Astım Başlangıcı Nasıl Belli Olur

Alerjik astım alerjenlerin astımı tetiklemesi olayıdır. Çevremizdeki alerjenler vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi reaksiyon gösterir ve vücutta hırıltı, öksürük, nefes sıkışması gibi alerjik astım belirtileri görülür. Bu bölümün amacı sizleri alerjik astım konusunda bilgilendirmektir. Alerjik astım bölümü altında aşağıdaki başlıkları bulunmaktadır;

Alerjik Astım Nedir ve Nasıl Oluşur?

Astım akciğerlerde bulunan nefes borularının daralması ve şişmesi ve fazla balgam üretmesi durumudur. Bu daralma ve fazla balgam üretilmesi durumu sonucu, nefes almada zorlanma oluşur ve öksürük, hırıltı ve nefes darlığı tetiklenir.

Bağışıklık siteminin görevi vücudu bakteri ve mikroplardan korumaktır. Ancak alerjiniz varsa bağışıklık sistemi, vücudun karşılaştığı kedi/köpek gibi evcil hayvanların deri döküntüleri ya da tüyleri veya ev tozu akarları gibi zararsız maddelere karşı da vücudu korumaktadır.

Bazı kişiler için bu alerjik astım durumu sıkıntı yaratmasa da, bazı kişiler için günlük aktiviteleri engelleyip hayati risk taşıyan büyük bir problem haline gelebilir. Astım hastalığının %90’ı alerjik nedenlerden meydana gelmektedir.

Alerjik Astımın Başlıca Nedenleri Nelerdir?

Alerjik astımın nedenleri ve tetikleyicileri kişiden kişiye değişmekle birlikte belli başlı ve ayırt edici birkaç neden vardır. Bunlar;

– Polen, ev tozu akarları(mitelar), küfler, kedi köpek gibi evcil hayvan deri döküntüleri ve tüyleri gibi çevremizde bulunan maddeler,

– Genetik,

– Soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlar,

– Egzersiz yapmak gibi fiziksel aktiviteler,

– Soğuk hava,

– Sigara dumanı gibi hava kirletici maddeler,

– Aspirin, ibuprofen(Advil, MotribIB), beto blokerleri gibi belli ilaçlar

– Duygu değişimleri, stres,

– Kalamar, kurutulmuş meyve, işlenmiş patates, bira ve şarap gibi bazı gıdalara katılan sülfit ve koruyucu maddeler,

– Reflü (mide asidinin ağza gelmesi)

Solunan Alerjenlerin Alerjik Astıma Etkisi

Solunum yoluyla vücuda giren alerjenler, alerjik astımı olan kişi için en önemli nedendir. Alerjik astımlı kişide, vücudunun duyarlı olduğu alerjen ya da maddelerle karşılaştığında bahar nezlesi ya da mevsimsel alerjik rinit meydana gelir. En yaygın solunan alerjenler şunlardır;

– Hayvan deri döküntüleri,

– Ev tozu akarları(mitelar)

– Hamamböceği parçacıkları,

– Küf,

– Polen

Gıda Alerjisinin Alerjik Astıma Etkisi

Çok yaygın olmasa da gıda alerjisi de alerjik astımı tetikleyebilir, ancak yaygın olmamasına rağmen hayati risk taşıyan sonuçlar gösterebilir. Alerjik belirtilere neden olabilecek en yaygın gıdalar şunlardır;

– Yumurta,

– İnek sütü,

– Fıstık, badem, fındık, ceviz gibi kuruyemişler,

– Soya fasulyesi,

– Buğday,

– Balık, kalamar ve diğer kabuklu deniz ürünleri

Koruyucu gıda maddeleri de alerjik astımı tetikleyebilir. Sodyum bisülfat, potasyum bisülfat gibi katkı maddeleri, işlenmiş gıdalarda ya da hazırlanmasında kullanılır. Eğer bunlardan birine alerjiniz varsa deri prick testi ile alerji testi olup hangi gıdalara karşı alerjiniz olduğundan emin olabilir ve önlem alabilirsiniz.

Genetik Faktörün Alerjik Astıma Etkisi

Alerjik astımın en önemli nedenlerinden biri genetiktir. Astım kalıtsal bir hastalıktır. Ama bu demek değildir ki ailesinde astım olmayanlar astım olmayacak. Astıma neden olan gen henüz kesin olarak saptanamadığı için kimlerde astım gelişip gelişmeyeceği konusunda test yapılamamaktadır. Ailesinde alerjik hastalıklar olan kişilerde alerjik astım gelişme riski %30’dur.  Ailede iki kişide alerjik hastalık varsa bu risk %50’ye kadar çıkmaktadır.

Sigaranın Alerjik Astıma Etkisi

Sigara dumanına maruz kalmak alerjik astım gelişmesine neden olan en belirgin faktörlerdendir. Hamileyken sigara içilmesi veya sigaraya maruz kalınması da astım gelişmesine neden olmaktadır. Sigara alerjik astım gelişmesine neden olabildiği gibi astımı tetikleyebilir ve astım krizine neden olabilir. Astım tedavisinin de başarılı olmasını engelleyebilir.

Hava Kirliliğinin Alerjik Astıma Etkisi

Hava kirliliğinin astım gelişiminde rolü tartışmalı olsa da, akciğerleri kötü yönde etkilediği ve alerjik astımı tetikleyerek alerjik astım krizine neden olduğu kesindir.

Alerjik Astım Belirtileri Nelerdir?

Astım belirtilerinden  sık tekrarlayan öksürük, hışıltı (Hırıltı) ve nefes sıkışması en önemlileridir. Egzersiz yaptıktan sonra nefes sıkışması,hırıltı veya öksürük olması da alerjik astımın diğer önemli belirtilerindendir. Astımlı kişilerin akciğerleri çok hassas olduğu için çok sık hasta olmakta ve sıklıkla gereksiz antibiyotik kullanmaktadırlar.

Alerjik Astımda Görülen Öksürüğün Özellikleri Nelerdir?

– Öksürüğün özellikle uyuduktan saat sonra veya sabaha doğru olması

– Öksürük veya hışıltı nedeniyle gece uyanmak

– Egzersiz yaptıktan sonra öksürüğün artması

– Balgamın çok zor çıktığı öksürüğün olması

Alerjik Astım Belirtilerinin Özellikleri Nelerdir?

– Belirtiler tekrarlayıcı olmalı. Sadece bir aydır öksürük şikayeti olan bir hastaya alerjik astım demek zordur.

– Alerjik astım ilaçları (Ventolin, brcanyl gibi nefes açıcılar ile) ile rahatlama olmalıdır.

– Tetikleyicilerle belirtiler ortaya çıkmalıdır. Keskin koku, sigara içilmesi, kirli havaya çıkılması, soğuk havaya çıkılması, alerjenlerle temas, evde temizlik yapılması gibi tetikleyicilerden herhangi biriyle astım belirtileri ortaya çıkıyorsa alerjik astım olabilir.

– Bazı mevsimlerde ortaya çıkması da önemlidir.(Baharda polenlerle artması gibi)

Öksürük, nefes sıkışması, hırıltı (hışıltı) gibi belirtilerin aşağıdaki durumlarla karşılaşınca ortaya çıkması veya kötüleşmesi oluyorsa yine alerjik astımdan şüphelenilmelidir:

– Hayvanlara dokunulduğu zaman veya aynı ortamda olduğu zaman

– Deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokuları

– Evde temizlik yapılınca

– Polenler yoğun olduğu zaman

– Gribal enfeksiyon geçirince

– Sigara içilince

– Çok stresli olunca, heyecanlanınca, gülünce

– Soğuk algınlığı geçirince tamamen düzelme 10 günden fazla sürede gerçekleşiyorsa

Alerjik Astımı Nasıl Anlayabiliriz

Sık tekrarlayan öksürük, hırıltı(hışıltı), nefes sıkışması alerjik astımın(alerjik bronşitin) en önemli belirtilerindendir. Astımlı kişilerin akciğerleri hassas olduğu için çok sık hasta olurlar. Bu nedenle de gereksiz antibiyotik kullanırlar. Gereksiz antibiyotik kullanımını önlemek için alerjik bronşit teşhisinin konulmasında oldukça önemlidir.

Bu Belirtiler Önemlidir

– Göğüste özellikle nefes verme sırasında hırıltı (hışıltı) sesi duyulması

– Sık sık öksürük olması ve bu öksürüğün özellikle geceleri artması, gece öksürükten uyanmanın olması, sabaha doğru veya sabah kalkınca öksürük olması

– Tekrarlayan hırıltı

– Sık sık nefes sıkışıklığı olması

– Öksürüklerin özellikle bazı mevsimlerde kötüleşmesi

– Egzersiz yapıldığı zaman öksürük, hırıltı olması

– Sık sık gribal enfeksiyon ve öksürük olması ve öksürüklerin 2 haftadan uzun sürmesi

– Sigara, deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokularına aşırı hassasiyet olması

– Ailede veya akrabalarda astım, alerjik nezle, egzama, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerjik hastalıkların olması

– Öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerin ventolin gibi nefes açıcı sprey veya nebül tedavileri ile rahatlaması

Gibi durumlar kişide sık sık yaşanıyorsa mutlaka alerjik astım düşünülmeli ve bir immünoloji ve alerji uzmanına giderek doğru teşhis konulmalıdır.

Doğru Teşhis Oldukça Önemli!

Her astım belirtisi olan kişi alerjik astım olmayabilir. Bu nedenle teşhisin doğru konması çok önemlidir. Alerjik astım tedavisi hafta gibi kısa süreli bir tedavi değildir. Aylarca, bazı durumlarda yıllarca süren bir tedavidir. Yanlış teşhis yapıldığı takdirde kişi, bu uzun süreçte gereksiz yere tedavi görmüş olur. Tam tersi durumda yani astım varken olmadığı varsayılırsa akciğerlerde hasar gelişebilir. Bu nedenle öncelikle kesin teşhis konulmalı ve gereken tedavi verilmelidir.

Astım, akciğerde bronş adı verilen hava yollarını daraltarak kendini gösteren ve ataklar halinde gelen bir hastalıktır. Hava yollarında bulunan mikrobik olmayan bir iltihap sonucu, hava yolu duvarı şişer ve kalınlaşır. Böylece, havanın akciğerlere girip çıkması engellenir.

Astım başlangıcı hırıltıdan, hayatı tehdit edebilecek ani astım ataklarına kadar çok çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Soluk alıp verirken göğüste ıslık sesleri, göğüste sıkışma hissi, durup dururken nefes sıkışması, art arda öksürükler, hareket ederken veya bir hareketten hemen sonra öksürük, nefes daralması, geceleri devamlı öksürük astım belirtileridir. Belirtiler tekrarlayıcı olup nöbetler halinde gelir. Genellikle gece veya sabaha karşı ortaya çıkar. Hastalar bu nöbetleri nefes açıcı spreyler yardımı ile atlatabilir. As­tımlıların neredeyse 3/4’ünde alerjik nezle görülür. Bu ba­kımdan, hapşırma, burun akıntısı, burunda kaşıntı ve tıka­nıklık ile geniz akıntısı gibi şikâyetler de astıma eşlik edebilmektedir. Egzama gibi alerjik deri hastalığı olan kişiler­de ise, ciltte kabarıklık, kızarıklık, kaşıntı, sulanma, kabuk­lanma gibi şikâyetler bulunabilir.

Astımı ortadan kaldıracak bir tedavi olmasa da doktorunuzla beraber astımınızı kontrol altına alacak bir tedavi izleyebilir ve hayat kalitenizi arttırabilirsiniz.

Bazı Astım İlaçlarını Hamilelik Döneminde Kullanmak Tehlikeli Olabilir!

Astım ilk kez hamilelikte ortaya çıkabileceği gibi,  gebelikle birlikte, önceden var olan astım daha da kötüleşebilir. İyi ve düzenli tedavi edilmemiş astım, anne ve bebek için ciddi sorunlar yaratabilir. Bunu önceden tahmin etmek mümkün değildir.

Alerji ilaçlarının bazıları hamilelik döneminde kullanılmaz. Bu dönemde hangi ilaçların nasıl kullanılacağına doktorun karar vermesi ve hastanın da buna uyması şarttır. Sprey şeklindeki ilaçların neredeyse hiç yan etkisi yoktur. İnhaler kortizon kullanıldığında, astım ataklarını gebelerde %55 oranında azaltırlar ve sistemik kortizon kullanmaya gerek kalmaz, bu nedenle orta-ağır astımlı gebelere düşük doz düzenli inhaler kortizon verilmelidir. Yine bazı güvenli antihistaminik ilaçlar kullanılabilir.

Tedavi planının yapılabilmesi için gebe veya gebelik düşünen astımlı hastanın, astımını takip eden  hekimiyle iletişime geçmesi gereklidir. Hamilelik süresince düzenli olarak haftada bir kontrollere gidilmelidir ve kontroller doğumdan sonra 3 aya kadar devam ettirilmelidir.

Benzer Yazılar

Trakeobronkomalazi Nedir?

Trakeobronkomalazi (TBM), ana havayollarında meydana gelen bir solunum yolu hastalığıdır. Nefes ile aldığımız havayı, akciğerlerde oksijen-karbondioksit değişiminin sağlandığı “alveol” adıyla bilinen küçük keseciklere taşıyarak, genellikle kıkırdak yapısından meydana gelen borulara; trakea ve bronş denilmektedir.

Devamı

KOAH Hastaları COİL Ameliyatıyla Nefes Alıyor

Bu işlem, bronkoskopi odasında ya da ameliyathanede yapılabilir. Hekiminiz; size, kendinizi uykulu ve rahat hissetmenizi sağlayacak bazı ilaçlar verecektir. Bazı durumlarda ise genel anestezi tercih edilebilir.

Devamı

Pulmoner Fibrozis (Akciğer Sertleşmesi) Nedir?

Akciğerlerde bulunan küçük hava keseleri (alveoller) duvarlarının kalınlaşması ve sertleşmesi ile gelişir. Duvarlardaki aşırı kalınlaşma ve sertleşme; kan ve hava arasındaki gaz geçişini güçleştirir. Haliyle, vücuttaki dokuların oksijen ihtiyacı karşılanamaz hale gelinir.

Devamı