Lgbtqia Açılımı

lgbtqia açılımı

kaynağı değiştir]

Atanmış/Bedensel/Biyolojik Cinsiyet: Doğumda ya da daha öncesinde dış cinsiyet özelliklerine atanan kimi özellikler ve bunlar üzerinden yapılan varsayımlardan yola çıkılarak kişilere atanan cinsiyet. Çoğunlukla ikili bir kız ve oğlan/kadın ve erkek ile sınırlıdır. Sıklıkla "biyolojik cinsiyet" ya da "bedensel cinsiyet" anlatımları kullanılsa da, kişinin kendi istenci dışında tıp ve toplumsal ön kabuller aracılığıyla atandığı için "atanmış cinsiyet" kavramı da kullanılır.^[19]
Toplumsal cinsiyet: Ayrı ekinlerde, ayrı coğrafyalarda ve ayrı tarihsel zamanlarda kadınlara ve erkeklere toplumsal olarak yüklenen roller ve sorumluluklar bütünüdür. Toplumsal cinsiyet kavramı; kadın ve erkeğin toplum içindeki ayrı rollerini, toplumsal konumlarını, ekonomik ve siyasal güçlerini yansıtır ve ayrıca tüm bunları etkiler. Ayrıca, toplumsal cinsiyet, toplumsal önyargı durumuna gelmiş iki değişmez toplumsal cinsiyet kimliği düşüncesinin ötesine geçerek diğer cinsiyetleri ve cinsiyet kimliklerini de içeren bir kavramsallaştırmadır.^[19]
Lezbiyen: kadın eşcinsel. Duygusal, romantik ve cinsel yönelimleri kendi cinsinden olanlara yönelik kadınları tanımlar.^[19]
Gey: erkek eşcinsel. Duygusal, romantik ve cinsel yönelimleri kendi cinsinden olanlara yönelik erkekleri tanımlar. "Homoseksüel" sözcüğü, tıp tarafından tanımlanmış olduğu halde, "gey" kelimesi eşcinseller tarafından tanımlandı.^[19]
Biseksüel: çiftcinsel. Birden çok cinsiyete duygusal ve/veya cinsel ilgi duyan kişi. Biseksüellik tarihsel olarak iki cinsiyete de çekim duymak olarak tanımlansa da son yıllarda ikili cinsiyet düzenine yönelik eleştirilerle birlikte, genelde birden çok cinsiyete çekim duymak anlamında kullanılmaktadır.^[19]
Panseksüel: tümcinsel. Herhangi bir cinsiyete karşı çekim duymaya açık olmak anlamına gelir ve buna özellikle non-binary cinsiyet kimlikleri de dahildir. Panseksüel kişiler, biseksüel teriminin henüz “kadın ve erkekten hoşlanmak” olarak yorumlandığı yıllarda, non-binary insanlara çekim duyduklarını veya kendi cinsiyet kimliklerinin non-binary olduğunu anlatmak için bu terimi ortaya koymuştur.^[19]
Trans: Cinsiyeti ve/veya cinsiyet kimliği, doğumda atanan ve varsayılan cinsiyetle uyumlu olmayan kişilerin tümünü karşılar. Şemsiye bir terim olarak da kullanılır. Kişilere doğumda atanan cinsiyet, bir atama olması ve aslında kişinin kendi istemini ve hayatını yansıtmaması dolayısıyla birçok durumda doğru olmayabilir. Doğduğunda kendisine "erkek" cinsiyeti atanan ancak kendisi kadın olan kişilere trans kadın, "kadın" cinsiyeti atanan ancak kendisi erkek olan kişilere trans erkek denir.^[19]
Transeksüel: "Trans" sözcüğünün tersine transseksüel şemsiye bir terim değildir, daha çok tıp insanlarının tercih ettiği eski bir terimdir. Hormon iyileştirmesi, beden uyum operasyonu, mastektomi gibi tıbbi müdahalelere başvuran ya da bunu amaçlayan kişileri anlatır.^[19]
Kuir: Genel anlamıyla heteronormativiteyi (yalnızca düzcinselliğin doğal kabul edilmesi) geri çeviren ve düzcinsel olmayan insanlara işaret eder. Ancak zaman zaman düzcinsel trans kişiler tarafından da sahiplenilmektedir. Kuir özünde siyasal bir kavramdır, topluma dayatılan düzcinsel anlatıları ve bunları güçlendiren "makbul LGBTİ+" siyasetini reddeder. Kuir, kimi zaman LGBTİ+ yerine "düzcinsel olmayan" anlamında geniş anlamlı bir terim olarak da kullanılmakla birlikte, pek çok kuirin yanı sıra düzcinsel trans insanların bir kısmı da buna karşı çıkmaktadır.^[19]
Non-binary: doğrudan çeviriyle ikili olmayan. Cinsiyet kimliği bağlamında en genel anlamıyla kendisini geleneksel kadın ve erkek tanımlarının içinde bulunmadığını söyleyen insanların cinsiyet kimliğini tanımlar.^[19]
İnterseks: doğrudan çeviriyle cinsiyetlerarası. İnterseks terimi cinsiyet durumuna/niteliğine işaret eder. Kişilere doğduklarında atanan eril ya da niteliklerin dışında bu kategorilere varsayıldığı biçimde uymayan ya da her iki kategorinin özelliklerini (kromozomlar, cinsel organlar ve/veya hormonal yapı) de taşıyan kişilerdir. Doktorlar çoğunlukla ebeveynlere interseks çocuklar üzerinde cerrahi ve başka tıbbi müdahaleler yapılmasını, böylece bedenlerinin görünürde "kadın" ya da "erkek" özelliklerine kavuşturulmasını önerir. Pek çok durumda bu müdahaleler tıbben gereksizdir ve interseks çocuklar büyüdükçe üzerlerinde çok olumsuz etkileri olabilir. Kişilerin beden özerkliklerine karışılan bu istem dışı işlemler insan hakları açısından da hak ihlalidir.^[19]
Aseksüel: Genel olarak cinsel çekim ya da bir başkasıyla gerçekleştirilecek cinsel uygulamalara yönelik istek duymayan kişileri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Ancak aseksüellik cinsel çekimin değişkenlik göstermesiyle ya da böyle bir çekim olmamasıyla tanımlanan geniş bir spektrumdur.^[19]
Demiseksüel: Aseksüel spektrumunun içinde yer alan demiseksüeller genellikle değişen ölçülerde cinsel çekim hisseder, ancak bunun için önce duygusal veya romantik bir bağ kurmaya ihtiyaç duyarlar.^[19]
Aromantik: Herhangi bir cinsiyete karşı romantik çekim hissetmeyen kişi.^[19]
Heteroseksüel: düzcinsel. Duygusal, romantik ve cinsel olarak kadınsa erkeklere; erkekse kadınlara yönelmiş olan kişi.^[19]

Resim galerisi[değiştir Yazar: KAOS GL
Türkiye’de ve dünyada Türkçe yayın yapan tek İnterseks blogu İnterkseksüel Şalala’nın yayınladığı "Nasıl İnterseks hakları savunuculuğu yaparım?" klavuzuna bakmaya ne dersin?
Türkiye'de ve dünyada Türkçe yayın yapan tek İnterseks blogu İnterkseksüel Şalala'nın yayınladığı "Nasıl İnterseks hakları savunuculuğu yaparım?" klavuzuna bakmaya ne dersin?

İnterseks olmasam bile, interseks hakkında bilinci nasıl artırabilirim?
1) İnterseks Dostları Kılavuzu’ndaki temel bilgilerden yararlanarak, interseks hakkında konuşmalar başlatın.
Çoğu interseks bireyin, cinsiyet tartışmalarında örnek olarak kullanılmaktansa, insan hakları ihlalleriyle nasıl savaşılacağını tartışmaya öncelik verdiklerini unutmayın.
2) İnterseksleri kapsayıcı olun= LGBTI ya da LGBTQIA
Konuşmalarınızda, yazılarınızda, okulunuzda, katıldığınız organizasyonlarda interseks için I harfini içeren LGBTI ya da LGBTQIA kısaltmalarını kullanın.
3) Sosyal paylaşım sitelerinde interseksi vurgulayın.
Facebook’ta OII USA gibi, İnterseks Türkiye gibi bir interseks sayfasını beğenin.
İnterseks hakkında bir makale, blog postu, kitap, doküman, film, YouTube videosu ya da sunumu diğerleriyle paylaşın.
Tumblr ya da diğer blog siteleri gibi kaynakları kullanarak interseks hakkında bilgi yayın.
4) İnterseks hakkında interseks bireylerden bilgi alın; bilgi ve güncellemeler seafoodplus.info’da mevcuttur.
İnterseks bireyler, interseks hakkında deneyimlerini ve ihtiyaçlarını iletecek en uygun bireylerdir.
Düzenlediğiniz organizasyonda, okulunuzda veya işyerinizde konuşma yapması için interseks bir eğitmenle iletişime geçin.
İnterseks bireylerle tanışamıyorsanız, interseks bireylerin kendi hikâyelerini anlattıkları belgeseller, röportajlar vb. izleyin.
5) İnterseks bireylerle konuşurken:
İnterseksin, kimliklerinin bir parçası olabileceğini ya da olmayacabileceğini hatırlayın.
İnterseks hakkında konuşmanın veya interseksi bütün yönleriyle tartışmanın onların görevi olmadığını ve bundan rahatsızlık duyabileceklerini unutmayın. Önce konuşmanın uygun olup olmadığını sorun.
İnterseksi anlamak için sorduğunuz soruları kişisel bir şekilde değil de daha genel bir şekilde sorun.
-Örneğin; daha önce iç çamaşırı hakkında hiçbir şey duymamış biriyle tanışıyorsunuz. “İnsanlar ne çeşit iç çamaşırları giyerler?” sorusu onlara iç çamaşırının ne olduğu hakkında genel bir fikir verebilecek iken, “Şu anda hangi renk iç çamaşırı giyiyorsun?” sorusu onlara iç çamaşırının ne olduğu hakkında bilgi vermez ve sorulan kişiyi rahatsız edebilir.
5) İnterseks bireylerle konuşurken:
Sorularınızın interseks bireyleri fetişleştirici, küçük düşürücü veya ötekileştirici olmadığına emin olun.
İnterseks bireyler bazı konuları konuşurken rahat hissetmiyorlarsa;
1)      Konuşmayı başka bir zaman yapmayı isteyebilirler.
2)      Konuşmayı herkesin önünde yapmamayı isteyebilirler.
3)      Konuşmayı bireysel ve özel bir şekilde değil de interseks hakkında genel
olarak yapmayı tercih edebilirler.
4)      Konuşmayı yapmak isteyip bazı konularda bilgisiz olabilirler ve sizi daha iyi      kaynaklara yönlendirmek isteyebilirler.
5)      Konuşmayı yapmak istemeyebilirler.
6) İnterseks tıbbi bir durummuş gibi davranmayın.
Bazı interseks bireyler, kendi interseks biçimleri hakkında konuşurken “durum”,”sendrom” vb. kelimeleri kullanmazlar.
-Örneğin; Claudia’nın interseks şekli CAIS. Tıbbi kaynaklar bunun açılımının Tam Androjen Duyarsızlığı Sendromu fakat Claudia için bunun açılımı Tam Androjen Duyarsızlık. Claudia vücudunu sağlıklı hissediyor ve “sendrom” kelimesinin kendi vücuduyla bir ilgisi olmadığını düşünüyor.
Birçok interseks birey, interseks vücutları tıbbileştirmeyen “interseks çeşitliliği” terimini kullanıyorlar.

Başlamak İçin Bazı Kaynaklar

İnternet Siteleri:

Türkiye için:

seafoodplus.info

İnterseks organizasyonlarının, bilgi ve güncellemelerin bulunduğu geniş bir liste OII USA’in internet sitesinde bulunuyor.

seafoodplus.info; seafoodplus.info

Bloglar:

seafoodplus.info

Kitaplar:

Fixing Sex: Intersex, Medical Authority, and Lived Experience- Katrina Karkazis

Bodies in Doubt: An American History of Intersex- Elizabeth Reis

Sexing the Body: Gender Politics and the Construction of Sexuality- Anne Fausto-Sterling

Intersex and Identity: The Contested Self- Sharon E. Preves

Belgeseller:

Intersexion ()

Orchids: My Intersex Adventure ()

One in ()

Filmler:

XXY ()

* Çeviri için Lambda İstanbul LGBTİ Derneği Çeviri Grubu’ndan İrem Güvin’e teşekkür ederiz.

Etiketler:yaşam