Sağ Tarafta Şişlik

Özellikle de fıtık sebebiyle meydana gelen şişlikler. Dinamik ve güçlü bir yapı elemanı olan karın duvarı hem dışarıdan gelen travmalarla hem de karın içi basıncın artması nedeniyle çeşitli şekil ve boyutlarda bütünlüğünü yitirebilir. Bu durum ise fıtığa yol açabilir. Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Bülent Öztürk, karın duvarı fıtıklarıyla ilgili detayları veriyor.

Karın duvarı fıtığı nedir?

Karın duvarı fıtıkları, karın duvarı kas tabakaları arasında bir açıklıktan karın içi organların yer değiştirmesi olarak tanımlanır. Ventral fıtıklar, kasık dışındaki bölgelerde ön karın duvarında oluşan fıtıklara verilen isimdir. Bazı otoriteler umblikal fıtıkları ventral fıtık grubu dışında tutarlar.

Erkeklerde daha fazla görülüyor

Fıtık, her iki cinste, tüm ırklarda ve her yaşta görülebilen sık bir hastalıktır. Bazı yapılmış araştırmalarda nüfusun ’de unda fıtık olduğu gösterilmiştir. Fıtıkların görülme sıklığı her yaş grubunda erkeklerde daha sıktır. En az görüldüğü yaş grubu , en sık görüldüğü yaş grubu ise 75 yaş üstüdür.
Kasık fıtıkları tüm fıtıkların %80’ini oluştururlar ve erkeklerde kadınlara oranla 9 kez daha sık görülürler. Fakat kasık fıtıklarının özel bir tipi olan femoral fıtıklar; tüm fıtıkların çok az bir kısmını oluşturur ve kadınlarda erkeklere göre üç kat daha sık görülür.

Ağrı şikayetiyle kendini gösterir

Karın duvarı içten ve dıştan epitel ile kaplı birçok kas tabakasından oluşmuştur. İçte, epitelyal yüzey peritondur, karın içi organları karın duvarından ayırır. Dışta ise deri vardır ve karın duvarı ile çevreyi ayırır. Derinin altında içe doğru devam eden yüzeysel ve derin iki adet faysa ve üç tabaka kas tabakası mevcuttur. Karın duvarında belli zayıf noktalar bulunur, göbek ve kasık bölgesi sıkça fıtıkların rastlandığı alanlardır. Kasıkta inguinal halka denilen açıklıktan erkekte spermatik kanal ve kadında raund ligaman (rahmin tutucu bağlarından biri) geçer. Bu kanal ve etrafının zayıflığı halinde buralardan karın içi organlar fıtık oluşturup çıkabilir.
Fıtıkların çoğu ani ve çok ağrılı bulgular oluşturmaz. Genellikle hasta kasık, göbek bölgesi ya da eski, ameliyat yerinde bir şişlik ve ara ara zorlanmayla ağrı şikayeti ile başvurur.

Görünüşte fıtık kitlesi olduğu düşünülen bir kitlenin muayene sonucunda başka bir nedene bağlı olduğu saptanabilir. Büyümüş bir lenf nodu, deri altı bir yağ bezesi, bir abse veya çok genişlemiş bir varis ağı fıtığı taklit edebilir. Ameliyattan önce fıtığın tipinin, fıtığın içeriğinin saptanması yararlıdır. Bunun için dikkatli bir muayene, gerekirse ultrason gibi diğer görüntüleme yöntemlerinden de faydalanılır.

Komplikasyonlar

Fıtık içerisini genelde bağırsaklar doldurduğu için, sindirim sisteminin çalışmasını boğularak durdurabilir. Bu da şiddetli karın ağrısı, karında şişkinlik, fıtık bölgesinde içeri itilemeyen bir şişlik, kasma ve giderek kötüleşen bir tabloyla ortaya çıkar. Boğulmuş olan barsak bölümü, belirli bir süre geçtikten sonra o kadar sıkışır ki, bağırsakların kanlanması da bozulur ve bu bölüm gangrene gider. Bu gelişme büyütülecek bir sorun olmayan fıtığı, çok ciddi bir sorun haline getirir. Yapılacak ameliyata bağırsağında kesilip dikileceği büyük bir ameliyat eklemek gerekir.
Böyle bir sorunu anlamak, derdini tam anlatamayan küçük çocuk ve bebeklerde zor olmaktadır. Ayrıca bazı erişkin hastalarda fıtık tam olarak boğulmadan sıkışmaktadır. Bu olağan ağrılar gibi algılanmakta ve yine ciddi organ hasarları oluşmaktadır. Uzun yıllar ‘Bende bu fıtık var’ denilip giderek büyüme ve genişlemesine izin verilen fıtıklarda, fıtığın içini dolduran omentum ve bağırsak gibi organlar kalınlaşarak yapıları değişmekte, fıtık kesesine yapışmalar oluşmakta ve daha da önemlisi fıtık tamirinde kullanılacak fıtığın kenarındaki kas dokusu zayıflamaktadır. Bu durum operasyonun başarı şansını düşürmektedir.

Fıtık tedavisi için geç kalmayın

Bu ve benzeri gibi nedenlerden dolayı fıtık; kasıkta, göbekte, eski operasyon yerinde veya göbek üstü bölgede tespit edilir edilmez, konunun uzmanları ile görüşüp operasyon planlanmalıdır. Fıtığın medikal yani ilaçla yapılan bir tedavisi yoktur. Ağrı, çekilme hissi, gibi rahatsızlıkları ilaçla baskılanır fakat sonuçta fıtığın temelinde kaslar arasındaki bir yırtık alan söz konusu olduğu için bu defektif alan onarılmadan tedavisi olmaz. Sürekli ağrı kesiciler, fıtık için kullanmakta fıtığın boğulma durumu başlangıç bulgularını gizleyebilir.

Fıtığın cerrahi tedavisi

Fıtığı olan bir hasta detaylı bir muayenenin ardından fıtığın yeri, tipi, içeriği ve etraf dolu sağlamlığı tespit edilip, fıtık operasyonu için gerekli bilgiler verilip operasyona hazırlanır.
Değişik bölgelerdeki fıtıkların farklı onarım yöntemleri olmakla birlikte temel prensipler, fıtığı oluşturan fıtık kesesi ayrıştırılır, fıtığın içeriğini oluşturan bağırsak, omentum vb. gibi organlar karın içine reddedilip, gerekiyorsa fıtık kesesi çıkartılır, defekt (Fıtık kaslar arası açıklığı) dikişler ile kapatılır. Eskiden fıtık defektleri kalın dikişler ile zorlanarak ve gergin şekilde onarıldığı için, tekrar ağır kaldırma veya zorlanma ile fıtık hem tekrar oluşmakta hem de gerginlikten dolayı çok ağrı oluşmaktaydı. Fakat Mesh (Yama) kullanıma girmesi ile birlikte artık fıtık tamirleri gerginlik olmadan yapılmakta, böylece pastoperatif ağrı ve tekrar olasılığı çok düşük olmaktadır.

Çocuklarda karın duvarı fıtıkları

Çocuk fıtıklarını genelde anne ve babalar teşhis etmekte olup, kasıkta ya da göbekte ağlamak ve öksürmekle belirgin hale gelen şişlik şikayeti ile hekimlere başvurmaktadır. Anestezi bilimindeki son yıllardaki gelişmelerle çok küçük yaştaki çocuklar güvenle cerrahi müdahale edilebilmektedir. Karın duvarı fıtıkları onarımına laparoskopik yaklaşımda son yıllarda eklenen onarım yöntemlerindendir.

İş yeri stresinin de bu hastalığa zemin hazırlayan sebeplerden biri olduğuna dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı funduszeue.info Kayahan huzursuz bağırsak sendromu ile ilgili önemli bilgiler verdi. İç Hastalıkları Uzmanı funduszeue.info Kayahan, “İrritabl barsak sendromu, sık görülen kronik bir hastalıktır. Görülme sıklığı erişkinlerde yüzde ’lere kadar çıkabilir.

Çalışan kesimde oldukça sık rastlanmakta, bağırsak hastalıkları içinde doktora en sık müracaat edilen rahatsızlıkların başında gelir. En önemli belirtisi dışkılama alışkanlığının değişmesidir. Zaman zaman kabızlık ve ishal periyodları, karın ağrısı, dolgunluk, şişkinlik hissi, geğirme, mide de yanma, ekşime gibi hazımsızlık şikayetleridir. Hiçbir zaman kanlı dışkılama olmaz. Bu, psikosomatik bir hastalık olup, organik veya biyolojik herhangi bir nedeni yoktur. Hastanın yaşam süresini kısaltmaz, hayatı tehdit etmez ama yaşam kalitesini bozar” diye konuştu.

Fiziksel belirtileri nelerdir?

Hastalığın gelişiminde en önemli sebeplerden birisinin stres, artmış korkular, panik ataklar, çalışma veya günlük yaşamda karşılaşılan sorunlarla baş edememek geldiğini dile getiren İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meral Kayahan, şunları kaydetti:

“Beyin ile vücudumuz arasındaki ilişki birçok örnekle net bir şekilde ortaya konabilir. Anksiyeteye neden olan bir durum ile karşı karşıya kalındığından (iş yeri stresi, yarışma, imtihan) birçok kişide emosyonel ve fiziksel bir cevap meydana gelir. Kişi bu esnada emosyonel olarak korku, Anksiyete (iç sıkıntısı), stres veya şüphe hissedebilir. Fiziksel olarak ise terleme, çarpıntı, nefes darlığı, adale gerginliği, karın ağrısı gelişebilir.

Oluşan bu emosyonel ve fiziksel tepkiler her bireyde farklılık gösterir. Bu tamamen kişinin o anda aklından ve vücudunda olanların farkına varma derecesi ile ilgilidir. Çoğu kişide hedef organ bağırsaklardır. Bağırsaklar, gıdaların sindirilme ve artıkların dışarı atılması işlevini beyinden bağımsız olarak otonom sinir sisteminin kontrolünde yaparlar.

Fakat stres ve yoğun baskı anında beyinin gönderdiği karmaşık uyarılar, kendi kendine düzenli çalışan bağırsak sinir sistemini de etkiler. Tüm bunların sonucunda irritabl bağırsak sendromunda gözlenen olaylar istemsiz olarak gelişir. Stres anında santral sinir sistemi ve diğer sinir sistemleri arasındaki yakın ilişki nedeni ile gerek direkt uyarı, gerekse salgılanan hormonlar aracılığı ile barsak hareketleri hızlanır.

Bu da karın ağrısı ve ishal’e neden olur, ayrıca şişkinlik ve gaz şikayetlerini beraberinde getirir. Bağırsağın kas tabakasında gevşeme ile sindirim artıkları barsak içinde birikerek gevşek karın duvarı olanlarda (özellikle bayanlarda) karında şişmeye, gerginliğe ve ağrıya neden olur. Hastalığın altında yatan neden organik veya biyolojik sebep değildir, bağırsak kaslarının fonksiyonunda oluşan bir anormalliktir.

Kronik hastalık ama

Beslenme biçimi, ruhsal durum, stres, iş yoğunluğu, iş gücü altında ezilme, seyahat, yaşamda bazı yeni başlangıçlar (iş değiştirme, evlenme, boşanma, şehir değişikliği vb) seyahatler bireyden bireye değişen oranlarda bu hastalığa neden olabilir.

Huzursuz bağırsak sendromu ile beraber yaşamak zordur. Beklenmedik zamanda ortaya çıkan ağrılar, sık sık dışkılama, kötü kokulu ishal veya kabızlık sosyal yaşamı etkiler. Günlük yaşamda aşırı tüketilen kahve, çay, sigara, düzensiz beslenme, alkol zaten hassas olan bağırsağı daha da olumsuz etkiler, şikayetler artar. Bütün bunlar yorgunluk, depresyon, isteksizlik ve uyku bozukluğuna, iştahta azalmaya sebep olur.

Uzun süreli bir hastalık olmasına karşın herhangi bir komplikasyona sebep olmaz. İşlevsel bir hastalıktır, kansere, kanamaya, ülseratif kolite neden olmaz.

Kronik bir hastalıktır, fakat nadiren ömür boyu sürer çok az kişide devamlılık gösterir. Yaşam içindeki stres faktörlerinin ortadan kalkması ile ve kişinin yaşam şeklini, işini ve aile ilişkilerini düzenlemesi ile hastalık tamamen düzelebilir. Öncelikle bir hekime başvurulmalı. Hekim hastasına organik, yapısal bir hastalığı olmadığını açıklamalıdır.

Liftten zengin gıdalar, kabızlığın ön planda olduğu hastalarda yarar sağlar. Karın ağrısı ön planda olan hastalarda spazm çözücü ve barsak hareketlerini düzenleyici ilaçlar kullanılır. Anksiyete bozukluğu olanlarda anksiyolitik verilebilir.”