Ilmek Iğne Oyası

Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.
Denizli yöresi iğne oyaları ve çağdaş yorumları / Needle works of Denizli region and their contemporary interpretations
Yazar:ÖZLEM NURHAN
Danışman: PROF. DR. TACİSER ONUK
Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Resim Ana Bilim Dalı
Konu:El Sanatları = Crafts ; Eğitim ve Öğretim = Education and Training
Dizin:El sanatları = Handicrafts ; Oyalar = Embroidery ; Türk el sanatları = Turkish handcrafts ; İğne oyası = Needle works Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe

s.

ÖZET İğne oyası ; iğne aracılığıyla ipliğin ilmek atılarak düğümlen mesi tekniği ile yapılan ince bir örgü türüdür. Türk'lere özgü bir el sanatı olup Anadolu'da çok eskilere da yanan bir geçmişi vardır. Yüzyılda renk, biçim, teknik ve este tik yönden altın çağını yaşadığı bilinmektedir. Nesilden nesfle akta rılarak, bu güne kadar varlığını koruyabilmiş, bu nedenle herşeyden önce, geleneksel bir kültür aktarma aracı olmuştur. Ancak günümüzde geleneksel yaşam biçiminin değişmesi sebe biyle, önemini yitirmeye başladığı da bir gerçektir. Özellikle genç ku şakların eski el sanatlarına ilgisiz kalmaları, iğne oyalarının zamanla tamamen tarihe karışacağı endişesine sebep olmaktadır. Bu noktada en büyük görev devlete düşmektedir. Öncelikli ola rak kültür politikaları yeniden ve gerçekçi bir anlayışla gözden ge çirilmelidir. Özellikle Kültür, Milli Eğitim ve Turizm Bakanlıkları, her bölgede özgün el sanatlarımızı araştırmalı, bol miktarda basılı ya yınlarla halkımızın bu sanatları tanımalarına ve öğrenmelerine olanak sağlamalı; Halk Eğitim Merkezleri ye Kız Meslek Liseleri'nde bu konularda yetiştirilmiş elemanlar tarafından gençlerimize sistemli bir şekilde bilgiler verilmelidir. İlginin azalmasına rağmen, özellikle orta yaşlı ve yaşlı bayan lar tarafından kırsal kesim ve Küçük yerleşim merkezleri başta ol mak üz&re hemen hemen her bölgede, iğne oyaları yapılmaktadır Ancak, kullanılan malzemelerde de günün şartlarına uyarak bazı değişiklikler olmuştur. Örneğin eskiden iğne oyalan ipekten yapılırken, bugün sentetik ve pamuk ipler tercih edilmektedir. Bu araştırma ve derlemede, sadece Denizli Yöresi ele alnmış- tır. Yörede bu el sanatıyla uğraşanlar soruşturulmuş ve tespit edi lebilen kaynak kişilerle görüşülerek birbirinden farklı örneklerin fotoğ raf ve slaytları çekilip yapılış teknikleri belirlenmiştir. Yöredeki iğne oyalarının, genellikle doğadan esinlenerek ya pıldığı ve bitkisel motiflerin ağırlıklı olduğu belirlenmiştir. Özellikle çiçeklerin tercih edildiği, karanfil ve menekşeye özel ilgi duyulduğu, diğer bölgelerde olduğu gibi, kullanılan renklerin ve motiflerin anlam ları olduğu saptanmıştır. Çoğunlukla kare ilmek tekniği tercih edilmiş olup özellikle sıra oyalar, tane ve motif oyalar bu teknikle yapılmıştır. Motiflerde her türlü renkli ip kullanmakla beraber yeşil, beyaz ve sarının daha çok uygulandığı görülmüştür. Motiflerin çizimleri ilmek ilmek gösterilerek ayrıntılı bir şekilde çizilmiş, ayrıca iğne oyalarının çağdaş yorumlu çizimleri hazırlanarak yeni yeni örnekler kazanılması için özen gösterilmiştir. Derlemede, yapılış teknikleri şekillerle gösterilerek açıklanmış, böylece bu açıklamaları okuyan ve şekilleri inceleyen her insanın örnekleri yapabilmelerine olanak sağlanarak, iğne oyalarının unutulmak tan kurtarıp yaşatılmasına katkı sağlayabilmek amaçlanmıştır.

SUMMARY İğne oyası; it is an embroidery which is made with a needle by making knots with a thread. It is a kind of handworking special for Turkish people in Anatolia. It comes from ancient times. In 18T century it lived its gold age with colors, style and the best technique. It is still used in Turkey. It shows traditional Turkish culture. Today, traditional life style is changed. Especially young people dren't interested in handicrafts, for that reason iğne oyası will be forgotten by people. The goverment's most important duty is to save the handi crafts. Especially culture, education and tourism ministers should research various handicrafts in every region and introduce these works to people. By means of trained people Halk Eğitim Mer kezleri ( puplic education places ) and Kız Meslek Liseleri ( School for only girls ) should show and teach these handicrafts. Although decreasing the interest of handicrafts, especially middle aged and old women make iğne oyası in all regions. But the material which is used for iğne oyası is changed today. For example in the past silk thread was used but today synthetic and cotton thread are used This research is made in district of Denizli. Different people were interviewed. Photos and slides were taken. It is determined that people are influenced from nature and used vegetable motifs. Especially flower motifs are prefered such as carnation and vio let etc. The colours and motifs which are used have special meanings. Square knots are usually prefered. ** Embroidery in rows and motif embroidery are made with square knots. Coloured threads are used but green, white and yellow are used more than others. Motif figures are shown knots by knots and drawn in detail. Contemporary, interpretative figures are prepared in order to get new models. In this project the purpose is not to forget and to continue the iğne oyası by helping people for making them, by reading and checking the figures. KJKÛHANTA5Y W IttWCBl*