Iki Nato Ülkesi Savaşırsa

kaynağı değiştir]

Ana madde: NATO'nun genişlemesi

ve arasında, NATO ve komşularının bölgesel konularda işbirliği yapması için Barış İçin Ortaklık, Akdeniz Diyaloğu girişimi ve Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi gibi daha geniş forumlar oluşturuldu. 'de NATO-Rusya Daimi Ortak Konseyi kuruldu. 8 Temmuz 'de eskiden komünist olan Çekya, Macaristan ve Polonya NATO'ya davet edildi; üç ülke de 'da örgüte katıldı. Genişleme, Orta ve Doğu Avrupa'dan yedi ülkenin daha katılmasıyla devam etti: Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya. Bu ülkeler ilk olarak Prag zirvesi sırasında katılım görüşmelerine davet edildi ve NATO'ya 29 Mart 'te, İstanbul zirvesinden kısa süre önce katıldı. Bu karar o zaman için ABD'de askeri, siyasi ve akademik liderler tarafından eleştirildi.^[58] Amerikalı diplomat ve önleme politikasının savunucularından George F. Kennan, bu kararın "Rus demokrasisinin gelişimi üzerinde ters etki yapmasının, Soğuk Savaş atmosferinin Doğu-Batı ilişkilerine yeniden yerleşmesinin, Rus dış politikasının kesinlikle kendilerinin hoşuna gitmeyecek yönlere itmesinin beklenebileceğini" ifade etti.^[59]

Eski NATO yapıları ortadan kaldırılırken yenileri kuruldu. NATO 'de komuta yapısındaki 65 merkezin 20'ye düşürülmesini kararlaştırdı.^[60]NATO Mukabele Kuvveti (NRF) 21 Kasım 'de, eski bir COMECON üyesi ülkede gerçekleştirilen ilk zirve olan Prag zirvesinde kuruldu. 19 Haziran 'te Allied Commander Atlantic'in ortadan kaldırılıp yerine Norfolk, Virginia, ABD'deki Müttefik Dönüşüm Komutanlığı'nın (ACT) kurulması ve Avrupa Müttefik Kuvvetleri'nin (SHAPE) dönüştürülerek Müttefik Harekât Komutanlığı'nın (ACO) oluşturulmasıyla NATO'nun askerî komutasındaki yeniden yapılandırma devam etti. NATO'daki dönüşümü ACT gerçekleştirirken mevcut operasyonlardan ACO sorumludur.^[61] İstenmeyen hava ihlallerine yanıt vermek için savaş uçağı sağlayarak Estonya, Letonya ve Litvanya'nın egemenliklerini destekleyen NATO'nun Baltık Hava Polisliği görevi Mart 'te başladı. 'te sayıları dörtten sekize yükselen çok uluslu savaş uçakları Litvanya'da bulunmaktadır.^[62] Ayrıca İstanbul zirvesinde NATO, Basra Körfezi'ne komşu dört ülkeyle birlikte İstanbul İş Birliği Girişimi'ni başlattı.^[63]

Viktor Yuşçenkohükûmeti ile NATO liderleri arasındaki görüşmeler, Yoğunlaştırılmış Diyalog programının başlamasına yol açtı.

Riga, Letonya 'da gerçekleştirilen Riga zirvesi enerji güvenliği konusunu öne çıkardı. Bu zirve eskiden Sovyetler Birliği'nin parçası olan bir ülkede yapılan ilk NATO zirvesi oldu. Bükreş, Romanya'daki Nisan zirvesinde NATO, Arnavutluk ve Hırvatistan'ın örgüte üyeliğinde uzlaştı ve bu ülkeler Nisan 'da NATO'ya katıldı. Ayrıca Gürcistan ve Ukrayna'ya gelecekte örgüte üye olabilecekleri söylendi.^[64] Gürcistan ve Ukrayna'nın NATO'ya üyeliği konusu ile NATO'nun bir füze savunma sistemi planlaması Rusya'nın sert eleştirilerine neden oldu. Bu sistemle ilgili çalışmalar 'de başladı; görüşmeler anti-balistik füzelerin Çek Cumhuriyeti ve Polonya'ya yerleştirilmesi üzerine odaklandı. NATO liderleri ise Vladimir Putin ve Dmitri Medvedev'in tehdit olarak eleştirdikleri sistemin Rusya'yı hedef almadığı konusunda güvence verdi.^[65]

'da ABD Başkanı Barack Obama, gemilerden oluşan Aegis Savaş Sistemi'nin kullanılmasını önerdi; ancak bu plan yine Türkiye, İspanya, Portekiz, Romanya ve Polonya'ya istasyon yapılmasını içermektedir.^[66] NATO ayrıca "taktiksel" B61 nükleer bombalarının hedef yeteneğini yükselterek ve bunları görünmez F Lightning II uçaklarına yükleyerek Avrupa'daki nükleer caydırıcılığında şimdiki durumu sürdürecektir.^[67][68] NATO, Kırım krizinin ardından Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya ve Bulgaristan'da konuşlanacak kişilik yeni bir "öncü" güç kurma kararı aldı.^[69][70]

Galler zirvesinde NATO üyesi ülkelerin liderleri, ülkelerinin gayri safi yurt içi hasılasının en az %2'sini savunmaya harcayacakları yönündeki sözlerini teyit ettiler.^[71] 'te yalnızca beş üye ülke bu hedefe ulaştı.^[72][73][74] NATO, 15 Haziran 'da siber savaş kavramını, kara, deniz ve hava savaşı gibi savaşın operasyonel bir alanı olarak resmen tanıdı.^[75] Böylece NATO üyelerini hedef alan herhangi bir siber saldırı, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5. maddesinin uygulanmasına yol açabilecektir.^[76] 5 Haziran 'de Karadağ, Rusya'nın itirazlarına rağmen NATO'nun ve en yeni üyesi oldu.^[77][78]

Askerî operasyonlar[değiştir kaynağı değiştir]

Charles de Gaulle'ün 'da ülkesini NATO'nun bütünleşik askerî komutasından çekmesinden önce Fransa'da yer alan NATO hava üsleri haritası.

NATO'nun birliği ilk yıllarında, Charles de Gaulle'ün Fransa Cumhurbaşkanı olduğu dönemde ortaya çıkan bir kriz ile bozuldu.^[34] De Gaulle, ABD'nin örgütteki güçlü rolünü ve kendi algısıyla bu ülke ile Birleşik Krallık arasındaki özel ilişkiyi protesto etti. ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower ile Birleşik Krallık Başbakanı Harold Macmillan'a 17 Eylül 'de gönderdiği bir memorandumda, Fransa'yı ABD ve Birleşik Krallık ile eşit bir temele oturtacak üçlü bir yapı oluşturulmasını önerdi. Memorandumuna aldığı yanıtı yetersiz bulan de Gaulle, ülkesi için bağımsız bir savunma gücü kurmaya başladı. Batı Almanya'ya yapılacak bir Doğu Alman akını durumunda Fransa'ya daha büyük bir NATO-Varşova Paktı savaşının içine çekilmek yerine Doğu Bloku ile ayrı bir barış yapma seçeneği vermek istedi.^[36] Şubat 'da Fransa, Akdeniz'deki filosunu NATO komutasından aldı. De Gaulle daha sonra yabancılara ait nükleer silahların Fransa topraklarında konuşlandırılmasını yasakladı. Bunun sonucunda ABD, iki yüz askerî hava aracını Fransa dışına çıkarmak ve 'den beri kullandığı Fransa'daki hava üslerini 'de Fransızlara vermek zorunda kaldı.^[38]

Fransa'nın 'deki Küba füze krizi sırasında NATO'nun geri kalanı ile dayanışma göstermesine rağmen de Gaulle, Fransa'nın Atlas Okyanusu ve Manş Denizi'ndeki filolarını NATO komutasından alarak bağımsız savunma işini devam ettirdi. 'da Fransa'nın tüm silahlı kuvvetleri NATO'nun bütünleşik askerî komutasından çekildi ve Fransız olmayan tüm NATO askerlerinin Fransa'dan ayrılması istendi. ABD Dışişleri Bakanı Dean Rusk, daha sonraları yaptığı açıklamada de Gaulle'e, açıklamasının "Fransa'daki mezarlıklarda yatan ABD askerlerini" kapsayıp kapsamadığını sordu. Bu çekilme 16 Ekim 'de Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı'nın Paris yakınlarındaki Rocquencourt'dan Belçika'da Mons'un kuzeyinde yer alan Casteau'ya taşınmasına yol açtı.^[41] Fransa ittifakın bir üyesi olarak kalmaya devam etti ve Almanya Federal Cumhuriyeti'nde konuşlandırılmış kuvvetleri ile Soğuk Savaş boyunca olası Varşova Paktı saldırılarına karşı Avrupa savunmasına katkı sağladı. ABD ile Fransa arasında yapılan ve Lemnitzer-Ailleret Anlaşmaları olarak bilinen gizli anlaşmalar, Doğu-Batı çatışmalarının patlak vermesi hâlinde Fransız güçlerinin NATO'nun komuta yapısına nasıl geri alınacağını ayrıntılı olarak düzenlemekteydi.^[42]

Fransa, örgütün bütünleşik askerî komutasına yeniden tam katılım sağlayacağını Strazburg-Kehl zirvesinde duyurdu.^[43]

Yumuşama ve gerginlik[değiştir

nest...

51998 51999 52000 52001 52002