Mahpeyker Ürgüp

İstanbul Suadiye’de dünyaya geldi. Babası Gümrük Muhasebe Umum Müdürüdür. Annesinin ilk eşi evliliğinin on beşinci gününde intihar etmiştir. Çocukluğu Erenköy’de büyük bir köşkte geçti. Erkek kardeşi altı yaşında tüberkülozdan hayatını kaybetti. Yazarın Nazan adında bir kız kardeşi vardır. Galatasaray Lisesi'nde yatılı okuyan Ürgüp, henüz 13 yaşındayken arkadaşlarıyla beraber Püvekar (Berber) isimli bir mizah dergisi çıkardı. Liseden sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni kazandı ve yılında buradan mezun oldu. yılından itibaren iç hastalıkları uzmanı olarak İstanbul’da serbest hekimlik görevinde bulundu. İki kez askere alındı. ’te Newyork State ve Pensilvanya Warren State Hastanelerinde eşi ile birlikte psikiyatri ihtisası yapmak üzere Amerika’ya gitti. ’a kadar Amerika’da yaşadı. Amerika’da kaldığı yıllar boyunca YeditepeDergisi’nde “Amerika Mektupları” başlığı altında gezi yazıları yayımlandı. Bu mektuplarda genellikle oradaki kültür ve sanat ortamı, insanların yaşayışı gibi konuları ele aldı. Fransa’da psikiyatri alanında yapılan çalışmalara katılan Fikret Ürgüp, şizofreni ile ilgili bilimsel bir monografi kaleme aldı. ’de Mahpeyker Hanım'la olan evlilikleri sona erdi. Sait Faik Abasıyanık’ın yakın dostu ve doktoru olan yazar, ve yıllarında resim sergileri açtı. 8 Mart tarihinde İstanbul’da hayatını kaybeden Fikret Ürgüp’ün kabri Çengelköy Mezarlığı’ndadır.

Fikret Ürgüp, ’den itibaren özellikle Yeditepe dergisinde yayımladığı şiir, öykü ve denemeleri ile adından söz ettirdi. İlk öyküsü “Balık Karaya Vurdu” Yeditepe dergisinin 15 Eylül tarihli sayısında yayımlandı. Daha sonra eserleri, Celal Sılay tarafından çıkarılan Yeni İnsan ve Varlık dergilerinde yer buldu. yılları arasında tutmuş olduğu günlükleri ise ölümünden sonra kitaplaştırıldı. Yalnızlık ve yabancılaşma temalarına ağırlık verdiği öykülerinde olaylara ve insanlara derinlemesine gözlemler ve ekspresyonist algılar ile bir “ruh heykeltıraşı” gibi eğilen Fikret Ürgüp, Kısa Lodos Hikâyeleri adlı eserinin ön sözünde öykü anlayışını şu sözler ile dile getirdi: “Kısa hikâye, bir yaşantı parçasını, yontup kırparak, biçim vererek okutmak ve başkalarına da yaşatmaktır.” Behçet Necatigil, Fikret Ürgüp için; “çağımız insanının yalnızlıklarını, geçerlikteki değerlere karşı yabancılaşmasını simgeleyen mecazlı, alegorili ve özgün hikâyeler yazdı (…)" der. Van adlı eseri ile ilgili; “Otuz kısa hikâye var kitapta. Sık mecazlar, alegoriler dokusu; olayları değil, izlenim ve atmosferleri belirliyor. Hepsi de çağımız insanının bunalım ve yalnızlıklarını, geçerlikteki değerlere yabancılaşmasını duyuran birer deneme, Franz Kafka esprisini güzel özümlemiş birer düzyazı şiir gözü ile de bakabiliriz. Ürgüp karakteristiği en belirgin çizgileriyle 'Yolculuk', 'Van', 'Orada', 'Tenis Topu', 'Hatırlayış' vb. örneklerinde açıkça görülür” değerlendirmesini yapmıştır. Ömer Lekesiz ise, “İnsan psikolojisi konusundaki derin bilgisiyle, tüm öykü evrenini kuşatmaya hazır görünen Fikret Ürgüp, sözcüklerle lastik bir topla oynar gibi oynayarak, aşina olunan tüm kurgu biçimlerini parçalayarak, muhayyelin sınırlarını zorlayarak kurmuştur az sayıdaki öykülerini” diyerek Ürgüp’ün öykücülüğünü anlatmıştır.

Fikret Ürgüp’ün edebiyat yaşamında günlüklerinin de önemli bir yeri vardır. yılları arasında kaleme aldığı günlükler daha sonra Dosdoğru Günlük adlı altında yayımlanmıştır. Ürgüp’ün günlüklerinde tarihsiz notlar, kısa hikâyeler, şiirler ve anılar yer almıştır. Bu yazılarda özellikle eşinden ayrıldıktan sonra içine düştüğü derin yalnızlığın izleri görülmektedir. Bunun yanında oğluna bağlılığı ve düşkünlüğü de günlüklerde dile getirilen önemli hususlardan biridir. Fikret Ürgüp’ün gezi notlarında ise genellikle Amerika’da edindiği izlenimler yer almıştır.

Andaç, Feridun (). Sonrası, Türk Edebiyatı Tarihi. C. 4. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Bezirci, Asım (). Sonrasında Hikâyecilerimiz. İstanbul: AbeCe Yayınları.

Dirlikyapan, Jale Özata (). Kabuğunu Kıran Hikâye Türk Öykücülüğünde Kuşağı. İstanbul: Metis Yayınları.

Göksel, Ece (). Fikret Ürgüp’ün Öyküleri ve Öykücülüğü Üzerine Bir İnceleme. Balıkesir: Yüksek Lisans Tezi.

İleri, Selim (). "Fikret Ürgüp, Birkaç Çizgi". Argos. S.

Lekesiz, Ömer (). Yeni Türk Edebiyatında Öykü 4. İstanbul: Kaknüs Yayınları.

Necatigil, Behçet (). “Bir Doktor Öldü Hikâyeciydi”. Varlık. S. s.

Yılmaz, Levent (). “Fikret Ürgüp: Üstünde Zaman”. Argos. S. Haziran s.