Mimari Proje Hazırlama

Mimari proje, her ne kadar inşaat izni ve yapı ruhsatı için gerekli olan zorunluluklardan biri olarak görülse de, aslında yaptıracağınız evin tam olarak istediğiniz gibi olmasını sağlayan ve evinizin daha inşaata geçilmeden tam olarak tasarlanmış olması anlamına gelir; bu da aslında bir zorunluluk olmasaydı bile her uzmanın tavsiye edeceği bir planlama olurdu. Ne de olsa ev yaptırmak bir hayli ciddi bir iş ve derme çatma yapılan işlerde sonuçlar hayal kırıklığı yaratabiliyor. Gecekondu olarak tabir edilen plansız ve izinsiz yapıların her zaman bazı sorunlarının olması da mimari proje çizimlerinin olmamasından, yani evin inşaat sırasında planlanmasından kaynaklanıyor. Oysa tüm detaylarıyla inşaattan önce masa başında ustalıklı bir şekilde planlanan projelerde sürprizli bir hayal kırıklığı yaşamak da pek mümkün değil. Bunun için de, ev yaptıracak olan okurlarımıza tavsiyemiz, mimari proje işini ciddiye almaları. Bunu yalnızca bir evrak olarak düşünmeyin ve yeni evinizin kusursuz olmasının bir adımı olarak ele alın. Mimari proje kavramını basit bir şekilde tanımlayacak olursak: İnşa edilecek yapının tüm planları, dış cephe görünüşü, yapı kitlelerinin birbirlerine oranları, iç mekânların ayrım ve düzenleri ve evin mimari açıdan tüm detaylarının görünebildiği çizim projelerine mimari proje adı veriliyor.

Mimari projeler elbette profesyonel mimarlar, iç mimarlar tarafından çiziliyor, yani mimar veya iç mimar değilseniz mimari proje çizimi görevini kendiniz üstlenemezsiniz, ki zaten yasal detayların yanı sıra, böyle bir işe girişebilmek için gerekli donanımı edinebilmek için mimarlık eğitimi almış olmalısınız.

Mimari projeler eskiden el ile yapılan çizimlerden ibaret olsa bugün artık gelişen teknoloji sayesinde, bilgisayar programlarının yardımıyla oldukça detaylı ve incelikli mimari projeler çiziliyor. Mimari proje çizilirken elbette mimar ve mühendisin fikir birliği içinde olması ve proje taslağı hazırlanırken de, evin sağlam, inşaat kurallarına uygun ve güvenli olabilmesi için tasarımların mühendisin onayından geçmesi gerekiyor.

Bunların yanı sıra mimari proje çizimine başlanmadan önce de proje hazırlığı kapsamında arsanın kontrol edilmesi gerekiyor. Arsa yapısı, yol şebekesi, kanalizasyon, elektrik gibi bağlantılar özenle kontrol edilerek proje bu bağlantılara göre çizilmeye başlanır. Tabii iklim koşulları gibi çevresel etmenler ve manzara, binanın yönü vs gibi estetik özellikler de bu süreçte göz önünde bulundurulur ve yaptıracağınız evle ilgili özel bir isteğiniz varsa, o halde projeyi çizecek olan mimarla tam da bu hazırlık sürecinde ayrıntılı olarak konuşmalı ve bilgi alışverişinde bulunmalısınız. Bizim tavsiyemiz, mimarın arsa kontrolleri sırasında sizin de orada bulunmanız ve taslak çizimi hayata geçmeden önce neyin nasıl olmasını istediğinizi ve imkanları değerlendirmeniz. Tabii taslak çizimlerden sonra ana çizime geçmeden önce de mimar ve mühendisle ikinci bir toplantı yapmalı, ve her şeyin sizin istediğiniz koşullara uygun olduğundan emin olmalısınız. Bu hem mimarınız için, hem de sizin için çok daha rahat bir çalışma ortamı yaratır.

Arsa ve çevresel etmenler incelendikten sonra çizilen eskizlerle aşağı yukarı evinizin nasıl olacağı da şekillenir. Bundan sonra daha ayrıntılı planlara geçilir. Avan proje, aslında ön proje demektir ve yapı ruhsatı alınırken sunulacak olan kesin projeden bir önceki aşamadır. Taslaktan farklı çok daha ayrıntılı ve ana plana uygun ölçeklerle çizilmesidir. Kat planları, oda planları ve dış cephe çizimleri ile tesisat projeleri de göz önünde bulundurularak ortaya çıkabilecek tüm sorunlar, ev sahibi, mühendis ve mimar arasında bu ön projenin üzerinde konuşulur ve çözüme kavuşturulur. Tüm problemler çözüldüğünde ve her ayrıntıya kesin ve net bir şekilde ön proje üzerinde konuşularak karar verildikten sonra artık kesin mimari projenin çizimi aşamasına geçilebilir.

Ve son olarak, ön proje ile kararlaştırılan her detayın, ve eve dair her şeyin ayrıntılı bir şekilde çizildiği ve uygulamada rehber olarak kullanılacak olan ve tabii yapı ruhsatı ve gerekli izinler alınırken sunulacak olan uygulama projesi yani kesin proje çizimi aşaması gelir. Bina büyüklüğüne göre 1/50 ya da 1/ ölçeğinde çizilen bu projede yapı ile ilgili, binanın bölümlerini, kesin ölçülerini ve oranlarını belirten vaziyet planı, bodrum kat ve çatı katı dahil her katın ayrı ayrı kat planları ve bunlara ait en az iki kesit ve farklı görünüşleri içeren belli başlı planların olması gerekir. Bu planlara da kısaca göz atalım:

Yapının müştemilat gibi tüm eklerini de gösteren, yol kotuna göre gerekli kotlar ile arsanın binanın inşasının bitimindeki halini gösteren kotların da yer aldığı, peyzaj projelerini de göz önünde bulundurularak dikilecek ağaçların yerlerini dahi gösteren, binanın çevresi ile etkileşimini kesin ve net planlarla aktaran çizimlerdir. Aynı ölçekte çizilmiş birden çok kesitin gösterilmesi gerekir.

Kat planı söz konusu yapıda kaç kat varsa her birinin tek tek ayrıntılı olarak çizimidir. Bu çizimlere varsa bodrum katları ve çatı katı da mutlaka dahil olmalıdır. Kat planlarında odaların yerleşimi, su tesisatının banyo ve mutfak gibi yaşam alanlarına bağlantı yerleri (yani klozet, lavabo ve bunun gibi unsurların yerlerinin belirtilmesi), merdivenlerin konumları gibi tüm ayrıntılar açıkça belirtilmiş olmalı. Kat planları aslında kullanıcı için de en önemli olan planların başında geliyor çünkü ev sakinlerinin yaşam alışkanlıkları ile mimari projenin birbiri ile çelişmemesi, kat planlarının hem projeye hem de ev sahibinin istek ve ihtiyaçlarına uyum sağlaması oldukça önemli bir nokta.

Bu terim eğer ev birden çok katlı ise merdivenlerden geçen, yapının enine ve boyuna kesitlerini gösteren planlardan oluşan çizimleri tanımlıyor. Kesitlerde evin dahil olduğu arsanın içinde bahçenin kotları ve varsa komşu parsel ile kot farkı da belirtilmiş olmalı.

Evinizin dışarıdan nasıl görüneceğini tam olarak yansıtan çizim planlarını cephe resimleri oluşturur. Elbette yalnızca ön cephe değil, her açıdan ayrıntılı bir çizim söz konusudur. Müstakil ev, villa, betonarme ev, ahşap ev veya farklı bir ev modeli için mimari projenin dış cephe resimleri gelecekteki evinizin bire bir yansımasıdır diyebiliriz.

Yapının genel sistem detaylarının aktarıldığı çizimlerdir; pencereler, çatı modeli ve tasarımı, kapılar gibi iç mimari ve mimari ayrıntıları bu kısımda görebiliriz.

İç ve dış cephede yer alan ısı yalıtım sistemlerinin ayrıntılarını gösteren bu çizimler dış cephede kullanılacak olan duvar sistemleri başta olmak üzere içerideki tavan, taban ve diğer kısımlarda hayata geçirilecek ısı yalıtım uygulamalarının aktarımıdır.