Iskenderiye Kütüphanesi Nasıl Yandı

İSKENDERİYE Kütüphanesi’ni kim yaktı sorusu nereden geldi aklıma? İskenderiye Kütüphanesi derken gözümün önüne bir Kleopatra filmi geliyor. Bilindiği gibi Mısır Kraliçesi VII. Kleopatra önce Julius Caesar’ın sevgilisi ve karısı olur. Onun öldürülmesinden sonra sıra Marcus Antonius’a gelir. Çok acılı bir sevdadır Kleopatra-Marcus Antonius aşkı.

İmparatorluk mücadelesinde Marcus Antonius ile Octavius’un arası açılır. Octavius önce deniz savaşında galip gelir, bir yıl sonra Mısır’a gelir. Romalıların kendi aralarında yaptığı sokak savaşını uzaktan izleyen Cleopatra "Eyvah kütüphanem!" diye haykırır. bin kitaplık kütüphane belki de o zaman yanıp kül olmuştur.

Bu savaş sırasında umudunu yitiren Cleopatra intihar eder, peşinden Antonius. Yıl MÖ 30’dur.

* * *

"İskenderiye’nin Yaşlı Şairi" Konstantinos Kavafis ("Bütün Şiirleri", Çev: H. Millas - Ö. İnce, Varlık yayınları) aşağıdaki şiiri yılında yazmıştı. Antonius’un intihar etmeden önceki dakikalarının, saniyelerinin şiiri:

[TANRI ANTONİUS’A SIRT ÇEVİRİYOR

Eğer, gece yarısı, duyulursa ansızın

geçişi görünmeyen bir alayın

eşsiz müziklerle ve seslerle

boyun eğen yazgına, başarısız girişimlerine

ve hep hayalde kalan tasarılarına hayatının

ağlama sakın boş yere.

Çoktandır bekleyen biri gibi, bir yiğit olarak,

veda et ona, bu giden İskenderiye’ye.

Aldanmayasın sakın, demeyesin hele:

"Bir düştü bu, kulaklarım yanlış duydu."

Böylesine boş umutlara tenezzül etme.

Çoktandır bekleyen biri gibi, bir yiğit olarak,

yaraşırcasına böyle bir kentte yaşamak kısmet olmuş birine

yaklaş sarsılmaz bir kararla pencereye

ve duygulanarak dinle, ama

yakarmaları ve sitemleriyle değil korkakların,

son bir haz olarak dinle onları,

o gizemli ordunun benzersiz çalgılarını

ve veda et ona, yitirmekte olduğun İskenderiye’ye.]

* * *

İkinci iddiaya göre İskenderiye Kütüphanesi’ni paganlar ile Hıristiyanlar savaşı sırasında imparator I. Theodocius () yaktırdı. Üçüncü iddiaya göre ise Halife Ömer, Mısır fatihi komutan Amr İbn al-As’a yaktırdı (). Şu gerekçe ile: "Bu kitaplardaki bilgiler Kuran’a aykırı ise haramdır. Kuran’da yazanların aynısı ise gereksizdir!"

Kim yakmış olursa olsun, şimdi aynı yerde yılları arasında inşa edilen yeni kütüphane var. Bu kütüphaneyi pazartesi günü göreceğim.

Bilmiyorsanız, İskenderiye Kütüphanesi’nin kısa tarihini ve önemli bilgileri sizle için oluşturduk.

İskenderiye Kütüphanesi nerededir?

Tarih derslerinden hatırlayacağımız üzere adını Büyük İskender’den alan bu kütüphane Mısır’ın İskenderiye şehrinde kurulmuştur. Bu şehirde ünlü bilim insanlarının da yaşadığı bilinmektedir. Mısır için önemli bir Liman kentidir aynı zamanda.

İskenderiye Kütüphanesi kısa tarihi

Ptolemaios, Büyük İskender’den sonra gelen Mısır yönetimine gelmiştir. İskenderiye’nin büyük bir liman kenti olmasından dolayı bilime ve ilime önem verdiği için bu kütüphanenin kurulmasını sağlamıştır. Bu bağlamda kütüphane ve müze inşa edildi ve Ptolemaios’un bilime verdiği önem görülmüştür.

İskenderiye Kütüphanesi ve Müzesi

Matematik bilginlerinin eğitim verdiği, bilimsel göstergelerin sunulduğu kütüphanede, Müze olarak kullanılan bölgede çağın oldukça ötesindedir. İskenderiye Kütüphanesi’nde ne vardı diye soracak olursanız; dünyada ki hayvan örnekleri, botanik bahçeleri ve farklı bilim dalları için eğitim evleri… O zamana göre size de çok ilginç gelmiyor mu? Kütüphanede papirüs adı verilen kağıda benzer kalın malzemeler kullanılmaktadır. Üstelik, Helenistik dönemin de bu zamanlar da atıldığı bilinmektedir.

İskenderiye Kütüphanesi kısaca bir bilim merkezi olmuştur. Hepimiz tarafından bilinen Öklid teoreminin yaratıcısı, matematik bilgini Öklid’de bu kütüphanede eğitim vermiştir. Dünyanın en büyük mekanik okulunu kuran mekanik bilimci Arşimet’te bu kütüphanede yer almıştır. Dünyanın çevresini hesaplayan Eratosthenes, dünya tarihindeki bilinen ilk kadın matematikçi Hypatia yine bu şehirde ders vermiş ve bu kütüphanede çalışmıştır.

İskenderiye Kütüphanesi ne zaman yakıldı?

Gelelim bu güzel hikayenin trajik sonuna. Kitaplar dünyamız için en önemli kaynaklardır. Ancak ilk zarar görenler de onlardır maalesef. İskenderiye Kütüphanesi yılında trajik bir şekilde yakıldı.

İskenderiye Kütüphanesi neden yakıldı?

Peki, İskenderiye Kütüphanesi’ni kim yaktı? Kütüphanenin yakılmasına ilişkin çeşitli söylentiler vardır. Julius Sezar’ın şehri kuşattığı sırada kütüphanenin zarar gördüğü bilinmektedir. Farklı bir görüş olarak da Antik Pagan Tapınakları ve yapıların imhası sırasında Hristiyanların yaktığı yönündedir. İskenderiye Kütüphanesi’nin kalıntılarının ise daha sonra şehirdeki hamamlarda yakıldığına dair söylentiler oluşmuştur.

İskenderiye Kütüphanesinin şimdiki hali

Kütüphanedeki ve içindeki tüm kitaplar ve müzedeki eserler ne yazık ki yakılmıştır. Ancak yılında eski kütüphanenin olduğu yere Yeni İskenderiye Kütüphanesi açıldı. İskenderiye Kütüphanesi’nin şimdiki halini aşağıdaki fotoğraftan inceleyebilirsiniz.

Kütüphanesi hakkındaki söylentiler

Kütüphanede dünyanın en önemli sayılabilecek nitelikte bilimsel eserler vardı ve bu eserle İskenderiye’deki hamamlarda tam 6 ay boyunca yakıldığı yönünde. Ayrıca Kütüphanenin de 6 ay boyunca yandığı söylenilmektedir.

İskenderiye Kütüphanesi’nin kapısında ki yazıda “Bilim bizi tanrıların gazabından kurtarır” yazmaktadır. Kütüphanenin içerisinde bin adet yazma olduğu tahmin edilmektedir.

Öneri

yapımı Agora filminde bu konuya ve kütüphanenin yakılmasına değinilmiştir. Roma İmparatorluğundaki İskenderiye’de geçen bu filmde Haypatia’nın hayatı anlatılıyor. Haypatia üzerinden anlatılan filmde Hristiyanların pagan inancına ve bilime karşı çıkmasından dolayı çıkan çatışma sonucu kütüphane yakılmıştır. İzlemenizi öneriyoruz.

Üniversiteni Tanıt
Yazar: Üniversiteni Tanıt Ekibi

Toplam Yorum: 1

Hitit üniversitesi hem kaliteli hemde eğitimi mükemmel olan bir üniversite tavsiye ederim

Yorum Bırak
*İçeriğe yorum yazabilmek için üye olmanız gerekmektedir.