Hamileliği Engelleyen Bitki Çayları

Adaçayı faydalarından dolayı hamilelikte anne adayları arasında popüler olan bitkilerden biri ancak gebelikte tüketirken dikkatli olmak gerekiyor. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Orhan Ünal gebeliğin ilk üç ayında adaçayı ve benzeri bitki çaylarını tüketirken dikkatli olunmasını hatta mümkünse hiç tüketilmemesini vurgulayarak önemli açıklamalarda bulunuyor.

Adaçayı Hangi Nedenle Hamilelerde Düşük Tehlikesine Yol Açar?

Hamilelikte anne adaylarının en çok merak ettikleri sorulardan biri de hamilelikte adaçayı içmenin güvenli olup olmadığıdır. Amerikan Gebelik Derneği’nin hamilelikte çok miktarda adaçayı tüketiminin zararlı olabileceğine dair araştırmalarının olduğunu belirten Prof. Dr. Orhan Ünal, adaçayında bulunan thujone isimli bileşenin gebelikte yüksek tansiyona ve düşüğe neden olabileceğini vurguluyor.

Adaçayı Hamileliğin Her Döneminde mi Tehlikelidir?

Hamilelikte; ilk üç ayda adaçayı, sinameki, fesleğen, keten tohumu, ahududu çayların tüketilmesi ve özellikle de sık sık tüketilmesi düşük olasılığını artırabileceği düşünülüyor.

Hamileliğin ikinci ve üçüncü üç aylık dönemlerinde adaçayının kan basıncını arttırıcı etkisi nedeniyle, özellikle yüksek tansiyona eğilimi olan gebelerde plasentanın erken ayrılmasına yani dekolman riskinin artmasına neden olabiliyor. Bu nedenle adaçayının, doktora danışılmadan tüketilmemesi gerekiyor.

Adaçayı ile Birlikte Hangi Bitki Çaylarından Uzak Durulmalıdır?

Prof. Dr. Orhan Ünal, hamilelikte tüketildiğinde erken doğuma sebep olabileceği düşünülen; fesleğen, biberiye, lavanta, yaban mersini, sarı kantaron, melisa yaprağı, kediotu, oğul otu, aleo vera, karahindiba gibi bitkilerin çaylarının da gebelikte dikkatli tüketilmesi, riskli durumlarda hiç tüketilmemesini öneriyor.

Hamilelik boyunca, hatta hamilelik planlandığı andan itibaren uzak durulması önerilen bitki çayları arasında aslında tedavi edici özelliği de bulunan kava ve sarı kantaron bitkileri de yer alıyor. Bunun yanında karayılan otu da kadında menstural döngüyü (adet kanamasını) destekleyici özellik gösterdiği için sakıncalı olabiliyor.

Kafein hamilelikte mümkün olduğu kadar uzak durulması gereken bir maddedir. Yeşil çayın içerisinde de diğer çaylarda olduğu gibi kafein bulunduğu için dikkatli tüketilmesi gerekiyor.

Hangi Bitki Çayları İçilebilir?

Hamilelik döneminde anne adayının vücudunun sıvı ihtiyacı arttığı için bol sıvı tüketmeleri gerekiyor. Su tüketimini azaltacağı ve içerisindeki kafeinden dolayı siyah çay ve kahveden mümkün olduğu kadar uzak durmaları gerekiyor.

Kesinlikle günde 1, en fazla 2 fincanı geçmemek şartıyla gebelikte faydalı olan bitki çayları tüketilebilir. Bu bağlamda özellikle hamilelik döneminde soğuk algınlığı, grip, nezle gibi hastalıklardan korunmak ve bağışıklık sistemini güçlü kılmak için zencefil, ıhlamur, papatya, rezene, kuşburnu, melisa çayları güvenle içilebilir. Rezene çayı, anne adayının sıvı ihtiyacını giderip rahatlamasına yardımcı olduğu için, taze zencefil çayı da mide bulantısı ve hazımsızlığı hafiflettiği için tüketilebilecek bitki çayları arasında yer alıyor. Ancak kurutulmuş zencefil çayı gebelikte önerilmiyor.

Papatya, rezene, ısırgan otu çayları da doğum sonrası lohusalık döneminde anne sütünü arttırmak için tercih edilebiliyor. Ancak gebelikte bu bitki çaylarının da günde 2 fincandan fazla tüketilmemesi ve demlendikten sonra bekletilmeden tüketilmesi önem taşıyor.

Hamilelik döneminin, bir kadının ruhsal, fiziksel neredeyse tüm özelliklerinin değişim gösterdiği aşırı farklı ve hassas bir dönem olduğunu ifade eden Prof. Dr. Orhan Ünal, dolayısıyla da genel geçerli sağlıklı beslenme kuralları haricinde gebelikte yiyip içilen her bir maddenin doktor onayından geçmesini öneriyor.

Hamileliğin ilk üç ayında (ilk trimester’da) önerilmeyen ahududu çayı, 4. aydan itibaren günde bir iki fincan olmak üzere, güvenle içilebiliyor. Özellikle kalsiyum ve diğer mineraller açısından zengin olan bu çayın, rahim kaslarını beslemeye yardımcı olabiliyor.

Hamilelik boyunca tüketilebilecek bitki çaylarının marketlerden alınan hazır paketlerden ziyade aktarlardan alınan sade bitki olarak tercih edilmesi gerekiyor.

İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Canfeza Sezgin, tıp doktoru olmayan, sadece fitoterapi uzmanı adı altında bitkisel tedavi önerenler karşısında insanların dikkatli olmaları gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Sezgin, “Tamamen doğal ve bitkisel. Hiç bir yan etkisi yok” şeklinde bitkisel ürünler satmaya çalışanların insanları ölüme bile götürebileceğini, uyanık olunması gerektiğini söyledi.

Bitkisel ürünlerin zararlarının da olduğunu fakat insanların sağlığını hiçe sayarak maddi kaygılar yüzünden bu zararlardan hiç söz etmeyen kişilerin piyasada yer aldığını ifade eden Prof. Dr. Sezgin, “Günümüzde gelir düzeyinin ve sosyal statünün artışıyla birlikte doğal, bitkisel ürünlerin sağlık sorunlarında kullanımları giderek artıyor. Bunun en önemli nedenlerinin başında sentetik kimyasal ilaçlara göre yan etkilerinin daha az olması ve uzun süreli kullanımlarda vücuda zarar verici etkilerinin de az olmasıdır. Fakat doğal, bitkisel ürünlerin içinde bazı özel durumlarda olumsuz etki yaratacak doğal bileşenler olduğunu unutmamak gerekli. Bu özel durumların başında hamilelik geliyor. Hamile olanların doğal ve bitkisel denilerek önerilen her ürünü kullanmaması gerekli. Bu anneye olduğu kadar bebeğe de zarar verebilir” diye konuştu.

Bu bitkilere dikkat

İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Canfeza Sezgin, hamilelerin veya hamile kalmayı planlayan kadınların şu uyarıları dikkate almasını tavsiye etti:

"- Baharat için mutfakta kullanılan bitkiler (fesleğen, kekik, vs.) genellikle pişirme veya tad vermede kullanılan küçük miktarları emniyetlidir; fakat çayları için kullanılan büyük miktarları (1- 2 tatlı kaşığı gibi) hamileler kullanmamalıdır.
- Dışkı yumuşatıcı antrakinon içeren bitkiler: Özellikle kabızlık yakınmalarının giderilmesinde doğal ve zararsız olarak düşünülen bitkiler vardır. Bu bitkiler rahim dahil düz kasların kasılmasını uyararak düşüğe neden olabileceği için kullanılmamalıdır. Acı çiğdem, akdiken (geyik dikeni), aloe vera, sinameki ve topalak bu gruptaki sakıncalı bitkilerdir.
- Rahim uyarıcı etkileri olan bitkilerden de aynı nedenle kaçınılmalıdır. Düzenli olarak tüketilmeleri ve özellikle de günlük tatlı kaşığı gibi miktarları zararlı olabilir. Adaçayı, akdiken, Cezayir menekşesi, kekik, mazı, meyan kökü, ökse otu, pelin otu, ravent (ışgın), rezene, sinameki, yarpuz gibi bitkilerin düşükle veya erken doğumla sonuçlanabilecek rahim uyarıcı etkileri olabilmektedir.
- Bitkilere acı tat veren alkoloidleri yoğun içeren bitkiler veya esansiyel bitki yağlarından anne-bebek arasındaki veya anne rahmindeki ceninin fonksiyonlarını etkileyebileceği için sakınılmalıdır. Altınmühür (goldenseal), efedra, kına kına, kırlangıçotu ve yabani kiraz alkoloidlerden zengindir, düzenli tüketilmesi sakıncalıdır. Adaçayı, ardıç, biberiye, civanperçemi, kekik, lavanta, mazı, mercanköşk ve rezene gibi bitkilerin yağlarının ağız yoluyla hamilelik esnasında düzenli alınması da sakıncalıdır.
- Emenagog etkili bitkiler, adet görmeyi teşvik eden bitkiler olup hamilelik süresince kaçınılmalıdır. Akdiken, Cezayir menekşesi, civanperçemi, çarkıfelek (passiflora), kekik, mazı, meyankökü, ökseotu, pelin otu, ravent (ışgın), sinameki ve yarpuz gibi bitkilerin hamilelikte kullanılmaması gereklidir".