Çankırının Tozu Tuzu Kızı
&#;ankırı ‘elmas’ı Kanada’yı aydınlatıyor
Ekonomi&#;ankırı ‘elmas’ı Kanada’yı aydınlatıyor
KOBİ / SERKAN ARMAN
-
Tuz Lamba Cenneti - Çankırı
Tuz Lamba Cenneti
Tuz lamba cenneti deyince nereden bahsedeceğim dersiniz ? Elbetteki Çankırı. Bu güzel şehir nüfus ve yüzölçümü açısından küçük olsa da tuz sektörü açısından dünyada söz sahibi olmaya başlayan önemli şehirler arasında yer almaktadır. Abarttığımızı düşünebilirsiniz. Hiç abartmıyoruz aksine az bile söylüyoruz. Evet günümüzde hala dünyanın pek çok yerinde tuz lamba ve Çankırı tuzu deyince insanların aklına Himalaya tuzu gelebilmekte. Ancak bilinmesi gereken en önemli gerçeklerden birisi şu ki maalesef dünyanın pek çok yerinde yapılan tuz lamba ve üretilen Çankırı tuzu, insanlara himalaya diye satılabilmektedir. Nasıl mı yapıyorlar dersiniz? Neyazıkki himalaya tuzu pembe renkte olmasına rağmen Çankırı’dan kendi ülkelerine ithal ettikleri ya da tersten söylersek bizim ülkemizden ihraç edilen tuz lamba ve kaya tuzunu beyaz tuz ve beyaz tuz lamba diye satıyorlar. Dünyada tuz lamba sektöründe yer alan ve beyaz tuz lamba diye satılan lambalar ne yazıkki çoğunlukla Çankırı’mızdan gitmektedir.
Çankırı’da neyiniz meşhur diye sorulunca size gülümseyerek verilecek bir cevap vardır:’’ tozu, tuzu, kızı ‘’. Bu güzel yaren şehri Çankırı’mız, hem Ilgaz dağı ile hem sahip olduğu mağara ve kültürel mirasıyla ilgi çekici konumda olsa da bu şehrin tuz sektöründe ön planda olması nedeniyle ve tuz lamba üretiminde ve kalitesinde dünyanın bir numarası olduğu için doğal olarak bu şehre ‘’tuz lamba cenneti’’ ifadesini kullanmak doğru olacaktır. Bu şehirde tuzun her türü bulunmaktadır. Sadece yemeklik olan Çankırı tuzu değil tuz lamba, tuz yastığı, kaya tuzu sabunu, tuz tespihi, tuz kolye gibi tuzla ilgili akla gelebilecek her şey bulunmaktadır bu güzel şehirde.
Çankırı’da yer alan üç tuz mağarasından birisi özellikle tuz lamba yapımında kullanılırken diğer ikisi Çankırı tuzu üretiminde kullanılmaktadır. Üretilen tuz lambaları el işçiliği ile üretilmekte olup Çankırı tuzu ise herhangi bir kimyasal müdahale yapılmadan ve metal teması sağlanmadan taş değirmende öğütülmektedir. Tamamen doğal yöntemlerle yapılan tuz lamba ve sofralık toz tuz mağarada ki doğallığını korumaktadır.
Tuz lamba deyince tuz lamba cenneti olarak nitelendirebileceğimiz güzel şehir Çankırı sadece tuz lamba değil yaren kültürü ile de ön plana çıkmış bir şehir. Kendine has kültürel özelliklere sahip olan yarenler çeşitli açılardan tarihimizde yer alan Ahilik sisteminin özelliklerini anımsatmaktadır. Hem tuz lamba hem Çankırı’mızın diğer güzel yönlerini görebilmeniz için sizi şehrimize bekliyoruz. Şehrimiz hem yakınında yer alan Ankara kültürünü özümsemesiyle hem de kendine özgü kültürel yapısıyla memnun kalacağanız en önemli yerlerden birisi konumunda yer almaktadır. Çankırı’nın tüm kültürel özelliklerini görebileceğiniz gibi merak edenler için tuz lambanın nasıl yapıldığına dair bilgi de alabilirsiniz. Belki tuz lamba yapan ve Çankırı tuzu üreten esnafların yanına siz de oturarak tuz lamba yapabilirsiniz. Yorucu olduğu kadar keyifli olan bu uğraş ile hem tuz lambasının büyük emekler ile yapıldığını hem de yorucu olduğu kadar keyifli bir uğraş olduğunu görebilirsiniz.
Önceki yazılarımızdan olan ve kaya tuzunun faydaları ve kullanım şekli başta olmak üzere bilgi edinebileceğiniz kaya tuzu başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
YayınlananTUZ LAMBA
YARENLER DİYARI
Büyük bir bölümü İç Anadolu Bölgesi’nde, bazı bölümleri de Karadeniz Bölgesi’nde olan Çankırı, batıda Bolu, kuzeybatıda Karabük, kuzeyde Kastamonu, doğuda Çorum ve güneyde Ankara ile Kırıkkale ile çevrilidir.
İlin kuzey sınırındaki dağlar, aynı zamanda en yüksek kesimini oluşturmaktadır. Kuzey Anadolu dağlarının ikinci sırasındaki Ilgaz Dağları, doğu-batı doğrultusunda uzanmaktadır. En yüksek noktası metre olan bu dağ sırası üzerinde Küçükhacet Tepesi ( m.), Büyükhacet Tepesi ( m.), Kulpi ( m.), Bulancak ( m.), Altunsivrisi ( m.) ve Kocadağ ( m.) bulunmaktadır. Çankırı ve Kastamonu arasındaki doğal sınırı il sınırını oluşturan Ilgaz Dağları, Kurşunlu civarında Sofra Sırtları, Çerkeş yöresinde de Doğdu ve Çamlıca olmak üzere iki kola ayrılmaktadır.
Ilgaz Dağları’nın güneyinde ise Çorum ile Kastamonu-Tosya sınırından başlayarak batıya doğru yönelen Erikli, Sarıkaya, Karakaya, Ilısılık, Yapraklı, Doğdu, Taşyakası, Batıbeli ve Dumanlı Dağları, yaklaşık m. yüksekliğe uzanan yeni bir dağ sırası oluşturmaktadır. Bunların güneyinde kalan bölgede de Çerkeş-Gerede ve Kızılcahamam sınırı boyunca bir diğer dağ sırası uzanmaktadır. Bu dağ sırasında Çit, Karataş, Işık, Elden, Aydos, Eldivan ve Bozkır Dağları yer almaktadır. İlin kuzeybatısında ise Karabük ve Bolu ile doğal sınırı oluşturan Hodalca, Elaman ve Eğriova Dağları bulunmaktadır. Kent merkezi civarında yer alan Hıdırlık Kaşı, Meryemana Tepesi ile Sarıdağ ise güneybatıya uzanan diğer büyüklü küçüklü tepelerle birlikte, ileride Taşyakası, Dumanlı ve Aydos Dağlarını oluşturarak devam etmektedir.
LinkedinFlipboardLinki Kopyala
Çankırı’nın tozu, tuzu ve kızı meşhur derler. Kenti ziyaret ettiğimiz sırada, tozuna rastlayamadık. Çankırı’nın kızı, medar-ı iftiharı Süreyya Ayhan ise sıkıntılı günler yaşıyor. Ancak şehrin tuzu hâlâ kuru. Hatta parlak ışıklar saçıyor.
Çankırılı girişimci Cihat Yavuz (34), şehrin kaya tuzundan yaptığı lambaları dünyaya satıyor. Huzur verdiği, solunumu rahatlattığı iddia edilen tuz lambalarının hikâyesini dinlemek için Çankırı’nın 20 kilometre doğusundaki tuz ocağına doğru sallantılı bir yolculuğa çıkıyoruz. Yavuz, gözlüğünün tuz kristaline benzeyen kalın camlarının ardından, “Tuz lambalarını Kanada’ya kadar satıyoruz. Çankırı’ya anlatamıyoruz” diyor.
Yağ tuzunun peşinde�
’te TEKEL’e ait Çankırı Tuzlası’nın işletmesini alan Çan-Kaya şirketinin ortakları arasında Cihat Yavuz’un ailesi de var. Hisseleri çok değil. Ancak Cihat Yavuz, ocaktan çıkan tuzu farklı bir şekilde kullanmaya karar vermiş. Kendi şirketini kurmuş.
Fantastik bir çizgi romandan fırlamış gibi duran tuz ocağının yeşilimsi duvarları Hititler’den beri kazılıyor. O gün elle, bugün dinamitle. Mağaranın labirentlerinde dolaşırken Yavuz, anlatıyor:
“Buradan çıkan tuzun rengi yeşil. İşlenerek beyazlar, çoğu sofra tuzu olur. Benim peşinde olduğum tuzun kendisi beyaz. Ona yağ tuzu diyoruz. Yeşil tuzun içinde bir damar şeklinde olur. Bin tonda kilo yağ tuzu çıkar. Ayda ortalama - 3 ton bulunur. O yüzden değerlidir. Tuzun tonu 15 YTL, ben yağ tuzunun kilosuna YTL veriyorum.”
Erdoğan’a lamba gitmiş
Sofra tuzu, yol tuzu, hayvanlar için yalama tuzu üretmek varken tuz lambası yapmak Yavuz’un aklına nasıl gelmiş? Yavuz, anlatıyor: “Bizim gezip görme şansımız yok. Çankırı dışına pek çıkmayız. Sıkılıyoruz. Çankırılı bir hanım ablamız İstanbul’da bir mağazada Pakistan malı ithal tuz lambası görmüş. Fikri o verdi, ilginç geldi, Acem Tuz Lambası markasıyla bir buçuk sene önce üretime başladık.”
O günden beri tuz lambası öyle ilgi görmüş ki, Ankara’ya yolu düşen hemen herkes Çankırı’ya uğrayıp hediyelik bir tuz lambası almış. Hemen her siyasinin, hatta Başbakan ve ana muhalefet liderinin makamına bile bir tuz lambası gitmiş. İnternet sitesi ve broşürler yoluyla lambaların ünü dünyayı tutmuş.
Avrupa’dan, hatta YTL’lik kargo ücretine aldırmadan Kanada’dan bile sipariş gelmeye başlamış. Tuz lambaları doğal görünümde satıldığı gibi, Atatürk büstünden, takım logosu ve parti amblemine dek her düzenleme yapılıyor. Yavuz, Sevgililer Günü’nde kalp şeklinde yaptığı lambaları Çankırılı gençlerin kapış kapış aldığını anlatıyor.
Yavuz’un sattığı lamba 10 bini, bu işten kârı da kısa zamanda bin YTL’yi aşmış. Eskiden turşuda kullanılan yağ tuzu Yavuz sayesinde artık çalışma masalarına, yatak odalarına ışık veriyor. Cihat Yavuz’un başarı öyküsü, yaratıcı fikirlerin zor bir coğrafyadan bile kolayca çıkabileceğini gösteriyor.
Mağarayı yalayan da çıktı
Cihat Yavuz, “Çankırı’ya yeni yeni turist geliyor. Tuz mağarasına da bir stant açtık. Özellikle Japonlar tuza çok meraklı. Hatta mağaranın duvarını yalayanlar bile çıkıyor. Lamba işini büyütmek istiyoruz. Ama hammaddeye bağlıyız. Şimdi dükkânı genişleteceğiz. Çankırı’da Yaren Tuz diye bir de tatlı rakibimiz çıktı. Onlara da tuzu biz veriyoruz. Lambalar sırf süs için değil, sağlık için de tercih ediliyor. Lamba havadaki nemi emerek, hava kalitesini artırıyor. Yorgunluk, stres, astım ve bronşit için rahatlatıcı olabiliyor” diyor.
DENİZBANK CEVAPLIYOR
İstihdamın yüzde 77’si KOBİ’lerce sağlanıyor
KOBİ’lerin ülke ekonomisinde yeri nedir?
Türkiye’de 2 milyonun üzerinde Küçük ve Orta Boy İşletme (KOBİ) bulunuyor. KOBİ’ler tüm işletmelerin yüzde ’ini, toplam istihdamın yüzde ’sini, toplam üretimin yüzde 38’ini, toplam katma değerin yüzde ’ini ve toplam ihracatın yüzde 10’unu oluşturuyor. KOBİ’lerin gelişmesi, yaratıcılık, üretkenlik ve girişimciliği yaygınlaştırıyor. Böylece, yeni istihdam yaratılıyor ve yerel ekonomilerin gelişmesi hız kazanıyor.
KOBİ’ler kredi alırken nelere dikkat etmeli?..
İşletmeler mali durum açısından hangi noktada kredi almalı?
Bugün gelinen noktada, yani faizlerin yatırım yapmak veya dış kaynak kullanmak için uygun seviyelerde bulunduğu, ekonomik büyüme yaşadığımız bir iklimde dış kaynak finansmanı sadece mali durumla alakalı bir ihtiyaç olmaktan çıktı.
Global dalga veya ekonomik durgunluk yaşamadığımız ortamda, birçok iş alanında yatırım yapma, kapasiteyi artırma ve yeni pazarlar yaratma imkânı bulunuyor. Bu gibi ortamlarda özkaynakla finansmanın yanı sıra dış kaynak, yani krediyle finansman sağlamak işletmelere farklı avantajlar getirebiliyor. Ancak büyümenin olmadığı alanlarda faaliyet gösteren veya yatırım yapmak isteyen, fon yaratamayan işletmelerin kendilerine ilave finansman maliyeti yaratmaları akılcı bir çözüm olmayacaktır. �
Banka kredisi alırken neye dikkat edilmeli?
Kredinin doğru alanda veya yatırımda kullanılmasına öncelikle dikkat edilmeli. Yanlış fizibilite veya işletme nakit akışına uygun bir kredi modelinin oluşturulmaması, kredi kullanımı aşamasında hissedilmese de ilerleyen dönemde kredi geri ödemelerinde sıkıntıya sebep olabilmektedir.
Maliyet yönetimi çok önemli olduğundan, kredinin para birimi, vadesi ve faizi konularında KOBİ’lerin dikkatli olması gerekiyor. Alacaklar ile borçların aynı para cinsinden olması işletmeyi muhtemel kur hareketlerinden koruyacaktır.
Her eve bir oda ekliyor!
Genç girişimci Yasemin Oytaç, geçen yıl kurduğu Pratik Depo şirketiyle, isteyen her eve ve işyerine ekstra bir oda ekliyor! Oytaç, uzun yıllar yaşadığı ABD’den Türkiye’ye dönünce yerleştiği eve sığamamış. Fazla eşyalarını kaldırdığı depoda ise başına gelmeyen kalmamış.
Oytaç, “Eşyalarımı götürdüğüm depolarda büyük güvenlik ve temizlik sorunları yaşadım. Bizde depo kelimesi negatif bir anlam taşıyor. Bu şirketle depo fikrini değiştirmek istedik. ‘Eşyamı nereye bırakıyorum?’ diye kimsenin gözü arkada kalmasın istiyoruz” diyor.
Pratik Depo, fazla eşyaları saklamaya yarayan bir sistem. Şirket, 3 değişik boyda konteyner kiralıyor. En küçüğüne 1 buzdolabı sığıyor. Orta boy konteyner 8, büyük boy 16 çamaşır makinesi alabiliyor. Oytaç, kendilerini arayan müşteriye küçük bir kamyonla istedikleri boy konteyneri gönderdiklerini, konteyner dolunca da kilitleyip anahtarı müşteriye teslim ettiklerini söylüyor. Konteyner daha sonra Pratik Depo’nun Hadımköy veya Gebze’deki ana deposuna kaldırılıyor. Müşteri istediğinde gidip konteyneri açtırabiliyor ya da konteyner kapısına getiriliyor.
K9 köpekleri kokluyor
Oytaç, şirkette 6 kişi çalıştırıyor. Pratik Depo, konteynerlere güvenlik nedeniyle sıvı kabul etmiyor. Depoya kaldırılan konteynerleri güvenlik önlemi olarak K9 köpekleri kokluyor. Oytaç, “Konteynerler, Koç Allianz tarafından sigortalanıyor. Fiyatlarımız KDV hariç aylık 29 ve YTL arasında değişiyor. Bunun yanı sıra YTL’lik bir de nakliye masrafı alıyoruz” diyor.
Kadınlar tercih ediyor
Pratik Depo’nun kurucusu Yasemin Oytaç, “Konteynerlere genelde ev eşyası konuyor. Yeni eve taşınan, tadilat yapan, yurtdışına veya askere gidenler en büyük müşterimiz. Motosikletini bırakan bile var. Konteynerler böcek ve rutubete karşı ilaçlı olduğu için evrak saklamak isteyen şirketler de geliyor” diyor. Oytaç, müşterilerinin genellikle orta yaşa yakın ve kadın ağırlıklı olduğunu anlatıyor.
müşterileri olduğunu belirten Oytaç, ’a kadar müşteriye ulaşmayı hedefliyor. Büyümek için bir de ortak alma planları var. Levent civarında bir ‘ara depo’ yeri bakan Oytaç, içine araba sığacak bir konteyner boyu daha çıkarmayı planlıyor. Oytaç’ın şirketteki ortakları, eşi Engin Oytaç ve kayınpederi Işık Oytaç. Engin Oytaç, Koç Grubu bünyesindeki, alışveriş anında tüketiciyi ödeme yaparken tanıyan Paro sisteminin de kurucusu.
FUAR TAKVİMİ
17 Nisan Ayakkabı Moda (İst.)
17 Nisan 2. Avrasya Zeytin (İst.)
18 Nisan Kuyumculuk (Adana)
18 Nisan 2. Deri Moda (İst.)
20 Nisan Güzellik Dünyası (İzmir)
24 Nisan Ambalaj (Bursa)