Bir Kadın Erkeğine Nasıl Davranmalı

Sual: Hanımla iyi geçinmenin yolu nedir?
CEVAP
Bu konuda, Tam İlmihal Seâdet-i Ebediyye kitabında buyuruluyor ki:

Erkeğin kadına karşı olan vazîfelerini (Mürşid-ül-müteehhilîn) kitâbı uzun yazmaktadır. (Ma’rifetnâme) kitâbında olanı aynen aşağıda bildiriyoruz:

Ey azîz! Erkeğin zevcesi ile görüşmesinde, otuz şeyi yapması lâzımdır:

1 - Ona karşı her zamân, güzel huylu olmalıdır. [Allahü teâlâ iyi huylu olanları sever. Huysuzları sevmez. Bir insanı incitmek harâmdır. İşkence yapanın evlenmesi harâmdır.]

2 - Ona karşı her zamân, yumuşak davranmalıdır.

Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki, (Müslümânların en iyisi, en fâidelisi, zevcesine karşı iyi ve fâideli olandır).

3 - Eve gelince zevceye selâm vermeli, [yanî selâmün aleyküm demeli] ve nasılsın diye hâtırını sormalıdır.

4 - Onu tenhâda neşeli görünce saçlarını tutup, okşamalı, gülerek, bûs etmeli ve sarılmalıdır.

5 - Tenhâda üzüntülü görünce, onu çok sevdiğini, acıdığını söyleyip hâlini sormalı, tatlı şeyler söylemelidir.

6 - Yapamayacağı şeyleri bile söz vererek gönlünü almalıdır. Çünkü o, evinde kapalı, başkalarından ümitsiz ve yalnız kendisine alışmış olan dostu, dert ortağı, ekmek vericisi, kendini neşelendiricisi, çocuklarını yetiştiricisi ve ihtiyâçlarını gidericisidir.

7 - Çocukları terbiyede, ona yardım etmelidir. Çünkü, bebek, anasına, gece gündüz ağlayıp, hiç râhat vermez. Onu insâfsızca üzen bir alacaklıdır. O hâlde, ona imdât edene, Allahü teâlâ yardım eder.

8 - Zevcesine, memlekette âdet olan elbisenin, çamaşırın en kıymetlisini giydirmelidir. Ev içinde, her istediği, güzel şeyleri giydirmelidir. Sokağa çıkarken, bunları da örtmeli, yabancıya göstermemelidir.

9 - İyi şeyler yedirmelidir. Zengin ise, helâl olan her şeyi almalıdır. Ona geniş, kullanışlı, sıhhî ve islâm hanımına yakışan elbise ve nefîs taâm temîn etmeyi, kendine borç bilmelidir. [İmâm-ı Gazâlî “rahmetullahi aleyh” (Kimyâ-i se’âdet)in yüz kırk birinci sahîfesinde diyor ki, (Zevcenin nafakasını sıkmamalı, isrâf da etmemelidir. Âilenin nafakasına verilen paranın sevâbı, sadaka sevâbından dahâ çoktur. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: (Gazâ için sarf edilen, köle âzâd etmek için, fakîre sadaka vermek için ve evindekilerin nafakası için sarf edilen altınların en üstünü ve sevâbı çok olanı, evin nafakasına verilen altının sevâbıdır.) İbnî Sîrîn “rahmetullahi teâlâ aleyh” buyuruyor ki, (Hiç olmazsa haftada bir kere tatlı yedirmelidir.) Nafaka temîninden âciz olanın evlenmesi harâmdır. Yemeği yalnız yememelidir. Çoluk çocukla yemek sevâptır. En mühim şey, nafakayı helâlden kazanıp, helâlden yedirmektir).]

10 - Zevcesini dövmemelidir. (Dürr-ül-muhtâr) üçüncü cild, yüz seksen sekizinci sahîfedeki suçlardan birini işlerse, onu tazîr etmesi, edeplendirmesi câiz olur ise de, yine vâcib olmaz.

[Bazı kimseler, Nisâ sûresi otuz üçüncü âyetinde, kadınların dövülmesi emir olunuyor diyorlar. Hâlbuki, bu âyet-i kerîmede meâlen, (Erkekler, kadınlar üzerine hâkimdirler. Çünki, Allahü teâlâ, bazı kullarını bazısından üstün yaratmıştır. Hem de, erkekler, kendi mallarını, onlar için harc ederler. Kadınların iyileri, Allahü teâlâya itâat eder ve zevclerinin haklarını gözetirler. Zevcleri hâzır olmadıkları zamân, onların nâmûslarını ve mallarını, Allahın yardımı ile korurlar. Hıyânet etmesinden korktuğunuz kadınlara, zevc haklarını öğretin ve tatlı sözlerle nasîhat edin! Onları yatağınızdan ayırın. Yine uslanmaz iseler, hafîf dövün! Uslanırlarsa, onları üzecek şey yapmayın!) buyuruluyor. Görülüyor ki, mala ve nâmûsa hıyânet etmeyen kadınları dövmek değil, onları hiçbir sûretle üzmek câiz değildir. Hâin olanları da, yumruksuz açık el ile veyâ düğümsüz açık mendil ile hafîf vurarak ıslâh etmeye izin verilmiştir. Nâmûsa ve mala hıyânet edenlere, her hükûmet, her kanûn, ağır cezâ yapmaktadır. İslâmiyet, kadınlara, çok kıymet verdiği, çok acıdığı için, hâin olanlarını kanûn pençesine düşürmeden önce, hafîf vurmakla ıslâh edilmelerinin de tecrübe olunmasını emretmektedir.

Bir hadîs-i şerîfte buyuruldu ki, (Bir erkek, zevcesini döverse, kıyâmette ben onun davâcısı olurum). Dünyâ işlerindeki kusûru için, dövmek şöyle dursun, acı, sert bile söylememelidir.

Kadınların kalpleri ince, nâzik ve hislerine tâbi’ olduğundan, birbirlerine haset edenleri çoktur. Bu bakımdan, bilhâssa yeni evliler, uyanık olmalı, ana, kız kardeş ve başka kadınların, zevcesini çekiştirmelerine aldanmamalı, böyle şeyler söylenmesine fırsat vermemelidir. Böyle sözlere uyarak zevcesini incitmekten çok çekinmelidir.

Anası ve kız kardeşleri için zevcesinin söylediklerine karşı da uyanık olmalı.

Anaya eziyet olunmasına hiçbir sûretle göz yummamalıdır. Anasına, kendisi, zevcesi ve çocukları, herhâlde saygı göstermelidir. Ana babaya, kayın vâlide ve kayın pedere hürmet, hizmet edilmesi birinci vazîfe olmalıdır. Büyüklerin rızâsını, duâsını almaya çalışmalı, hayr, büyük kazanç bilmelidir].

11 - Allahü teâlânın emirlerini yapmak husûsunda olan kusûru için, bir günden çok dargın durmamalıdır.

12 - Zevcesinin huysuzluklarını yumuşak karşılamalıdır. Çünkü, kadınlar eğri kaburga kemiğinden yaratılmıştır. Akılları ve dinleri erkeklerden azdır. Erkeğe emânet olunmuşlardır. Gülerek, tatlılıkla geçinmek için alınmışlardır.

[Aklı olan zevc ve zevce, birbirlerini üzmezler. Hayât arkadaşını üzmek, incitmek, ahmaklık alâmetidir. Zâlim, huysuz kimsenin hayât arkadaşı devâmlı üzülerek asâbı bozulur. Sinir hastası olur. Sinirler bozulunca, çeşitli hastalıklar hâsıl olur. Hayât arkadaşı hasta olan bir eş, mahvolmuşdur. Se’âdeti sona ermiştir. Eşinin hizmetinden, yardımlarından mahrûm kalmıştır. Ömrü, onun dertlerini dinlemekle, ona doktor aramakla, ona, alışmamış olduğu hizmetleri yapmakla geçer. Bütün bu felâketlere, bitmeyen sıkıntılara kendi huysuzluğu sebep olmuştur. Dizlerini dövmekde ise de, ne yazık ki, bu pişmânlığının fâidesi yoktur. O hâlde, ey müslümân! Hayât arkadaşına yapacağın huysuzlukların, işkencelerin zararlarının kendine de olacağını düşün! Ona karşı, hep güler yüzlü, tatlı dilli olmağa çalış! Bunu yapabilirsen, rahât ve huzûr içinde yaşar, Rabbinin rızâsını da kazanırsın!]

13 - Zevcesinin ahlâkında bir değişiklik görürse, kabâhati kendinde bulup, ben iyi olsaydım, o da böyle olmazdı, diye düşünmelidir. Evliyâdan birinin zevcesi, huysuz idi. Buna hep sabreder, soranlara derdi ki, eğer onu boşarsam, ona sabredemeyen biri alır da, ikisinin birden felâkete düşmelerinden korkarım. Büyükler “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” buyurmuş ki, (Bir kimse âilesinin huysuzluğuna sabrederse, altı şey, ziyândan kurtulur: Çocuk dayaktan, tabak bardak, kırılmaktan, ahırdakiler dövülmekten, kedi sövülmekten, misâfir gücendirilmekten, elbise yırtılmaktan kurtulur). Bunlar, (Şir’at-ül-islâm)da da yazılıdır.

14 - Ehli kızınca, susmalıdır. Böylece kadın, pişmân olup, özür dilemeye başlar. Çünkü o, zayıftır. Susunca mağlûp olur.

15 - Ehlinin iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona duâ etmeli ve Allahü teâlâya şükretmelidir. Çünkü, uygun bir kadın büyük nimettir.

16 - Zevcesi ile öyle olmalıdır ki, zevcim beni herkesten çok seviyor, bilsin.

17 - Bakkal, kasap, çarşı, pazar işlerini aslâ ona bırakmamalı, evin idâresinde onun fikrini sormalı, dışardaki, büyük işleri söyleyerek, onu üzmemelidir.

18 - Zevcesinin câhilce hareketleri için dâimâ uyanık bulunmalıdır. Çünkü, Âdem babamız “aleyhissalâtü vesselâm”, ehli, Havvâ anamızın daveti üzerine, yanlış iş işledi.

19 - Zevcesinin, günâh olmayan kusûrlarını görmemezlikten gelmelidir. Günâh iş ve sözden vazgeçmesini ve namâza, oruca ve gusl abdesti almaya devâm etmesini tatlı ve yumuşak sözlerle nasîhat etmelidir. Kıymetli elbise ve zînet eşyâsı alacağını vaad ederek ibâdetleri yaptırmalı, günâhlarını önlemelidir.

20 - Zevcesinin ayıplarını, sırlarını, herkesten gizlemelidir.

21 - Zevcesine latîfe, şaka söylemeli ve kadın gibi olup, oyunlar yapmalıdır. Nitekim, Allahü teâlânın sevgilisi “sallallahü aleyhi ve sellem”, ezvâc-ı mütahherasına karşı, insanların en zarîfi idi. Hattâ bir kere Âişe “radıyallahü anhâ” ile yarış etti. Âişe vâlidemiz geçti. Bir dahâ yarış ettiklerinde, Server-i âlem “sallallahü aleyhi ve sellem” geçti. Müslümânın ehli ile oynaması, boş ve günâh değildir, sevâptır.

İbni Âbidîn beşinci cild, cü sahîfede diyor ki, (Lu’b, la’ib, lehv ve abes, hepsi oyun ile vakit geçirmektir.

Nerd, yanî tavla oynamak, satranç, on dört taş oynamak ve bütün çalgıları çalmak ve dinlemek, raks, dans etmek, hokkabazlık, şaklabanlık etmek, başkaları ile alay etmek, el çırpmak, hep oyun olup, tahrîmen mekrûhturlar. Devâmlı yapılırsa veyâ farzları yapmaya mâni’ olurlarsa ve kumâr ile yapılırsa, sözbirliği ile harâm olurlar. Def ve kaval, ney çalmak ve dinlemek de böyledir. Hadîs-i şerîfte, (Her dürlü lehv harâmdır. Yalnız, zevce ile oynamak, at ve silâh ile talîm, yarış yapmak câizdir) buyuruldu. Harbe hâzırlanmak için, güreş câizdir). Futbol oynamak, çeşitli bakımlardan harâm olmaktadır.

22 - Zevcesini cadde üstünde, parklara, oyun yerlerine, spor sâhalarına, mekteplere karşı olan evlerde oturtmamalı, yabancı erkekleri görmesine, onlarla konuşmasına sebep olmamalıdır. Mescide yakın ve sâlih müslümân komşular arasında oturtmalıdır. [ ci maddeye bakınız!] Sâlih komşular, bunların birbirlerine zulüm, işkence yapmalarına mâni’ olurlar. Nasîhat ederler. Yardımlarına koşarlar. Mahkemede, haklı olana şâhitlik yaparlar. Böyle mahalleye, böyle şehre hicret etmek vâcibdir. Müslümânlar, âilesini, iyi havalarda, çayırlara, su kenârlarına, harâm bulunmayan, kalabalık olmayan yerlere götürerek gezdirmeli, hava aldırmalıdır. Tatil günlerinde, kalabalık zamânlarda gezdirmemelidir. Fısk meclislerine götürmemelidir. Birinci kısımda, elli sekizinci madde sonuna bakınız!

23 - Zevcesini, islâmiyetin yasak ettiği şekilde tahsîle, vazîfeye, fitneye sebep olan yerlere göndermemelidir. (Behcet-ül-fetâvâ) sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh” diyor ki, (Kadınlar câmi’de, erkeklere verilen va’zı dinlemeye gelirlerse, vazîfelilerin bunları men’ etmesi lâzım olur). [Mevlid dinlemeye gelmeleri de böyledir.]

(Hadîka)da, bütün bedenle yapılan günâhların otuz ikincisinde diyor ki: Hür olan kadının, yanında zevci veyâ ebedî mahremlerinden biri olmadan yüz dört kilometre uzağa gitmesi harâmdır. Kadınlar çok olsa da harâmdır. Yâ Resûlallah, zevcem hacca gidiyor denildikte, (Sen de berâber git!) buyurdu. (Mahrem) demek, kadınla evlenmeleri ebedî harâm olan, soydan, sütten veyâ nikâhtan akrabâları demektir. Kız kardeşin, teyzenin, halanın zevcleri mahrem değildirler. Çünkü bu kadın, bunlarla evlenebilir. Birinci kısım, elli sekizinci maddeye bakınız! Zimmî mahremi de, müslümân mahremi gibidir. Fâsık olan [kötü kimse olan], emîn olmayan ve bâlig olmamış küçük mahremi ile gitmesi câiz değildir. Bâlig olmamış gösterişli kızlar da, kadın gibidirler. Kadınların mahremsiz olarak sefere gitmelerinin harâm olduğunu hanefî âlimleri sözbirliği ile bildirmişlerdir. Şâfi’î mezhebinde emîn olunan kadınların toplu olarak mahremsiz, yalnız hacca gitmeleri câizdir. Yanlarında hiçbir erkeğin bulunmaması ve fitne çıkmamasından emîn olmaları lâzımdır. [Hanefî mezhebinde olan kadınların Şâfi’î mezhebini taklîd ederek mahremsiz hacca gitmeleri câiz değildir. Bir hanefînin Şâfi’î mezhebini taklîd etmesi, ancak bir farzı yaparken veyâ harâmdan sakınırken karşılaştığı haractan, sıkıntıdan kurtulması için câiz olur. Câiz olduğu zamân da, taklîd edilen mezhebin bütün şartlarına uymak lâzım olur. Haccın hepsini Şâfi’î mezhebine göre yapmaları lâzım olur. Çünkü, bir ibâdeti yaparken, harac [sıkıntı] yok iken, iki mezhebi karıştırmak (Telfîk) olur. Müleffikın ibâdeti sahîh olmaz. Bâtıl olur.] (Hadîka)dan tercüme tamâm oldu.

24 - Zevcesine Kur’ân-ı kerîm okumasını, farzlardan, harâmlardan, ona lâzım olanları öğretmelidir. [Hakîkat Kitâbevinin kitâplarını eve getirip, okumasını temîn etmelidir.] Allahü teâlânın emirlerini ve yasaklarını bilmeyen fâsık [kötü kimse] ve zevcesine ve çocuklarına öğretmeyen, Cehennemde azâp çekecektir.

25 - Ehlinden izinsiz, nutfeyi ondan azletmemeli ve muvâka’ada, o râhatlanmayınca ferâgat etmemelidir. İbni Âbidîn “rahime-hullahü teâlâ” nikâhta kısmeti anlatırken diyor ki, (Bir kere cimâ’ ile zevcenin hakkı ödenmiş olur. Tekrârlamak diyâneten vâcibdir. Kadâen vâcib olmaz. Yanî kadın, hâkime mürâcaat edemez. Tekrârını talep etmek zevcenin de hakkı olup, talep edince zevc üzerine vâcib olur. Bu husûsta zamân ve adet bildirilmedi). İfrâtı bedene, tefrîti rûha zarar verir. Dört geceden fazla boş bırakmamalı, denildi. Hayz hâlinde, yanî âdet zamânında, ona tekarrüb, yanî yaklaşmak harâmdır.

Büyük günâhtır. Âdet (regle) on günden sonra kesilirse, gusl etmese bile, muvâka’a câiz olur. On günden önce, fakat âdet tamâm olunca, kesilirse, gusl ettikten veyâ bir namâz vakti geçtikten sonra câiz olur. On günden ve âdetten önce kesilirse, gusl etse dahî, âdeti olan günler tamâm oluncaya kadar, âilesi ile cimâ’ câiz olmaz. Fakat, bu zamân içinde, namâz kılması ve oruç tutması lâzımdır. Birinci kısımda, elli dördüncü maddeye bakınız!

26 - Zevce, yalnız evde zevcine karşı süslenip, başka kimselere süslenmemelidir. Zevcesi ve kızları açık gezen erkekler, onlarla birlikte Cehenneme gidecek, çok acı azâp çekeceklerdir.

(Halebî-yi kebîr)de diyor ki, (Hür kadının avuç içinden ve yüzünden ve ayaklarından başka bütün vücûdu avrettir. Çünkü, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Kadın avrettir. Açık olarak çıkarsa, şeytân gözlerini çok açarak ona bakar) buyurdu. Ayaklarına avret diyenler de oldu. Nûr sûresindeki âyet-i kerîmede meâlen, (Müslümân kadınlar, zînetlerini göstermesinler! İş yaparken zarûrî açılanlar günâh olmaz. Baş örtülerini yakalarına kadar örtsünler [Böylece, saçları, kulakları ve göğüsleri iyi örtülsün]) buyuruluyor. Âyet-i kerîmede (Zînet), yanî (süs)leri örtsünler demek, zînet takılan, süslenen yerlerinizi örtün demektir. Açılması günâh olmayan zînet yerlerinin, yüz ile el olduğunu, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” bildirdi. Yine bu sûrede, (Kadınlar ayaklarını yere vurarak yürümesinler ki, ayaklarındaki örtülü zînetlerin sesleri işitilmesin) buyuruldu. Ayakların avret olduğu buradan anlaşılmaktadır). Kadınların örtünmeleri Kur’ân-ı kerîmde emir olundu. Bunu kıskanç olan bazı kocalar söylemiştir demek doğru değildir. Böyle sözler, din câhillerinin, hattâ din düşmanlarının, müslümân kadınlarını aldatmak için yaptıkları çirkin iftirâlardır. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde her şeyi açıkça bildirmedi ki, din düşmanlarının bu iftirâlarının bir değeri olsun. Beş vakit namâzın kaç rekat oldukları, her rekatta kaç secdenin farz olduğu ve dahâ nice farzlar Kur’ân-ı kerîmde açıkça bildirilmedi. Bu farzları açık olarak, Peygamberimiz bildirmiştir. Peygamberimizin bildirdiği farzlar ve harâmlar da, Kur’ân-ı kerîmde açıkça bildirilen farzlar, harâmlar gibi kıymetlidirler. Bunlara da inanmayan, kabûl etmeyen dinden çıkar, kâfir olur. Çünkü, Kur’ân-ı kerîmin on yedi yerinde meâl-i şerîfleri, (Allahı seviyorsanız bana tâbi’ olunuz! Bana tâbi’ olanları Allahü teâlâ sever) ve (Allaha ve Resûle itâat ediniz. İtâat etmezseniz, Allah kâfirleri elbet sevmez) olan âyet-i kerîmeler vardır. Bu on yedi âyet-i kerîme, (Hadîka)da ve (Berîka)da uzun yazılıdır. (Mecma’ul-enhür)deki hadîs-i şerîfte, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Hür kadının, yüzünden ve iki eli ayasından başka, bütün bedeni avrettir) buyurdu. Avret yeri açık olarak erkeklerin yanına çıkmak ve başkasının avret yerine şehvetsiz bile bakmak harâmdır. Yabancı kadının yüzüne de şehvet ile bakmak harâmdır. Hadîs-i şerîfte, (Kadının neresine olursa olsun, şehvet ile bakan kimsenin gözlerine kıyâmet günü erimiş kurşun dökülecek, sonra Cehenneme atılacaktır) buyuruldu. Yabancı genç kadının elini, yüzünü el ile, şehvetsiz bile tutmak harâmdır. Hadîs-i şerîfte, (Yabancı genç kadının elini tutan kimsenin eline kıyâmet günü ateş doldurulacaktır) buyuruldu. (Zevâcir)deki hadîs-i şerîflerde, (Zevcinin evinden başka yerde başını açan kadın, Rabbi ile kendi arasındaki perdeyi yırtmış olur) ve (Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, hamâma gitmesin ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, zevcesini hamâma göndermesin ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, şarâp içmesin ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, şarâp içilen sofrada oturmasın ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, yabancı bir kadınla, yalnız kalıp halvet etmesin) ve (Âhır zamânda ümmetimin erkeklerinin, avret yerleri örtülü olarak da hamâma gitmeleri harâm olur. Çünkü, orada avret mahalleri açık olanlar da bulunur. Avret yerlerini açanlara ve başkasının avret yerine bakanlara, Allah lanet eylesin!) ve (Göbekle diz kapağı arası avrettir) buyurdu.

Hanefî mezhebinde, erkeğin dizi avrettir. Açması harâmdır. Şâfi’îde diz avret değildir. Mâlikî ve Hanbelî mezheplerinde, göbek de, diz de avret değildir. Bu iki mezhepte yalnız sev’eteyn avretdir. Bu hadîs-i şerîfler karşısında, müslümân hanımlarının örtünmeleri, çıplakların bulundukları yerlere gitmemeleri lâzımdır. [Müslümânların, apartman katlarında oturmayıp, bahçe içinde müstakil evlerde oturmaları ve evlerindeki banyolarda yıkanmaları muvâfıktır. Müslümân erkekler, toplu olarak, çıplakların bulunmadıkları tenhâ sâhillerde denize girer. Hanefî ve Şâfi’î mezhebinde olan erkeğin, gusl abdesti almak için veyâ nafakasını, hakkını kurtarmak için veyâ fitne çıkmasını önlemek için, sıkışık durumda kalınca, diğer iki mezhebi taklîd ederek dizlerini, uyluklarını örtmemesi câiz olur. Fakat sıkışık hâl geçince, bir dakîka bile açık kalması harâm olur. Kadınların sıkışık durumda, mezheb taklîd ederek, hiçbir yerlerini açmaları mümkün değildir. Çünkü, dört mezhepte de, kadınların her yerlerini örtmeleri lâzımdır. Kadınları sıkışık duruma düşürecek sebep de yokdur.

(Tefsîr-i Mazherî) sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, Nûr sûresinin tefsîrinde diyor ki, (Kadın ancak zarûret olduğu zamân ve başı, saçları, boynu ve bütün bedeni örtülü olarak sokağa çıkmalıdır. Kadının sokağa çıkması için zarûret, ihtiyâç maddelerini alacak ve dînini öğretecek kimsesi bulunmamaktır. Baş örtüsü ile yüzünü de örterek ve bedenini örtecek her şekilde kumaş ile örtünerek çıkması câizdir. Burada, yüzünü kelimesi, başını demektir. Çünkü, yüzü açık çıkması, dört mezhepte de câizdir). Buradan anlaşılıyor ki, Osmânlı devletinin son zamânlarında kadınların örtündükleri çarşaf ile örtünmeleri şart değildir. Geniş ve dizden aşağı uzun manto, çorap ve baş örtüsü ile örtünmeleri de câizdir. Yüz altmış beşinci sahîfeye bakınız! İmâm-ı Rabbânî “rahmetullahi aleyh”, birinci cildin, üç yüz on üçüncü mektûbunda, (Bütün Arap memleketlerinde, pîrâhen, yanî kamîs, yanî entârî denilen uzun gömlek giyen erkeklerin de, kadınların da çok olduğunu, kadın gömleklerinin yakası kapalı, erkek elbisesinin önü açık, kamîs olduğunu) yazmaktadır. Ahzâb sûresi, kadınların (Celâbîb)lerinden bazısı ile örtünmelerini emretmektedir. Celâbîb, cilbâblar demektir. Ebüssü’ûd efendi tefsîrinde diyor ki, (Cilbâb, baş örtüsünden dahâ geniş ve gömlekten kısa olan örtüdür. Kadınlar bununla başlarını örterler. Yüzü ve bedeni örten her örtüye de denir). Türkçe (Tibyân) tefsîri sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, buna Milhafe, yanî dışa giyilen örtü diyor. (Mevâkib) tefsîrinde de ve (Lugat-ı Nâcî)de (câr, ya’nî ferâce uzun gömlek) olduğu yazılıdır ki, manto demektirler. Bunun iki parçadan yapılmış çarşaf demek olduğu ve kadınların yalnız bu çarşafı giymeleri lâzım olduğu, tefsîrlerde ve fıkh kitâplarında yazılı değildir. Hattâ, (Harâmdan olan Cilbâb giyenin namâzı kabûl olmaz!) hadîs-i şerîfindeki (Cilbâb) kelimesine, (Kitâb-ül-fıkh-ı alel-mezâhib-il erbe’a)da kamîs, yanî uzun gömlek manâsı verilmiştir. (Müncid)de de, cilbâb, kamîs demektir diyor. (Câliyet-ül-ekdâr)ın son sahîfesinde de, (Ya Rabbî! Bize hikmetinin celâbîbini giydir) demektedir. Bu hadîs-i şerîf ve bu duâ, cilbâbı erkeklerin de kullandığını bildiriyor. Şâfi’î (El-envâr) kitâbının hâşiyesinde diyor ki, (Kadının namâzda, geniş, uzun entârî ve baş örtüsü ile örtünmesi ve elbisesinin üstüne kalın cilbâb örtmesi müstehabtır. Cilbâb, milhafe [ferâce, manto denilen] uzun, geniş entârî örtü veyâ baş örtüsü demektir). Âyet-i kerîmedeki cilbâb kelimesine, çarşaf diyerek, geniş ve uzun manto ile örtünmeği reddetmek, Kur’ân-ı kerîmi kendi re’yi, kendi görüşü ile, yanlış tefsîr etmek olur.

Şimdi zamân böyle. Zamâna uymadan olmuyor gibi sözler doğru değildir. Masonların yaydıkları yalanlardır. Komünistler, işkence yaparak, öldürerek müslümânları yok ediyor. Masonlar ise, yalan ve bozuk sözlerle okşayarak müslümânları dinden çıkarıyorlar. Mezhepsizler [zındıklar] de, islâmiyeti değiştiriyorlar. Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflere yanlış manâlar veriyorlar.]

27 - Zevcesinden izinsiz sefere, hattâ nâfile hacca gitmemelidir.

28 - Zevcesi namâz kılıyor ve kendisine itâat ediyorsa ve yabancı erkeklere açık saçık görünmüyorsa, ondan başka evlenmemelidir. Zîrâ, zevceleri arasında adâlet ve müsâvât yapmayanlar Cehenneme gideceklerdir. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: (İki zevcesi olup da, ikisine müsâvî bakmayan kimse, kıyâmet günü, mahşer meydânına yarı eğrilmiş olarak gelecektir).

29 - Zevceye, gamını, kederini, düşmanlarını, borçlarını söylememelidir.

30 - Ona, yanında ve olmadığı zamânlarda, hep hayr duâ etmeli, fenâ duâ etmemelidir. Çünkü, gece gündüz onun için çalışmaktadır. Onun ekmekçisi, aşçısı, terzisi ve hamâmcısı ve malının bekçisi ve yoldaşı ve mûnisi ve yârı ve nigârıdır.

(Kimyâ-i se’âdet) sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh” yüz kırk üçüncü sahîfesinde buyuruyor ki, (Erkeğin vazîfelerinden on ikincisi, zevcesini boşamamaktır. Allahü teâlâ, bütün mubâhlar [yanî izin verdiği şeyler] içinde yalnız, talâk vermeyi [yanî boşamayı] sevmez. Zarûret olmadıkça, birini incitmek câiz değildir).

Dînini bilen ve seven erkekler, her hareketinde islâmiyete uyarak, hem kendilerine, hem de âile ve akrabâlarına ve bütün mahlûklara hayrlı ve fâideli olur. Bunun için, kızını seven ve onun dünyâda ve âhırette mesût olmasını isteyen, onu açık sokağa çıkarmamalı, dîni ve ahlâkı bozan televizyonları, radyoları dinlemesine ve böyle olan sinemalara ve topluluklara gitmesine mâni’ olmalıdır. Müslümân olan kimse, kızını müslümân ve sâlih kimselere vermelidir. Mal ve apartman ve mevkı’ sâhibi değil, din ve ahlâk sâhibi dâmât aramalıdır. Kızını kâfire veren kimsenin kendisi de, kızı da kâfir olur. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki, (Bir kimse, kızını fâsığa [kötü kimseye] verirse, Allahü teâlânın emânetine hıyânet etmiş olur. Emânete hıyânet edenlerin gideceği yer, Cehennemdir). Bir hadîs-i şerîfte buyurdu ki, (Kızını fâsığa veren kimse, mel’ûndur). (Şir’a) şerhindeki hadîs-i şerîfte, (Şefâ’atime kavuşmak isteyen, kızını fâsığa vermesin!) buyuruldu. (Eşi’at-ül-lemeât)da, namâzı geciktirmemeli bâbındaki hadîs-i şerîfte, (Yâ Alî! Üç şeyi geciktirme! Namâzı evvel vaktinde kıl! Hâzırlanmış cenâzenin namâzını hemen kıl! Dul veyâ kızı küfvü isteyince, hemen evlendir!) Yanî namâzını kılan ve günâh işlemeyen ve nafakasını helâlden kazanan birini bulunca, hemen ona ver, buyurdu.

Sun’î İlkâh: (El-halâl vel-harâm)da diyor ki, (Erkeğin menîsini, bir tüp veyâ başka şey içinde, nikâhlı zevcesi olmayan yabancı bir kadının rahmine koyup, çocuk hâsıl olmasına, (Sun’î ilkâh) denir. Harâmdır. Çocuk, veled-i zinâ, piç olur).

Sual: Şer’î nikâhı bulunan bir âilenin çocuğu olmaz ise, (Sun’î ilkâh) ve (Tüp bebek) denilen üsûl ile, çocuk olmasına teşebbüs etmek câiz midir?
CEVAP
Bir erkekle kızın şer’î nikâh yaparak, Allahü teâlâdan çocuk talep etmelerini tergîb ve teşvîk buyuran hadîs-i şerîfler çoktur. Çocuğu olmayan zevceynin, Silsile-i aliyyeyi vâsıta yaparak, duâ etmeleri ve meşrû’ sebeplere teşebbüs etmeleri lâzımdır. Zevceynin menîleri alınıp, bir tüpe konuyor. Tüpte ilkâh vâkı’ olduktan sonra zevcenin rahmine konuyor. Buna (Sun’î ilkâh) ve (tüp bebek) deniyor. Bunun câiz olacağı anlaşılmaktadır. Ancak, buna zarûret olmadığı için, bu işi zevceynin kendilerinin yapmaları, tabîp, hemşîre, ebe gibi yabancıların, bunların avret mahallerini görmemeleri ve sun’î ilkâhın, nikâhsız olan erkekle kız arasında yapılmaması lâzımdır.

İletişimde başarılı olmak, karşımızdaki kişiyle daha anlayışlı bir şekilde iletişim kurmamızı sağlar. Bu nedenle, erkeklerle iletişim kurarken bu ipuçlarını göz önünde bulundurarak iletişimimizi daha etkili hale getirebiliriz.

Erkeklere İletişimde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Erkeklerle iletişim kurarken dikkat etmemiz gereken pek çok nokta vardır. İletişim, insanların birbirleriyle ilişkilerini sürdürebilmeleri ve etkili bir şekilde anlaşabilmeleri için hayati önem taşır. Erkeklerle iletişim kurarken ise özellikle ton kullanımı, anlaşılır bir dil kullanımı ve karşısındaki kişiye saygılı olmak gibi hususlara dikkat etmek gerekir.

Öncelikle, doğru ton kullanımı önemlidir. Erkeklerle konuşurken agresif, üzgün veya sinirli bir ton kullanmak, konuşmanın seyrini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, konuşmalarımızda kibar, sakin ve yapıcı bir ton kullanmaya özen göstermeliyiz. İletişimimizin karşı tarafın duygularını olumsuz etkilememesi için ton kullanımına dikkat etmek oldukça önemlidir.

Ayrıca, anlaşılır bir dil kullanmak da iletişimde dikkat edilmesi gereken bir başka noktadır. Erkekler, genellikle somut ve net bir dil kullanımını tercih ederler. Bu nedenle, anlatmak istediklerimizi açık ve net bir şekilde ifade etmeye özen göstermeliyiz. Aksi takdirde, konuşmalarımız karşı tarafa karmaşık veya belirsiz gelebilir ve anlaşılması zor olabilir.

Son olarak, erkeklerle iletişim kurarken karşısındaki kişiye saygılı olmak çok önemlidir. İletişimimizde, karşımızdaki kişiyi dinlemeli, fikirlerine saygı göstermeli ve onların görüşlerine açık olmalıyız. Ayrıca, tartışmalı konularda bile karşımızdaki kişinin duygularına saygı göstermek, ilişkimizi korumak için oldukça önemlidir.

1. Sınırları Belirlemek ve Saygı Göstermek

Erkeklerle iletişim kurarken sınırları belirlemek ve sınırlara saygı göstermek, sağlıklı bir iletişim için son derece önemlidir. İlişkilerde sınırların belirlenmesi, karşılıklı saygının ve anlayışın oluşmasına yardımcı olur. Bu nedenle, erkeklere nasıl davranacağımızı belirlerken, kendi sınırlarımızı belirlemek ve karşımızdaki erkeğin de sınırlarına saygı göstermek önemlidir.

Öncelikle, kendi sınırlarımızı belirlemek gerekiyor. İlişkilerde sınırlar, kişisel alanımızı ve değerlerimizi korumamıza yardımcı olur. Bu nedenle, erkeklerle iletişim kurarken kendimize ait sınırları belirlemeli ve bu sınırları korumalıyız. Örneğin, kişisel alanımızın ihlal edilmesine izin vermemeli, duygusal manipülasyona maruz kalmamalı ve sözlü veya fiziksel tacize maruz kalmamalıyız. Kendimize ait sınırları belirlemek, özgüvenimizi artırır ve kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar.

Diğer yandan, karşımızdaki erkeğin sınırlarına da saygı göstermek önemlidir. Her insanın kendine özgü sınırları vardır ve bu sınırlara saygı göstermek, diğer insanlarla sağlıklı bir şekilde iletişim kurmamızı sağlar. Örneğin, bir erkek arkadaşımızın kişisel alanına saygı göstermek, onun güvenini kazanmamızı sağlar ve daha iyi bir ilişki kurmamızı sağlar. Bu nedenle, karşımızdaki erkeğin sınırlarını öğrenmek ve bu sınırlara saygı göstermek, iletişimimizin kalitesini artırır.

2. Anlayış Göstermek

Erkeklerle iletişim kurarken empati ve anlayış göstermek, sağlıklı bir ilişki için son derece önemlidir. Empati, karşımızdaki insanın duygularını anlayabilmek ve kendimizi onun yerine koyabilmek anlamına gelir. Anlayış ise, karşımızdaki insanın durumunu ve düşüncelerini anlayarak onunla sağlıklı bir şekilde iletişim kurabilmeyi ifade eder. Bu nedenle, erkeklere nasıl davranacağımızı belirlerken, empati ve anlayış göstermek önemlidir.

Empati göstermek, erkeklerle iletişim kurarken karşımızdaki kişinin duygularını anlamamıza yardımcı olur. Empati sayesinde, erkek arkadaşımızın veya iş arkadaşımızın neden üzgün veya stresli olduğunu anlayabiliriz. Böylece, onunla daha sağlıklı bir şekilde iletişim kurabilir ve sorunlarını anlamak için çözümler önermek yerine sadece dinleyebiliriz. Empati göstermek, karşımızdaki erkeğin bize güvenmesini sağlar ve daha iyi bir ilişki kurmamıza yardımcı olur.

Anlayış göstermek ise, erkeklerle iletişim kurarken onların durumunu ve düşüncelerini anlamamıza yardımcı olur. Erkeklerin yaşadığı sorunlar ve zorluklar, kadınlarınkinden farklı olabilir. Ancak, onların ne tür zorluklarla karşı karşıya olduğunu anlamak ve onlara karşı anlayışlı davranmak, daha sağlıklı bir iletişim için gereklidir. Örneğin, iş arkadaşımızın yoğun bir çalışma temposu nedeniyle stres yaşadığını anlayarak, ona yardımcı olmak veya stresini azaltacak öneriler sunmak, onunla daha iyi bir iletişim kurmamızı sağlar.

3. Eşitlik ve Saygınlık İlkesi

Erkeklerle olan ilişkilerimizde eşitlik ve saygınlık ilkesine uygun davranmak, sağlıklı bir iletişim için önemlidir. Eşitlik ilkesi, insanların doğuştan sahip oldukları haklarının eşit olduğunu kabul eder ve toplumsal cinsiyet ayrımcılığına karşı durur. Saygınlık ilkesi ise, karşımızdaki kişinin fikirlerine, duygularına ve haklarına saygı göstermemizi gerektirir. Bu nedenle, erkeklere nasıl davranacağımızı belirlerken, eşitlik ve saygınlık ilkesine uygun davranmak önemlidir.

Eşitlik ilkesi, kadın-erkek ilişkilerinde çok önemlidir. Kadınlar ve erkekler arasındaki eşitsizlik, toplumun çoğu kesiminde hala varlığını sürdürmektedir. Bu nedenle, erkeklerle olan ilişkilerimizde, eşit haklara saygı duymak ve herhangi bir ayrımcılık yapmamak gerekmektedir. Örneğin, iş hayatında erkeklerle aynı işi yapıyor olsak bile, aynı ücreti almayı hak ediyoruz ve bu haklarımızın savunucusu olmalıyız. Aynı şekilde, karşımızdaki erkeğin düşüncelerine ve fikirlerine saygı duymak, onunla eşit bir şekilde iletişim kurmak da önemlidir.

Saygınlık ilkesi ise, karşımızdaki erkeğin fikirlerine, duygularına ve haklarına saygı göstermemizi gerektirir. Bu ilke, karşımızdaki kişiye insan olarak değer verdiğimizi gösterir. Karşımızdaki erkeğin düşüncelerini ve fikirlerini dinlemek, onun duygularına saygı göstermek, onunla sağlıklı bir ilişki kurmak için gereklidir. Ayrıca, karşımızdaki erkeğin kişisel alanına saygı göstermek de önemlidir. Onun sınırlarına ve özel hayatına müdahale etmek yerine, sınırlarını kabul etmek ve ona özel hayatına saygı göstermek, sağlıklı bir ilişki kurmak için gereklidir.

Erkeklerle İletişimde Püf Noktalar

Erkeklerle olan ilişkilerimizde, bazı püf noktalarına dikkat etmek, sağlıklı bir iletişim kurmamızı sağlayabilir. Bu noktalara dikkat etmek, erkeklerle daha iyi anlaşmamızı ve daha sağlıklı bir ilişki kurmamızı sağlayabilir. İşte, erkeklerle ilişkilerde dikkat etmemiz gereken püf noktaları:

Empati kurun

Erkeklerin düşünce yapısı, kadınlarınkine göre farklıdır. Bu nedenle, erkeklerin neler hissettiğini anlamak için empati kurmak önemlidir. Onların düşüncelerine saygı göstermek ve anlamaya çalışmak, onlarla daha sağlıklı bir ilişki kurmamıza yardımcı olabilir.

Sınırlara saygı gösterin

Her insanın kişisel alanı ve sınırları vardır. Bu sınırlara saygı göstermek, erkeklerle ilişkimizi daha sağlıklı hale getirebilir. Onların özel hayatlarına müdahale etmemek ve sınırlarını kabul etmek, onlarla güvenli bir ortamda iletişim kurmamıza yardımcı olabilir.

Dürüst olun

Erkekler dürüstlüğe çok önem verirler. Bu nedenle, onlarla ilişkilerimizde dürüst ve açık olmak, güvenilirliğimizi artırabilir. Dürüstlük, ilişkilerimizin temel taşıdır ve erkeklerle olan ilişkilerimizde de bu ilkeyi unutmamalıyız.

Sabırlı olun

Erkekler genellikle kadınlardan farklı bir hızda düşünürler. Bu nedenle, onlarla ilişkilerimizde sabırlı olmak önemlidir. İletişim kurarken, onların düşüncelerine zaman tanımak ve sakin kalmak, iletişimimizin daha sağlıklı olmasını sağlayabilir.

Sadece dinleyin

Erkeklerin genellikle sorunlarını çözmek için çözüm önerilerine ihtiyacı yoktur. Bazı durumlarda, sadece dinlemek ve anlamaya çalışmak, onlarla daha sağlıklı bir ilişki kurmamıza yardımcı olabilir. Onların sorunlarını anlamaya çalışmak ve onlarla empati kurmak, ilişkilerimizin güçlenmesine yardımcı olabilir.

Erkeklere nasıl davranmalıyım?

Erkeklere nasıl davranacağınız, karşınızdaki kişinin kişiliğine, kültürel ve sosyal arka planına ve ilişkinizin türüne bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, erkeklere saygı göstermek, samimi olmak, dürüst olmak, empati kurmak, hoşgörülü olmak ve iyi iletişim kurmak önemlidir.

Erkeklerin hoşlanmayacağı davranışlar nelerdir?

Erkeklerin hoşlanmayacağı davranışlar, genellikle kadınların da hoşlanmayacağı davranışlarla aynıdır. Örneğin, kaba, saldırgan veya aşağılayıcı davranışlar hoş karşılanmaz. Ayrıca, erkeklerin kişisel alanına saygı göstermek, sır saklamak veya güvenilir olmak gibi davranışlar da önemlidir.

Erkeklerle iletişim kurarken nelere dikkat etmeliyim?

Erkeklerle iletişim kurarken, açık ve net olmaya özen gösterin. Onların düşüncelerine ve fikirlerine saygı gösterin ve dinleyin. Ayrıca, konuşmanızda doğrudan olun ve açık bir şekilde ifade edin. Empati kurmaya çalışın ve onların bakış açısını anlamaya çalışın.

Erkeklerle flört ederken nasıl davranmalıyım?

Erkeklerle flört ederken, kendinize güvenli bir şekilde davranın ve samimi olun. İyi bir dinleyici olun ve onların ilgisini çekebilecek konularda konuşun. Ayrıca, karşı tarafın kişisel alanına saygı gösterin ve onların rahatsız olabilecek davranışlardan kaçının.

Erkeklerin sevmediği kadın davranışları nelerdir?

Erkeklerin sevmediği kadın davranışları, genellikle kişisel tercihlere ve ilgi alanlarına bağlıdır. Ancak, aşırı kıskançlık, güven eksikliği, sürekli eleştiri, sürekli ısrar veya baskı yapma, sürekli sahiplenme veya kontrol etme gibi davranışlar hoş karşılanmaz.

Mühim Tenbîh: Aşağıdaki 30 madde içerisinde aile hayatına âid bilgiler olduğundan, İslâm âlimleri bu bilgilerin yalnız olarak okunmasını buyurmuşlardır !..

ERKEĞİN KADINA KARŞI OLAN VAZÎFELERİ

Erkeğin kadına karşı olan vazîfeleriniden (Ma’rifetnâme) kitâbında olanı aynen aşağıda bildiriyoruz:

Ey azîz! Erkeğin zevcesi ile görüşmesinde, otuz şeyi yapması lâzımdır:

1 — Ona karşı her zemân, güzel huylu olmalıdır. [Allahü teâlâ iyi huylu olanları sever. Huysuzları sevmez. Bir insanı incitmek harâmdır. İşkence yapanın evlenmesi harâmdır.]

2 — Ona karşı her zemân, yumuşak davranmalıdır.

Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki, (Müslimânların en iyisi, en fâidelisi, zevcesine karşı iyi ve fâideli olandır).

3 — Eve gelince zevceye selâm vermeli, [ya’nî selâmün aleyküm demeli] ve nasılsın? diye hâtırını sormalıdır.

4 — Onu tenhâda neş’eli görünce saçlarını tutup, okşamalı, gülerek, bûs etmeli ve sarılmalıdır.

5 — Tenhâda üzüntülü görünce, onu çok sevdiğini, acıdığını söyleyip hâlini sormalı, tatlı şeyler söylemelidir.

6 — Yapamıyacağı şeyleri bile söz vererek gönlünü almalıdır. Çünki o, evinde kapalı, başkalarından ümmîdsiz ve yalnız kendisine alışmış olan dostu, dert ortağı, ekmek vericisi, kendini neş’elendiricisi, çocuklarını yetişdiricisi ve ihtiyâclarını gidericisidir.

7 — Çocukları terbiyede, ona yardım etmelidir. Çünki, bebek, anasına, gece gündüz ağlayıp, hiç râhat vermez. Onu insâfsızca üzen bir alacaklıdır. O hâlde, ona imdâd edene, Allahü teâlâ yardım eder.

8 — Zevcesine, memleketde âdet olan elbisenin, çamaşırın en kıymetlisini giydirmelidir. Ev içinde, her istediği, güzel şeyleri giydirmelidir. Sokağa çıkarken, bunları da örtmeli, yabancıya göstermemelidir.

9 — İyi şeyler yidirmelidir. Zengin ise, halâl olan herşeyi almalıdır. Ona geniş, kullanışlı, sıhhî ve islâm hanımına yakışan elbise ve nefîs ta’âm te’mîn etmeği, kendine borc bilmelidir. [İmâm-ı Gazâlî “rahmetullahi aleyh” (Kimyâ-i se’âdet)in yüzkırkbirinci sahîfesinde diyor ki, (Zevcenin nafakasını sıkmamalı, isrâf da etmemelidir. Âilenin nafakasına verilen paranın sevâbı, sadaka sevâbından dahâ çokdur. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: (Gazâ için sarf edilen, köle âzâd etmek için, fakîre sadaka vermek için ve evindekilerin nafakası için sarf edilen altınların en üstünü ve sevâbı çok olanı, evin nafakasına verilen altının sevâbıdır.) İbnî Sîrîn “rahmetullahi teâlâ aleyh” buyuruyor ki, (Hiç olmazsa haftada bir kerre tatlı yidirmelidir.) Nafaka te’mininden âciz olanın evlenmesi harâmdır. Yemeği yalnız yimemelidir. Çoluk çocukla yimek sevâbdır. En mühim şey, nafakayı halâlden kazanıp, halâlden yidirmekdir).]

10 — Zevcesini döğmemelidir. (Dürr-ül-muhtâr) üçüncü cild, yüzseksensekizinci sahîfedeki suçlardan birini işlerse, onu ta’zîr etmesi, edeblendirmesi câiz olur ise de, yine vâcib olmaz.

[Ba’zı kimseler, Nisâ sûresi otuzüçüncü âyetinde, kadınların döğülmesi emr olunuyor diyorlar. Hâlbuki, bu âyet-i kerîmede meâlen, (Erkekler, kadınlar üzerine hâkimdirler. Çünki, Allahü teâlâ, ba’zı kullarını ba’zısından üstün yaratmışdır. Hem de, erkekler, kendi mallarını, onlar için harc ederler. Kadınların iyileri, Allahü teâlâya itâ’at eder ve zevclerinin haklarını gözetirler. Zevcleri hâzır olmadıkları zemân, onların nâmûslarını ve mallarını, Allahın yardımı ile korurlar. Hıyânet etmesinden korkduğunuz kadınlara, zevc haklarını öğretin ve tatlı sözlerle nasîhat edin! Onları yatağınızdan ayırın. Yine uslanmaz iseler, hafîf döğün! Uslanırlarsa, onları üzecek şey yapmayın!) buyuruluyor. Görülüyor ki, mala ve nâmûsa hıyânet etmiyen kadınları döğmek değil, onları hiçbir sûretle üzmek câiz değildir. Hâin olanları da, yumruksuz açık el ile veyâ düğümsüz açık mendil ile hafîf vurarak islâh etmeğe izn verilmişdir. Nâmûsa ve mala hiyânet edenlere, her hükûmet, her kanûn, ağır cezâ yapmakdadır. İslâmiyyet, kadınlara, çok kıymet verdiği, çok acıdığı için, hâin olanlarını kanûn pençesine düşürmeden önce, hafîf vurmakla islâh edilmelerinin de tecribe olunmasını emr etmekdedir.

Bir hadîs-i şerîfde buyuruldu ki, (Bir erkek, zevcesini döğerse, kıyâmetde ben onun da’vâcısı olurum). Dünyâ işlerindeki kusûru için, döğmek şöyle dursun, acı, sert bile söylememelidir.

Kadınların kalbleri ince, nâzik ve hislerine tâbi’ olduğundan, birbirlerine hased edenleri çokdur. Bu bakımdan, bilhâssa yeni evliler, uyanık olmalı, ana, kız kardeş ve başka kadınların, zevcesini çekişdirmelerine aldanmamalı, böyle şeyler söylenmesine fırsat vermemelidir. Böyle sözlere uyarak zevcesini incitmekden çok çekinmelidir.

Anası ve kız kardeşleri için zevcesinin söylediklerine karşı da uyanık olmalı. Anaya eziyyet olunmasına hiçbir sûretle göz yummamalıdır. Anasına, kendisi, zevcesi ve çocukları, herhâlde saygı göstermelidir. Ana babaya, kayın vâlide ve kayın pedere hurmet, hizmet edilmesi birinci vazîfe olmalıdır. Büyüklerin rızâsını, düâsını almağa çalışmalı, hayr düâlarını, büyük kazanc bilmelidir].

11 — Allahü teâlânın emrlerini yapmak husûsunda olan kusûru için, bir günden çok dargın durmamalıdır.

12 — Zevcesinin huysuzluklarını yumuşak karşılamalıdır. Çünki, kadınlar iğri kaburga kemiğinden yaratılmışdır. Aklları ve dinleri erkeklerden azdır. Erkeğe emânet olunmuşlardır. Gülerek, tatlılıkla geçinmek için alınmışlardır.

[Aklı olan zevc ve zevce, birbirlerini üzmezler. Hayât arkadaşını üzmek, incitmek, ahmaklık alâmetidir. Zâlim, huysuz kimsenin hayât arkadaşı devâmlı üzülerek a’sâbı bozulur. Sinir hastası olur. Sinirler bozulunca, çeşidli hastalıklar hâsıl olur. Hayât arkadaşı hasta olan bir eş, mahv olmuşdur. Se’âdeti sona ermişdir. Eşinin hizmetinden, yardımlarından mahrûm kalmışdır. Ömrü, onun dertlerini dinlemekle, ona doktor aramakla, ona, alışmamış olduğu hizmetleri yapmakla geçer. Bütün bu felâketlere, bitmiyen sıkıntılara kendi huysuzluğu sebeb olmuşdur. Dizlerini döğmekde ise de, ne yazık ki, bu pişmânlığının fâidesi yokdur. O hâlde, ey müslimân! Hayât arkadaşına yapacağın huysuzlukların, işkencelerin zararlarının kendine de olacağını düşün! Ona karşı, hep güler yüzlü, tatlı dilli olmağa çalış! Bunu yapabilirsen, rahât ve huzûr içinde yaşar, Rabbinin rızâsını da kazanırsın!]

13 — Zevcesinin ahlâkında bir değişiklik görürse, kabâhati kendinde bulup, ben iyi olsaydım, o da böyle olmazdı, diye düşünmelidir. Evliyâdan birinin zevcesi, huysuz idi. Buna hep sabr eder, soranlara derdi ki, eğer onu boşarsam, ona sabr edemiyen biri alır da, ikisinin birden felâkete düşmelerinden korkarım. Büyükler “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” buyurmuş ki, (Bir kimse âilesinin huysuzluğuna sabr ederse, altı şey, ziyândan kurtulur: Çocuk dayakdan, tabak bardak, kırılmakdan, ahırdakiler döğülmekden, kedi sövülmekden, müsâfir gücendirilmekden, elbise yırtılmakdan kurtulur). Bunlar, (Şir’at-ül-islâm)da da yazılıdır.

14 — Ehli kızınca, susmalıdır. Böylece kadın, pişmân olup, özr dilemeğe başlar. Çünki o, za’îfdir. Susunca mağlûb olur.

15 — Ehlinin iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona düâ etmeli ve Allahü teâlâya şükr etmelidir. Çünki, uygun bir kadın büyük ni’metdir.

16 — Zevcesi ile öyle olmalıdır ki, zevcim beni herkesden çok seviyor, bilsin.

17 — Bakkal, kasab, çarşı, pazar işlerini aslâ ona bırakmamalı, evin idâresinde onun fikrini sormalı, dışardaki, büyük işleri söyliyerek, onu üzmemelidir.

18 — Zevcesinin câhilce hareketleri için dâimâ uyanık bulunmalıdır. Çünki, Âdem babamız “aleyhissalâtü vesselâm”, ehli, Havvâ anamızın da’veti üzerine, yanlış iş işledi.

19 — Zevcesinin, günâh olmıyan kusûrlarını görmemezlikden gelmelidir. Günâh iş ve sözden vazgeçmesini ve nemâza, oruca ve gusl abdesti almağa devâm etmesini tatlı ve yumuşak sözlerle nasîhat etmelidir. Kıymetli elbise ve zînet eşyâsı alacağını va’d ederek ibâdetleri yapdırmalı, günâhlarını önlemelidir.

20 — Zevcesinin ayblarını, sırlarını, herkesden gizlemelidir.

21 — Zevcesine latîfe, şaka söylemeli ve kadın gibi olup, oyunlar yapmalıdır. Nitekim, Allahü teâlânın sevgilisi “sallallahü aleyhi ve sellem”, ezvâc-ı mütahherasına karşı, insanların en zarîfi idi. Hattâ bir kerre Âişe “radıyallahü anhâ” ile yarış etdi. Âişe vâldemiz geçdi. Bir dahâ yarış etdiklerinde, Server-i âlem “sallallahü aleyhi ve sellem” geçdi. Müslimânın ehli ile oynaması, boş ve günâh değildir, sevâbdır.

İbni Âbidîn beşinci cild, cü sahîfede diyor ki, (Lu’b, la’ib, lehv ve abes, hepsi oyun ile vakt geçirmekdir. Nerd, ya’nî tavla oynamak, satranc, ondört taş oynamak ve bütün çalgıları çalmak ve dinlemek, raks, dans etmek, hokkabazlık, şaklabanlık etmek, başkaları ile alay etmek, el çırpmak, hep oyun olup, tahrîmen mekrûhdurlar. Devâmlı yapılırsa veyâ farzları yapmağa mâni’ olurlarsa ve kumâr ile yapılırsa, sözbirliği ile harâm olurlar. Def ve kaval, ney çalmak ve dinlemek de böyledir. Hadîs-i şerîfde, (Her dürlü lehv harâmdır. Yalnız, zevce ile oynamak, at ve silâh ile ta’lîm, yarış yapmak câizdir) buyuruldu. Harbe hâzırlanmak için, güreş câizdir). Futbol oynamak, çeşidli bakımlardan harâm olmakdadır.

22 — Zevcesini cadde üstünde, parklara, oyun yerlerine, spor sâhalarına, mekteblere karşı olan evlerde oturtmamalı, yabancı erkekleri görmesine, onlarla konuşmasına sebeb olmamalıdır. Mescide yakın ve sâlih müslimân komşular arasında oturtmalıdır. [ ci maddeye bakınız!] Sâlih komşular, bunların birbirlerine zulm, işkence yapmalarına mâni’ olurlar. Nasîhat ederler. Yardımlarına koşarlar. Mahkemede, haklı olana şâhidlik yaparlar. Böyle mahalleye, böyle şehre hicret etmek vâcibdir. Müslimânlar, âilesini, iyi havalarda, çayırlara, su kenârlarına, harâm bulunmıyan, kalabalık olmıyan yerlere götürerek gezdirmeli, hava aldırmalıdır. Ta’til günlerinde, kalabalık zemânlarda gezdirmemelidir. Fısk meclislerine götürmemelidir. Birinci kısmda, ellisekizinci madde sonuna bakınız!

23 — Zevcesini, islâmiyyetin yasak etdiği şeklde tahsîle, vazîfeye, fitneye sebeb olan yerlere göndermemelidir. (Behcet-ül-fetâvâ) sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh” diyor ki, (Kadınlar câmi’de, erkeklere verilen va’zı dinlemeğe gelirlerse, vazîfelilerin bunları men’ etmesi lâzım olur). [Mevlid dinlemeğe gelmeleri de böyledir.]

(Hadîka)da, bütün bedenle yapılan günâhların otuzikincisinde diyor ki: Hür olan kadının, yanında zevci veyâ ebedî mahremlerinden biri olmadan yüzdört kilometre uzağa gitmesi harâmdır. Kadınlar çok olsa da harâmdır. Yâ Resûlallah, zevcem hacca gidiyor denildikde, (Sen de berâber git!) buyurdu. (Mahrem) demek, kadınla evlenmeleri ebedî harâm olan, soydan, sütden veyâ nikâhdan akrabâları demekdir. Kız kardeşin, teyzenin, halanın zevcleri mahrem değildirler. Çünki bu kadın, bunlarla evlenebilir. Birinci kısm, ellisekizinci maddeye bakınız! Zimmî mahremi de, müslimân mahremi gibidir. Fâsık olan [kötü kimse olan], emîn olmıyan ve bâlig olmamış küçük mahremi ile gitmesi câiz değildir. Bâlig olmamış gösterişli kızlar da, kadın gibidirler. Kadınların mahremsiz olarak sefere gitmelerinin harâm olduğunu hanefî âlimleri sözbirliği ile bildirmişlerdir. Şâfi’î mezhebinde emîn olunan kadınların toplu olarak mahremsiz, yalnız hacca gitmeleri câizdir. Yanlarında hiçbir erkeğin bulunmaması ve fitne çıkmamasından emîn olmaları lâzımdır. [Hanefî mezhebinde olan kadınların Şâfi’î mezhebini taklîd ederek mahremsiz hacca gitmeleri câiz değildir. Bir hanefînin Şâfi’î mezhebini taklîd etmesi, ancak bir farzı yaparken veyâ harâmdan sakınırken karşılaşdığı haracdan, sıkıntıdan kurtulması için câiz olur. Câiz olduğu zemân da, taklîd edilen mezhebin bütün şartlarına uymak lâzım olur. Haccın hepsini Şâfi’î mezhebine göre yapmaları lâzım olur. Çünki, bir ibâdeti yaparken, harac [sıkıntı] yok iken, iki mezhebi karışdırmak (Telfîk) olur. Müleffikın ibâdeti sahîh olmaz. Bâtıl olur.] (Hadîka)dan terceme temâm oldu.

24 — Zevcesine Kur’ân-ı kerîm okumasını, farzlardan, harâmlardan, ona lâzım olanları öğretmelidir. [Hakîkat Kitâbevinin kitâblarını eve getirip, okumasını te’mîn etmelidir.] Allahü teâlânın emrlerini ve yasaklarını bilmiyen fâsık [kötü kimse] ve zevcesine ve çocuklarına öğretmiyen, Cehennemde azâb çekecekdir.

25 — Ehlinden iznsiz, nutfeyi ondan azl etmemeli ve muvâka’ada, o râhatlanmayınca ferâgat etmemelidir. İbni Âbidîn “rahime-hullahü teâlâ” nikâhda kısmeti anlatırken diyor ki, (Bir kerre cimâ’ ile zevcenin hakkı ödenmiş olur. Tekrârlamak diyâneten vâcibdir. Kadâen vâcib olmaz. Ya’nî kadın, hâkime mürâceat edemez. Tekrârını taleb etmek zevcenin de hakkı olup, taleb edince zevc üzerine vâcib olur. Bu husûsda zemân ve adet bildirilmedi). İfrâtı bedene, tefrîti rûha zarar verir. Dört geceden fazla boş bırakmamalı, denildi. Hayz hâlinde, ya’nî âdet zemânında, ona tekarrüb, ya’nî yaklaşmak harâmdır. Büyük günâhdır. Âdet (regle) on günden sonra kesilirse, gusl etmese bile, muvâka’a câiz olur. On günden önce, fekat âdet temâm olunca, kesilirse, gusl etdikden veyâ bir nemâz vakti geçdikden sonra câiz olur. On günden ve âdetden önce kesilirse, gusl etse dahî, âdeti olan günler temâm oluncıya kadar, âilesi ile cimâ’ câiz olmaz. Fekat, bu zemân içinde, nemâz kılması ve oruc tutması lâzımdır. Birinci kısmda, ellidördüncü maddeye bakınız!

26 — Zevce, yalnız evde zevcine karşı süslenip, başka kimselere süslenmemelidir. Zevcesi ve kızları açık gezen erkekler, onlarla birlikde Cehenneme gidecek, çok acı azâb çekeceklerdir.

(Halebî-yi kebîr)de diyor ki, (Hür kadının avuç içinden ve yüzünden ve ayaklarından başka bütün vücûdü avretdir. Çünki, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Kadın avretdir. Açık olarak çıkarsa, şeytân gözlerini çok açarak ona bakar) buyurdu. Ayaklarına avret diyenler de oldu. Nûr sûresindeki âyet-i kerîmede meâlen, (Müslimân kadınlar, zînetlerini göstermesinler! İş yaparken zarûrî açılanlar günâh olmaz. Baş örtülerini yakalarına kadar örtsünler [Böylece, saçları, kulakları ve göğüsleri iyi örtülsün]) buyuruluyor. Âyet-i kerîmede (Zînet), ya’nî (süs)leri örtsünler demek, zînet takılan, süslenen yerlerinizi örtün demekdir. Açılması günâh olmıyan zînet yerlerinin, yüz ile el olduğunu, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” bildirdi. Yine bu sûrede, (Kadınlar ayaklarını yere vurarak yürümesinler ki, ayaklarındaki örtülü zînetlerin sesleri işitilmesin) buyuruldu. Ayakların avret olduğu buradan anlaşılmakdadır). Kadınların örtünmeleri Kur’ân-ı kerîmde emr olundu. Bunu kıskanc olan ba’zı kocalar söylemişdir demek doğru değildir. Böyle sözler, din câhillerinin, hattâ din düşmanlarının, müslimân kadınlarını aldatmak için yapdıkları çirkin iftirâlardır. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde herşeyi açıkca bildirmedi ki, din düşmanlarının bu iftirâlarının bir değeri olsun. Beş vakt nemâzın kaç rek’at oldukları, her rek’atda kaç secdenin farz olduğu ve dahâ nice farzlar Kur’ân-ı kerîmde açıkca bildirilmedi. Bu farzları açık olarak, Peygamberimiz bildirmişdir. Peygamberimizin bildirdiği farzlar ve harâmlar da, Kur’ân-ı kerîmde açıkca bildirilen farzlar, harâmlar gibi kıymetlidirler. Bunlara da inanmıyan, kabûl etmiyen dinden çıkar, kâfir olur. Çünki, Kur’ân-ı kerîmin onyedi yerinde meâl-i şerîfleri, (Allahı seviyorsanız bana tâbi’ olunuz! Bana tâbi’ olanları Allahü teâlâ sever) ve (Allaha ve Resûle itâ’at ediniz. İtâ’at etmezseniz, Allah kâfirleri elbet sevmez) olan âyet-i kerîmeler vardır. Bu onyedi âyet-i kerîme, (Hadîka)da ve (Berîka)da uzun yazılıdır. (Mecma’ul-enhür)deki hadîs-i şerîfde, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Hür kadının, yüzünden ve iki eli ayasından başka, bütün bedeni avretdir) buyurdu. Avret yeri açık olarak erkeklerin yanına çıkmak ve başkasının avret yerine şehvetsiz bile bakmak harâmdır. Yabancı kadının yüzüne de şehvet ile bakmak harâmdır. Hadîs-i şerîfde, (Kadının neresine olursa olsun, şehvet ile bakan kimsenin gözlerine kıyâmet günü erimiş kurşun dökülecek, sonra Cehenneme atılacakdır) buyuruldu. Yabancı genç kadının elini, yüzünü el ile, şehvetsiz bile tutmak harâmdır. Hadîs-i şerîfde, (Yabancı genc kadının elini tutan kimsenin eline kıyâmet günü ateş doldurulacakdır) buyuruldu. (Zevâcir)deki hadîs-i şerîflerde, (Zevcinin evinden başka yerde başını açan kadın, Rabbi ile kendi arasındaki perdeyi yırtmış olur) ve (Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, hamâma gitmesin ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, zevcesini hamâma göndermesin ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, şerâb içmesin ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, şerâb içilen sofrada oturmasın ve Allaha ve Kıyâmet gününe inanan, yabancı bir kadınla, yalnız kalıp halvet etmesin) ve (Âhır zemânda ümmetimin erkeklerinin, avret yerleri örtülü olarak da hamâma gitmeleri harâm olur. Çünki, orada avret mahalleri açık olanlar da bulunur. Avret yerlerini açanlara ve başkasının avret yerine bakanlara, Allah la’net eylesin!) ve (Göbekle dizkapağı arası avretdir) buyurdu. Hanefî mezhebinde, erkeğin dizi avretdir. Açması harâmdır. Şâfi’îde diz avret değildir. Mâlikî ve Hanbelî mezheblerinde, göbek de, diz de avret değildir. Bu iki mezhebde yalnız sev’eteyn avretdir. Bu hadîs-i şerîfler karşısında, müslimân hanımlarının örtünmeleri, çıplakların bulundukları yerlere gitmemeleri lâzımdır. [Müslimânların, apartman katlarında oturmayıp, bağçe içinde müstekıl evlerde oturmaları ve evlerindeki banyolarda yıkanmaları muvâfıkdır. Müslimân erkekler, toplu olarak, çıplakların bulunmadıkları tenhâ sâhillerde denize girer. Hanefî ve Şâfi’î mezhebinde olan erkeğin, gusl abdesti almak için veyâ nafakasını, hakkını kurtarmak için veyâ fitne çıkmasını önlemek için, sıkışık durumda kalınca, diğer iki mezhebi taklîd ederek dizlerini, uyluklarını örtmemesi câiz olur. Fekat sıkışık hâl geçince, bir dakîka bile açık kalması harâm olur. Kadınların sıkışık durumda, mezheb taklîd ederek, hiçbir yerlerini açmaları mümkin değildir. Çünki, dört mezhebde de, kadınların her yerlerini örtmeleri lâzımdır. Kadınları sıkışık duruma düşürecek sebeb de yokdur.

(Tefsîr-i Mazherî) sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, Nûr sûresinin tefsîrinde diyor ki, (Kadın ancak zarûret olduğu zemân ve başı, saçları, boynu ve bütün bedeni örtülü olarak sokağa çıkmalıdır. Kadının sokağa çıkması için zarûret, ihtiyâc maddelerini alacak ve dînini öğretecek kimsesi bulunmamakdır. Baş örtüsü ile yüzünü de örterek ve bedenini örtecek her şeklde kumaş ile örtünerek çıkması câizdir. Burada, yüzünü kelimesi, başını demekdir. Çünki, yüzü açık çıkması, dört mezhebde de câizdir). Buradan anlaşılıyor ki, Osmânlı devletinin son zemânlarında kadınların örtündükleri çarşaf ile örtünmeleri şart değildir. Geniş ve dizden aşağı uzun manto, çorab ve baş örtüsü ile örtünmeleri de câizdir. Yüzaltmışbeşinci sahîfeye bakınız! İmâm-ı Rabbânî “rahmetullahi aleyh”, birinci cildin, üçyüzonüçüncü mektûbunda, (Bütün arab memleketlerinde, pîrâhen, ya’nî kamîs, ya’nî antârî denilen uzun gömlek giyen erkeklerin de, kadınların da çok olduğunu, kadın gömleklerinin yakası kapalı, erkek elbisesinin önü açık, kamîs olduğunu) yazmakdadır. Ahzâb sûresi, kadınların (Celâbîb)lerinden ba’zısı ile örtünmelerini emr etmekdedir. Celâbîb, cilbâblar demekdir. Ebüssü’ûd efendi tefsîrinde diyor ki, (Cilbâb, baş örtüsünden dahâ geniş ve gömlekden kısa olan örtüdür. Kadınlar bununla başlarını örterler. Yüzü ve bedeni örten her örtüye de denir). Türkçe (Tibyân) tefsîri sâhibi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, buna Milhafe, ya’nî dışa giyilen örtü diyor. (Mevâkib) tefsîrinde de ve (Lugat-ı Nâcî)de (câr, ya’nî ferâce uzun gömlek) olduğu yazılıdır ki, manto demekdirler. Bunun iki parçadan yapılmış çarşaf demek olduğu ve kadınların yalnız bu çarşafı giymeleri lâzım olduğu, tefsîrlerde ve fıkh kitâblarında yazılı değildir. Hattâ, (Harâmdan olan Cilbâb giyenin nemâzı kabûl olmaz!) hadîs-i şerîfindeki (Cilbâb) kelimesine, (Kitâb-ül-fıkh-ı alel-mezâhib-il erbe’a)da kamîs, ya’nî uzun gömlek ma’nâsı verilmişdir. (Müncid)de de, cilbâb, kamîs demekdir diyor. (Câliyet-ül-ekdâr)ın son sahîfesinde de, (Ya Rabbî! Bize hikmetinin celâbîbini giydir) demekdedir. Bu hadîs-i şerîf ve bu düâ, cilbâbı erkeklerin de kullandığını bildiriyor. Şâfi’î (El-envâr) kitâbının hâşiyesinde diyor ki, (Kadının nemâzda, geniş, uzun antârî ve baş örtüsü ile örtünmesi ve elbisesinin üstüne kalın cilbâb örtmesi müstehabdır. Cilbâb, milhafe [ferâce, manto denilen] uzun, geniş antârî örtü veyâ baş örtüsü demekdir). Âyet-i kerîmedeki cilbâb kelimesine, çarşaf diyerek, geniş ve uzun manto ile örtünmeği red etmek, Kur’ân-ı kerîmi kendi re’yi, kendi görüşü ile, yanlış tefsîr etmek olur.

Şimdi zemân böyle. Zemâna uymadan olmıyor gibi sözler doğru değildir. Masonların yaydıkları yalanlardır. Komünistler, işkence yaparak, öldürerek müslimânları yok ediyor. Masonlar ise, yalan ve bozuk sözlerle okşıyarak müslimânları dinden çıkarıyorlar. Mezhebsizler [zındıklar] de, islâmiyyeti değişdiriyorlar. Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflere yanlış ma’nâlar veriyorlar.]

27 — Zevcesinden iznsiz sefere, hattâ nâfile hacca gitmemelidir.

28 — Zevcesi nemâz kılıyor ve kendisine itâ’at ediyorsa ve yabancı erkeklere açık saçık görünmiyorsa, ondan başka evlenmemelidir. Zîrâ, zevceleri arasında adâlet ve müsâvât yapmıyanlar Cehenneme gideceklerdir. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: (İki zevcesi olup da, ikisine müsâvî bakmıyan kimse, kıyâmet günü, mahşer meydânına yarı iğrilmiş olarak gelecekdir).

29 — Zevceye, gamını, kederini, düşmanlarını, borclarını söylememelidir.

30 — Ona, yanında ve olmadığı zemânlarda, hep hayr düâ etmeli, fenâ düâ etmemelidir. Çünki, gece gündüz onun için çalışmakdadır. Onun ekmekcisi, aşçısı, terzisi ve hamâmcısı ve malının bekcisi ve yoldaşı ve mûnisi ve yârı ve nigârıdır.

TÜRKİYE TAKVİMİ
VAKİT HESÂBLAMA HEY’ETİ BAŞKANLIĞI
E-posta adresimiz: [email protected]