Aile Katılımı Etkinlikleri Okul Öncesi

Özellikle okul öncesi birey için doğru eğitim ortamını sağlamak adına tavsiyeler arayan anne – babalar için bu yazımızda sizlere fen etkinlikleri, aile katılımı etkinlikleri ve çocuk oyunları hakkında bazı önemli bilgileri vermek istedik.O

Okul Öncesi Fen Etkinlikleri

Aslında bir bakıma çocuk oyunları kapsamında da değerlendirebileceğimiz bu etkinliklerin veya oyunların hedefi çocukların hali hazırda yüksek seviyelerde hissettikleri merak duygusunun da yardımıyla temel fen bilgisi kurallarını öğretmektir.

Fen etkinlikleri sayesinde öğrenmeye aç ve meraklı miniklerin eğlenerek öğrenmesi sağlanır. Fen etkinlikleri veya çocuk oyunları üzerinden gerçekleştirilen öğrenmeler geleneksel yöntemlere göre her zaman daha kalıcı ve doğru bir öğrenim sağlar.

Bu anlamda, fen etkinlikleri hayata geçirilirken okul öncesi sınıfın yaş ortalamasına göre belli başlı ekleme veya eksiltmeler yapılarak aynı aktivitileri uygulamak mümkündür. Fen etkinlikleri çocuklara kalıcı ve eğlenceli bir öğrenme sunduğu gibi çoğu etkinliği hazırlaması da masrafsız ve kolaydır.

Her ne kadar çocuklarımız öğrenme merakını üst düzeyde hissediyor olsa da fener etkinlikleri hazırlanırken çocuklaın seviyesine göre ayarlanmış bilgi derecesi ve etkinliğin çocuk oyunları arasından bir aktivite gibi görünmesini sağlamak önemlidir.

Çocuk oyunları aktivitelerinin rutininde maskelenmiş fen etkinlikleri ile çocukların aktivitiye olan zihinsel katılımı daha yüksek olacaktır. Bu şekilde ayarlanmış fen etkinlikleri ile çocukların konuya doğal yollardan, daha iyi odaklanması sağlanır.

Okul Öncesi Aile Katılımı Etkinlikleri

Okul öncesi bireylerin okula, sınıfa ve aktivitelere olan ilgisini arttırmak için uygulanan aktivite türlerinden birisi de aile katılımı etkinlikleri oluyor. Aile katılımı etkinlikleri temelde okul öncesi birey ile aile fertlerinin sınıf ortamında buluşturulması ve çocuk oyunları , fen etkinlikleri veya çeşitli sohbetlerde ortaklaşa hareket etmelerini sağlayarak gerçekleştirilir.

Eğer aile katılımı etkinlikleri ile okul öncesi bireyin gerçekten olaya odaklanması ve tam katılımı hedefleniyorsa bu etkinliklerden önce ebeveynlerin ev içinde de çocukların eğitimi ile alakadar olması gerekmektedir. Bir başka deyişle, sınıf içi aile katılımı etkinlikleri aslında okul öncesi bireyin evindeki durumuyla doğrudan ilintilidir.

Sınıf içi aile katılımı etkinlikleri ile çocukların evlerindeki sıcaklığı ve rahatlığı okul içinde de hissetmesi sağlanır. Bu sayede okul öncesi bireyin zihninde ev ve okul ortamları birbirinden çok da farklı yerler olarak algılanmaz.

Ayrıca, aile katılımı etkinlikleri kapsamında uygulanan çocuk oyunları ve fen etkinlikleri gibi aktivitilerin daha başarılı ve kalıcı öğrenme sağladığı da bilinmektedir. Zira okul öncesi bireyin zihninde az önce bahsetmiş olduğumuz “ev & okul” yakınlığı kurulduğu için aile katılım etkinleri daha yüksek bir öğrenim verimi sağlayacaktır.

Peki aile katılımı etkinlikleri kapsamında sınıf içinde uygulanabilecek aktivitiler, çocuk oyunları ve fen etkinlikleri örnekleri nelerdir?

Aile katılımı etkinlikleri temelde ev ile okul arasındaki çizgileri bulanıklaştırmaya yönelik olduğundan çocuk oyunları şeklinde uygulanabileceği gibi basit sohbet ortamlarıyla da oluşturulabilir. Aile katılımı etkinlikleri ile aynı zamanda bilişsel bir verim elde etmek amaçlanıyorsa bu tür oyunlar ile fen etkinlikleri de harmanlanarak okul öncesi bireylerin aynı anda öğrenme faaliyetini de aktif olarak gerçekleştirmesi sağlanabilir.

• Aile katılımı etkinlikleri çerçevesinde uygulanabilecek bazı etkinlikleri kısaca anlatmak gerekirse;
• Ebeveynler ile birlikte sınıfça bir çocuk şarkısı söylemek
• Sağlığa zararlı besinlerin tüketilmemesi ve bunun nedenleri hakkında basit bir sohbet (Soru – Cevap şeklinde de olabilir)
• Sebze, meyve, süt vb. çocuk gelişimi için kritik öneme sahip gıdalar hakkında sohbet etmek, onların faydalarından bahsetmek ve ebeveynin çocukluğundan örnekler vermek. (Burada her ne kadar çocukluğunuzda uygulamamış olsanız da küçükken sürekli bu tür besinleri tercih ettiğinizi vurgulayabilirsiniz)
• Sınıftaki çocuklarla birlikte ebeveynler kek gibi basit yemekleri beraber yapabilir. Burada ebeveynler çocukların talimatlarıyla hareket ederek onların konuya olan ilgisini arttırabilir.
• En meşhur çocuk oyunları malzemesi olan oyun hamuru ile yine aile katılımı etkinlikleri çerçevesinde çocukların talimatları doğrultusunda birtakım şekiller ortaya çıkartılabilir.
• Ebeveynlerden sınıfa gelip bir hikâye okumaları istenebilir. Bu hikâye daha önce evde kendi çocuklarına okudukları bir hikaye olabilir. Hikâye okuma bittiksen sonra çocuklarla hikaye hakkında sohbet edilir. (Soru – Cevap olabilir)
• Ahşap, cam kavanoz vb. süsleme ve boyama etkinlikleri ebeveynlerin katılımıyla gerçekleştirilebilir.
• Yaş grubuna göre değişmek suretiyle çocukların ince motor kas gelişimini geliştirmek amacıyla ebeveynlerle birlikte sınıfta örgü veya takı işleri yapılabilir. Yapılan bu takıların çocuklar ve ebeveynler arasında hediye olarak verilmesi ile okul öncesi sosyal becerilerle ilgili kazanımlar sağlanabilir.
• İnsani değerleri kazandırmak anlamında eğitsel amacı da olan kuş yuvası inşa etme etkinliği ebeveynlerin katılımı ile gerçekleştirilebilir. Böylelikle okul öncesi bireyin hayvanlara iyilik yapma ve hayvanları sevme değerleri konusunda somut olarak bilinçlendirilmesi de sağlanmış olur.
• Hem aile katılımı etkinlikleri hem de fen etkinlikleri kapsamında değerlendirebileceğimiz eski ama hala etkili bir aktivite olan çim adam etkinliği ebeveynlerin katılımı ile gerçekleştirilebilir.
• Ortaklaşa çalışma bilincini kazandırmak adına da faydalı olan salata yapma etkinliğine ebeveynlerin katılımı sağlanır. Çocukların yönettiği süreçte ebeveynler ile ortak çalışma yapılır.
• Eğer herhangi bir evcil hayvanı olan aile varsa onlardan evcil hayvanlarıyla birlikte sınıfa gelmeleri ve hayvanı tanıtmaları istenir. Bu etkinlik yine hayvan sevgisi bilincini oluşturmak adına erken yaşlarda çok önemlidir.
• Beden temizliğinin önemini çocukların zihnine yerleştirmek adına sınıfa gelen ebeveynler ile çocukların beraber sabun yapmaları sağlanır. Bu esnada sabun ve temizliğin hayatımız için ne kadar önemli olduğundan bahsedilir. Son olarak, yapılan sabunun kullanılması da sağlanır.
• Aile katılımı etkinlikleri arasında özellikle çocuk psikolojisi adına ileride büyük önem kazanacak bir diğer etkinlik ise fiziksel gelişim konusu ile ilgilidir. Bu etkinlik kapsamında ebeveynler bebekliklerinden itibaren birkaç yıl arayla çekilmiş fotoğrafları ile çocuklara kendileri hakkında bir sunum yapar ve insan bedeninin nasıl değişebildiği kabaca tarif edilmiş olur.
• Yine çocukların bedensel gelişimini olumlu etkileyecek bir alışkanlık olan spor faaliyetlerinin aşılanması adına ebeveynler sınıfa davet edilerek temel kültür fizik hareketleri ile çocuklara kısa bir beden eğitimi dersi vermeleri sağlanabilir.

Özetlemek gerekirse, sınıf içi etkinliklerin hemen hemen hepsinde ebeveynlerle ortaklık kurularak hareket etmek mümkündür. Bu sayede çocukların zihinlerindeki okul algısı kalıcı olarak değişecektir. İlerleyen yaşlarda sık sık karşılaştığımız “okulu sevmeme, okulda rahat hissetmeme” gibi olumsuzlukların önüne erken yaşta geçilmiş olacaktır.

Not: Daha önce belirttiğimiz üzere aile katılımı etkinliklerinin başarıya ulaşmasındaki en büyük etmenlerden birisi de çocukların evlerinde, aileleri ile ilgili olan ilişkileridir. Ailenin, evde çocuk eğitimi üzerinde ne kadar alakadar olduğu çocuk tarafından hissedileceğinden, sınıf ortamındaki ortak aktivitelerin herhangi bir algı değişikliği yaratması çok zor olacaktır.

Dr. Nadir Çomak

Dünya ülkeleri ile birlikte ülkemizde de yaşanan pandemi şartları eğitim öğretim faaliyetlerinde önemli güçlükler yaşanmasına neden olmaktadır. Sokağa çıkma yasaklarının yaşandığı bu günlerde ailelerin yaşadığı zorluklar daha da artmıştır. Bu yönüyle okul öncesi eğitiminde olduğu kadar bütün eğitim kademelerinde aile katılımı ve eğitimi daha önemli hale gelmiştir. Bu süreçte ebeveynlerin psikososyal yönden desteklenmesi önemli bir gereklilik haline gelmiştir.

Okul öncesi eğitiminde çocukların gelişimi bilişsel gelişim, dil gelişimi, sosyal gelişim ve psikomotor gelişim olmak üzere temel olarak dört gelişim alanında devam eder. Bu gelişimin sağlıklı bir şekilde sürmesi tek başına öğretmenler tarafından verilecek eğitimle oldukça güçtür. Ebeveynlerin okulda öğretmene destek olması için neredeyse bir ayağının okulda olması gerekir. Fakat pandemi günlerinde bu imkân ortadan kalkmıştır. Öğretmenlerin ebeveynlerin çocuklarına eğitim vererek okulda kazandırılmaya çalışılan alışkanlıkları desteklemek için gerektiğinde planlı ev ziyaretleri yapması beklenir. Bu ihtimal de pandemi nedeniyle ortadan kalkmıştır. “Aile katılımı terimi, ailelerin kendilerini, çocukları ve erken çocukluk programına yarar sağlayacak doğrultuda yeteneklerini ortaya koyma süreci (Morrison, , akt. Zembat ve Unutkan, ) ya da aileleri destekleme, onlara eğitim verme ve eğitime katılımlarını sağlamada sistematik bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır” (Zembat ve Unutkan, ):Akt: (Vural Ekinci & Kocabaş, ). Bu faaliyetler okul yönetimi ve özellikle öğretmen tarafından planlanması ve yardımcı olması gerekir. “Aile katılımı, öğretmenlerin çocukların öğrenmesine yardımcı olan anne ve babaların çocuklarıyla nasıl çalışacaklarını öğretme imkânı bulmaları anlamına gelir”(Özel & Zelyurt, ). Çocukların eğitiminde ebeveyn katılımının onların akademik başarı, dil gelişimi ve sosyal gelişim gibi becerilerini desteklediği bilinmektedir (Zeynep, ). Bu yönüyle okul öncesinde olumlu katkıları gözlenen aile katılımı ve eğitimi uygulamalarının ilköğretim döneminde de devam etmesinin bu eğitim sürecinin verimliliğini arttıracağı söylenebilir (Vural Ekinci & Kocabaş, ). Özellikle yaşadığımız pandemi şartlarında bu destek bir kat daha önem kazanmıştır.

Aile katılımı çalışmalarının önem kazanması ile birlikte, önceki yıllarda okul öncesi eğitim programında yer almayan OBADER gibi standart aile eğitimi ve katılımı rehberlik programının hazırlanmasının yanı sıra, standart etkinlik planı formatına ‘Aile Katılımı’ boyutu dahil edilmiştir (Zeynep, ). Bu kaynakta yer alan aile katılımı etkinlikleri ebeveynler için yararlı bir başvuru kitabı özelliği taşımaktadır. Okul öncesi öğretmenleri etkinlik planlarındaki aile katılım bölümlerine özgün olarak aile katılım etkinlikleri tasarlayabilir (Zeynep, ). Bu etkinlikler özellikle son zamanlarda uzaktan eğitim ilkelerine göre uzaktan erişim araçları ile yapılacak biçimde yeniden planlanmalıdır. Küreselleşme ile küçük bir köy haline gelen dünyamızda bu engellere bir de salgın hastalıklar ve virüs engeli çıkmıştır. Aile katılımının istenen nitelik ve nicelikte gerçekleşmesinin önünde birtakım engeller bulunmaktadır. Bunlar aileden, öğretmenden ve okul yönetiminden kaynaklanan engeller olarak sınıflandırılabilir (Aktaş Arnas & Günay Blaloğlu, ). Bu alanda yapılan bazı araştırmalarda öğretmenlerin aile katılımı etkinliklerine katılımlarını arttırmaya yönelik herhangi bir çabalarının olmadığı, ebeveynlerin okulda ve evde etkinliklere katılımlarını engelleyen durumlarla ilgili herhangi bir bilgi sahibi olmadıkları yönünde bulgular elde edilmiştir. Bu durum öğretmenlerin aile katılımı konusunda hem yeterli bilgiye sahip olmadıkları hem de bu işi kendisine ek bir iş gibi algılamaları ile açıklanabilir (Aktaş Arnas & Günay Blaloğlu, ). Öğretmenler aile katılımı konusunda reaktif değil proaktif ve çözüm odaklı bir tutum takınmalıdır. Zira bazı araştırmalarda öğretmenlerin aile katılımı konusunda ebeveynlerin katılımını bekledikleri ancak bunun gerçekleşmediği zamanlarda ebeveynleri “ilgisiz” olarak niteledikleri, bu durumun gerçek nedenini araştırmak yerine olasılıklar üzerinden yorumda bulundukları, böyle zamanlarda ebeveynlerle doğrudan iletişime geçmedikleri (Aktaş Arnas & Günay Blaloğlu, ) sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu nedenle öğretmenler ebeveynlerle açık bir iletişim kurmalıdır. İletişimi başlatma ve devam ettirme konusunda da liderlik yaparak ebeveynleri cesaretlendirmelidir. Son bir yıl içinde yapılan bazı çalışmalarda ailelerin psikososyal desteğe daha fazla ihtiyaç duyduğu yönünde bulgulara rastlanmaktadır.[1]

Yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre, ebeveynlerin, öğretmenler ve yöneticilerle yaşadıkları iletişim sorunlarından bahsedilmektedir. İnsanın olduğu yerde iletişim sorunlarının yaşanması normal karşılanmalıdır. Asıl önemli olan yaşanan iletişim sorunlarının çözüme kavuşturulması ve sağlıklı bir iletişimin kurulabilmesidir. Ebeveynler bazı araştırmalarda hem öğretmenlerin hem de yöneticilerin kendileriyle etkili iletişim ve işbirliği kuramadıklarını ve karar alma süreçlerine kendilerini dahil etmediklerini belirtmişlerdir (Aktaş Arnas & Günay Blaloğlu, ). Bu sonuçlar dikkate alındığında öğretmenlerin ve okul yöneticilerin ebeveynlerle sağlıklı iletişim kurarak onları okul etkinliklerine daha aktif olarak katmaya çalışması gerektiği anlaşılmaktadır. Ebeveynlerin etkinliklere katılım konusunda özellikle öğretmenlerin ebeveynlerin katılımına açık olmadıklarına yönelik algıları, aile katılımına yönelik potansiyel bir engel olarak karşımıza çıkmaktadır (Aktaş Arnas & Günay Blaloğlu, ).  Yaşan bu iletişim sorunları dikkate alındığında, okul öncesi eğitimde aile katılımının daha sağlıklı ve etkili gerçekleştirilebilmesi için hem öğretmenlere hem de ebeveynlere aile katılımı ve iletişim becerileri konusunda ciddi ve kapsamlı bir eğitim verilmesinin gerekli olduğu anlaşılmaktadır (Aktaş Arnas & Günay Blaloğlu, ).

Dünya ülkeleri ile birlikte ülkemizde de görülen pandemi şartlarında eğitim öğretim faaliyetlerinde önemli güçlükler yaşanmaktadır. Özellikle sokağa çıkma yasaklarının sürdüğü bu günlerde ailelerin yaşadığı zorluklar daha da artmıştır. Bu yönüyle okul öncesi eğitiminde olduğu kadar bütün eğitim kademelerinde aile katılımı ve eğitimi daha önemli hale gelmiştir. Bu günlerde ebeveynlerin psikososyal yönden desteklenmesi daha önemli bir haline gelmiştir.

Sonuç olarak aile katılımı ve eğitimi konusunda şu öneriler yararlı olabilir:

• Aile çocuk ilişkilerini geliştirmek için uzaktan erişimle gerçekleşen anne baba eğitimleri artırılmalıdır.
• Anne baba eğitim programlarının yaygınlaştırılması için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Belediyeler (yerel yönetimler) gibi bazı kurumlar tarafından desteklenmelidir. Valiliklerde uzaktan eğitim hizmet birimleri açılmalıdır.
• Öğretmenler bu tür seminerler verebilmek için çeşitli uzaktan eğitim hizmet içi eğitim programlarına dâhil edilebilir.
• Öğretmen adaylarına lisans eğitiminde seçmeli ders olarak verilen aile eğitimi dersi zorunlu hale getirilmelidir.
• Anne-babaların, psikolojik danışma ve rehberlik merkezlerinden, aile danışma merkezlerinden, ana baba okulları gibi kendileri ve çocukları ile ilgili yardım alabilecekleri kurumlardan destek almaları sağlanabilir. Özellikle ebeveynlere ve çocuklara uzaktan erişimle psikososyal destek birimleri kurulmalıdır.
• Anne-baba eğitimi kapsamında verilen uzaktan erişim temelli seminerler arttırılarak daha çok aileye ulaşılmalıdır.
• Özellikle pandemi döneminde çocukların ve anne-babaların davranışlarını inceleyen daha kapsamlı çalışmalar yapılmalıdır (Özel & Zelyurt, ).

KAYNAKÇA

Aktaş Arnas, Y., & Günay Blaloğlu, R. (). Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı Engelleri ve Süreçte Karşılaşılan Sorunlar. Hacettepe University Journal of Education. funduszeue.info

Özel, E., & Zelyurt, &#; Hikmet. (). Anne Baba Eğitiminin Aile Çocuk İlişkisine Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 0(36). funduszeue.info

Vural Ekinci, D., & Kocabaş, A. (). Okul Öncesi Eği̇ti̇m Ve Ai̇le Katılımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). funduszeue.info

Zeynep, K. (). Analyzing parental involvement dimensions in early childhood education. Educational Research and Reviews, 11(12). funduszeue.info

[1] funduszeue.info

Post Views