Ortaköy Cami Adı

İstanbul Boğaziçi’nin en nadide yerinde, zarif mimarisiyle güzel bir eser olan Ortaköy Camii, Boğaziçi’nin siluetini oluşturan yapılardan.  Asıl adı Büyük Mecidiye Camii olan yapı, Osmanlı mimarisinin son dönem eserlerinden.

Sultan Abdülmecit tarafından yaptırılan cami, Dolmabahçe Sarayı‘nın ardından şehrin anıtsal dokusunun Boğaziçi’ne doğru açılımını devam ettiren yapılardan.

1. Ortaköy Camii Tarihi Hakkında Bilgi

Ortaköy Camii İskele Meydanı Tarafı

Büyük Mecidiye Camii, Sultan Abdülmecit’in Boğaziçi’nin güzelleşmesi için yaptırdığı eserlerden. Günümüzde İstanbul’un simgelerinden biri olan yapı, boğaz ve köprü ile birlikte İstanbul hatırası fotoğraf çektirmek isteyenler için kartpostallık bir manzaraya sahip.

Boğaziçi’ne doğru uzanan küçük bir burun üzerinde bulunan ve Boğaziçi’nin birçok noktasından görülebilen yapı, İstanbul’daki tarihi camiler arasında Batı tarzı barok mimarisiyle yapılan camilerden.

yılında yapımı tamamlanan Ortaköy Camii’nin mimarı Nikağos Balyan. Fransa’da mimari eğitim almış olan Nikoğos Balyan, özellikle İstanbul Boğazı boyunca sıralanan eserleri ile tanınan ve birkaç kuşak boyunca saraya hizmet veren Balyan ailesinin bir ferdi.

Ortaköy Camii Özellikleri

Büyük Mecidiye Camii Girişi

Caminin en önemli özelliklerinden biri, mimari açıdan  yüzyıldan sonra Fransız, İtalyan Saraylarında kullanılan Barok mimarisi tarzında yapılması. Bu mimari anlayışın bir göstergesi olarak caminin dışı muhteşem güzellikte yoğun bir taş kabartması süslemelerine sahip.

Caminin ana ibadet bölümünün yanı sıra padişahın namaz kılması ve dinlenmesi için yapılan bir hünkar kasrı bölümü bulunuyor. yüzyılda yapılan kasırların en büyüğü olan Ortaköy Camii hünkar kasrı, yapının ibadet bölümü ile ölçü olarak birbirine eşit.

Ortaköy Camii İçi

İki katlı hünkar kasrı camiyle bir bütün olsa da dışarıdan ayrı bir yapı görünümüne sahip. Yapıldığı dönemde ulaşım daha çok deniz yoluyla sağlandığından sultanın hünkar kasrına giriş yaptığı kapı boğaza bakıyor.

Kare planlı yapılan caminin dört duvarı üzerine oturtulan merkezi kubbesi ibadet bölümünün tamamını örtüyor. İstanbul’da tarihi camiler arasında tek örnek olarak minare şerefelerinin altındaki iri kabartma akantus yaprakları altın yaldızlarla süslenmiş.

Büyük Mecidiye Camii Kubbesi

Cami, boğaz yolculuğu yapan insanlar için güzel bir manzara oluştururken, caminin içi de harika bir boğaz manzarasına sahip. Cami dışarıdan mükemmel göründüğü kadar, içeriden de mükemmeldir.

Cami kubbesinin iç yüzeyinde gök mimarisi sahnesini içeren yoğun kalem işi süslemeler bulunuyor. Kubbe içerisinde bulunan süslemeler klasik Osmanlı camilerinin kubbe tasarımından farklı olarak, Roma, Bizans ve Avrupa Mimarisi tarzında.

Cami duvarlarına asılı bulunan  Allah (c.c), Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ilk dört halifenin isimlerinin bulunduğu levhalar ile minber üzerinde bulunan kelime-i Tevhid yazısı bizzat camiyi yaptıran Sultan Abdülmecit tarafından yazılmış.

Nerede ve Nasıl Gidilir?

Ortaköy Meydanı

Yapı, Beşiktaş ilçesinde Ortaköy semtinde Boğaziçi’ne doğru uzanan küçük bir burun üzerinde bulunuyor. Ortaköy’de bulunan meşhur kumpirciler ve waffle dükkanları ayrıca midenize de hitap edebilir. Bir yandan kumpir yerken diğer yandan boğazı seyredebilirsiniz.

Toplu taşıma araçlarıyla Ortaköy’e gitmenin maalesef çok bir alternatifi yok. Ancak bir şekilde Beşiktaş Meydanı’na ulaştığınız zaman Ortaköy’e gitmek kolaylaşıyor.

Eğer Anadolu yakasından ulaşmak isterseniz vapurla Beşiktaş iskelesine geçip, buradan Sarıyer‘e giden otobüslere binerek Kabataş Lisesi durağında inebilirsiniz.  Beşiktaş meydanından Ortaköy’e yürümek isterseniz 20 dakikalık bir yürüyüş ile ulaşabilirsiniz.

Avrupa yakasından Ortaköy’e geçmek için Bağcılar-Kabataş tramvay hattında Kabataş durağında indikten sonra Sarıyer‘e giden otobüslere binebilirsiniz. Metrobüs ile ise Zincirlikuyu durağında indikten sonra otobüs kullanarak önce Beşiktaş Meydanı’na, sonrada Ortaköy’e gidebilirsiniz.

İstanbul’da gezilecek yerler listenizde mutlaka bulunması gereken Ortaköy Camii’ne yakın yerler arasında bulunan Yahya Efendi Türbesi, Yıldız Camii ve Müzesi ile Dolmabahçe Sarayı‘nın da görülmesi gereken yerler olduğunu da belirtmeliyim.

Ortaköy Camii’ne aşağıda yer alan haritada işaretli konumu kullanarak da nasıl ulaşabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Kaynakça:

Büyük Mecidiye Camii ve Ortaköy, Kuveyt Türk Katılım Bankası Kültür Yayınları,

funduszeue.info

Hadîkatü'l-cevâmi'de, Kethüdâ'nın yaptırdığı binanın "bir şerefeli minare ve mahfel-i hümâyun ve bütün levâzımatıyla sâhil-i deryâda inşa edildiği" belirtilmektedir. Bugünkü yapı, giriş kapısı üzerinde yer alan Zîver Paşa'nın yazdığı kitâbeye göre 'te () Sultan Abdülmecid tarafından inşa ettirilmiştir.

Mimarı Nikogos Balyan olan cami, XIX. yüzyıl selâtin camilerinde olduğu gibi harim bölümü ve girişin önünde yer alan hünkâr kasrından oluşmaktadır. Batıdaki hünkâr girişi dışında her iki bölümün meydana getirdiği kompozisyon kuzey-güney aksına göre simetriktir. İki ayrı bölümün birlikte yer aldığı doğu ve batı cephelerinde harim ve hünkâr bölümleri ölçü olarak birbirine eşittir. Harim bir kenarı yaklaşık 12,25 m. uzunluğunda kare bir mekân olup üzeri pandantiflerle geçişi sağlanan sağır kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Kuzeyde yer alan diğer bölümlerin üstü tonozla örtülmüştür. Son cemaat yeri içe alınmış enlemesine dikdörtgen planlı bir giriş holü niteliğinde olup ortada kapı, yanlarda pencere olan üç açıklıkla galeri altına, oradan da harime geçilmektedir. Yapının geniş ve yüksek pencereleri vardır. Harimde giriş holü dışındaki diğer üç cephede iki sıra halinde büyük yuvarlak kemerli üçer pencere yer alır. Bunlardan kıble cephesinin alt orta penceresi sağır olup buraya mihrap yerleştirilmiştir. Mermerden kademeli mihrap nişi empire üslûbundadır. Köşe dolguları kabartma girift bitki motifleriyle, bordürü kabartma geometrik motiflerle bezelidir. Mermer minber pembe renkli taşlarla süslenmiştir. Korkuluklarında geometrik motiflerle ve yanlarda barok kıvrımlarla bezenmiştir. Solda yer alan zarif vaaz kürsüsü mermer ve somakiden yapılmıştır. Caminin iç duvarları kırmızı ve beyaz hareli pembe renkli taş taklidi sıvalarla bezelidir. Duvarlara asılmış "çehâryâr-ı güzîn" levhaları ve minberin üzerindeki kelime-i tevhid Sultan Abdülmecid, diğerleri ise Ali Haydar Bey tarafından yazılmıştır. Pandantifler ve kubbe içinde bulunan kalem işlerinde manzara ve mimari düzenlemeler dikkat çekmektedir.

Giriş holü ve üstündeki salonla birbirine bağlanan doğu ve batı kanatlarından oluşan iki katlı hünkâr kasrına kuzeybatı köşesinde yer alan, iki yandan kıvrılan merdivenlerle ulaşılmaktadır. Doğu ve batı kanatları öne çıkarak girişte küçük bir avlu oluşturmuştur. Hünkâr girişi giriş holünün batı cephesinde olup iki yandan on basamaklı merdivenlerle ulaşılan, üç açıklıklı bir bölümdür. Gösterişli, çift kollu, eliptik bir merdivenle çıkılan ikinci katın batı kanadı hünkâr dairesi olarak düzenlenmiştir. Birbirine geçilebilen üçer mekânın bulunduğu doğu ve batı kanatları bir iki küçük farklılık dışında simetriktir. Doğu kanadında katlar arasında bağlantıyı sağlayan merdiven güneyde yer almaktadır.

Yapıda harimle hünkâr kasrı arasında tasarım ve yüzeylerin ele alınışı bakımından farklılık vardır. Harimdeki dekorasyonun zenginliğine rağmen hünkâr kasrında cepheler çok sade tutulmuştur. Buradaki bezeme öğeleri, üzeri basık kemerli pencerelerin çevresindeki silmelerle hünkâr dairesi salonlarının pencereleri üzerindeki üçgen ya da dairesel alınlıklardır. Caminin dış cephesi barok ve rokoko tarzında taştan, oyma ve kabartma süslemeleriyle dikkat çekmektedir. Yapı üzerinde oturduğu rıhtımdan yaklaşık 2 m. yükseltilmiş, zemin katla galeri katı silmelerle ayrılmıştır. Bu silmelerin uzantısı aynı zamanda hünkâr kasrının saçak kornişlerini oluşturmaktadır. Beden duvarlarında yer alan üç açıklık da içbükey olarak düzenlenmiştir. Açıklıkların dış noktalarında her cephede dört adet olmak üzere dörtte biri duvara gömülü sahte kolonlar yer almaktadır. Kolonların galeri katında tamamı, zemin katta üst yarıları yivlidir. Kolonlar galeri katında kompozit kolon başlıklarla son bulmaktadır ve ortada yer alan iki kolon ayrıca ek tablalar ve tepeliklerle iyice vurgulanmıştır.

İnce gövdeli minarelerin kaideleri merdivenli sahanlığın iki yanında olup kasrı oluşturan kütlelerin içindedir. Şerefe altlarında tersine kıvrılan volütlerin oluşturduğu konsollar bulunmaktadır. Altta aralarda yer alan akant yaprakları altın yaldızla boyanmıştır. Statik açıdan oldukça narin olan yapı 'de ve 'da onarılmış, depreminde büyük zarar görünce 'da Evkaf Nezâreti'nce yeniden tamir edilmiştir. Bu tamirde yıkılan eski yivli minareler yivsiz olarak yapılmış, minarelerin petek ve külâh kısımlarıyla yapının çeşitli bölümleri yenilenmiştir. 'larda binada yeniden çatlamaların oluşması sebebiyle Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün başlattığı restorasyon çalışmalarında zemin takviye edilmiş, kubbe yenilenmiştir. Bu onarımda ibadete kapatılan cami 'da yeniden açılmıştır. 'te büyük bir yangın sonucu kısmen harap olan bina tekrar restore edilmiştir. Zaman içinde özgün parçaları büyük ölçüde değişmiş olsa da Ortaköy Camii, İstanbul Boğazı'nın önemli ve değerli mimari eserlerinden biridir.

Kaynak: TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

Ortaköy Camii (Büyük Mecidiye Camii) Hakkında Bilgi

Ortaköy Camii yy'dan kalma İstanbul'un en güzel yapılarından birisidir. Ortaköy Camii'nin asıl adı Büyük Mecidiye Camii olan yapı yılında tamamlanmıştır. Caminin bulunduğu yere ilk olarak yapılan yapının Mahmud Ağa tarafından yapıldığı fakat bu yapının Patrona Halil İsanı sırasında çok fazla hasar görerek yıkıldığı bilinmektedir. Sonraları Mahmud Ağa’nın damadı Kethüda Devattar Mehmed Ağa tarafından yenilenerek kayıtlara "Mehmed Kethüda Cami-i Şerifi" olarak geçmiştir. Ortaköy Camii'nin günümüzdeki hali ise Sultan Abdülmecid tarafından inşa edilmiştir.

İşte boğazın güzelliklerinden biri olan Ortaköy Camii'nin tarihi ve özellikleri;

Ortaköy Camii Mimari Özellikleri

Beşiktaş Ortaköy Camii, sultan camilerinde olduğu gibi Harim ve Hünkar Kasrı'ndan oluşmaktadır. Harim bölümü, kenar uzunluğu metre kare planlı ana mekan ve bu ana mekandan geçilen bir ara mekandan meydana gelmiştir. Bu bölümün tavan örtüsü pembe mozaik kaplı kubbedendir. Ortaköy Camii'nin tek şerefeli iki minaresi vardır. Mihrap kısmında mozaik mermer kullanılmış, minber ise somaki mermer işçiliğidir. Yapının kuzey irişinde, eliptik merdivenle çıkılan iki kat üzerine inşa edilmiş Hünkar Kasrı bulunmaktadır.

Ortaköy Camii ince ve zarif minareleriyle oldukça dikkat çekmektedir. Osmanlı ve barok birleşimi bir üslupla tasarlanmış ve tek kubbeli olup, kubbeden kare plana geçişte, istinad kemerlerinin birleştiği köşelerle kubbe arasındaki pandantiflerin dış yüzleri kurşunla örtülüdür. Yapının köşelerinde kontrofor kuleleri vardır. Minareler kuzey cephesinde, hünkar dairesinden yükselmektedir. Caminin içindeki Allah, Muhammed ve ilk dört halifenin isimleri, bizzat Sultan Abülmecid Han tarafından yazılmıştır. Ortaköy Camii Kuveyt Türk sponsorluğunda yılında restorasyona başlamış, üç yıl süren hazırlığın ardında 6 Haziran 'te yeniden ibadete açılmıştır. Klasik Osmanlı mimarisi dışında barok tarzında örnekler taşıyan Ortaköy Camii, Türkiye Diyanet Vakfı öncülüğünde Küba'nın başkenti Havana'da da bir benzerinin yapılması için çalışmalara başlanmıştır.

Ortaköy Camii Ziyaret Saatleri

Ortaköy Camii de diğer İstanbul camileri gibi sabah 'dan itibaren turistik ziyaretlere açıktır. Namaz saatleri sırasında kapanan cami, ibadet zamanları haricinde ziyarete ve fotoğraf çektirmek isteyenlere açıktır. Cami akşam 'den itibaren ziyaretlere kapanmaktadır. Sadece akşam ve yatsı namazları sırasında ibadet için ziyaret edilebilmektedir. İstanbul'daki turistik camilerin ziyaret saatleri, diyanetin sağlandığı bir telefon operatörü aracılığıyla öğrenilebilir. Zira ziyaret saatleri mevsime göre büyük farklılık göstermektedir.

Ortaköy Camii'ne Nasıl Gidilir?

Ortaköy’ün incisi olan Ortaköy camine en kolay ulaşım şekilleri aşağıdaki gibidir.

Toplu taşıma araçları ile ulaşım şekilleri: Ortaköy camine toplu taşıma araçları ile gidebilmeniz için Beşiktaş’a giden bütün otobüsleri kullanabilirsiniz. Yine aynı şekilde bulunduğunuz yerden Beşiktaş’a giden dolmuşları da kullanabilirsiniz. Dolmuştan yada otobüsten indikten sonra kumpircilerin önünden geçip camiye ulaşabilirsiniz.

Özel araç ile ulaşım şekilleri: Ortaköy camine özel aracınız ile gitmek isterseniz köprüden önce son çıkış olan Beşiktaş'tan çıkınız yada aşağıda eklemiş olduğum harita üzerinden de direk olarak yol tarifi isteyebilirsiniz.