasının Yan Etkileri Nelerdir?

Fazla D vitamini yan etkileri, durumun tetiklediği hastalıklara bağlı olarak değişiklik gösterse de, genel olarak bazı yan etkileri gören kişiler vücutlarında fazla D vitamini olduğundan şüphelenerek hemen sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır. Bahsi geçen bazı yan etkiler şunlardır:

• İştahsızlık ve yeme bozuklukları
• Hazımsızlık ve mide ağrıları
• Yemek yeme isteğinin azalması, iştahsızlık
• İdrara çıkma sıklığında çok büyük oranda artış
• Kişinin sürekli sinirli ve gergin olması
• Kişinin kaslarında güçsüzlük ve zayıflık hissetmesi
• Normal içilen su miktarına rağmen aşırı derece susama
• Kişinin tansiyon değerlerinin normal değerlerin çok üzerinde olması
• Kişinin her zaman attığı idrardan daha fazla idrar atması
• Anoreksiya olarak bilinen yeme bozukluğu kaynaklı aşırı kilo verilmesi
• Düzenli olarak ya da atak şeklinde geçirilen mide ağrıları
• Kişinin normal kilo değerlerinin çok altına düşmesi
• Kişinin kalp ritimlerinde fark edilir düzeyde düzensizlik ve bozukluk
• Böbrek taşı
• Böbrek yetmezliği
• Uyuşukluk, refleks yavaşlamaları, tat alma sorunları, işitme bozuklukları, sıcaklık hassasiyeti, karıncalanma hissi vb. gibi sinirsel sorunlar

D Vitamini Ne Kadar Alınmalı Fazlalığı Neden Olur?

D vitamini fazlalık sebepleri birden çok kaynaklı olabilir. D vitamini fazlalığı kişiler için oldukça tehlikeli olmakla beraber nedenleri şunlardır:

• Tansiyon seviyesinin yüksek olması sebebi ile kullanılan ilaçlar D vitamini seviyesinin normal seviyenin üstüne çıkmasına sebep olur.
• Kalp hastalıkları için kullanılan ilaçlar kandaki D vitamini seviyesinin normal seviyenin üstüne çıkmasına sebep olur.
• D vitamini takviyelerinin normal seviyeden daha fazla alınması D vitamini seviyesinin normal seviyenin üstüne çıkmasına sebep olur.
• Gereğinden fazla dozda ve gereken süreden daha uzun süre D vitamini ilacı kullanmak D vitamini seviyesinin normal seviyenin üstüne çıkmasına sebep olur.
• Uzun süreli östrojen tedavisi görmek D vitamini seviyesinin normal seviyenin üstüne çıkmasına sebep olur.
• Antitüberküloz ilaçların kullanımı da bazı durumlarda D vitamini seviyesinin normal seviyenin üstüne çıkmasına sebep olur.

D Vitamini Fazlalığı Nasıl Teşhis Edilir?

D vitamini fazlalığı teşhis yöntemleri doktorlar tarafından dikkat ile yapılmalıdır. Bu teşhisin yapılma aşamaları aşağıdaki gibidir:

• Doktor D vitamini fazlalığı şüphesi duyduğu kişinin medikal geçmişini ve düzenli olarak kullandığı ilaçların adını ve listesini ister.
• Ardından doktor tarafından fiziksel muayene yapılır ve kişinin gördüğü komplikasyonlar hakkında sorular sorar.
• D vitamini fazlası teşhisini tam olarak koymak için doktor tarafından kan testi, idrar testi ve kemik durumunu incelemek için kemik röntgeni istenir.
• Ardından çıkan sonuçlar incelenerek teşhis konur.

Teşhis konulduğu andan itibaren kişiler tedaviye başlamalıdır ve tedavilerini dikkatli şekilde aksatmadan uygulamalıdır.

D Vitamini Fazlalığı Nasıl Tedavi Edilir?

D vitamini fazlalığı tedavisi uzman doktorlar tarafından teşhis konulduktan sonra uygulanır. Tedavi aşamaları ve yöntemleri şöyledir:

• İlk etapta doktor tarafından ilaç kullanımı gerekliliğine bakılır.
• Eğer kişinin ilaç kullanmasına gerek yok ise, kişinin yemek rutini ve besin değerleri incelenerek fazla kalsiyum içermemesine dikkat edilir.
• Kişi eğer takviye olarak D vitamini alıyor ise, doktor tarafından bu takviyeler bıraktırılır.
• Eğer kişinin ilaç kullanması gerekiyor ise, kalsiyum salınımı baskılayıcı nitelikteki kortikosteroid ilaçlar ve bifosfonat ilaçlar kullanımı doktor tarafından önerilebilir.
• İdrar söktürücü ilaçlar da doktorlar tarafından önerilebilir.
• Steroid içeren ilaçlar da D vitamini fazlalığı tedavisinde kullanılabilir.

Vitaminler, vücudumuzun sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi için gerekli olan maddelerdir. Çeşitli hastalıklara karşı vücudumuzu koruyan vitaminlerin bazıları vücutta depolandığı için, fazla tüketimi halinde yarardan çok zarara neden olur.

D vitamini vücudumuz için birçok fayda sağlar, ancak yağda eriyen bir vitamin olduğu için fazlası vücutta depolanır ve devamı halinde ölüme kadar giden durumlara neden olabilir.

Vücudun D vitamini ihtiyacı %90 oranında güneş ışınlarından karşılanır. Gıdalardan D vitamini alımı %10 oranındadır. Çünkü gıdalardan D vitamini almak için çok fazla miktarda tüketmek gerekir. Ultraviyole ışınları sayesinde ciltte sentezlenen D vitamini karaciğer ve böbreklerde de işlemden geçirilir ve vücudun kullanımına hazır hale gelir. Fazlası da vücutta depolanır. D vitamini insan vücudunda aya kadar depolanabildiği için gerçekten ihtiyaç olmadığında D vitamini takviyesi almak tehlikelidir.

D Vitaminin Faydaları Nelerdir?

• Kalsiyum ve fosforun vücutta emilimini sağlar.
• Kolesterolü düşürür.
• Dişleri ve kemikleri güçlendirir.
• Metabolizmayı hızlandırır.
• Çocuklarda büyüme hormonunun salgılanmasında rol oynar.
• Böbrek hastalıklarında etkilidir.
• Raşitizmi önler.
• Gece kramplarını önler.
• Birçok kanser türüne karşı koruyucudur.
• Depresyon tedavisinde de etkili olabileceği bazı klinik çalışmalarla kanıtlanmıştır.

Ancak tüm bu faydalarına rağmen D vitaminini bilinçsizce, doktor tavsiyesi olmadan kullanmak çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir.

D Vitamini Fazlalığının Belirtileri Nelerdir?

• Ağız kuruluğu
• Ciltte kuruma ve kaşıntı
• Mide bulantısı ve kusma
• Bulanık idrar
• Baş dönmesi ve sersemlik hissi
• Kabızlık
• Çok susama
• Baş ağrısı
• Kemiklerde ağrı
• İştah kaybı
• Cinsel isteğin kaybolması
• Göz kızarıklığı
• Kalp atışlarında hızlanma

Eğer yukarıdaki belirtileri taşıyorsanız ve son birkaç içinde fazla D vitamini tükettiğinizi düşünüyorsanız mutlaka kan tahlili için doktorunuza başvurun.

D Vitamini Nelerde Bulunur?

En önemli D vitamini kaynağı, hiç şüphesiz güneş ışınlarıdır. Bunun yanında balık (özellikle somon, ton balığı, ve uskumru), karaciğer, mantar, süt, yulaf ve yumurta tüketimi de karaciğerde D vitamini üretilmesini sağladığı için önemli gıdalardır. Bunun dışında gıdalardan D vitamini almak mümkün değildir.

• Eğer her gün 15 dakika güneş ışığına maruz kalamıyorsanız
• Vejetaryenseniz,
• Çok fazla alkol tüketiyorsanız,
• İleri yaşa sahipseniz veya menopoz dönemindeyseniz,

dışarıdan D vitamini takviyesi almanız gerekebilir. Ancak öncesinde mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

D Vitamini Fazlalığı Hangi Hastalıklara Yol Açar?

D vitamini fazlalığı eğer tedavi edilmezse, yukarıdaki belirtilerle birlikte ciddi bazı hastalıklara yol açabilir.

• Böbrek yetmezliği
• Kalp yetmezliği
• Damar hastalıkları
• Karaciğer rahatsızlıkları
• Mide hastalıkları
• Uyku problemleri
• Hem zihinsel hem de fiziksel gelişimde duraklama

Bebeklerde D Vitamini Fazlalığı

Anne sütünde D vitamini bulunmadığı için, anneler genellikle çevrenin de etkisiyle çocuklarına ek D vitamini aldırma yoluna giderler. D vitamini takviyesi alındığında erken diş çıkarma, daha çabuk yürüyebilme gibi durumlar mümkün değildir. Eğer D vitamini takviyesinin dozu doğru ayarlanamazsa, bebeklerde de çok ciddi problemlere yol açabilir. Bu nedenle D vitamini takviyesi kesinlikle reçeteyle ve doktor tavsiyesi üzerine alınmalıdır.

Yeterli Miktarda D Vitamini İçin Ne Kadar Güneşlenmek Gerekir?

İnsan vücudundaki D vitaminin kaynağı %90 oranında güneştir. Bu nedenle güneşlenmek D vitamini alımı açısından büyük önem teşkil eder. Ancak güneş ışınlarının zararları söz konusu olduğunda, yeterli miktarda güneşlenmek D vitamini açısından faydalıyken, aynı zamanda vücudunuza zarar da verebilir. Bu nedenle güneşlenme süresine ve şekline mutlaka dikkat etmek gerekiyor.

Güneş ışınlarından D vitamini almak aslında sanıldığı kadar kolay değil. Yani sadece gün ışığında kalmanız veya yüzünüzü, kollarınızı kısa süreyle güneşe tutmanız D vitamini ihtiyacınızı karşılamakta çok da yeterli olmayabiliyor. Aynı şekilde evinizde, kapalı mekanlarda pencerelerin ardından güneşlenmek de D vitamini alımını sağlamıyor çünkü cam, ultraviyole ışınlarını filtreliyor.

Güneş ışınlarının dik geldiği arasında güneşe çıkmanın zararlı olduğu biliniyor. Ancak maalesef ’dan sonraki güneş ışınları size zarar vermediği gibi, D vitamini almanıza da yardımcı olmuyor. Aynı şekilde güneş kremi kullanmak da D vitamini önünde önemli bir engel teşkil ediyor.

D Vitamini Fazlalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer D vitamini fazlalığından şüpheleniyorsanız, mutlaka kan tahlili yaptırmalı ve tedavisi için doktorunuza başvurmalısınız. Çok ileri boyutlara ulaşmış D vitamini zehirlenmelerinde vücuttaki kanın tamamen yenilenmesi gerekebilir.

Ne Kadar D Vitamini Yeterli Kabul Edilir?

Yapılan bilimsel araştırmalara göre kandaki D vitamini değeri 20 ng/ml civarında ise yeterli kabul edilir. Eğer bu düzey 10 ng/ml altına inmişse kemik ve kaslarda bir takım rahatsızlıklar meydana gelebilir.

Ancak özellikle 40 yaş üstü kimselerde düzenli olarak D vitamini düzeyine baktırmaya gerek yoktur. Kan tahlillerinizde D vitamini düzeyi 20 ng/ml altında çıksa dahi doktora danışmadan D vitamini desteği almak doğru değildir. Eğer bu düzey 10 ng/ml’nin de altındaysa o zaman önlem almak gerekebilir. 30 ng/ml ve üzerinde ise ve eğer D vitamini fazlalığı belirtileri taşıyorsanız, doktorunuz sizin için bir tedavi önerebilir.

Hamilelikte D Vitamini Kullanımı

Doğurganlık çağındaki kadınlar, yeterli gün ışığı alamayacak şekilde giyinme, kapalı ofislerde çalışma veya yaşadıkları şehirlerdeki hava kirliliğinden dolayı yeterli miktarda güneş ışığı alamayabilirler. Bu da, hamilelik dönemlerinde günümüzde %80’e varan oranlarla D vitamini eksikliğine neden olabilir.

Bu sebeplerle, Sağlık Bakanlığı’nın da çalışmaları kapsamında, ülkemizde hamile kadınlara ihtiyaç durumunda D vitamini takviyesi verilmesi önerilmektedir. Genel kanının aksine, doktorlar hamilelikte D vitamini kullanmanın hem anne hem de bebek için hiçbir sakıncası bulunmadığını belirtiyor. Doktor tavsiyesi üzerine, hamileliğin 3. ayından itibaren ve emzirme dönemlerinde annelere D vitamini takviyesi verilmesi desteklenmektedir. Bebeklere de 1 yaşına kadar günlük 3 damla kadar D vitamini desteği verilebilir. Daha sonraki yaşlarındaki D vitamini ihtiyacı güneşlenerek karşılanabilir.

Yazımızda yer alan bilgiler çeşitli kaynaklardan derlenmiştir. D vitamini takviyesi ile ilgili tüm durumlarda doktorunuza danışmanız önerilmektedir.

D vitamini açısından yağlı balıklar gibi zengin olan besin miktarı çok azdır. Ayrıca çoğu insan güneşten de yeterince D vitamini alamazlar.

Bu nedenle dünyada 1 milyardan fazla insanda D vitamini eksikliği olduğu düşünülmektedir. Takviyeler çok yaygındır. Hem D2 hem de D3 şeklinde D vitamini alınabilir. D3 vitamini hayvansal gıdalarda D2 vitamini ise bitkisel gıdalarda bulunur. D vitaminin yeterli düzeyde olması kilo verimini kolaylaştırdığı için obezite tedavisinde de önemlidir.

D3 vitaminin kan D vitamini düzeylerini arttırma etkisi, D2 vitamininden çok daha fazladır. Çalışmalar, günde tükettiğiniz her IU D3 vitamininin, kandaki D vitamini seviyenizi ortalama olarak 1 ng/ml arttıracağını göstermiştir. Bununla birlikte, uzun süre aşırı yüksek dozlarda D3 vitamini almak vücudunuzda aşırı D vitamini birikimine neden olabilir.

D vitamini zehirlenmesi, kandaki D vitamini düzeyi ng/ml üzerine çıktığında ortaya çıkacaktır. D vitamini yağ dokusunda depo edilir ve yavaş yavaş salınır. Bu nedenle D vitamini zehirlenmesi olursa, D vitamini alımı bırakılsa bile yağ dokusundan D vitamini salınımı devam edeceği için zehirlenme bulgularının kaybolması birkaç ay sürebilir.

D vitamini takviyesi alan kişilerin kan D vitamini düzeylerini takip ettirmelerinde fayda vardır. Güneş ışığı ve besinlerle D vitamini zehirlenmesi düzeyinde D vitamini düzeylerine çıkmanız olası değildir.

D vitamini gereğinden fazla aldığınızda ortaya çıkabilecek yan etkileri aşağıdaki gibidir:

Bulantı Kusma ve İştahsızlık
Fazla D vitamini alımının yan etkilerinin çoğu kandaki artan kalsiyum düzeylerine bağlıdır. Ancak bu belirtiler kan kalsiyumu yüksek olan herkeste görülmez. Genellikle D vitamininin aşırı alımına bağlı kan kalsiyum düzeyi 12 mg/dl üzerine çıktığında yan etkiler ortaya çıkmaktadır.

Mide Ağrısı Kabızlık ve İshal
Mide ağrısı, kabızlık ve ishal genellikle gıda intoleransı ya da irritabl bağırsak sendromu bulgularıdır. Fakat D vitamini zehirlenmelerinde de ortaya çıkabilir.

Kemik Kaybı
D vitamini kalsiyum emilimi ve kemik metabolizması için oldukça önemlidir. Fakat gereğinden fazla D vitamini almak bu süreci tersine çevirebilir.

D vitamini zehirlenmesinin birçok bulgusu kan kalsiyum seviyelerindeki artışa bağlansa da, K2 vitamini düzeylerini düşürebileceği ve buna bağlı bulguların da ortaya çıkacağı söylenmektedir.

K2 vitamini kalsiyumu kemiklerde tutarak, kalsiyumu kanın dışında tutar. D vitamininin aşırı yüksekliğinin K2 vitamin etkinliği azaltabileceği düşünülmektedir. Otla beslenen hayvanların eti ve sütü de K2 vitamini açısından zengindir. Kemikleri korumak için bu besinler tüketilebilir ya da K2 vitamini desteği alınabilir.

Böbrek Yetmezliği
D vitaminin aşırı alımı sıklıkla böbrek hasarına neden olabilir. Yapılan çalışmalar D vitamini zehirlenmesi olan kişilerde orta ya da şiddetli böbrek hasarı bildirmiştir.

Lütfen D vitaminini kontrolsüz olarak kullanmayın. Unutmayın ki, vücutta depo edilen bu vitaminin fazlası oldukça tehlikeli olabilir. Doktorunuzun takibinde ve önerdiği düzeylerde D vitamini kullanmak uygun bir yaklaşım olacaktır.

D VİTAMİNİN İŞLEVİ NEDİR ? 

D vitamininin insan organizmasında bir çok işlevi olmasına rağmen esas görevi; dolaşımda normal kalsiyum ve fosfor dengesini sağlayarak kemik sağlığının korunması ve idamesini sağlamaktır. Klasik olarak vitaminler organizmada sentez edilmediğinden, D vitamini de diğer vitaminler gibi organizmaya dışarıdan sağlanmaktadır.

D VİTAMİNİ NASIL SAĞLANIR ?

D vitamini büyük ölçüde güneş ışığının etkisi ile (%90) deride sentez edilir. Bununla birlikte balık, balık yağı, yumurta gibi besinlerde yoğun olarak yüksek oranda bulunduğundan dolayı, bu besinlerin tüketilmesi ile de organizmaya sağlanabilir. Ancak, doğal besinlerden yeterli D vitamini sağlayabilmek herkes için her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle; ya bazı ülkelerde olduğu gibi süt, ekmek ve meyve suyu olmak üzere D vitamini ile zenginleştirilmiş besinlerin yeterli oranda tüketilmesi ya da ağızdan günlük önerilen miktarda D vitamini  alınması gerekmektedir.

D vitamini  büyük ölçüde deride sentez edildiğine göre, hiç kuşku yok ki; kemik sağlığını optimal düzeyde koruyarak idame ettirmenin en fizyolojik yolu anne ve bebeklerin yeterli güneş görmesidir.

Bu amaçla genel olarak;

• Bebeklerin, üzerlerinde yalnızca bez varken; haftada 30 dakika; giyinik iken haftada iki saat;
• Gebelerin, ellerinin ve yüzünün; haftada üç kez, günde 20 dakika güneş görmesi D vitamini ihtiyacı için yeterli görülmektedir.

Bununla birlikte özellikle kentsel yaşam koşulları (hava kirliliği, UV ışınlarının D vitamini sentezi için gereken dalga boyunda yeryüzüne ulaşmasını engelliyor), deri kanseri veya üşütme korkusu gibi nedenlerle bebeklerin yeterli güneş görmesinin engellenmesi sonucunda deride yeterli D vitamini sentezi sağlanamaz. Böylece, kemik sağlığını korumak veya idame ettirmek mümkün olamaz ve ağızdan düzenli olarak D vitamini desteği kaçınılmaz hale gelir.

Diğer yandan, muayene sırasında D vitamini eksikliğine ait bulgular saptananlarda D vitamini eksikliğini düzeltmek için TEDAVİ OLARAK daha yüksek dozda D vitamini uygulanmasına ihtiyaç vardır. 

NORMAL D VİTAMİNİ DÜZEYİ NE KADAR OLMALIDIR ?

En son yayınlanan uluslararası rapora göre; çocuklarda kabul edilen normal  serum D vitamini düzeyi tabloda gösterilmiştir;

        Tablo; Çocuklarda  serum D vitaminin normal düzeyleri

SERUMDA NORMAL D VİTAMİNİ DÜZEYİNİ KORUMAK VEYA SAĞLAMAK İÇİN GÜNDE NE KADAR D VİTAMİNİ ALMALIYIZ ?

Çocuklarda serum 25OHD  düzeyini 20 ng/ml’nin üzerinde tutmak kemik sağlığının korunması ve idamesi için yeterlidir. Bunun için günlük alınması gereken D vitamini miktarı yaşlara göre değişmekle birlikte genel olarak günde IU civarındadır.

Başta Amerikan Pediatri Akademisi olmak üzere bir çok kuruluş D vitamini desteği konusunda önerilerini güncellemişlerdir. Bu öneriler aşağıda özetlenmiştir.  

1. Anne sütü alan bütün bebeklere ek olarak ne aldıklarına bakılmaksızın  en az 1 yaşına kadar IU, daha sonra  ve  tercihen 3 yaşına kadar IU vitamini verilmelidir. D vitamini süte katılarak değil doğrudan ağızdan verilmelidir.
2. Annelerde D vitamini eksikliğinin önemli bir sorun olması nedeniyle D vitamini desteğine  yaşamın ilk gününden itibaren başlanmalıdır.
3. Prematüre bebekler için de günde IU D vitamini desteği yeterlidir.
4. Gebe kadınlara ve laktasyon dönemindeki kadınlara günde en az IU, tercihen günde IU D vitamini verilmelidir.
5. Bebek ve çocuklarda serum OHD düzeyinin >20 ng/ml üzerinde tutulması yeterlidir.
6. Normal serum OHD düzeyinin>30ng/ml tutulması erişkinler için kabul edilen değerdir. Çocuklarda bu değerin üzerine çıkarmak şeklinde bir hedef belirlemeye gerek yoktur.
7. D vitamininin iskelet dışı etkileri konusunda veriler yeterli değildir vebu olası etkiler için ayrı (ya da daha yüksek)bir serum OHD eşiği belirlenmesi için çocukluk çağında yeterli kanıt yoktur. Bu etkiler için yüksek dozda D vitamini verilmesine gerek yoktur.

ÜLKEMİZDE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN ÖNLENMESİ PROGRAMLARININ DURUMU NEDİR ?

Ülkemizde Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği Kemik Sağlığı Grubu’nun girişimleri ile Sağlık Bakanlığı tarafından ’de ücretsiz D vitamini desteği programı başlatılmış ve program çerçevesinde yeni doğan tüm bebeklere ücretsiz D vitamini damlası dağıtılmaktadır. Ülkemizdeki programda önerilen günde IU D vitaminin, serum düzeyini 20 ng/ml’nin üzerinde tutmak için yeterli olduğu yapılan çalışmalarda bildirilmiştir. Bu programa paralel olarak yılından itibaren gebe kadınlara günde IU D vitaminin ücretsiz dağıtılması sağlanmaktadır.

D VİTAMİNİ ZEHİRLENMESİ SORUNU

Normal bebek izlemi ve gelişim aşamalarının yanlış değerlendirilmesi (örneğin 2 aylık bir çocukta; kafa kemiklerinin baskı uygulayınca ping-pong topu gibi esneme göstermesinin anormal kabul edilmesi, aylık bir çocukta diş çıkmamasının gecikme olarak değerlendirilmesi veya normal genişlikte bir fontanelin büyük olarak değerlendirilmesi, bebeklik dönemindeki fizyolojik olan bacaklardaki açılanmanın deformite gibi algılanması, D vitamininin bir ‘diş çıkarıcı’, ‘yürütücü’, hatta ‘iştah açıcı’ ve ‘anabolizan’ amaçlarla kullanımı gibi nedenlerle)  yüksek doz D vitamini kullanımına bağlı D vitamini yüksekliği ve D vitamini zehirlenmesine neden olmaktadır.

Diğer yandan, yazılı, görsel ve sosyal medyada D vitamini eksikliğinin bir çok hastalığın ortaya çıkmasında temel faktör olarak gösterilerek yersiz D vitamini promosyonunun yapıldığı dikkat çekmektedir. Bu durum, bilimsel olmaktan uzak olup, gereksiz hatta ZARARLI  olabilecek şekilde yüksek doz D vitamini kullanılmasına neden olabilmektedir.

D vitamini eksikliğinden korunmak ucuz ve kolaydır. Damla ve ampul formunda piyasada kolayca bulunmaktadır.

• Damla formunun bir damlalığının U D vitamini içerdiği, sadece günde 3 damla ( U) D vitamini kullanımı ile yeterli D vitamini ihtiyacı sağlandığı iyi bilinmektedir.
• Ampul formu; U D vitamini içerir ve daha çok D vitamini eksikliği tedavisinde kullanılır.

D VİTAMİNİ ZEHİRLENMESİ CİDDİ BİR DURUMDUR VE D VİTAMİNİ HEKİM ÖNERİSİ OLMADAN AMACI DIŞINDA KULLANILMAMALIDIR.

yılları arasında 27 vakayı kapsayan bir seride; D vitamini zehirlenme vakalarının en sık kusma (% 85,7), iştahsızlık (% 57,1), kilo kaybı (% 46,7), dehidratasyon (%42,8), çok işeme/çok su içme (% 38) ve kabızlık (%33,3) yakınmaları ile başvurduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada vakaların %26’sında ise böbrek yetmezliğine kadar gidebilecek böbreklerde taş oluşumuna neden olduğu rapor edilmiştir.

D vitamini zehirlenmesine bağlı kalsiyum yüksekliğinin tedavisi acil olup, tedavi edilememesi durumunda böbreklerde kalsiyum birikmesi ve nihayet böbrek yetmezliği/hipertansiyon gibi önemli problemlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlanmış olmaktadır. Bu nedenle, çocuklarda D vitamini uygulanması erişkinlerden farklıdır ve bir çocuk hekiminin tercihen bir çocuk endokrinoloji uzmanın önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.

KAYNAKLAR

1. Craig F Munns, Nick Shaw et al. Global concensusu recommendations on prevention and management of nutritional rickets. J ClinEndocrinol and Metab
2. Ross AC, Manson JE, Abrams SA, Aloia JF, Brannon PM, Clinton SK, Durazo-Arvizu RA, Gallagher JC, Gallo RL, Jones G, Kovacs CS, Mayne ST, Rosen CJ, Shapses SA. The report on dietary reference intakes for calcium and vitamin D from the Institute of Medicine: what clinicians need to know. J Clin Endocrinol Metab. ;96(1)
3. Rosen CJ, Abrams SA, Aloia JF, Brannon PM, Clinton SK, Durazo-Arvizu RA, Gallagher JC, Gallo RL, Jones G, Kovacs CS, Manson JE, Mayne ST, Ross AC,Shapses SA, Taylor funduszeue.info committee members respond to Endocrine Society vitamin D guideline.J Clin Endocrinol Metab.  ;97(4)
4. Misra M, Pacaud D, Petryk A, Collett-Solberg PF, Kappy M; Drug and Therapeutics Committee of the Lawson Wilkins Pediatric Endocrine Society. Vitamin D deficiency in children and its management: review of current knowledge and recommendations. Pediatrics. ;(2)
5. Hatun Ş, Ozkan B, Bereket A. Vitamin D deficiency and prevention: Turkish experience. Acta Paediatr.  ;(9)
6. Ozkan B, Büyükavcı M, Aksoy H, Tan H, Akdağ R. Incidence of rickets among 0–3 year old children in Erzurum. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. ;
7. Baroncelli GI, Bereket A, El Kholy M, Audı´ L, Cesur Y, Ozkan B, et al. Rickets in the Middle East: role of environment and genetic predisposition. J Clin Endocrinol Metab ; –
8. Hatun S, Bereket A, Ozkan B et al. Free vitamin D supplementation for every infant in Turkey. Arch Dis Child ;92;
9. Ozkan B, Doneray H, Karacan M, funduszeue.info S, Yildirim ZK, OzkanA, Kosan C, Aydin K. Prevalence of vitamin D deficiency rickets inthe eastern part of Turkey. Eur J Pediatr ;
10. Cesur Y, Caksen H, Gündem A, Kirimi E, Odabaş D. Comparison of low and high dose of vitamin D treatment in nutritional vitamin D deficiency rickets. J Pediatr Endocrinol Metab;16(8)
11. Yesiltepe Mutlu G¹, Ozsu E, Kalaca S, Yuksel A, Pehlevan Y, Cizmecioglu F, Hatun S. Evaluation of Vitamin D Supplementation Doses during Pregnancy in a Population at High Risk for funduszeue.info Res Paediatr. ;81(6)
12. Hatun S, Bereket A, Ozkan B, Coşkun T, Köse R, Calıkoğlu ASFree vitamin D supplementation for every infant in funduszeue.info Dis Child ; –
13. Döneray H, Özkan B,Özkan A,Koşan C,Orbak Z, Karakelleoğlu C. Turk J Med Sci. ; 39 (1):