Ishal Yogurt Yenirmi

Okullar açılıyor. Anne babaları çocuğum okula adapte olup başarılı olacak mı endişesi sararken çocukları da okul heyecanı sardı. Ancak bu dönemde anne babaların çocuklarının adaptasyonu dışında sağlıklarına da çok dikkat etmeleri gerekiyor. Çünkü okul gibi kalabalık ortamlarda görülen hastalıklar bulaşıcı olabiliyor.

Özellikle ilköğretim çağındaki çocuklarda daha fazla görülen, dikkatli bir beslenme programı ve hijyenle engellenebilecek ishalle ilgili merak edilenleri Hisar Intercontinental Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlarına sorduk.

İshal nedir?

İshal (Akut gastroenterit) insanlarda en sık görülen ve gelişmekte olan ülkelerde çocuklarda en sık ölüm nedeni olan enfeksiyonların başında gelir. Çocuklarda görülen ishal, vücutlarından su kaybı yetişkinlere göre çok hızlı olduğu için daha tehlikelidir. Gelişmekte olan ülkelerde çocuklarda yıllık 1,5 milyar ishal atağı görülür ve ne yazık ki bunlardan yaklaşık 4 milyonu ölümle sonuçlanır. Gelişmekte olan ülkelerde 3 yaştan küçüklerde ishalden ölüm oranı %15&#;dir.

Nedenleri nelerdir?

Enfeksiyonlar (bakteriler, virüsler, parazitler, helmintler) ishalin en önemli nedenleridir. Diğer nedenleri besinsel etkenler, barsakların anatomik yapısına bağlı nedenler olarak sıralayabiliriz.

Belirtileri nelerdir?

Belirtileri yaş grubunu göre değişiklik gösterse de hastalar genellikle bulantı, kusma, karın ağrısı, sık (günde ortalama defadan fazla) ve sulu dışkı, ateş ve vücudun su oranının azalması (dehidratasyon)  şikayetiyle başvururlar.

Okullarda ishal salgınları görülebilir mi? Engellemek için neler yapılması gerekir?

İshal en çok okul çocuklarında görülen bir enfeksiyondur ve çok bulaşıcıdır. Rotavirüs, Adenovirüs, Norovirüs gibi mikrobik olanlar hem dışkı hem de solunum yoluyla hızlı bulaşır. Bakteriyel olanlar ise dışkı yoluyla, tuvalet sonrası temizlik iyi yapılmazsa el yoluyla bulaşır. Özellikle sıcak aylarda süt, dondurma, kümes hayvanlarından da bulaşan etkenler vardır. Sudan bulaşan ishal ajanları da vardır. Okullarda ishalin salgına dönmesini engellemek için viral ishali olanları eve göndermek, diğerleri için ise genel hijyen kontrollerine uymak gerekir.

İshal olan çocuğun nasıl beslenmesi gerekir?

İshalde kullanacağımız en önemli tedavi yoğurt ve kefir tüketiminin artırılması; muz, şeftali, yağsız pilav-makarna patates tüketilmesidir.

Hangi belirtiler görüldüğünde mutlaka hekime başvurmak gerekir?

• Günde 7&#;den fazla sulu dışkılama varsa,
• Kusma görülüyorsa,
• Ağızdan beslenme çok az ise,
• Halsizlik, baş dönmesi görülüyorsa en kısa zamanda hastaneye başvurulması gerekir.

Nasıl tedavi edilir?

Tedavide çocuğun durumu çok önemlidir. Vücuttan su ve tuz kaybı bulgusu yoksa, ağızdan besin alımı iyi ise ayaktan bile tedavi yapılabilir. Bakteriyel bir enfeksiyon ise antibiyotik tedavisine başlanmalı, viral ise destek tedavisi yeterli olacaktır. Vücuttan su ve tuz kaybı varsa ve kusuyorsa hastanede damardan sıvı verilmeli; vücuttan su ve tuz kaybı var fakat ağızdan besin alımı iyi ise oral rehidratasyon tedavisi uygulanmalıdır.

Oral Rehidratasyon nedir?

Ağızdan alınan, sıvı kaybını yerine koymak için hazırlanmış şeker, tuz ve karbonat karışımıdır. Evde; 1 litre kaynatılıp soğutulmuş suyun içerisine; 1 çorba kaşığı şeker, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karbonat koyarak kendiniz de hazırlayabilirsiniz.

Son günlerde çocuklarda aşırı derecede ishal vakalarının görüldüğünü ifade eden Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Melih Yaman, gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılması gerektiğini, en iyi ishal ilacının ise yoğurt olduğunu söyledi.
Medicalpark Elazığ Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Melih Yaman, anne ve babaları son günlerde çocuklarda görülen ishal vakalarına karşı uyardı. İshallerin özellikle 6 ay ile 2 yaş arasındaki çocuk grubunda sık görüldüğünü belirten Dr. Yaman, ishalli hastalıkta en ciddi tehdidin sıvı kaybı olduğunu söyledi. Son günlerde çocuklarda ishalin 24 saatte üçten fazla veya anne sütü alan bebeklerde her zamankinden daha sık ve sulu dışkılama şeklinde görüldüğünün altını çizen Dr. Yaman, "İshalin sıklığının ve miktarının yanında yeşilimsi, kanlı, yağlı, mukuslu olup olmadığı, gıda artığı içerip içermediği de önemlidir. Özellikle anne sütü alan küçük çocuklarda gaita hafif sulu ve sık olabilir. Bu durumda gaita sarı renkte ve üzerinde küçük altın renkte tanecikler varsa çocuğun ishali yok demektir" dedi.
Çocuklarda ani başlayan ishalin en sık nedeninin rota virüsü denilen enfeksiyon olduğunu vurgulayan Dr. Yaman, "Bu enfeksiyonun aşısı vardır ve 2 aylıktan itibaren uygulanmalıdır. Bu hastalara antibiyotik vermek çoğunlukla ishalin uzamasına neden olur. İshalin sıklıkla nedenlerinden biri de besin zehirlenmeleridir. Uzun süre bekletilen yumurta ve diğer yiyeceklerle oluşabilir. Bu hastalarda ishalin yanında kusma ve karın ağrısı da vardır. Su kaybı olan çocukta ilk bulgu göz küresinin içeri çökmesidir. Daha sonra ağızda kuruma, halsizlik, karın cildinin hamur kıvamına gelmesi gibi çocuğun susuzluğunun derecesine göre artan şikayetler görülür. İshalin uzun sürmesi durumunu kronik ishal olarak adlandırabiliriz. Bu durum yenidoğan ve bebeklerde kistik fibrozis gibi doğumsal bir nedene bağlı olabileceği gibi inek sütü veya soya alerjisine de bağlı da olabilir. Burada önemli olan kaybedilen su ve elektrolitin ağızdan takviye etmektir. Eğer hasta kusmuyorsa sulu gıdalar, yoğurt, ayran, elma suyu, muz, patates püresi, yağsız pirinç pilavı tedavi için yeterlidir. Yoğurdun en iyi ishal ilacı olduğu unutulmamalıdır. Çocuk eğer kusuyorsa serum takılması gerekli olabilir. Gereksiz yere kullanılan antibiyotiklerin de bağırsak florasını bozarak ishale neden olduğunu belirtmek isterim. Bu tür vakalara sıklıkla rastlayabiliyoruz" diye konuştu.

İshal, normalden daha sık tuvalete çıkma ve dışkının sıvı, gevşek bir şekilde çıkarılması ile karakterize bir bağırsak bozukluğu rahatsızlığıdır. Genellikle kısa süre zarfında geçen ishal, zaman zaman altta yatan başka rahatsızlıkların ya da kullanılan ilaçların yan etkisi sebebiyle akut ishal veya kronik ishal olarak, meydana gelebilir. Bunun dışında hayat döngüsü içerisinde herkesin en az bir kere yaşayabileceği ishal, genellikle tedavi gerektirmeyen, sık su içilmesiyle ve doğru gıdaların tüketimiyle tıbbi bir tedavi gerektirmeden önlenebilecek bir rahatsızlıktır. İshale ne iyi gelir sorularının cevaplarını yazımızın detaylarında bulabilirsiniz.

İshal Nedir?

İshal gün içinde normalden daha sık, daha sulu ve gevşek dışkının çıkarılması ile meydana gelen bağırsak sorunudur. İshal ya da diğer adıyla diyare, genellikle birkaç gün kadar kısa süren ve tedavinin gerekmediği bir rahatsızlıktır. Fakat ishal, akut (aniden ve kısa süreli) ya da kronik (uzun süreli) olabilmektedir. Bunun dışında anne sütü tüketen bebeklerde ve bulaşıcı hastalıklar sonucu da kişide ishal görülebilmektedir.

Akut ishal, dışkının normalden daha sık ve sulu gelmesi durumunun birkaç gün devam etmesiyle oluşur. Virüs kaynaklı ya da bakteriyel bir enfeksiyon sonucu oluşabilir. Gıda zehirlenmeleri de akut ishale sebep olabilmektedir.

Kronik ishal ise haftalarca devam edebilen ishali tanımlar. Kronik ishalin altta yatan sebepleri arasında bağırsak hastalıkları veya bağırsak bozuklukları olabilmektedir. İrritabl bağırsak sendromu, sürekli enfeksiyon, inflamatuar bağırsak hastalığı, çölyak vb. bağırsak hastalıkları da ciddi rahatsızlıklar kronik ishal oluşumuna örnek verilebilir.

İshal eşliğinde çocuklarda görülebilecek bazı belirtiler mevcuttur. Bunlar: karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, ateş olarak sıralanabilir. Rahatsızlık süresince dehidrasyonun yani vücudun kaybettiği sıvının, telafi edilmesi yani rehidrasyon yapılması gerekmektedir. Tedavi sürecinin planlı ve düzenli işlemesi ishalin uzunluğuna ve nedeni bağıl olarak değişkenlik gösterebilir.

Özellikle yenidoğan dönemindeki bebeklerde görülen ishal dehidrasyon oluşturabileceği için dikkatli olunması gerekmektedir. Küçük çocuklarda ve bebeklerde ishalle beraber bu belirtiler görülüyorsa dehidrasyon oluşumu söz konusudur:

• İdrarda azalma
• Ağız kuruluğu
• Ağlama sırasında gözyaşı akmaması
• Göz kürelerinde çöküklük
• Uyku hali
• Huzursuzluk

İshal Neden Olur?

Hava sıcaklıklarının artışı besinler üzerinde bakteriyel enfeksiyonların kolay ve hızlı bir şekilde üremesine zemin hazırlamaktadır. Besinlerin saklanma koşullarına göre mikropların ve bakterilerin üremelerinde ve ürettikleri toksinlerde artış görünmektedir. Bu enfeksiyon içeren besinler tüketildiğinde ishal meydana gelmektedir. Bu yüzden uzun süre dışarıda açık bir şekilde beklemiş olan gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. İshalin en sık gözlenen nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Su ve gıda yoluyla oluşan mikrobik bağırsak hastalıkları
• Süt ve süt ürünlerine duyulan hassasiyet
• Müshil kullanmak
• İlaca bağlı yan etkiler
• Parazitler
• Bağırsak yapısını bozan hastalıklar (inflamatuar bağırsak hastalığı vb.)
• Bağırsağın işlevini bozan hastalıklar (irritabl bağırsak hastalığı)

İshal Belirtileri Nelerdir?

İshal kendi kendine düzelebilen bir bağırsak bozukluğu olarak açıklanabilir. Fakat kendiliğinden düzelse bile birkaç günden uzun sürmesi durumunda bazı belirtiler eşliğinde hastalığın daha ciddi bir hal alması söz konusu olabilir. Belirtileri görülen şu durumlar halinde bir doktora başvurulması gerekmektedir:

• Gevşek ve sulu dışkılamak
• Sık sık karın krampları ve ağrıları 
• Makat ağrısı
• Kanlı ya da siyah renkli dışkılamak
• 39 derece ve üzeri ateş
• Dışkıda mukus
• Karında şişkinlik 
• Mide bulantısı ve kusma
• Aniden gelen tuvalete çıkma hissi

Dehidrasyon yani su kaybı ishalin en belirgin ve önemli semptomlarından biridir. Dehidrasyonun aşırı susamak, ciltte ve ağızda kuruluk, koyu renkte idrar, daha az idrara çıkmak ya da hiç çıkamamak, halsizlik ve baş dönmesi gibi belirtileri bulunmaktadır. Dehidrasyonun özellikle çocuklar ve bebekler için tehlikeli olmasının yanı sıra yaşlılar için diyabet, böbrek yetmezliği ve bağışıklık sistemi hastalıkları yani direnci düşük bağışıklık sistemine sahip kişilerce ciddi sonuçlar doğurabilmektedir.

İshali Ne Keser, Tedavisi Nasıldır?

İshale ne iyi gelir, ishal bir tedaviye gerek kalmadan birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Bu süreçte vücudun yeteri kadar sıvı almış olması önem taşır. İshalin daha uzun sürdüğü durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulması halinde hekim ilaç reçetesi verebilir. İshale bakteri ya da parazit sebep olmuşsa antibiyotikler tedaviye yardımcı olabilir. Eğer ishale virüs sebep olmuşsa antibiyotiklerin tedaviye yönelik bir etkisi olmayacaktır. İshal esnasında vücutta ciddi su kaybı olduğu için kaybedilen su ve minerallerin tedavi sürecinde geri kazanılması önemlidir. İshale ne iyi gelir; sıvı içmek kişinin midesinde rahatsızlık yaratıyorsa, kusmaya neden oluyorsa sıvı damardan serum ile verilebilir. 

Bazı ilaçlar yan etki olarak ishal yapabilir. İshale bir antibiyotiğin neden olması durumunda bir hekime başvurulması ardından ilacın dozajında düşürülme yapılabilir ya da ilaç değişikliği yapılabilir. Bu sebeple ishal şikayetiyle hekime başvuruluyorsa kullanılan ilaçların muhakkak hekime söylenmesi gerekmektedir.

Öte yandan İshale neden olan başka tıbbi rahatsızlıklar varsa bunların tedavi edilmesi gerekebilir.

İshali kesebilecek ve ishale iyi gelecek bazı öneriler şu şekilde sıralanabilir:

• İshalken sıvı kaybı çok olduğundan bol miktarda su tüketilmelidir. Vücudun kaybettiği suyun organlara zarar vermesi bu şekilde önlenebilir. 
• Türk kahvesine sıkılan limonla bir karışım elde edilir. Bu karışım yenildiğinde ishal kesilebilir. 
• İshal olunduğunda yeşil çay tüketilmesi ishali kesebilir. Fakat yeşil çayın bir iki fincandan fazla tüketilmesi zararlı olabilir.
• Patates ishale birebir bir sebzedir. Haşlanmış patatesin tüketilmesiyle ishal kesilebilir.
• İshale ne iyi gelir, siyah çay tüketilmesi ishali kesebilir. Özellikle çayın demli olması daha etkili olacaktır.
• İshali kesmek için yağsız pirinç pilavı tüketilebilir.
• İshale ne iyi gelir, sarımsağın çok faydalı olduğu antibiyotik olarak adlandırıldığını biliyoruz. İshalken tüketilen sarımsak bağırsaklarda ishale neden olan bakteri ve virüslerin ölmesine yardımcı olur bu sayede ishal geçirilebilir. 
• Posalı yiyeceklerin bağırsaklara çok iyi gelir. Tıpkı patates gibi havucunda ishali kestiği bilinmelidir. Haşlanmış havuç tüketilmesi önerilir.
• Kabukları soyulmuş ve püre haline getirilmiş elmanın tüketilmesi önerilmektedir. Bağırsak sağlığını koruyucudur ve sindirimi kolaydır.
• İshali ne keser ishalken yenilecek muzun ishali hafifletici ve geçirici özelliği vardır. Günde birkaç kez yenilebilir.
• Leblebi tüketilmesi ishali geçirebilmektedir. Bir avuç leblebi tüketilmesi yeterlidir.
• İshali ne keser yaban mersini ishali hafifletici etkidedir. Kurutulmuş yaban mersininin tüketilmesi önerilir, yaş olarak tüketilmesi ishali arttırıcı özelliğe sahiptir.
• Papatya çayının ishali kesici etkisi vardır. Aynı zamanda bağırsakların sağlığını da korur ve hasar almasını engeller. Bu sebepten ishalken papatya çayı tüketilebilir.
• İshal ne iyi gelir, ishalken bağırsakların sağlığı oldukça bozulur ve bağırsakta bulunan yararlı bakteriler ishalin etkisiyle ölebilir. İshalken probiyotik tüketilmesi bağırsakların sağlığını korur aynı zamanda da ishali geçirebilir. 
• Probiyotik eczaneden alınabildiği gibi doğal olarak bazı besinlerin içerisinde de bulunmaktadır. Bu besinler ayran, yoğurt, turşu, bitter çikolata, peynir ve kefirdir. Hem ishalden korunmak hem de ishali kesmek için tüketilmesi önerilir.
• İshalken asitli içeceklerden uzak durulması önerilir.
• İshal süresince yağlı besinler tüketilmemesi önerilir.

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.