Nevşehir Seyahat Acentaları

NEVŞEHİR İLİNDE BULUNAN SEYAHAT ACENTALARININ TÜRSAB’TAN MEMNUNİYET VE BEKLENTİLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ALAN ARAŞTIRMASI Okutman Nihat ÇEŞMECİ1 Doç. Dr. Kemal BİRDİR2 ÖZET Seyahat acentaları, turizm dağıtım sisteminin en önemli aracı işletmeleri arasındadır. Bu işletmelerin, güçlü kuruluşlar olmamasından dolayı, özellikle bulundukları desti- nasyonların rekabet gücü açısından, aralarında sağlıklı bir örgütlenme ve dayanışmanın olması bir gerekliliktir. Bu nedenle, Nevşehir ilindeki seyahat acentalarının Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nden memnuniyetini ve beklentilerini ele alan bir saha araş- tırması 2010 yılı Ağustos ayı içinde yapılmıştır. TÜRSAB’ın web sitesinden elde edi- len acenta listesindeki adreslerin hepsine erişilmiş ve geliştirilen anket yüz yüze uygu- lanmıştır. Anketi 42 seyahat acentası cevaplamıştır. Nevşehir ilinde faaliyet gösteren seyahat acentaları TÜRSAB ile ilgili iki konuyu ön plana çıkarmışlardır. Bunlar; seya- hat acentaları arasındaki haksız rekabeti önleme ve kaçak seyahat acentacılığı faaliyet- lerini önleme konusundaki yetersizliklerdir. Bu sorunların çözülmesi, aynı zamanda acentaların en önemli beklentileri arasında da yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Seyahat Acentaları, TÜRSAB, Nevşehir 1.GİRİŞ Son yıllarda, turizm endüstrisinde hem işletmeler bazında, hem de ülke ve destinasyon bazında artan rekabet, işletmeleri ve turizm örgütlerini yenilikler yapmaya ve farklı rekabet stratejileri uygulamaya zorlamaktadır. Turizm endüstrisinde, turistik ürünlerin dağıtımını üstlenen seyahat acentaları da, bu rekabeti en yoğun yaşayan işletmeler arasındadır. Seyahat acentaları, varlıklarını sürdürebilmek için turistlerin sürekli deği- şen istek ve beklentilerini öğrenmeli ve bunları karşılamak için çaba harcamalıdır (Oppermann, 1999). Ancak, ülke veya destinasyon bazında rekabet dikkate alındığında bu çabalar yeterli görünmemektedir. Bir destinasyonun öne çıkabilmesi ve turistler tarafından tercih edilmesi için işletmelerin münferit çabaları çok yetersiz kalmaktadır. Bunun için, ülkesel veya bölgesel çapta faaliyet gösteren resmi turizm örgütlerinin veya turizm işletmelerinin oluşturdukları birlik, dernek veya ortaklıklar hayati bir önem taşımaktadır (Riege, Perry ve Go, 2001; Wang ve Fesenmaier, 2006; Bronson, Krauss ve Dougan, 2001). Seyahat acentaları; finansal açıdan güçlü kuruluşlar olmamaları, çok geniş bir coğraf- yaya dağılmış bir pazara hitap etmeleri ve turistik ürünün yapısından kaynaklanan pazarlama güçlükleri gibi nedenlerle, birçok ülkede örgütlenmiştir (İçöz, 1998; Riege, Perry ve Go, 2001). Türkiye’de de ilk olarak 1955 yılında, Türkiye Seyahat Acentaları Cemiyeti (TÜSTAC) adlı örgüt kurulmuştur (www.tursab.og.tr). Bu cemiyet 1970’lere kadar faaliyetini sürdürmüş ve 1972 yılında seyahat acentalarının ve seyahat                                                              1 Nevşehir Üniversitesi Turizm Fakültesi 2 Mersin Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu 880 11. ULUSAL TURİZM KONGRESİ 2-5 ARALIK 2010, KUŞADASI acentacılığının ülke turizmine ve ekonomisine katkı sağlayarak gelişebilmesi için 1618 sayılı kanunla Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) kurulmuştur. Seya- hat acentalarının faaliyetlerini sürdürebilmek için bu birliğe üye olma zorunluluğu söz konusudur. Kurulduğu yıllarda, TÜRSAB’a üye seyahat acentası sayısı 100 iken (İçöz, 2000), bu sayı 1995’de 2320, 2008 yılında ise 5672’ye ulaşmıştır (www.tursab.org.tr). , 1618 sayılı kanunda (1972), TÜRSAB’ın görevleri şöyle sıralanmıştır: pazar araştırma- ları ve seyahat acentalığı konusunda incelemeler yapmak, birlik üyeleri arasındaki haksız rekabetin önlenmesi hususunda gerekli tedbirler almak, seyahat acentaları per- sonelinin yetiştirilmesi için kurslar ve seminerler düzenlemek, bakanlıkça istendiğinde görüş bildirmek ve uluslararası kuruluşlarda seyahat acentalarını temsil etmek. Bu görevleri yerine getirirken, TÜRSAB’ın temel amacı, yine aynı kanunda belirtildiği gibi, seyahat acentalarını ve seyahat acentacılığı mesleğinin yurt ekonomisi ve turizmi- ne uygun surette gelişmesini sağlayıcı tedbirleri almak ve mesleki ahlakı korumaktır. Buradan yola çıkarak, TÜRSAB’ın Türkiye’deki seyahat acentalarının faaliyetleri ile ilgili önemli bir organizasyon, eşgüdüm ve denetim örgütü olduğu söylenebilir. 2.NEVŞEHİR İLİNDEKİ SEYAHAT ACENTALARI “Seyahat acentaları, turizm endüstrisi içinde turistik talep ile arzın birbiri ile temasını kolaylaştırıcı bir fonksiyonu yerine getiren ve tamamen hizmet üreten işletmelerdir” (İçöz, 1998: 48). Türkiye’de, özellikle son yıllarda turistik talebin artışına paralel ola- rak, seyahat acentası sayısı da bir artış göstermiştir (Tablo 1). Bu artış Nevşehir iline de yansımıştır. TÜRSAB’ın web sitesindeki arama biriminden yapılan aramayla tespit edilen verilere göre, Nevşehir ilinde 2010 yılı Temmuz ayı itibariyle, şubeleri de dahil olmak üzere, 84 seyahat acentası bulunmaktadır (www.tursab.og.tr). Tablo 2.1. 2000-2008 Yılları Arasında Türkiye’deki Seyahat Acentası Sayısı (Kay- nak: www.tursab.og.tr) Yıl Seyahat Acentası Sayısı 2000 4354 2001 4376 2002 4465 2003 4495 2004 4493 2005 4878 2006 5165 2007 5184 2008 5672 Nevşehir ilinde faaliyet gösteren seyahat acentalarının önemli bir bölümü, Kapadokya bölgesini bir destinasyon olarak tanıtan ve pazarlayan işletmelerdir. Bölgeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistlere hizmet verdikleri gibi, turistik ürün talebinde bulunan bölge halkına da hizmet vermektedirler. Bu bölgede yer alan seyahat acentalarının kültürel ve doğal değerleri dünyanın farklı bölgelerinden ve ülkelerinden gelen turistle- NEVŞEHİR İLİNDE BULUNAN SEYAHAT ACENTALARININ TÜRSAB’TAN MEMNUNİYET VE BEKLENTİLERİNİ… 881 re tanıtma ve sunma gibi önemli görevleri vardır. Bunun yanı sıra, burada yer alan farklı turizm işletmelerinin (konaklama, yeme-içme, ulaştırma, alışveriş ve eğlence) hizmet dağıtım aracılığını da büyük ölçüde bölgede yer alan seyahat acentaları üstlen- mektedir. Bu işletmelerin daha yakından tanınması ve onları bir çatı altında toplayan TÜRSAB’tan tatminleri ve beklentilerinin belirlenmesi, bölge turizminin gelişmesine küçük de olsa bir katkı sağlayacaktır. Bu konuda şimdiye kadar yapılan çalışmaların olmaması, önemli bir eksiklik olarak görülmektedir. 3.YAZIN TARAMASI Seyahat acentalarına yönelik hem yurtdışında, hem de ülkemizde birçok farklı konuda çalışmalar yapılmış, ancak bunlar arasında seyahat acentalarının üye oldukları örgüt- lerden memnuniyetini veya beklentilerini irdeleyen çalışmalara rastlanmamıştır. Seyahat acentalarına yönelik yapılan araştırmaların bir kısmı, seyahat acentalarının sundukları hizmetlerin kalitesi ve bunun ölçülmesi ile ilgilidir (Millán ve Esteban 2004; Caro ve García 2007). Seyahat acentaları ile ilgili araştırılmış bir diğer konu da, turist- lerin seyahat acentası seçimini etkileyen faktörlerdir (Hui ve Wan 2005; Ng, Cassidy ve Brown 2006). Soo, Cathy, ve Hsu (2005) ise, seyahat acentası hizmetlerini kullanan turistlerin özelliklerini tespit etmeye çalışmışlardır. Seyahat acentalarının güçlü işlet- meler olmamasından dolayı, kuracakları stratejik çıkar ortaklıklarının ve birliklerin önemi üzerine duran çalışmalar da kaleme alınmış ve bu tür örgütlere üyeliğin acenta performansına etkileri tartışılmıştır (Bronson, Krauss ve Dougan, 2001). Bu çalışmada işbirliği ve dikkatlice yapılan bir örgütlenme ile, o örgüte üye olan acentaların önemli ekonomik avantajlar sağlayabildikleri ve baskı gücü elde edebildikleri konusu vurgu- lanmıştır. Son yıllarda internetin yaygınlaşması ve turizm endüstrisinde önemli bir dağıtım kanalı haline gelmesiyle birlikte, yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak bu konuya yer verilmiş- tir. Bazı çalışmalarda internetin seyahat acentalarına etkileri araştırılırken (Law, Law ve Wai 2001; Siebenaler ve Groves, 2002), bazı diğer çalışmalarda ise, internetin seya- hat acentalarında kullanımı (Özturan ve Roney, 2004; Hançer ve Ataman, 2006) ve seyahat acentalarının pazarlama faaliyetlerindeki dönüşümü tartışılmıştır (Kozak, 2007). Türkiye’de, seyahat acentalarının turizm endüstrisi içindeki yerini genel olarak değer- lendiren Alaeddinoğlu ve Can (2007) ile birlikte, bölgesel düzeyde de seyahat acentaları üzerine çalışmalar yapılmıştır. Çakıcı, Atay ve Harman (2008) İstanbul’da faaliyet gösteren 170 seyahat acentasının pazarlama karması kararları üzerine araştırma yapmışlardır. Muğla ilinde de seyahat acentaları yöneticileri profilini tespit etmeye yönelik 96 yönetici üzerinde bir çalışma yapılmıştır (Gavcar ve Avcı, 2002). İzmir ilindeki seyahat acentalarında, çalışanların işe alınma sürecini algılamaları üzerine bir çalışma yapılmıştır (Tütüncü, Tarlan ve Mamyrkulov, 2003). Mersin ilinde yapılan çalışmalarda ise, 13 seyahat acentası yöneticisiyle mülakat yapılarak, bu acentaların stratejik analizi yapılmış (Dönmez, Çelik ve Birdir 2008), 111 acenta çalışanına yöne- 882 11. ULUSAL TURİZM KONGRESİ 2-5 ARALIK 2010, KUŞADASI lik anketin yapıldığı bir diğer çalışmada, örgüt ikliminin çalışanların davranışları üzerine etkisi araştırılmış (Günlü ve Dönmez, 2009), üçüncü bir çalışmada ise 87 çalı- şanın katılımıyla yapılan ankette, acentalarda çalışan işgörenlerin iş doyumu ve tüken- mişlik düzeyleri arasındaki ilişki araştırılmıştır (Dönmez ve Birdir 2008). 4.ARAŞTIRMANIN AMACI VE YÖNTEMİ 4.1.Araştırmanın Amacı Bu çalışmanın amacı, Nevşehir ilinde faaliyet gösteren seyahat acentalarının TÜRSAB’ın çalışmalarından memnuniyet derecelerini ve TÜRSAB’tan beklentilerinin neler olduğunu tespit etmektir. Bunun yanı sıra, Nevşehir ilindeki seyahat acentalarının faaliyet alanları, sektörde çalışma süresi ve çalışan sayısı gibi bazı özelliklerinin belir- lenmesi bu çalışmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Nevşehir ilinde bulunan se- yahat acentalarının TÜRSAB’tan hangi konularda memnun olup olmadığını ve ne tür beklentileri olduğunu bilmek, iki açıdan önem taşımaktadır: a) TÜRSAB’ın yürüttüğü faaliyetlerin zayıf ve güçlü noktaları tespit edilecek ve zayıf yönlerin iyileştirilmesi, güçlü yönlerin de pekişmesi için bir fırsat oluşacaktır; b) Sadece Nevşehir ilindeki (Kapadokya bölgesindeki) seyahat acentalarına has bazı memnuniyetsizliklerin veya beklentilerin olup olmadığı ortaya çıkacaktır. Yapılan alan yazın taraması sonucunda, Nevşehir ilinde veya Kapadokya bölgesinde faaliyet gösteren seyahat acentaları ile ilgili bir araştırmaya ulaşılamamıştır. Bununla birlikte, seyahat acentalarının TÜRSAB’a, ya da üye oldukları herhangi bir birlik veya örgüte yönelik tatminlerini ve beklentilerini araştıran bir çalışmaya da ulaşılamamıştır. Açıklanan bu sebeplerden dolayı, bu çalışmanın hem bölgesel hem de ulusal seyahat acentacılığının sorunlarının çözümüne katkı sağlayacağı umulmaktadır. 4.2.Yöntem ve Veri Toplama Teknikleri Bu araştırmada, hem nitel hem de nicel veri elde etmek amacıyla, öncelikle konuya yönelik alan yazın taraması yapılmış ve konunun kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. İkinci aşamada, konuyla ilgili boyutları tespit edebilmek, nitel veri elde edebilmek ve anketin oluşturulması için yazın taraması ile elde edilen bilgilere katkı sağlamak ama- cıyla iki farklı görüşmeci tipi ile görüşmeler yapılmıştır. Birinci görüşmeci tipi, turizm akademisyenleri (Nevşehir Üniversitesi Turizm Fakültesi öğretim üyeleri), ikinci gö- rüşmeci tipi ise, bölgede turizm sektöründe fiili olarak seyahat acentası yöneticiliği yapan kişiler olarak belirlenmiştir. Her iki görüşmeci tipinden de üçer kişi ile görüşülmüştür. Görüşmelerde görüşme for- mu yaklaşımı kullanılmıştır. “Bu görüşme türünde, görüşmeci önceden hazırladığı konu veya alanlara sadık kalarak hem önceden hazırlanmış soruları sorma, hem de bu sorular konusunda daha ayrıntılı bilgi alma amacıyla ek sorular sorma özgürlüğüne sahiptir” (Yıldırım ve Şimşek, 2008: 122). Son olarak, alan yazın taraması ve görüşmeler sonrasında elde edilen bilgilere dayana- rak, anket formunda yer alacak sorular belirlenmiştir. Bu aşamada, özellikle TÜRSAB’ın görevlerini tespit etme konusunda 1618 Sayılı Seyahat Acentaları ve Se- yahat Acentaları Birliği Kanunu’ndan faydalanılmıştır. Hazırlanan anket öncelikle beş seyahat acentası yöneticisine doldurtularak anketin ön testi yapılmıştır. Daha sonra ise, NEVŞEHİR İLİNDE BULUNAN SEYAHAT ACENTALARININ TÜRSAB’TAN MEMNUNİYET VE BEKLENTİLERİNİ… 883 gelen öneriler doğrultusunda değişiklikler ve düzeltmeler yapılarak, anketler Nev- şehir ilinde bulunan seyahat acentası yöneticilerine 15-23 Ağustos 2010 tarihleri ara- sında elden dağıtılarak göz atım süreci gerçekleştirilmiştir. Araştırma için birincil veriler sağlayacak anket formunda bulunan sorular beş grupta toplanmıştır. Birinci grupta, anketi dolduran seyahat acentası yöneticisinin demografik özelliklerini tespit etmeye yönelik sorular yer almaktadır. İkinci grupta, TÜRSAB ile ilgili 11 ifade verilmiş ve 5 aralıklı Likert derecelemesi kullanılarak katılımcıların bu ifadelere hangi derecede katıldığı veya katılmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçün- cü soru grubunda, TÜRSAB’tan beklentiler açık uçlu soru olarak sorulmuş ve madde- ler şeklinde sıralanması istenmiştir. Dördüncü soru grubunda ise, seyahat acentalarının özelliklerini ve performanslarını değerlendirmeye yönelik isimsel ölçekler kullanılmış- tır. Beşinci ve son soru grubunda ise, seyahat acentalarının en sık olarak hangi faaliyet- leri yürüttüklerini tespit etmeye yönelik yine 5 aralıklı Likert derecelemesi kullanılmıştır. Anket uygulaması sırasında Nevşehir merkez ve Avanos, Göreme ve Ürgüp ilçelerin- deki seyahat acentalarına, doğrudan adrese gidilerek ulaşılmaya çalışılmıştır. Acenta sahibi veya yöneticisinin bulunmadığı durumlarda anket bırakılarak daha sonra doldu- rulduğunda alınmıştır. TÜRSAB’ın verilerine göre, Nevşehir ilinde 2010 yılı Temmuz ayı itibariyle, şubeler de dahil olmak üzere, 84 seyahat acentası bulunmaktadır. Bu acentalardan altısının Nevşehir ilinde hem merkezi hem şubesi bulunduğundan dolayı (altı şube), toplam 78 seyahat acentası bu araştırmanın ana kütlesini oluşturmaktadır. Şubelerde sadece bir veya iki çalışanın bulunmasından dolayı buralara ayrıca anket uygulanması gereksiz görülmüştür. Uygulama sonunda 42 kullanılabilir anket elde edilmiştir. Bu durumda, örneklemin ana kütleyi temsil etme kabiliyeti % 53,8 civarındadır. Örneklemi arttırma- ya yönelik çabalara rağmen, bazı acentalarda herhangi bir yetkiliye ulaşılamamış veya ulaşılsa dahi anketi doldurmaları sağlanamamıştır. 5.BULGULAR VE DEĞERLENDİRME Örnekleme dahil olan seyahat acentalarının profili ve temel faaliyet alanları tablo 5.1. ve 5.2.’de gösterilmiştir. Buna göre, araştırmaya katılan seyahat acentalarının % 90,5’i A grubu, % 9,5 ’i ise, Geçici Belgeli A grubu seyahat acentasıdır. Acentaların arasında şubesi bulunanların oranı % 16,7, şubesi olmayanların oranı ise, % 83,3’ tür.  884 11. ULUSAL TURİZM KONGRESİ 2-5 ARALIK 2010, KUŞADASI Tablo 5.1. Bu bulgu, araştırmaya sağlıklı bilgiler toplamak için, örneklem içerisinde yeterli oranda uzun faaliyet süresine sahip olan acentaların olduğunu göstermektedir. Seyahat acentalarının büyük bir bölümünde (% 73,8’inde) sürekli çalışan sayısının 3 ila 5 kişi arasında oldu- ğu dikkat çeken diğer bir husustur. 6’dan fazla çalışanı olan seyahat acentalarının oranı göreceli olarak düşük kalmaktadır. Tablo 5.2. Seyahat Acentalarının Faaliyetleri ile İlgili Tanımlayıcı İstatistikler(f=42) Faaliyetler Ortalama S. 2.’de seyahat acentalarının faaliyetleri ile ilgili tanımlayıcı istatistikler verilmiştir. Ortalamalara bakıldığında, Nevşehir ilindeki acentaların en sık yaptıkları faaliyet, bölge turları organizasyonudur. Otel rezervasyonu faaliyeti de acentalarca en sık yapılan faaliyetler arasında yer almaktadır. Araç kiralama, özel ilgi turu düzenleme ve incoming faaliyetleri daha düşük sıklıkta olsa da, Nevşehir ilindeki acentaların temel faaliyetleri arasında yer almaktadır. Başka acentaların düzenlediği turları satma, yani büyük tur operatörlerinin turlarını satma faaliyeti ve uçak bileti satışı nispeten az görülen faaliyetler olsa da, bazı acetalarca yapılmakta olduğu söylenebilir. Bu faaliyetler daha çok yurtiçi pazara yöne- lik ürünlerin satışını içerdiğinden dolayı, iç turizm pazarına hitap eden acenta sayısının Nevşehir ilinde az olduğu sonucuna ulaşılabilir. Bunun yanı sıra, outgoing faaliyetinin ortalamasının da düşük olması bu kanıyı güçlendirmektedir. Düşük ortalamaya sahip olan diğer iki faaliyet ise, Kongre ve toplantı organizasyonu ile hac ve umre organizas- yonu faaliyetleridir. Bu faaliyetler Nevşehir ilindeki acentaların nadir yaptığı faaliyetler arasında yer almaktadır. Ankete katılan acenta yöneticilerinin demografik özellikleri Tablo 5.3.’de yer almakta- dır. Katılımcıların önemli bir bölümü (% 23,8’i) 42-49 yaş aralığındadır. 18-25 yaş aralı- ğında ve 58 yaş üstü katılımcıların oranları ise en düşüktür (sırasıyla % 7,1 ve % 2,4). Tablo 5.3. ULUSAL TURİZM KONGRESİ 2-5 ARALIK 2010, KUŞADASI Katılımcıların cinsiyetine bakıldığına, büyük bölümünün erkeklerden (% 93) oluştuğu ve yine önemli bir bölümünün (% 90,5’i) evli olduğu görülmektedir. Ankete katılanla- rın yarısından fazlası (% 54,8’i) lisans mezunu, ancak lise ve altı eğitim seviyesine sahip katılımcıların da (% 35,7) azımsanmayacak oranda olduğu görülmektedir. Katı- lımcıların tamamına yakını (%90,5’i) yabancı dil olarak İngilizce veya İngilizce’nin yanı sıra Fransızca, Almanca veya Japonca gibi bir dil daha bilmekte olduklarını beyan etmişlerdir. Ankete katılanların seyahat acentasındaki görevlerine bakıldığında ise, % 76,2’sinin acenta sahibi, ortağı veya yönetim kurulu üyesi olduğu, %11,9’unun genel müdür olduğu ve geri kalan %11,9’unun da bölüm yöneticisi olduğu görülmektedir. Bu bulgu, araştırma amacı doğrultusunda sağlıklı veriler toplanması için uygun katılımcı- lara başvurulduğunu göstermektedir. Tablo 5.4. TÜRSAB’tan Memnuniyet ile İlgili Tanımlayıcı İstatistikler (f=42) İFADELER Ortalama S. 4.), en yüksek ortalamalara sahip olan “TÜRSAB, seyahat acentaları arasındaki haksız rekabeti önleme konusunda başarılıdır” ifadesi ile “TÜRSAB, kaçak seyahat acentacılığı faaliyetlerini önlemede başarılıdır” ifadesi dik- kat çekmektedir. Özellikle bu konularda bir sıkıntının olduğu söylenebilir. “Genel olarak, TÜRSAB’ ın seyahat acentaları için yaptıklarından memnunum” ifadesinin ortalamasının da 3,00 olarak tespit edilmesi, yukarıda bahsedilen konulardaki memnu- niyetsizliğin bir yansıması olarak yorumlanabilir. TÜRSAB’ın faaliyetleri ile ilgili en NEVŞEHİR İLİNDE BULUNAN SEYAHAT ACENTALARININ TÜRSAB’TAN MEMNUNİYET VE BEKLENTİLERİNİ… 887 az memnuniyetsizlik yaratan uygulamanın ise, indirimli müze giriş bileti temini konusunda sıkıntı çekilmemesi olarak tespit edilmiştir. Bununla birlikte, seyahat sigor- tası temininde de sıkıntı çekilmediği görülmektedir. Ortalamalara bakıldığında, TÜRSAB dergisinin ve web sitesinin çoğu seyahat acentası tarafından bilgilendirici ve faydalı olarak görüldüğü sonucuna ulaşılabilir. TÜRSAB’ta acenta sorunlarını dinleye- cek muhatap bulma konusunda ve seyahat acentalarının karşılaştığı sorunların çözül- mesi konusunda memnuniyet çok yüksek olmasa da, bariz bir memnuniyetsizlik de söz konusu değildir. Bölge Yürütme Kurulunun acentalarla doğrudan teması sağlamada ve sorunların yerinde çözümü için önemli görevler üstlendiği ve imkanlar elverdiği ölçüde gerekenin yapıldığı, görüşmeler sırasında da sıkça bahsedilen bir husus olmuştur. Seyahat acentalarının memnun olmadıkları konulara ilişkin destekleyici bulgular, TÜRSAB’tan beklentileri tespit etmeye yönelik olan açık uçlu soruya verilen yanıtlar- da da yer almaktadır. Açık uçlu soruda en çok tekrarlanan beklentileri şu şekilde sırala- yabiliriz: • Kaçak seyahat acentacılığı faaliyetlerinin önlenmesi ve bu amaca yönelik daha sık denetimlerin yapılarak cezai müeyyidelerin uygulanması. • Özellikle küçük acentalarda kendi aracını ve personelini kullanamama ve ta- şımacılık şirketlerine bağımlılığı arttırma gibi olumsuz etkileri olan D-2 bel- gesinin alınması konusunda bir çözümün bulunması. • Seyahat acentası sahiplerinde ve personelinde aranan eğitim niteliklerinin yükseltilmesi. • Seyahat acentası sahiplerinin ve sorumlu müdürlerinin yurtdışına çıkışlarında vize kolaylığının getirilmesi. • Bölgesel Yürütme Kurullarının maddi açıdan desteklenmesi, yaptırım güçleri- nin arttırılması ve daha aktif hale getirilmesi. 6.SONUÇ VE ÖNERİLER Turizm endüstrisinde artan rekabet her alanda çok yoğun bir şekilde devam etmektedir. Destinasyon bazında rekabet edebilmek için münferit çabalar yeterli olmamaktadır ve işletmeler arasında güçlü bir örgütlenme ve dayanışmaya ihtiyaç bulunmaktadır. Seya- hat acentalarının güçlü kuruluşlar olmamasından dolayı bu alanda sağlıklı bir örgüt- lenme ve dayanışmanın olması bir zorunluluktur. Bu nedenle Nevşehir ilindeki seyahat acentalarının TÜRSAB’tan memnuniyetini ve beklentilerini ele alan bir alan araştırma- sı yapılmıştır. Araştırmaya Nevşehir ilinde faaliyet gösteren şubeleri hariç 78 seyahat acentasından 42’si katılmıştır (ana kütlenin % 53,8’i). Araştırma sonunda tespit edilen önemli sonuçlar şu şekilde sıralanabilir: • Nevşehir ilinde faaliyet gösteren seyahat acentalarının büyük bir bölümünde (% 73,8’inde) çalışan sayısının 3 ila 5 kişi arasında olduğu görülmektedir. Bu durum, bölgedeki acentaların güçlü kuruluşlar olmadığını açıkça göstermekte- dir. • Nevşehir ilinde faaliyet gösteren seyahat acentalarının temel faaliyetleri ara- sında ön plana çıkan bölge turları organizasyonu ve otel rezervasyonu faaliyet- leridir. Kongre ve toplantı organizasyonu, outgoing ve hac/umre organizasyo- nu faaliyetleri ise en düşük sıklıkla yapılan faaliyetlerdir. 888 11. ULUSAL TURİZM KONGRESİ 2-5 ARALIK 2010, KUŞADASI • Nevşehir ilinde faaliyet gösteren seyahat acentalarının önemli bir bölümü TÜRSAB’ı acentalar arasındaki haksız rekabeti önleme ve kaçak seyahat acentacılığı faaliyetlerini önleme konusunda başarısız bulmaktadırlar. Bu so- runların çözülmesi aynı zamanda en önemli beklentileri arasında da yer al- maktadır. Bu araştırmanın sonuçları, sadece Nevşehir ilindeki seyahat acentalarının gö- rüşlerini yansıtsa da, TÜRSAB’tan memnuniyet ve beklentiler ile ilgili önemli ipuçları verdiği düşünülmektedir. Benzer konulu araştırmalar seyahat acentalarının yoğunlaştığı farklı illerde yapılarak sonuçları karşılaştırılabilir ve daha ayrıntılı bilgilere ulaşılabilir. KAYNAKÇA 1618 Sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu. (1972). T. C. Resmi Gazete, 14320, 14 Eylül 1972. ALAEDDİNOĞLU, F ve Can, A. S. (2007). Türk Turizm Sektöründe Tur Operatörleri ve Seyahat Acenteleri. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 50-66. BRONSON, J. W., Krauss, J.L ve Dougan, W.L. (2001). Consortium Affiliation and Travel Agency Performance: Evidence of Strength in Numbers. Journal of Travel & Tourism Marketing, 11(1), 1-15. CARO, L. M. ve Martínez J. A. G. (2008). Developing a Multidimensional and Hierarchical Service Quality Model for the Travel Agency Industry. Tourism Management, 29 (4), 706-720. ÇAKICI, A. C., Atay, L ve Harman, S. (2008). İstanbul’da Faaliyet Gösteren Seyahat Acentalarının Pazarlama Karması Kararları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Ti- caret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 69-87. DÖNMEZ, B., Çelik, N. ve Birdir, K. (2008). Mersin’de Faaliyet Gösteren Seyahat Acentalarının Stratejik Analizi: Bir SWOT Çalışması. IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Antalya, 89-109. DÖNMEZ, B. ve Birdir, K. (2008). Mersin’de Faaliyet Gösteren Seyahat Acentalarında Çalışan İşgörenlerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Turizm içinde (2472-2488). Mersin Sempozyumu 2008. GAVCAR, E. ve Avcı, U. (2002). Muğla İlinde Faaliyet Gösteren A Grubu Seyahat Acentası Yöneticilerinin Profilinin Tespitine Yönelik Araştırma. Muğla Üniver- sitesi SBE Dergisi, 7, 61-71. GÜNLÜ, E. ve Dönmez, B. (2009). Örgüt İkliminin Mersin İli Seyahat Acentaları Çalışanlarının Sapkın Davranış Gösterme Eğilimleri Üzerindeki Etkisi. 10. Ulu- sal Turizm Kongresi, Mersin, 831-850. HANÇER, M. ve Ataman, C. (2006). Seyahat Acentalarında İletişim Teknolojisinin Kullanımı ve Web Sitelerinin Değerlendirilmesi: Ege Bölgesi Örneği. Dokuz Eylül Üniversiesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(3) 193-207. HUI, T. K. ve Wan, D. (2005). Factors Affecting Consumers’ Choice of a Travel Agency: The Case of Singapore. Journal of Travel & Tourism Marketing, 19(4), 1-12. İÇÖZ, O. (1998). Seyahat Acentaları ve Tur Operatörlüğü Yönetimi. (2. Baskı). Anka- ra: Turhan Kitabevi.  NEVŞEHİR İLİNDE BULUNAN SEYAHAT ACENTALARININ TÜRSAB’TAN MEMNUNİYET VE BEKLENTİLERİNİ… 889 KOZAK, N. (2007). Transformation of Tourism Distribution Channels: Implications of e-Commerce for Turkish Travel Agencies. Journal of Hospitality Marketing & Management, 15(2), 95-119. LAW, R., Law, A. ve Wai, E. (2001). The Impact of the Internet on Travel Agencies in Hong Kong. Journal of Travel & Tourism Marketing, 11(2/3), 105-125. MILLÁN, Á., Esteban, Á. (2004). Development of a Multiple-Item Scale for Measuring Customer Satisfaction in Travel Agencies Services. Tourism Management, 25(5), 533-546. NG, E., Cassidy, F. ve Brown,L. (2006). Exploring the Major Factors Influencing Consumer Selection of Travel Agencies in a Regional Setting. Journal of Hospitality and Tourism Management,13(1), 75-84. OPPERMANN, M. (1999). Databased Marketing by Travel Agents. Journal of Travel Research, 37(3), 231-238. ÖZTURAN, M ve Roney, S.A (2004). Internet Use Among Travel Agencies in Turkey: an Exploratory Study. Tourism Management, 25, 259–266. RIEGE, A. M., Perry, C. ve Go, F. M. (2001). Partnerships in International Travel and Tourism Marketing: A Systems-Oriented Approach Between Australia, New Zealand, Germany and the United Kingdom. Journal of Travel & Tourism Mar- keting.11(1), 59-77. SIEBENALER, T.C. ve Groves, D. L. (2002). Travel Agents and Their Survival. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 1(1), 1-16. SOO, K. W., Cathy, K. ve Hsu, H.C. (2005). Identifying Travel Agent User Segments. Journal of Hospitality & Leisure Marketing, 12(4), 73-92. TÜTÜNCÜ, Ö., Tarlan, D. ve Mamyrkulov, N. (2003). Seyahat Acentalarında Çalışan- ların İşe Alma Süreci Algılamaları ve İzmir İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversiesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1) 113-140. WANG, Y. ve Fesenmaier, D. R. (2007). Collaborative Destination Marketing: A Case Study of Elkhart County, Indiana. Tourism Management 28, 863–875. YILDIRIM, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Kitabevi. Internet Kaynakçası http://www.tursab.org.tr/content/turkish/kurumsal/tarihce.asp Dünden Bugüne. Erişim Tarihi: 12 Aralık 2009. http://www.tursab.org.tr/content/turkish/istatistikler/gostergeler/ACENTASAYI.asp Seyahat Acentalarının Sayısı. Erişim Tarihi: 15 Aralık 2009. http://www.tursab.org.tr/tr/seyahat-acentalari/seyahat-acentasi-arama Seyahat Acentası Arama. Erişim Tarihi: 15 Temmuz 2010. View publication stats