Burunda Yanma Neden Olur

Burun deliklerindeki yanma hissi, genelde burun pasajlarındaki tahrişin bir sonucudur. Burun spreyi kullanımı da, tahrişin nedenleri arasında gösterilir. Ancak burun yanmasının altında farklı nedenler yatıyor da olabilir. Bu yüzden burunda yanma hissine sebep olan etkenleri yazımızda derledik. 

Burun Yanması Nedenleri Nelerdir?

1. Hava Değişiklikleri

Kış aylarında hava, yaz aylarına göre çok daha kurudur. İç mekandaki ısıtma sistemleri, sıcak ve kuru havayı dışarı atarak soruna katkıda bulunabilir. Havadaki bu kuruluk, vücuttaki nemin hızla buharlaşmasına sebep olur. Bu yüzden elleriniz ve dudaklarınız çatlar. Kış havasını içinize çekmez, mukoza zarlarındaki nemi çekerek burnunuzu tahriş edebilir. Bu durum sık sık burun kanamasıyla da ilişkilidir. Havaya nem katmak için, evinize bir nemlendirici alabilirsiniz.

1. Alerjik Rinit

Saman nezlesi olarak da bilinen alerjik rinit, tetikleyiciye maruz kaldıktan sonra kaşınan ve tahriş olmuş burun ile kendini gösterir. Küf, toz, evcil hayvan tüyleri ve polenler, en yaygın alerjiler arasında gösterilir. Alerjik rinitte burun yanmasına ek olarak burunda kaşınma, gözlerde kaşıntı, hapşırma, öksürük ve şişmiş göz kapakları görülür. 

Alerjik rinitten kaçınmak için, en yoğun alerji mevsiminde (ilkbahar ve sonbahar), klima açıkken pencereleri kapalı tutun. Alerjinizi tetikleyen alerjenlerden uzak durun. Mevsim alerjilerinde polenlerin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmayın. Evinizi sık sık havalandırın. Doktorunuzun vereceği ilaç ve spreyleri düzenli olarak kullanın.

1. Burun Enfeksiyonu

Sinüzit, soğuk algınlığına çok benzeyen bir hastalıktır. İki durumda da, baş ağrısı, burun akıntısı ve burun tıkanıklığı belirtileri görülür. Ancak sinüs enfeksiyonuna, bakteriler sebep olur. Sinüs enfeksiyonu durumunda burun, alın ve yanakların arkasındaki hava dolu boşluklarda mukus sıkışır. Bu durum kendini burun yanması olarak gösterir. Ek olarak burundan yeşil akıntı, baş ağrısı, burun direğinin sızlaması, öksürme, ağız kokusu, boğaz ağrısı ve ateş semptomları da görülebilir.

1. İlaçlar

Antihistaminikler ve dekonjestanlar gibi ilaçlar, yanan bir burnun nedenlerini tedavi edebilir. Ancak aşırı kullanılırlarsa, bu ilaçlar burnunuzu çok fazla kurutabilir ve bu semptomu kötüleştirebilir. Böyle bir durumda mutlaka doktorunuza danışın ve önerilen dozu kesinlikle aşmayın.

1. Duman

Burun, nefes alma esnasında kullanıldığı için havadaki toksinlere karşı savunmasızdır. Tütün dumanı, endüstriyel kimyasallar, çamaşır suyu, cam temizleyicileri, kimyasal ürünler, klor, amonyak, toz gibi toksinler, burun yanmasını tetikleyebilir. Evinizde veya işinizde bu maddelere maruz kalıyorsanız, bulunduğunuz ortamı havalandırın. Çalışma esnasında maske kullanın.

Burun Yanması İçin Ne Zaman Doktora Gitmeliyiz?

Bu semptomları genelde evde yönetebilirsiniz. Ancak burun yanması semptomu 1 haftadan uzun süredir devam ediyorsa ve yanında başka belirtiler de görülüyorsa, doktor randevusu alabilirsiniz. Burun yanması için kulak burun boğaz doktoruna başvurabilirsiniz. 

Eğer aşağıdaki gibi ciddi belirtiler varsa, hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun.

1. Boğazda sıkışma
2. Yüksek ateş
3. Nefes almada zorluk
4. Baş dönmesi
5. Bayılma
6. Hızlı nabız
7. Şiddetli burun kanaması

Burun yanması genelde ciddi bir sorun olmasa da, uzun süre devam etmesinin altında başka nedenler olabilir. 

Şunlara da göz atın;

1. Boyun tutulması neden olur?
2. Damar tıkanıklığı neden olur?
3. Enflamasyon neden olur?
4. Vertigo belirtileri nelerdir?
5. Kabızlığa neden olan besinler

Burnunuzda, burun içinizde sık sık yanma sorunu mu yaşıyorsunuz?  Burunda yanma hissi genelde burunda duyu sinirleri tahriş olduğunda veya hasar aldığında meydana gelir. Mevsimsel değişiklikler sırasında alerjik rinit ya da saman nezlesinden muzdarip olanlar için burun yanması sık karşılaşılan can sıkıcı durumlardandır. Burun içinde yanma hissine çoğu zaman burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma ve yanma, eklem ağrısı ve baş ağrısı gibi diğer semptomlar da eşlik eder.

Burun yanması nedenleri

Alerji burundaki yanmanın en sık karşılaşılan nedenlerindendir. Mevsimsel değişim veya hava kirliliği de burundaki yanmayı tetikleyebilir. Kimyasal maddelerden salınan bazı gazlar ve duman havayı kirletir nefes alıp verirken burunda tahriş yapıp yanmaya yol açabilirler. Hassas mukus zarının ve duyu sinirlerinin bu gazlara tepki vermesi yanma hissine neden olur.

Nezle olduğunuzda burnunuzu sık sık silmek de burun mukozasında tahribata neden olup yanma yapabilir.

Çok miktarda sıcak buhar solumak da yanma hissine neden olur.

Güneş ışığına maruz kalma burunda yanmaya ve dış kısımda güneş yanığına yol açabilir.

Kimyasal ve asit dumanı solumak burun mukus astarına zarar verir. Bu da burunda yanma hissi yapabilir.

Bazı ilaçlar yan etki olarak nazal mukus membranının kurumasına neden olur. Nazal kavite içindeki kuruluk burunda yanma hissi olarak belirti verebilir.

Bazı gıdalara karşı alerji de burun mukus zarında yanma ve inflamasyona yol açabilir.

Çocuklarda burunda yanma hissi barsak solucan istilasının sonucu meydana gelebilir.

Burnu karıştırmak burun astarını kurutup yanma hissine sebebiyet verebilir.

Multiple skleroz, felç, inme gibi hastalıklar da burun yanma hissine neden olabilir.

Burunda yanma hissi nasıl geçer?

1. Aloe vera yapraklarını ortadan kesip içinden jelini yani yapışkan sıvı formunu alın, burnunuzdaki yanan alana uygulayın. Aloe Vera doğal yağlayıcıdır mukus zarını rahatlatır, ve yanma hissinden meydana gelen tahrişi azaltır.
2. Burundaki yanmalar alerji kaynaklıysa, doktorunuzun vereceği antihistamin burun damlaları derdinize deva olacaktır.
3. Odada buhar makinesi kullanmak da odayı nemli tutup, burnun nemli kalmasını sağlayıp yanmayı önleyecektir.
4. Diş macunu aynı zamanda yanma için iyi bir çaredir. Küçük miktarda diş macunu burun içinde yanan yere uygulayın ve kurumasını bekleyin.Doktorunuza sormadan bu işlemi yapmayın.
5. Güneş yanığı ve kimyasallardan kaynaklanıyorsa öncelikle burnunuzu soğuk suyla yıkayın ve kurulayın.
6. Yanan kısmı soğutmak için bal sürebilir ya da eşit oranda karıştırılmış su ve elma sirkesi karışımı ile burnunuza istinşak yapabilirsiniz. Sirke mukus zarının iltihabını azaltmada yardımcı olur bal ise yatıştırıcı etki gösterecektir.
7. Burnunuzu çekmeyin ya da karıştırmayın. Burnunuzu karıştırmak mukozayı kurutur.

BURUN GERİSİNE AKINTI (BGA)

Burun Gerisine Akıntı (BGA) boğazda akıntı toplandığını hissetmek veya burnun gerisinden akıntının aktığının farkına varmaktır. BGA egzersiz, kalın salgı veya boğaz kasları ve yutma ile ilgili sorunlardan ötürü de ortaya çıkabilir.

Normal olarak, burnu ve sinüslerin içini kaplayan salgı bezleri günde 250-500 ml. salgı üretmektedir. Bu mukozanın yüzeyinde ancak mikroskopla görülebilen hareketli küçük kıllar vardır. Bunlar salgının geriye doğru hareket etmesini sağlar. Daha sonra bu bilinçsiz olarak farkına varmadan yutulur. Bu salgı zarları ıslatır ve temizler, enfeksiyonlara karşı savaşır. Bu salgının üretilmesi ve temizlenmesi sinirler, kan damarları, salgı bezleri, hormonlar, ve küçük kılcıklar arasında ki ilişkiye bağlıdır.

NORMAL OLMAYAN SALGlLAR

Artmış ince ve temiz salgı soğuk algınlığı, grip (üst solunum yolu viral enfeksiyonu), alerji, soğuk hava, parlak ışık, bazı besinler ve baharatlar, gebelik ve hormonal değişiklikler, doğum kontrol hapları ve bazı tansiyon ilaçlarının da içinde olduğu ilaçlar, ve burun içi kemik eğriliği gibi durumlarda görülür.

Vazamotor rinit allerjik olmayan aşırı salgılı ve tıkalı burun şikayeti yapan bir hastalıkdır. Artmış kalın salgı sıklıkla kış aylarında nemlendirme yapılmadan ısıtılan, nemin düştüğü ev ve binalarda görülür. Bunun yanında sinüs ve burun enfeksiyonlarında ve kümes hayvanlarının ürünlerine karşı oluşan allerjilerde de görülmektedir. Eğer soğuk algınlığında ki salgı zaman içinde kalınlaşıp sarı, yeşil renk almaya başlıyorsa muhtemelen bakterilerin yol açtığı bir cismin belirtisi olabilir (fasulye, bezelye, bir parça kağıt, oyuncağın bir parçası v.b.) Salgının azalması aşağıda ki nedenlerden birinden dolayı olabilir:

Uzun süre çevreye ait tahriş edici maddelere maruz kalmak burnu kurutup zarların zarar görmesine neden olabilir (sigara dumanı, endüstriel dumanlar, araba dumanları). Salgı azaldığında normalden daha kalındır ve yanlış olarak artmış hissi verir. Yapısal bozukluklar (burun septumu düzensizlikleri) hava akımını değiştirerek burun zarlarının kurumasına neden olur.(Yapısal bozukluğa bağlı olarak salgıyı arttırır veya azaltır.) Yaşın ilerlemesiyle mukus zarlar büzüşür ve kurur. Bu normalden daha az ve kalın salgı yapılmasına ve kişinin BGA hissine kapılmasına yol açar. Diğer az rastlanan nedenler de zarlarda değişiklik yaparak bu hisse neden olurlar. YUTMA PROBLEMLERİ

Yutma ağızda ki sıvı ve katı gıdaların yemek borusuna geçmesinden oluşan karmaşık bir olaydır. Bu ağızdaki, boğazdaki ve midedeki sinir ve kasların koordinasyon içinde çalışması ile olur. Yutma problemleri katı veya sıvı gıdaların boğazda birikmesine daha sonra ses tellerinin olduğu bölgeye dökülmesine ve bunun sonucunda ses kısıklığı, boğaz temizleme hissi veya öksürük ortaya çıkabilir.

Yutma güçlüğünün birçok nedeni vardır: Yaşla birlikte yutma kasları hem güçlerini hem de koordinasyon yeteneklerini kaybederler. Bundan dolayı bazen normal salgı bile mideye geçemeyebilir.

Uyku sırasında yutkunma daha az olur ve salgı ağızda birikir. Uyanırken öksürme veya boğaz temizleme hissi duyulabilir

Her yaşta sinirlilik ve stres boğaz kaslarında kasılmaya ve bunun sonucunda boğazda birşey varmış hissine neden olmaktadır. Sıksık boğaz temizlemek tahrişi daha da arttırarak durumun kötüleşmesine neden olur. Besinlerin geçtiği yol üzerindeki büyümeler veya şişlikler katı ve /veya sıvı gıdaların geçişini yavaşlatır veya engeller.

Yutma bozuklukları midedeki besinlerin veya asidin yemek borusuna veya boğaza geri geldiği Gastroözafageal Reflü (GER) veya Larengofarengeal Reflu (LPR) olarak tanımlanan durumundan da kaynaklanabilir. Yanma hissi hazımsızlık ve boğazda rahatsızlık belli başlı bulgulardır ve bunlar özellikle yemek yedikten sonra yatınca daha da artmaktadır. Yemek borusu ile midenin birleşim yerinde meydana gelen torba şeklindeki fıtıklarda buna neden olur.

TEDAVİ

Tedaviye başlamadan önce mutlaka teşhis konulmalıdır. Bu detaylı bir Kulak Burun Boğaz muayenesi ve muhtemel bazı laboratuar, endoskopik ve röntgen çalışmalarını içermektedir.

Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotikler ile tedavi edilir ancak bunlar geçici bir iyileşme sağlar. Kronik sinüzite kapalı sinüslerin ağzını açmak için yapılacak cerrahi bir müdahaleye ihtiyaç vardır.

Allerji; sebebini ortadan kaldırmakla kontrol edilebilir. Antihistaminikler ve dekonjestanlar, kromolin ve steroid burun spreyleri, diğer şekillerdeki steroidler ve hiposensitizasyon (aşı tedavisi) tedavi için kullanılabilir. Ancak bazı antihistaminikler kurumaya neden olup salgıyı daha da kalınlaştırırlar. Dekonjestanlar kan basıncının artmasına, kalp ve tiroid rahatsızlıklarının şiddetlenmesine neden olurlar. Steroid spreyler tibbi kontrol altında genellikle yıllarca güvenle kullanılabilir. Ancak kısa dönemde yan etkisi olmayan ağızdan alınan ve enjeksiyonla verilen steroidlerin uzun dönem kullanımlarında muhakkak sıkı bir kontrol ve gözlem yapılmalıdır.

Gastroözafageal Reflü tedavisine yatağın baş tarafını 12-15 cm kaldırmak, az ve sık yemek yemek, alkol ve kafeinin yasaklanması, yorucu olmamak şartıyla spor yapılması gibi yaşamı düzenleyici önerilerle başlanır. Antiasit veya bu hastalıkda çok etkili olan mide asit üretimini durduran ilaçlar doktor kontrolunda verilmelidir. pH ölçümü gibi kesin teşhis yöntemleri vardır..

Yapısal bozukluklar cerrahi uygulama gerektirir. Septum deviasyonu sinüslerin normal olarak boşalmasını engeller ve kronik sinüzite neden olur. Septumdaki bir çıkıntı tahrişe ve anormal salgıya sebeb olacaktır. Septumdaki bir delik kabuk bağlamaya neden olur. Genişlemiş veya şekli bozulmuş konkalar (burnun yan duvarlarında çıkan ve hava akımının ayarlıyan, nemlendiren yapılar) veya polipler (enfeksiyon, allerji veya tahriş sonucunda oluşan selim büyümeler) de aynı şikayetlere yol açabilir.

Her zaman bir neden bulmak mümkün olmayabilir. Tıbbi tedavi cevap vermezse hasta cerrahi tedaviye karar vermelidir.

Bazı durumlarda özel bir neden bulunamaz. Düzeltilebilecek bir hastalık yoksa tedavi daha kolay akabilmesi için salgının inceltilmesi yönünde olur. Bu daha ziyade sıvı alımı yetersiz olan yaşlı kişiler için geçerlidir. Bu hastalar günde en az sekiz bardak su içmeliler, Kafeini bırakmalılar ve eğer uygunsa idrar söktürücü kullanmamalıdırlar. Salgıyı inceltecek guaifenesin veya organik iyot kullanıldığında tükrük bezlerinde şişme veya vücutta döküntü gelişirse ilaç kesilmelidir.

Burunun su ile yıkanması kalın ve azalmış salgının düzeltilmesine yardımcı olur. Bu burun için yapılmış özel cihazlarla günde iki ila altı defa uygulanabilir. Sıcak suyun içine yemek sodası veya tuz ilave edilerek bu sıvı yapılabilir. Son olarak da reçete gerektirmeyen basit tuz çözeltiler burnu nemlendirmek için kullanılır.

KRONİK BOĞAZ KIZARIKLIĞI (FARENJİT)

BGA sıklıkla kırmızı, tahriş olan bir boğaza neden olur. Boğaz kültürlerinden genellikle bir sonuç alınmaz ama bademcikler ve diğer dokular şişerek rahatsızlığa neden olurlar. BGA tedavi edildiğinde bu olayda ortadan kalkacaktır.

Kaynak: http://www.kbb.org.tr