Ayni Bağış Muhasebe Kaydı

Bağış ve yardımların muhasebe kaydı ile ilgili bazı örnekleri vermeden önce Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ilgili maddesine bir göz atmamız gerekecek.

Bağış ve Yardımlar Konusu İçin Yayınladığımız YouTube Videomuza Aşağıdaki Resme Tıklayarak Ulaşabilirsiniz.

Bağış ve Yardımlara Genel Olarak Bir Bakış

Bağış ve yardımlar konusu Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.maddesinde detaylı olarak incelenmiştir. Bu maddeye göre sayacağımız kurumlara yapılan makbuz karşılığında olan bağış ve yardımların, o yıla ait kurum kazancının %5’ne kadar olan kısmı Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde kurum kazancından indirilir.

• Genel ve özel bütçeli kamu idareler
• İl özel idareleri
• Belediye ve köyler
• Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar (Önceki hali; Bakanlar Kuruluncaydı)
• Kamu yararına çalışan dernekler
• Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar

Bağış ve yardımların matrahtan indirilmesi için;

● Mevzuatta belirtilmiş olan kurum ve kuruluşlara yapılması,
● Makbuz karşılığı olması,
● Karşılıksız yapılması,
● Sadece ilgili dönem gelir ve kurum kazancından indirilmesi,
● Gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde ayrıca gösterilmesi,
gerekmektedir.

%5’lik İndirime Tabi Olmaksızın İndirilebilecek Bağışlar

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1.maddesinin ç-d bentlerindeki açıklanan detaylara göre sayılan kurumlara yapılan bağışların tamamı kurum kazancından indirilir.

• Okul
• Sağlık tesisi,
• 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu,
• Huzurevi ve bakım rehabilitasyon merkezi
• Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler
• Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin
• Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı.
• KVK 10/1-d Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen;
• Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticarî olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,
• Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarîsi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dâhil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına,
• Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,
• 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,
• Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,
• Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye getirilmesi çalışmalarına,
• Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,
• Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve faaliyetler ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatının tedariki ile film yapımına,
• Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültür ve sanat faaliyetlerinin sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına ilişkin harcamalar ile makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların % 100’ü.
• Cumhurbaşkanlığınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı
• İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamı.

Özel Kanunlar Uyarınca Yapılan Bağış ve Yardımlar

Özel kanunlara göre yapılan bağış ve yardımlar miktar sınırlamasına tabi olmaksızın önce kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınıp kazancın varlığı halinde beyannamede ayrıca gösterilmek suretiyle % 100 indirime tabi tutulabilirler. Söz konusu özel kanunlar şöyledir;

•  7269 sayılı Umumi Hayata Müessif Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun
• 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu
• 222 sayılı İlk Öğretim ve Eğitim Kanunu, 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu
• 3338 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Kanunu
• 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu
• 2878 sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu
• 278 sayılı Türkiye Bilimsel Teknik Araştırma Kurumu Kanunu
• 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu

Yabancı Para Cinsinden Bağış ve Yardımlar

Yabancı para cinsinden yapılan bağış ve yardımlarda; tutar, bağış ve yardımın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilir.

Bağış ve Yardımların Beyannamede Gösterilmesi

Yapılan bağış ve yardımların tamamı;

• Önce kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyanname üzerinde kazanca eklenir
• Daha sonra gelirden indirilecek bağış ve yardımların indirim konusu yapılacak kısmı hesaplanarak beyannamede ayrıca gösterilmek suretiyle kazançtan indirilir.

İndirim Yapılacak tutar şöyle hesaplanır;

İndirim Yapılacak  =  Kurum Kazancı – (Geçmiş Yıl Zararları + İştirak Kazançları) x % 5

Bağış ve Yardımlar ile İlgili Özellikli Durumlar

• Faaliyet döneminin zararla kapanması durumunda bağış ve yardım indirimi yapılamaz
• Bağış ve yardım tutarları önce ilgili gider hesaplarına intikal ettirilir
• Dönem sonunda bu tutarlar önce beyannamede KKEG olarak ilave edilir ve daha sonra hesaplanan bağış tutarı indirim konusu yapılır
• İlgili dönem kazancını aşan bağış ve yardım tutarları zarar olarak sonraki dönemlere devredilemez
• Kurumlar vergisi matrahından önce geçmiş yıl zararları mahsup edilir. Daha sonra bağış ve yardım tutarları indirim konusu yapılır
• Nakdi yardımlar makbuz karşılığı yapılır
• Ayni yardımlar için fatura kesilir ve arkasına bağış yapıldığına dair ilgili kurumdan şerh alınır
• Bağış ve yardımlar geçici vergi uygulamalarında da dikkate alınır

Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar

İlgili Kanun Maddeleri

Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine yapılan nakdi bağış ve yardımlar, Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bendi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde düzenlenmiştir.

İndirim Tutarı

İktisadi işletmeleri hariç Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim konusu yapılabilir. Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyetinin iktisadi işletmelerine
yapılan bağış veya yardımların gelir ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması ise mümkün değildir.
Anılan Dernek ve Cemiyete yapılacak aynî bağış ve yardımlar ise beyan edilecek gelirin/kurum kazancının %5’ini aşmamak üzere yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir.

Bağış ve Yardımların Belgelendirilmesi

Ayni veya nakdi olarak yapılan bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince indirim olarak dikkate alınabilmesi için makbuz karşılığı yapılmış olması gerekli ve yeterlidir.

1- Ayni bağış ve yardımların belgelendirilmesi

Ayni bağış ve yardımların işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek yapılması;

Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi, düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.

Ayni bağış ve yardımların dışarıdan temin edilerek yapılması;

Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir.

Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır.

2- Nakdi bağış ve yardımların belgelendirilmesi

Nakdi bağış ve yardımların matrahtan indirilebilmesi, bağışı kabul eden kuruluşlarca verilecek makbuzla veya bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontuyla belgelendirilmesi şartıyla mümkündür.

UYGULAMALAR

Uygulama 1 (1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine Göre %5 Üst Sınırının Tespiti)

X şirketinin 2021 ticari bilanço karı; 1.500.000,00 TL

Kazancın 300.000 TL’si kısmı ortağı olduğu (Y) A.Ş.’nin kâr payından oluşmaktadır.

Türkiye Kızılay Derneği İktisadi İşletmesi’ne: 15.000 TL (Listeye göre bu bağış giderleştirilemez)

Türkiye Kızılay Derneği’ne 25.000 TL

Kamuya yararlı bir derneğe; 10.000 TL bağışlamıştır.

Ayrıca bu şirketin kanunen kabul edilmeyen giderleri; 75.000 TL’dir.

Uygulama 2:

Bağış Yapacak İşletmenin Esas Faaliyet Konusu İle İlgili Alım-Satım Yaptığı Malların Tesliminin Muhasebe Kaydı

X işletmesi gıda maddeleri alım-satım işiyle uğraşmaktadır. Tüzüğünde, ihtiyaç sahiplerine gıda yardımı yapılabileceği yönünde düzenleme bulunan derneğe, KDV dahil tutarı 32.400,00 TL olan gıda maddelerini bağışlamıştır. Muhasebe kaydı nasıl gerçekleştirilir.

Mal alım kaydı

Bağış Kaydı

İşletmenin Malı Aldığı Dönemde KDV İndirimi Yapmadan Bağışlaması Durumunda KDV Düzeltmesine Ait Muhasebe Kaydı

İşletmenin Yaptığı Bağış ve Yardımlara Ait Maliyete İlişkin Muhasebe Kaydı

Uygulama 3

Bağış Yapacak İşletmenin Esas Faaliyet Konusu İle İlgili Olmayan Alım-Satım Yaptığı Malların Tesliminin Muhasebe Kaydı

X işletmesi turizm işiyle uğraşmaktadır. Tüzüğünde, ihtiyaç sahiplerine gıda yardımı yapılabileceği yönünde düzenleme bulunan derneğe, KDV dahil tutarı 32.400,00 TL olan gıda maddelerini bağışlamıştır. Muhasebe kaydı nasıl gerçekleştirilir.

Bağış Kaydı

Maliyet Kaydı

Uygulama 4 (1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine Göre %5 Üst Sınırının Tespiti)

Uygulama 5

X Ltd. Şti. tarafından 2021 hesap döneminde; kamuya yararlı bir derneğe makbuz karşılığında 10.000 TL tutarında nakdi bağış yapmıştır. 2021 yılında kurum kazancı 125.000,00 TL’dir. Muhasebe kaydı nasıl gerçekleştirilir.

-770 Genel Yönetim Giderleri hesabı yerine 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabı da kullanılabilir.
-X Ltd. Şti’nin yapmış olduğu 10.000  TL’nin tamamı KKEG olarak muhasebe kayıtlarına alınacaktır. Ancak, kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapabileceği azami tutar (125.000,00*0,05=) 6.250 TL olması sebebiyle, kurum kazancından azami olarak 6.250 TL’yi indirebilecektir.

Uygulama 6

Y Ltd. Şti. tarafından 2021 hesap döneminde; kamuya yararlı bir derneğe makbuz karşılığında 10.000 TL tutarında nakdi bağış yapmıştır. 2021 yılında kurum kazancı 125.000,00 TL’dir. Muhasebe kaydı nasıl gerçekleştirilir.

-(Y) Ltd. Şti’nin yapmış olduğu bağışın, kamuya yararlı dernek vasfını haiz olmayan bir derneğe yapılması sebebiyle, bağış tutarının tamamı KKEG olarak muhasebe kayıtlarına alınır ve kurum kazancının tespitinde indirimi konusu YAPILAMAZ.

Uygulama 7

(Z) Ltd. Şti. doğrudan ihtiyaç sahiplerine bağışlamak için KDV dahil olarak 21.600 TL temel gıda maddesi almış ve bağışlamıştır.  Muhasebe kaydı nasıl gerçekleştirilir.

-Gelir Vergisi Kanunu hükümleri uyarınca doğrudan ihtiyaç sahiplerine yapılan gıda yardımları, gıda bankacılığı kapsamı dışında değerlendirildiğinden, yapılan bağış tutarının tamamı KKEG olarak muhasebe kayıtlarına alınmıştır.

Uygulama 8

Örnek: (A) A.Ş.’nin 2022 yılı ticari bilanço karı 6.900.000 TL, kanunen kabul edilmeyen giderleri 900.000 TL, 2017 yılından devreden geçmiş yıl zararı 1.000.000 TL, dönem içi iştirak kazancı 500.000 TL ve 3 yıldır aktifinde tuttuğu gayrimenkulün satışından elde ettiği gelir 1.200.000 TL’dir. (A) A.Ş. tarafından, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış olan (V)
Vakfına makbuz karşılığı 800.000 TL bağışta bulunulmuştur. Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden indirilebilecek bağış tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır.

Bağış Rehberi-GİB

Kaynak: KVK

Kaynak: PWC

Kaynak: MuhasebeTR

Kaynak: YMM Cumhur Bilen

Kaynak: Mali Çözüm Dergisi

Faydalı Bağlantılar

Muhasebe Kayıtları

İlgili

1. Genel Kural

Bağış ve yardımlar ile ilgili düzenlemeler 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde düzenlenmiştir. KVK’nın 10/1-c maddesine göre aşağıda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımlar, kurum kazancının % 5’ini aşmamak kaydıyla Kurumlar Vergisi Beyannamesinde kurum kazancından indirilirler.
 

•      Genel ve katma bütçeli idareler

•      İl özel idareleri

•      Belediye ve köyler

•      Kamu menfaatine yararlı dernekler

•      Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar

•      Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar.

2. % 5’lik Sınıra Tabi Olmayan Bağışlar

Bazı bağış ve yardımlar KVK’nın 10/1-c maddesinde düzenlenen kurum kazancının % 5’i sınırına tabi değildir. KVK’nın 10/1 maddesinin ç ve d bentlerinde belirtilen bağış ve yardımların tamımı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde kurum kazancından indirilirler. Bu nitelikteki bağışlar aşağıda belirtilmiştir.

a) Yukarıda sayılan kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanlığına ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımlar.

b) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen;

·         Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticarî olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,

·         Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarîsi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına,

         Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,

·         21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,

·         Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,

·         Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye getirilmesi çalışmalarına,

·         Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,

·         Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,

·         Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve faaliyetler ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatının tedariki ile film yapımına,

·         Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültür ve sanat faaliyetlerinin sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına,

ilişkin harcamalar.

3. Özel Kanunlar Uyarınca Yapılan Bağış ve Yardımlar

Özel kanunlara göre yapılan bağış ve yardımlar miktar sınırlamasına tabi olmaksızın önce KKEG olarak dikkate alınıp kazancın varlığı halinde beyannamede ayrıca gösterilerek suretiyle % 100 indirime tabi tutulabilirler. Söz konusu özel kanunlar aşağıda belirtilmiştir.

·         7269 sayılı Umumi Hayata Müessif Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun

·         2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu

·         222 sayılı İlk Öğretim ve Eğitim Kanunu, 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu

·         3338 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Kanunu

·         2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu

·         2878 sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu

·         278 sayılı Türkiye Bilimsel Teknik Araştırma Kurumu Kanunu

·         4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu

4. Ayni Bağış ve Yardımlar

Bağış ve yardımların nakden yapılmayıp mal ve hak olarak ayni şekilde yapılması durumunda, ilgili mal ve hakkın nakdi karşılığının tespit edilmesi gerekir. Eğer kayıtlı değer biliniyor ise bu değer kullanılır. Kayıtlı değer bilinmiyor ise Takdir Komisyonu tarafından emsal bedel tespit ettirilir ve bu değer kullanılır.

5. Yabancı Para Cinsinden Bağış ve Yardımlar

Yabancı para cinsinden yapılan bağış ve yardımlarda; tutar, bağış ve yardımın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilir.

6. Bağış ve Yardımların Beyannamede Gösterilmesi

Yapılan bağış ve yardımların gider yazılması yerine, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirden indirilmesi esası getirilmiştir. Buna göre yapılan bağış ve yardımların tamamı önce kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyanname üzerinde kazanca eklenmeli ve daha sonra gelirden indirilecek bağış ve yardımların indirim konusu yapılacak kısmı hesaplanarak beyannamede ayrıca gösterilmek suretiyle kazançtan indirilmelidir. İndirim yapılacak tutar aşağıda belirtilen formül yardımıyla hesaplanabilir.

Formül= Kurum Kazancı - (Geçmiş Yıl Zararları + İştirak Kazançları) x % 5

7. Bağış ve Yardımlar ile İlgili Özel Durumlar

Bağış ve yardımlarla ilgili özel durumlar aşağıda belirtilmiştir.

·         Faaliyet döneminin zararla kapanması durumunda bağış ve yardım indirimi yapılamaz.

·         Bağış ve yardım tutarları önce ilgili gider hesaplarına intikal ettirilir.

·         Dönem sonunda bu tutarlar önce beyannamede KKEG olarak ilave edilir.

·         Daha sonra hesaplanan bağış tutarı indirim konusu yapılır.

·         İlgili dönem kazancını aşan bağış ve yardım tutarları zarar olarak sonraki dönemlere devredilemez.

·         Kurumlar vergisi matrahından önce geçmiş yıl zararları mahsup edilir. Daha sonra bağış ve yardım tutarları indirim konusu yapılır.

·         Nakdi yardımlar makbuz karşılığı yapılır.

·         Ayni yardımlar için fatura kesilir ve arkasına bağış yapıldığına dair ilgili kurumdan şerh alınır.

·         Bağış ve yardımlar geçici vergi uygulamalarında da dikkate alınır.

8. Bağış ve Yardımların Muhasebeleştirilmesi

a) Nakdi Bağış Yapılması

Bağış ve yardımların nakdi olarak yapılması durumunda mükellefin yapması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olmalıdır.

------------------------------- / ---------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri

                        102 Bankalar

------------------------------- / ---------------------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------------- / ---------------------------------

b) İşletme Aktifinden Ayni Bağış Yapılması

İşletmenin aktifinde bulunan bir varlığın bağış ve yardıma konu olması durumunda mükellefin yapması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olmalıdır.

------------------------------- / ---------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri

                        153 Ticari Mallar

                        391 Hesaplanan KDV

------------------------------- / ---------------------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------------- / ---------------------------------

c) Bağış Yapmak Amacıyla Varlık Satın Alınması

İşletme tarafından bağış ve yardım yapılmak amacıyla bir varlık satın alınması durumunda mükellefin yapması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olmalıdır.

------------------------------- / ---------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri

                        320 Satıcılar

(KDV dahil tutar)

------------------------------- / ---------------------------------

950 KKEG

                        951 KKEG

------------------------------- / ---------------------------------

05.01.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemizekayıt olun.

>> Vergi Affı Rehberi (300 Soru - Cevap) Ücretsiz E-Kitap:hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

GÜNDEM

Mevzuatımızda Bağış ve Yardımlar; Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. Maddesinde ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. Maddesinde Diğer İndirimler başlığı altında konu edilmiştir.

Bağış ve Yardımların Matrahtan İndirilebilmesinin Şartları;

• Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere,

Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan dernekler

ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara

yapılması,

• Makbuz karşılığı olması,
• Karşılıksız yapılması,
• Sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi,
• Beyannamede ayrıca gösterilmesi,

Ayni Bağış ve Yardımlarda Bağışın Değerinin Tespiti;

• Yapılan bağış veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınır.

Ayni Bağış ve Yardımların Kurumlar Vergisi ve Katma Değer Vergisi Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi;

1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin 10.3 bölümünde “Kurumlar tarafından yapılan sponsorluk harcamaları ile bağış ve yardımlar, harcamanın veya bağış ve yardımın yapıldığı tarihte kayıtlarda gider olarak dikkate alındığından, söz konusu harcamalar ile bağış ve yardımların kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması ve kurum kazancının yeterli olması halinde, bu bölümde yer alan açıklamalar çerçevesinde, beyanname üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurumlar vergisi matrahından indirilmesi gerekmektedir.” hükmüne yer verilmiştir.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun istisnaları düzenleyen 17/2-b maddesinde; “… birinci fıkrada sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin tesliminin KDV’ye tabi olmayacağı belirtilmiştir.

Ayni Bağış Örneği

XXXXXXXXXX Tekstil Ticaret Limited Şirketi hazır giyim sektöründe faaliyet göstermektedir. Şirket kamu yararına çalışan bir derneğe stoklarından 150 adet mont bağışlamıştır. Bağışa ilişkin şirketin stoklarında yer alan maliyet ve KDV bilgisi aşağıdaki gibidir;

Ayni Bağış Belge Düzeni

XXXXXXXXXX Tekstil Ticaret Limited Şirketi KDV hariç toplam 180.000,00 TL olan bağış için kar ilave etmeksizin ve KDV hesaplamaksızın düzenleyeceği faturada; “3065 Sayılı KDV Kanunun 17.maddesi gereği ayni bağış kapsamında KDV hesaplanmamıştır” ifadesini faturaya yazması, faturayı kamu yararına çalışan dernek adına düzenlemesi ve ürünler teslim alınırken faturanın arka yüzüne bağış ve yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak dernek  yetkilileri tarafından imzalanması gerekmektedir.

Ayni Bağış Muhasebe Kaydı

____________________03.10.2022_____________________

689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar        180.000,00

689.01 Bağış ve Yardımlar

            153 Ticari Mallar                                           180.000,00

            153.01 Mont                         

_________________________/_________________________

Ayni Bağış Beyanı;

Ticari Bilanço Karı     : 4.700.000

KKEG                        :    200.000

Geçmiş Yıl Zararları   :   (500.000)

İndirime Esas Tutar    :  4.400.000

İndirime Esas tutar olan 4.400.000 TL üzerinden maksimum %5’ine kadar olan bağış ve yardım tutarı (220.000) beyanname üzerinde indirim konusu yapılabilecektir. Bu sebeple yapılan bağışın tamamı (180.000) beyanname üzerinde indirim konusu yapılabilecektir.

SONUÇ

Vergi Kanunlarımız bağış ve yardımların belirli koşullar dahilinde vergi matrahından indirilmesine imkan sağlamış bu sayede kamu kurumlarının sağlaması gereken hizmetlerin yerine getirilmesinde ve kamu yararına yapılacak hizmetlerin artırılması için vergi mükelleflerini de bu anlamda teşvik etmiştir. Bu yazımızda özetle ayni bağışların vergi mevzuatımızdaki yeri ile örnek belge düzeni ve muhasebe kaydı işlemlerine yer verilmiştir.

KAYNAKLAR

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

24.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemizekayıt olun.

>> Vergi Affı Rehberi (300 Soru - Cevap) Ücretsiz E-Kitap:hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

GÜNDEM

(GİB – ÖZELGE)
Konu: KURUMLAR VERGİSİ – Yapılan bağışların gelir kaydedildiği ve bu gelirlerin nasıl kaydedileceği fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği ve bağışların KDV’ye tabi olup olmayacağı

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda …………….. özel şirketler veya şahıslar tarafından yapılan bağışların gelirlerine dahil edildiği belirtilerek söz konusu bağışların gelire nasıl işleneceği, bu bağışlar için fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği ve yapılan bağışların katma değer vergisine tabi olup olmayacağı hususunda Defterdarlığımız görüşü talep edilmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE
            5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6’ncı maddesinin birinci fıkrasıyla kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiş, maddenin ikinci fıkrasıyla da safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup bu Kanunun 37’inci maddesinde de her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiştir.

Diğer taraftan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmenevi, Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu Uygulama Yönergesinin 17’nci maddesinin 1’inci bölümünde “Öğretmenevleri ile öğretmenevi ve akşam sanat okullarının muhasebesi, Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenen Muhasebe Sistemi ve Özel Hesap Planı Usul ve Esasları ile genel muhasebe ilke ve standartlarına göre yürütülür.” denilmektedir.

Buna göre, kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan …………… özel şirketler veya şahıslar tarafından yapılan bağışların kurum kazancına eklenmesi ve “602 Diğer Gelirler” hesabında izlenmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNA GÖRE
           3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun,
– 1/1 inci maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu;
– 1/3-g maddesinde, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara, ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDV’ye tabi olduğu;
– 17/1’inci maddesine göre, genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların; ilim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri ile tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetlerinin KDV’den istisna olduğu;
– 17/2-b maddesinde, kanunların gösterdiği gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları, birinci fıkrada sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin tesliminin KDV den istisna olduğu;
hüküm altına alınmıştır.

26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/F-2.4. Belli Kurum ve Kuruluşlara Yapılan Bedelsiz Teslim ve Hizmetlerde İstisna) başlıklı bölümünde;

”3065 sayılı Kanunun (17/2-b) maddesinde; Kanunun (17/1) inci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan teslim ve hizmetlerin, KDV’den istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu kurum ve kuruluşlara yapılan her türlü bedelsiz mal teslimi ve hizmet ifaları KDV’den istisna olup, teslim ve hizmet bedeli ile ilgili herhangi bir alt ya da üst sınır söz konusu olmaksızın istisna uygulanır.”
açıklamalarına yer verilmektedir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, KDV Kanununun 17/1 inci maddesinde sayılanlar arasında yer almayan… özel şirketler veya şahıslar tarafından bedelsiz olarak yapılan ayni bağışlar KDV’ye tabi olacaktır.

Öte yandan, … yapılacak nakdi bağışlar ise KDV’nin konusuna girmediğinden KDV’ye tabi olmayacaktır.

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE
            213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229’uncu maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika şeklinde tanımlanmış, mezkûr Kanunun 231’inci maddesinin (5) numaralı bendinde ise; “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.” hükmüne yer verilmiştir.

            Buna göre, … özel şirketler veya şahıslar tarafından yapılan bağışlar için yedi gün içerisinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

Kaynak: Karabük Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
1 Mart 2016 Tarih 35831311-KV-5 Sayılı Özelge

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi,  gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.