intihalden kaçınma yolları / KIUS :: Kıbrıs İlim Üniversitesi Bilgi Sistemi / Cyprus Science University Information System

Intihalden Kaçınma Yolları

intihalden kaçınma yolları

İntihalden Kaçınmanın 5 Pratik Yolu

Akademik Çalışmalarda İntihal Ne Demektir?

Birçoğumuz intihal kavramını belki de ilk kez lisans ya da yüksek lisans programlarında verilen öğrenci oryantasyon seminerlerinde duyduk. Hatırlayacağınız gibi intihal, akademik yazımda her zaman önemli bir etik sorun olarak ele alınmıştır. Ancak çoğu öğrenci, akademisyen ya da araştırmacı, intihal hakkında çeşitli yanlış anlamalar nedeniyle istemeden de olsa hala intihal suçu işleyebilmektedir.

İntihali, genel olarak bir araştırmacı ya da akademisyenin kendisine ait olmayan bir fikri ya da çalışmayı adeta kendisine aitmiş gibi göstererek kullanma eylemi olarak tanımlamak mümkündür. Kısaca intihal, başka yazarlara ait fikirlerin usulüne uygun atıf yapılmadan kopyalanmasıdır ve fikir ya da eser hırsızlığı olarak da ifade edilmektedir.

Akademik Çalışmalarda İntihal Nedir ve İntihal Türleri Nelerdir? adlı makalede de üzerinde durulduğu gibi intihal otorite kuruluşlarca açık bir suç ve fikri mülkiyet hakkı ihlali olarak tanımlanmıştır. Bu kurumlara göre intihal, hem fikri mülkiyetin çalınması veya zimmete geçirilmesi hem de bir başkasının çalışmasının izinsiz olarak kopyalanması olarak kabul edilmekte dolayısıyla hırsızlık olarak addedilmektedir.

Cambridge Üniversitesi, başka bir kişinin çalışmasını kaynak göstermeksizin harfi harfine alıntılamak, uygun atıf yapmadan başkalarının fikirlerini kullanmak, İnternet’ten olduğu gibi kopyala-yapıştır yapmak, orijinal kaynağa atıf yapmaksızın bazı sözcükleri ya da sözcüklerin sırasını değiştirerek başkalarının çalışmalarını değiştirmek suretiyle kullanmak (paraphrasing) gibi fiilleri intihalin örnekleri olarak göstermektedir.

İntihalden kaçınma

Unutmayın ki intihal eylemi, arzu edilmeyen ve akademik yaşamınızı sonlandırmak ya da akademik unvanınızı kaybetmek dahil çok ciddi yaptırmalara yol açma potansiyeli olan bir eylemdir ve araştırmacıların asla ihmal etmemesi gereken bir konudur. Bu makalede, akademik çalışmalarda intihalden kaçınmanın 5 pratik yolunu tartışacağız.

1 – Kopyala-Yapıştır Yapmayın! Bunun Yerine Konuyu Anlamaya Çalışın ve Notlar Alın

Çoğu öğrenci ya da araştırmacı, zaman zaman kaynak eserlerden sadece birkaç küçük değişiklik yapmak suretiyle ‘‘kopyala yapıştır’’ yöntemini kullanmaları nedeniyle akademik yaşamlarını riske atabilmektedir. Bunu yapmakla, intihalden kaçınma niyetleri olsa bile yine de kasıtsız intihal suçunu işlemiş olurlar. Böyle durumlarda intihali önlemenin en pratik yolu, önce çalışmayı okuyup anlama ve bu okumaya ilişkin notlar almadır.

Bir kaynaktan okuma yapıldıktan sonra, makaleyi yazmaya başlamadan önce, notlar alarak konunun daha iyi anlaşılması sağlanabilir. Eğer okuduğunuz konuyla ilgili kısa notlar tutabiliyorsanız, yazarın amaçlanan mesajını doğru anladığınız anlamına gelmektedir. Kaynakta yer alan bilgileri anlamanız halinde intihal eylemini işleme olasılığınız da düşecektir.

İntihalden kaçınma

2 – Birebir Alıntı Yapmak Yerine Uygun Şekilde Yorumlama Yapın

Her ne kadar kaynak eserde yer alan cümle ya da kelimeleri değiştirmek (paraphrasing), uygunsuz intihali önleme yollarından birisi olarak lanse edilse de bu işlem uygun şekilde yapılmazsa, kaynak makalelerden ve web sitelerinden elde edilen cümlelerden uygun atıf yapmaksızın yapılan paraphrasing eylemi de intihal olarak kabul edilmektedir.

Bunun nedeni, intihalin sadece cümle yapısı ve stiline değil, öncelikle cümlelerde iletilen fikre odaklanmasıdır. İntihalden kaçınmak isteyen öğrenci ya da araştırmacı, çalışmasında kullandığı fikrin kendisine değil, başka bir kişiye ait fikri olduğunu açıkça ifade edecek şekilde atıf yapmalıdır. Ancak bunu yaparken kendi akademik tonunu katmasında, çok uzun alıntılar yapmaksızın, doğru bir şekilde kaynak göstererek ve usulüne uygun atıfta bulunarak başkalarının fikirlerini kendi cümlelerinizle ifade etmek suretiyle onları yeniden yapılandırmanızda bir sakınca yoktur.

Aktif bir cümleyi sadece pasif bir cümle haline getirmek veya orijinal cümlede geçen kelimeleri eş anlamlı kelimelerle değiştirmek, eylemi intihal olmaktan çıkarmaz. Bilakis bunu yapan araştırmacı ya da öğrenciyi kasıtsız intihal riskine maruz bırakır.

İntihalden kaçınma

3 – Yazarları Uygun Şekilde Akredite Edin

Belirli alanlarda, bazı gerçekler anonim kabul edilmektedir ve atıf yapılmasını gerektirmez. Ancak, özellikle üniversite ya da lisans üstü öğrencileri bazen bu tür bilgilerin sağlandığı makaleleri aramaya gerek duymaksızın belli ifadeleri peşinen anonim diye kabul ederek kaynak göstermeksizin yer verebilmekte ya da ilk gördüğü yerden olduğu gibi alarak ve orijinal yazarını araştırma gereği duymadan ve dolayısıyla ona atıfta bulunmadan yer verebilmektedir. Hatta böyle durumlarda zaman zaman gerçek yazarın değil hak etmediği halde başka yazarların akredite edilmesi gibi bir durum da ortaya çıkabilmektedir.

İntihali önlemek için yazar, konunun kabul edilmiş genel geçer bir gerçek olduğuna insansa bile mutlaka orijinal kaynakları aramalı ve fikrin orijinal kaynağının sahibine atıfta bulunmalıdır.

4 – Kaynaklara Yazım Sürecinizle Eş Zamanlı Olarak Atıf Yapmayı İhmal Etmeyin

Akademik çalışmalarınızı kaleme alırken usulüne uygun alıntılar yaparak yararlandığınız kaynakları yerli yerinde göstermek çok önemlidir. Ancak intihale düşmemek için bu kaynak gösterme işini, mutlaka yazma süreciyle eş zamanlı yapmanız gerekmektedir.  Aksi takdirde çalışmanıza bir süre ara verip daha sonra yeniden yazmaya devam etmeniz durumda kaynak eklemeyi unutabilir ve istemeden de olsa intihale yol açabilirsiniz.

Yazım sürecinin iyi bir şekilde organize edilmesi ve kaynakların doğru yönetimi de intihalden kaçınmanıza yardımcı olacak önemli hususlardandır. Yukarıda da tartıştığımız gibi, intihalin önemli bir unsuru hak etmediği halde bir yazara kredi tahsisi ya da yanlış yazara atıf yapılmasıdır.

Ayrıca kimi yazarlar, kullanacakları kaynakları eklemek için editing ve proofreading sürecinin tamamlanmasını bekleyebilmekte ve sonradan eklemeyi yeğleyebilmektedirler. Bu yöntemin oldukça sakıncalı olduğunu ve alıntıları karıştırma olasılığınızın oldukça yüksek olduğunu, hatta içinden çıkılmaz bir hale gelebileceğini asla unutmayın ve zorunlu olmadıkça bu yöntemi kullanmayın.

Birinci yöntemde anlattığımız gibi, kaynakların metin içerisine eklenmesi sürecini not alma ile eş zamanlı olarak yürütmek için özel çaba gösterilmesi gerekmektedir. Böylece sonradan ortaya çıkabilecek olası karışıklıklar rahatça bertaraf edilmiş olacaktır.

İntihalden kaçınma

Unutmayın ki, çalışmanızda yararlandığınız kaynaklara atıf yapmamanız intihale yol açabilir. O sırada kaynak eklemek için yeterince zamanınız yoksa, en azından kaynak eklemeyi planladığınız yere parantez içinde ilgili kaynağa ilişkin bir not eklemeyi ve söz konusu cümleyi vurgulanmış bir şekilde biçimlendirmeyi ihmal etmeyin. Bu yöntemle daha sonra çalışmanıza geri döndüğünüz zaman alıntı yapmanız gereken yerleri kolaylıkla fark edecek ve gerekli kaynakları sorun yaşamadan eklemiş olacaksınız. Not eklemek yerine Microsoft Word Değişiklikleri İzle (Track-Changes) özelliğini aktif edip kaynak eklemeyi planladığınız yere yorum ve açıklama eklemek suretiyle de yapabilirsiniz.

Best Edit & Proof’un deneyimli editör ve içerik yazarları, alıntı yaparken Microsoft Word’ün otomatik alıntı ekleme araçlarının kullanılmasını ısrarla tavsiye etmektedirler. Böylece daha az hata yapmış olur ve özellikle metin içinde gösterdiğiniz kaynakların kaynakça listesine eklenmesinin unutulması gibi durumları tamamen bertaraf etmiş olursunuz. Word ile daha hızlı ve otomatik bir şekilde kaynak ekleme ve referans listesi oluşturma yöntemlerini örnek ve ekran görüntüleriyle birlikte adım adım görmek için teknik ekibimiz tarafından hazırlanan ‘‘Microsoft Word ile Otomatik Alıntı Ekleme ve Kaynakça Oluşturma’’ adlı rehberi incelemenizde fayda var.

5 – İntihal Oranınızı Görmek için Benzerlik Kontrolü (Similarity Check) Yapan Araçlardan Faydalanın

Tüm bu adımları takip ettikten sonra çalışmanızın son halinin intihal içermediğinden emin olmak için güvenilir online programlar aracılığıyla benzerlik kontrolü yapmanızda fayda var.

Bu araçlar, çalışmanızı çevrimiçi veri tabanlarında yayınlanan diğer bilgilerle karşılaştırarak benzerliğin boyutu hakkında oldukça detaylı bilgiler vermekte ve oldukça faydalı ve takibi kolay bir rapor üretmektedir. Üretilen raporda çalışmanızın hangi bölümlerinin daha önce hangi eserlerde yer aldığı hususunu, her bir eserdeki benzerlik oranıyla birlikte farklı renklerle vurgulanmış biçimde oldukça detaylı olarak görebilirsiniz.

İntihalden kaçınma

Turnitin Benzerlik Rapor Örneği (Kaynak: University of Leeds)

Bu raporu elde ettikten sonra yüksek oranlı benzerlikleri tek tek inceleyip gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra bir kez daha benzerlik raporu alarak son durumu görmenizde fayda var.

Best Edit & Proof gibi bazı editing ve proofreading hizmet sağlayıcıları bu hizmetlerin yanı sıra talep edilmesi durumunda intihal denetimi hizmeti de (plagiarism check) vermektedirler. Editing ve proofreading hizmetinin yanı sıra çalışmanızın benzerlik oranının tespitini de arzu ediyorsanız projenizi gönderim aşamasında müşteri destek ekibimizle iletişim kurarak benzerlik raporu da talep edebilirsiniz.

İntihal ile ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki İngilizce ve Türkçe makaleleri inceleyebilirsiniz:

Ana dili İngilizce olan editörlerimizle çalışmak için bizimle iletişim kurun!

 

Best Edit & Proof’un deneyimli editör ve uzman redaktörleri, çalışmanızı en uygun akademik ton ve üslupla denetleme ve düzeltmeyi amaçlamakta ve araştırma ya da makalenizin yayına kabul edilme şansını artırmayı hedeflemektedirler. Çeşitli disiplinler altında kategorize edilmiş çeşitli alanlarda İngilizce metin düzeltme ve redaksiyon hizmetleri sunmaktayız. Kapsamlı bilgi ve uzmanlığımızla, çalışmanız için en doğru tonu ve stili bulmanıza yardımcı olacağız.

Çalışmalarınızın gerekli formatta biçimlendirilmesine, deneyimli proofreader ve editörlerimizin APA, MLA veya Chicago/Turabian gibi stillerde ya da ilgili yönergelerde açıklandığı gibi yazılarınızı biçimlendirmelerine ve doğru formatı belirlemelerine ihtiyacınız varsa, hemen bizimle iletişime geçin. Best Edit & Proof'ta, proofreader ve editörlerimiz her tür akademik makaleyi özenli bir şekilde düzenlemekte ve gerekli formata dönüştürmektedir. Makalenizi yayınlayacağınız derginin yayın rehberini bizimle paylaşmanız yeterli. Gerisini editörlerimiz halledecek ve çalışmanızı yayına hazır bir şekilde size sunacaklardır. Kullanıcı dostu web sitemiz ve oldukça basitleştirilmiş sipariş ara yüzümüz aracılığıyla çalışmanızı hemen bizimle paylaşabilirsiniz.

İntihalden kaçınma

Deneyimli proofreader, editör ve İngilizce dil uzmanlarımızın çalışmanızın İngilizce akademik tonunun ve tarzının iyileştirilmesi için projeniz üzerinde çalışmasını istiyorsanız, web sayfamızın Fiyat Teklifi Al linkini tıklayarak siparişinizi oluşturabilirsiniz. Takibi oldukça kolay! İngilizce makalenizi ya da çalışmanızı göndermek ve işlemi tamamlamak yalnızca birkaç dakika sürmektedir. Sürecin nasıl işlediğini görmek için buraya tıklayın.

İngilizce metin düzeltme ve redaksiyon hizmeti için desteğe ihtiyacınız varsa, bizimle iletişime geçin. Ayrıca doğrudan destek almak için bize e-posta gönderebilir veya web sayfamızda yer alan 7/24 canlı destek modülünü kullanabilirsiniz.

İngilizce editing ve proofreading hizmetleriyle ilgili güncel bilgi ve haberlere ulaşmak için Twitter, LinkedIn,  Facebook, Instagram, ve Medium hesaplarımızı takip edebilirsiniz.

Diğer makaleleri okumak için tıklayınız.

‘‘Yayınların izinsiz ya da usulüne uygun atıf yapılmaksızın kullanılması ya da kopyalanması telif hakları ihlali anlamına gelmektedir. Makaleyi, link vermek suretiyle paylaşabilirsiniz.’'

 

Kıbrıs İlim Üniversitesi

İntihali Önleme Rehberi

İntihal (aşırma), üniversite ortamında yaşanabilen ciddi etik bir sorundur. Bu rehber,  Kıbrıs İlim Üniversitesi öğrencilerinin ve akademik personelinin, üniversitemiz bünyesinde yürütülen tezlerin, projelerin ve verilen ödevlerin intihal içermesini önlemek için nelere dikkat etmeleri gerektiğini açıklamak için hazırlanmıştır. Üniversitemizde intihal/benzerlik oranlarının tespit edilmesi için Turnitin programı kullanılmaktadır.

İntihal Nedir?

Başkalarının fikirlerini, yöntemlerini, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi kullanmak ve sunmak (APA, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ).

Atıfta bulunurken eksik bilgi vermek, alıntı kaynağına ait doğru ve uygun bilgi vermemek (Gerçek ve diğerleri, ; İnci, ).

İntihal Çeşitleri

Kaba intihal:

Başkasına ait yazılı, basılı ve elektronik ortamdaki bir yazıyı ve/veya sanatsal uygulamayı;

  • Olduğu gibi alarak bilimsel yayın kurallarına uygun bir biçimde atıfta bulunmadan kendi adına sunmak;
  • Bir bölümünü alarak bilimsel yayın kurallarına uygun bir biçimde atıfta bulunmadan kendi eseri gibi sunmak;
  • Aşırandan aşırmak. (Töreci, ; İnci, )

İnce intihal:

Başkasına ait yazılı, basılı ve elektronik ortamdaki bir yazıyı ve/veya sanatsal uygulamayı;

  • Olduğu gibi ya da bir bölümünü bilimsel yayın kurallarına uygun bir biçimde atıfta bulunmadan sunmak dışında, farklı kelimeler kullanarak veya cümleler kurarak değiştirip kendisininmiş gibi sunmak. (İnci, )

Çok ince intihal:

  • Kendi eserinden gönderme yapmadan alıntı yapmak;
  • Kaynağı unutup bilgi, düşünce ve uygulamaları kendi fikriymiş gibi sunmak (cryptomnesia-bilinçaltı yanılsama) (İnci, ; Gören, t.y).

Bilimsel Araştırmalarda Alıntı ve Aktarma Yapma ile Atıfta Bulunma ve Kaynak Gösterme

Tüm bilimsel araştırmalar sistemli ve güvenilir bilgi birikimine-birikimselliğe dayanır. Bu bağlamda kullanılan bu bilginin kim(ler)e ait olduğunun bildirilmesi, bize aitmiş gibi görünmesinin engellenmesi gerekmektedir. Fikirler, yorumlar, değerlendirmeler, yöntemler, veriler, uygulamalar, yazılar, şekiller, eserler vd. başkalarına ait olduğu sürece atıfta bulunulması, kaynak gösterilmesi zorunludur. Aksi durum intihal anlamına gelir. Bu rehberde, alıntı ve aktarma yapma ile atıfta bulunma kuralları, kaynakça düzeni ve bibliyografik künye düzeni ile ilgili kurallar APA (American Psychological Association – Amerikan Psikoloji Derneği) () kuralları temel alınarak hazırlanmış, ancak, özellikle Türkçe dilbilgisi kurallarına uygunluk ve kullanım kolaylığı açısından bazı kurallar üzerinde Hacettepe Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nin tez yazım kılavuzlarından da yararlanılarak uyarlamalar yapılmıştır (Tez Yazım Kılavuzu, ; Tez Yazım Kılavuzu, ). Bu rehberde yer almayan durumlarla karşılaşmaları durumunda araştırmacılara APA’nın web sitesine (seafoodplus.info ) başvurmaları önerilir.

Alıntı ve Aktarma Yapma ile Atıfta Bulunma ve Kaynak Göstermede Uyulması Gereken Genel İlkeler:

  1. Çalışmada, yararlanılan kaynakların listelendiği bir kaynakça bölümü mutlaka bulunmalıdır.
  2. Metin içinde, alıntı ve aktarma yapılan, atıfta bulunulan her kaynak kaynakçada yer almalı, kaynakçada yer verilen her kaynağa da metin içinde gönderme yapılmalıdır.
  3. Alıntı ve aktarma yapılan, atıfta bulunulan ve kaynakçaya alınan her yapıt, yazarın bizzat okuyup yararlandığı yapıtlar olmalıdır.
  4. Metin içinde, alıntı ve aktarma yapılan, atıfta bulunulan her yapıt APA (American Psychological Association – Amerikan Psikoloji Derneği) Atıf Kuralları’na uygun olarak bildirilmeli, bilgi öğeleri tam ve doğru olmalıdır.
  5. Kaynakçada yer alan kaynakların düzeni ve onların bibliyografik künye düzeni APA (American Psychological Association – Amerikan Psikoloji Derneği) Kuralları’na uygun, künye içindeki bilgi öğeleri de tam ve doğru olmalıdır.
  6. Kaynakçada her kaynağa yalnız bir kez yer verilmelidir.
  7. Kaynakça, hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı konusunda bilgi vermez. Bu bilgi, metnin içinde ilgili yerde, söz konusu bilgi kaynağına atıf/gönderme yapılarak aktarılmalıdır.
  8. Herkes tarafından bilinen gerçekler için (haftanın 7 gün, günün 24 saat, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanının Atatürk olması gibi) kaynak belirtmeye gerek yoktur. Ancak, bazen neyin genel bilgi kapsamına girdiğini değerlendirmek zor olabilir. Genel bilginin içeriği, disiplinden disipline de değişebildiği için araştırmacının bilmediği bir disiplinde neyin genel bilgi kapsamında değerlendirilmesi gerektiğine karar vermesi güçleşebilir. Bu tür durumlarda araştırmacıyı etik açıdan yanlış bir şey yapmaktan koruyacağı için kaynak gösterilmesi tercih edilmelidir.
  9. Bir kaynaktan değiştirilmeden yapılan alıntılar, özgün kaynakta geçtiği biçimiyle tırnak işareti içinde gösterilmelidir.
  10. Araştırıcının bilimsel yeterliliği, sentez yapma ya da yazma becerisi konusunda soru işareti uyandırabileceğinden çok sık ve çok uzun alıntılardan kaçınmak gereklidir.
  11. Araştırıcının, bir kaynaktan aldığı bilgiyi metnin genel akışına uygun biçimde, yeniden ifade ederek, kimi durumlarda da özetleyerek aktarması gerekebilir. Yeniden ifadeyle bilginin aidiyeti değişmez; bu nedenle, kaynağa gönderme yapılması zorunludur.
  12. Yabancı dildeki kaynaklardan Türkçe’ye çevrilerek yapılan alıntılarda metnin çeviri olduğunun belirtilmesi gerekir.
  13. Özgün kaynağa erişmenin olanaksız olduğu durumlarda bilginin ikinci elden aktarıldığı belirtilmelidir.
  14. Kaynak gösterilse bile, bir yapıtın tamamı veya tamamına yakın bir bölümü bir başka çalışmada aktarılamaz.
  15. Patent ve telif hakkı söz konusu olan her türlü yapıt, (kitap, makale, teknik çizim, resim, çizelge, formül, şekil, vb. gibi öğeler) için, kaynak göstermenin yanı sıra, izin alınmasının da gerekli olabileceği hatırlanmalıdır

ALINTI

Başka kaynaklardan alınan bilginin özgün anlatımı hiç değiştirilmeden yapılır. Bu şekilde kullanılan bilgiye alıntı denir. Alıntı tırnak işareti (“   ”) içinde gösterilir ve tırnak işareti kapatıldıktan sonra ilgili kaynağa atıfta bulunulur. Çok sık ve çok uzun alıntılar yapmaktan kaçınmak gerekir. Bu durum, araştırmacının sentez yapma ve yazma becerileri konusunda kuşku uyandıracağı gibi metnin akışını da bozar.

 

AKTARMA

Başka kaynaklardan alınan bilginin özgün anlatımı değiştirilerek yapılır. Bu şekilde kullanılan bilgiye aktarma denir. Aktarmada anlatımın değiştirilmiş olması aidiyeti değiştirmez. Burada bilgi hâlâ bir başka kaynaktan alınmıştır, Başka bir söyleyişle aidiyet bir başkasına aittir ve aidiyeti bildirmek için metin içinde kaynağa atıfta bulunulması mutlaka gereklidir. Genelde, araştırmacıların bilgiyi olduğu gibi kopyalamak yerine kendi anlatım ve üsluplarıyla aktarmaları beklenir. Özgün anlatımın kısa, güzel ya da ilginç olduğu ve değiştirilmesinin anlam kayması yaratacağı durumlarda alıntı yapılması uygundur.

Alıntı ve Aktarma ile ilgili Genel Kurallar:

  1. Bütün alıntılar, alıntı oldukları belli olacak biçimde işaretlenir.
  2. Kısa alıntılar (40 kelimeden az ya da 4 satırı geçmiyorsa) tırnak işareti (“ ”) içinde gösterilir. Tümce yapısına uyum sağlaması amacıyla değiştirilen sözcükler ayraç içinde yazılır.
  3. 40 kelimeden fazla ya da dört satırdan uzun alıntılar ayrı bir paragraf olarak 1 cm içeriden blok halinde yazılır. Bu durumda tırnak işareti kullanılmaz.
  4. Alıntılar hem içerik hem de biçim açısından doğru olmalıdır.
  5. Kaynak metindeki yazım biçimi ve noktalama işaretleri, hatalı olsalar bile değiştirilmez. Bu gibi durumlarda, doğrudan alıntı yapmak yerine aktarma (anlamca alıntı) yapmak tercih edilebilir. Dizgi ya da baskı hatası olduğundan tamamen emin olunmadığı sürece kaynak metin üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamaz, sözcükler, yazım kuralları vb. güncelleştirilemez.
  6. Yeni bir bağlam içine yerleştirilen alıntı, kaynak metindeki anlamını korumalıdır. Kaynak metin üzerinde yapılan bütün değişiklikler (çıkarmalar, eklemeler, açıklamalar, koyu, eğik yazı ya da alt çizgi ile belirginleştirmeler, kaynaştırmalar, kaynak metinde yer alan alıntılar vb.) mutlaka gösterilir.
  7. Alıntılar “ikinci el”den değil, doğruca özgün kaynaktan yapılmalıdır. Ancak, kaynak metne erişilmesi olanaklı değilse dolaylı alıntı yapmak gerekli olabilir. Dolaylı alıntı yapılıyorsa bu durum atıfta “aktaran” ifadesiyle belirtilir.
  8. Alıntılar yazarın amacına uygun olmalıdır. İfade edilmek istenen düşünceyi aşan ya da bağlamla ilgisi olmayan bölümler alıntıdan çıkarılır.
  9. Kaynak metindeki anlam korunmak koşuluyla alıntılarda çıkarma yapılabilir. Çıkarılan bölümler üç nokta işareti ile gösterilir.
  10. Gerekli bir açıklama olması ya da metindeki tümce yapısına uygunluk sağlanması açısından kaynak metne ekleme yapılabilir. Eklenen bölümler köşeli ayraç ile gösterilir.
  11. Yazarın isteğine ve amacına uygun olarak alıntılarda belirginleştirmeler yapılabilir. Ancak, yapılan belirginleştirmeler “koyu/italik/altı çizgili yazı yazara aittir.” şeklindeki bir dipnot ile gösterilir.

ATIFLAR / GÖNDERMELER

Atıflarda “(Yazar Soyadı, tarih) yaklaşımı” kullanılır. Yazar, tarih yaklaşımında, metin içinde atıf yapılmak istenen yere bir ayraç açılarak kullanılan kaynağın “(Yazarının Soyadı, yayın tarihi, ilgili bilginin alındığı sayfa numaraları)” belirtilir (bkz. örnek 1–13).

Atıflar/göndermeler ile ilgili Genel Kurallar:

  1. Ayraç içinde yazar soyadı, yayın tarihi ve sayfa numarası bilgileri aktarılır.
  2. Yazar adı ve tarih bilgileri anlatımda geçiyorsa ayraç içinde yinelenmez.
  3. Atıflarda sayfa numarasının verilmesi, bilginin, söz konusu kaynağın tam olarak neresinden alındığını göstermesi açısından önemlidir. Yararlanılan kaynak, tek sayfadan oluşuyorsa ya da video, televizyon programı, ses kaydı, elektronik kaynak gibi sayfa numaralandırması olmayan bir kaynaksa göndermede sayfa numarası verilmez.
  4. Tek ve iki yazarlı yapıtlarda yazar(lar)ın soyadına ayraç içinde yer verilir (bkz. örnek 1 ve 2).
  5. İkiden fazla yazarı olan yapıtlarda atıf yapılırken sadece birinci yazarın soyadı verilir, diğer yazarlar için “ve diğerleri” (veya et al.) ifadesi kullanılır (bkz. örnek 3).
  6. Tüzel kişiler tarafından yazılmış yapıtlarda tüzel kişi adı çok uzunsa veya kısaltılmış biçimi çok biliniyorsa ilk atıftan sonra kısaltma yoluna gidilebilir. Kısaltma kullanılmasına karar verilirse ilk atıfta kurum adının açık hali yazılır ve yanında köşeli ayraç içinde kısaltması verilir. Daha sonraki göndermelerde sadece kısaltma kullanılır (bkz. örnek 4).
  7. Bir yazarın birden fazla yapıtı kullanılmışsa göndermelerde tarih bilgisi ayırıcı öğedir. Ancak, aynı yazarın aynı tarihte yayınlanmış yapıtlarını birbirinden ayırmak için, künyede yayın tarihlerinin yanına “a” dan başlamak üzere eklenen küçük harfler yazarın hangi yapıtına atıf yapıldığını açıklığa kavuşturur (bkz. örnek 5).
  8. Soyadları aynı iki yazarın yapıtları kullanılmışsa, soyadlarının yanı sıra adlarının ilk harfleri de atıfta belirtilir (bkz. örnek 6).
  9. Kaynakçaya yapıt adından giren kaynaklara atıf yapılırken, yapıt adı uzunsa ilk sözcüğü, kısaysa tamamı verilir. Atıf yapılan kaynak bir makale veya kitap bölümüyse, makale adı veya kitap bölümü adı tırnak işareti (“ ”) içinde, kaynak adı (dergi adı, kitap adı vd.) eğik (italik) yazı tipiyle verilir (bkz. örnek 7 ve 8). Yapıt ve kaynak adı kısaltılırken üç nokta kullanılır (bkz. örnek 8).
  10. Yapıtın yayın tarihi belli değilse, göndermede tarih yok anlamına gelen “t.y.” kısaltması kullanılır (bkz. örnek 9).
  11. Aynı anda birden fazla yapıta atıf yapılmak istenirse, hepsi tek bir ayraç içinde, birbirlerinden noktalı virgül ile ayrılarak verilir. Ayraç içinde yazar soyadına göre alfabetik sıra izlenir (bkz. Örnek 10).
  12. Aynı yazarın birden fazla yapıtına aynı anda atıf yapılacaksa yazar yinelenmeksizin küçükten büyüğe tarih sırası izlenir (bkz. örnek 11).
  13. Kişisel iletişim; yüzyüze görüşme yoluyla, mektupla, elektronik olarak veya telefonla yapılabilir. Okuyucu açısından erişilebilirliği olmadığı gerekçesiyle kişisel iletişimle ilgili bilgiler kaynakçaya eklenmez, yalnızca metin içinde belirtilir (bkz. örnek 12).
  14. Özgün kaynağa erişmenin olanaksız olduğu durumlarda bilgi ikinci elden aktarılır. Atıf yapılırken, bilginin ikinci elden aktarıldığı belirtilmelidir. Metin içinde özgün kaynaktan söz edildikten sonra, ayraç içinde bilginin alındığı ikincil kaynağa atıf yapılır. Kaynakçada söz konusu ikincil kaynak için giriş hazırlanır, özgün kaynağa kaynakçada yer verilmez (bkz. örnek 13).

Atıf / Gönderme Örnekleri:

Tek Yazarlı Yapıt:

                       Örnek 1

(Kum, , s. 87).

İki Yazarlı Yapıt:

                       Örnek 2

(Köprülü ve Günden, , s. –).

İkiden Fazla Yazarlı Yapıt:

                       Örnek 3

(Akkoyunlu ve diğerleri, , s. ).

Tüzel Kişi Tarafından Yazılmış Yapıt:

                       Örnek 4

İlk Gönderme:

(Türk Dil Kurumu [TDK], , s. 19).

İkinci ve Sonraki Göndermeler:

(TDK, , s. 26).

Aynı Yazarın Yapıtları:

                       Örnek 5

(Uçak, a, s. ).

                       (Uçak, b, s. ).

Soyadları Aynı İki Yazarın Yapıtları:

                       Örnek 6

(N. Tuncer, , s. ).

                       (Y. Tuncer, , s. 33).

Yazarı Olmayan Yapıt:

                       Örnek 7

(Kütüphaneciliğe Giriş, ).

                       Örnek 8

(“Sanal…”, , s. 70).

Yayın Tarihi Olmayan Yapıt:

                       Örnek 9

(İnan, t.y., s. 2).

Birden Fazla Yapıta Aynı Anda Gönderme:

                       Örnek 10

                       (Artukoğlu, , s. 6; Baydur, , s. 18; Yılmaz, , s. 48).

                       Örnek 11

(Çelik, , s. ; , s. ).

Görüşme:

                       Örnek 12

(N. Özyer ile kişisel iletişim, 23 Haziran ).

Dolaylı Atıf:

                       Örnek 13

(Aktaran: Çakın, , s. 7).

 

KAYNAK KÜNYE DÜZENİ

Künyelerde, yararlanılan kaynağa erişimi sağlayacak ölçüde bilgiye yer verilir. Bu bilgiler kaynak türüne göre değişiklik göstermesine karşın genellikle yaza soyadı ve adı, yayın yılı, yapıt adı, yayın yeri, yayınevi gibi bilgilerden oluşur.

 

KİTAP

Genel Kurallar

  1. Çok yazarlı yapıtlarda yazar adları arasında virgül, son iki yazarın adları arasında “ve” bağlacı kullanılır (bkz. örnek 16).
  2. Yazar sayısı altıdan fazlaysa, ilk altı yazarın adları künyede verilir, altıncı yazardan sonra “ve diğerleri” ifadesi kullanılır (bkz. örnek 22).
  3. Yazar unvanları (Uzman, Öğr.Gör., Dr., Doç., Prof., Diyetisyen, Fizyoterapist, Yüksek Mühendis gibi) künyeye alınmaz.
  4. Kitap adı iç kapakta geçtiği şekliyle, tüm alt ve açıklayıcı adları da kapsayacak şekilde eğik (italik)yazılır (bkz. örnek 14 ve 15). Kitap adları yazıldığı dilin yazım kurallarına uygun olmalıdır.
  5. Basım bilgisi varsa kitap adından sonra ayraç içinde, rakamla ve kısaltılarak verilir. Birinci basımlar belirtilmez (bkz. örnek 15).
  6. Birden fazla yayın yeri varsa ilk yayın yeri alınır.
  7. Yayın evlerinin adları kısaltılmadan yazılır.
  8. Yayın tarihi bulunamazsa en son telif hakkı (copyright) tarihi verilir.
  9. Tarih bilgisi hiçbir şekilde bulunamıyorsa “tarih yok” anlamına gelen “t.y.” kısaltması kullanılır (bkz.örnek 43).
  10. Editörü belirtmek için kitapta yer alan terim kullanılır. Künyede, yayına hazırlayan kişinin adından sonra, eğer kısaltılmamışsa, hazırlayan(lar) yerine (Haz.), editör(ler) yerine ise (Ed.) kısaltması kullanılır (bkz. örnek 20).
  11. Çevirilerde yapıt adından sonra çevirenin adı belirtilir. Gerekli görülürse özgün yapıtın yayın tarihi de künyenin sonunda ayraç içinde eklenebilir (bkz. örnek 19).

Kitap – Tek Yazarlı:

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Kitap adı. Yayın yeri: Yayınevi.

                       Örnek 14

Dökmeci, İ. (). ToksikolojiAkut Zehirlenmelerde Tanı ve Tedavi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi.

                       Örnek 15

Bozcuk, A. N. (). Genetik (2. bs.). Ankara: Palme Yayıncılık.

Kitap – Çok Yazarlı:

Yazar Soyadı, A., Yazar, B., Yazar, C., Yazar, Ç., Yazar, D., Yazar, E. ve diğerleri. (Yayın Yılı). Kitap adı. Yayın yeri: Yayınevi.

                       Örnek 16

Akman, Y., Ketenoğlu, O., Güney, K., Kurt, L. ve Tuğ, G. M. (). Bitki Ekolojisi. Ankara: Palme Yayıncılık.

Kitap – Tüzelkişi Yazarlı:

Tüzelkişi. (Yayın Yılı). Kitap adı. Yayın yeri: Yayınevi.

                       Örnek 17

TÜBİTAK. ().  Yüzyılda Bilimsel Yayıncılık: Hedefler ve Yaklaşımlar. Ankara: TÜBİTAK.

                       Örnek 18

Türk Dil Kurumu. (). Türkçe Sözlük ( bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu.

Kitap – Çeviri:

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Kitap adı (A. Soyadı, Çev.). Yayın yeri: Yayınevi. (Kaynak Yapıtın Yayın Yılı).

                       Örnek 19

Jawetz, E., Melnick, J. ve Adelberg, A. E. (). Tıbbi Mikrobiyoloji (M. Akman ve E. Gülmezoğlu, Çev.). Ankara: Hacettepe Üniversitesi ().

Kitap İçinde Bölüm ya da Makale:

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Yayın adı. A. Editör (Haz./Ed.). Kaynak Adı (s. sayfa numaraları). Yayın yeri: Yayınevi.

                       Örnek 20

Şimşek, H. ve Öksüzoğlu, G. (). Akut Pankreatit. A. Kadayıfçı, Y. Karaaslan ve E. Köroğlu (Ed.). Acil Durumlarda Tanı ve Tedavi (s. –). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.

 

MAKALE

Genel Kurallar

  1. Birden fazla yazar olması durumunda tüm yazarların soyadları başa alınır, yazar adları arasında virgül, son iki yazarın adları arasında “ve” bağlacı kullanılır.
  2. Yazar sayısı altıdan fazlaysa, ilk altı yazarın soyadları künyede verilir, altıncı yazardan sonra “ve diğerleri” ifadesi kullanılır (bkz. örnek 22).
  3. Makale adları yazıldığı dilin yazım kurallarına uygun olarak yazılır. Örneğin, Türkçe makale adlarında sözcükler büyük harfle başlar (bkz. örnek 21 ve 22).
  4. Makalenin yazarı belli değilse, giriş makale adından yapılır (bkz. örnek 25).
  5. Dergi adları kısaltılmaz ve eğik (italik) olarak yazılır.
  6. Dergi adından sonra, derginin cilt numarası ve sayı bilgileri yazılır. Bazı dergilerde yalnızca sayı bilgisi vardır, cilt bilgisi bulunmaz. Böyle durumlarda sayı bilgisi, cilt bilgisi gibi işlem görür (bkz. örnek 22).
  7. Sayfa bilgisi verilirken makalenin başladığı ve bittiği sayfa numaraları arasına tire (-) işareti konur. Sayfa numaraları birbirini izlemiyorsa aralarına virgül konur.
  8. Tarih bilgisi yazar adından sonra ayraç içinde verilir. Bilimsel dergilerde yıl olarak, aylık yayınlanan magazinlerde ay ve yıl olarak, günlük ve haftalık yayınlanan magazinlerde ve gazetelerde ise gün, ay ve yıl olarak verilir (bkz. örnek 21, 24, 26).
  9. Gazetelerde cilt ve sayı bilgisi olsa dahi verilmez. Sayfa numaralarından önce tanımlayıcı bir kısaltma kullanılır (s. = sayfa) (bkz. örnek 26).
  10. Yabancı dildeki makalelerde makalenin özgün adından sonra köşeli ayraç içinde Türkçe çevirisi verilebilir (bkz. örnek 23).

Bilimsel Dergi Makalesi – Tek Yazarlı:

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Makale adı. Dergi Adı, cilt(sayı), sayfa numaraları.

                       Örnek 21

Çakın, İ. (). Müteferrika Matbaası’nın Düşündürdükleri ve Avrupa’da Basımcılığın Etkileri. Bilgi Dünyası, 5(2), –

Bilimsel Dergi Makalesi – Çok Yazarlı:

Yazar Soyadı, A., Yazar Soyadı, B., Yazar Soyadı, C., Yazar Soyadı, Ç., Yazar Soyadı, D., Yazar Soyadı, E. ve diğerleri. (Yayın Yılı). Makale Adı. Dergi adı, cilt (sayı), sayfa numaraları.

                       Örnek 22

Erkan, S., Tuğrul, B., Üstün, E., Akman, B., Şendoğdu, M., Kargı, E. ve diğerleri. (). Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrencilerine Ait Türkiye Profil Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, –

Yabancı Dilde Makale:

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Makale Adı [Makale Adının Türkçesi]. Dergi Adı, cilt(sayı), sayfa numaraları.

                       Örnek 23

Kurbanoğlu, S. S. (). Self–Efficacy: A Concept Closely Linked to Information Literacy and Lifelong Learning [Öz–Yeterlik: Bilgi Okuryazarlığı ve Yaşam Boyu Öğrenmeyle Yakından İlişkili Bir Kavram]. Journal of Documentation, 59, –

                       Popüler Dergi Makalesi – Yazarı Belli

Yazar Soyadı, A. (Ay Yıl). Makale Adı. Dergi Adı, cilt, sayfa numaraları.

                       Örnek 24

                       Kenar, N. (Nisan ). Kayıt Dışı İstihdam. Popüler Yönetim, 9, 44–

Popüler Dergi Makalesi – Yazarı Belli Değil:

Makale Adı. (Ay Yıl). Dergi Adı, cilt, sayfa numaraları.

                       Örnek 25

                       Yerel Bilginin Küreselleştirilmesi. (Nisan ). Focus, 12, 14–

Gazete Makalesi:

Yazar Soyadı, A. (Gün Ay Yıl). Makale Adı. Gazete Adı, sayfa numaraları.

                       Örnek 26

                       Bayar, Y. (04 Nisan ). İnsanlık Aptallaşıyor mu? Hürriyet, s.  32

 

DİĞER BASILI KAYNAKLAR

Genel Kurallar

  1. Künyelerde aktarılması gereken bilgi, kaynağın türüne göre bazı farklılıklar göstermesine karşın, büyük ölçüde kitap künyesine benzer.
  2. Bildiri kitapları kitap gibi, bildiri kitabından alınan bir bildiri de kitap bölümü gibi düşünülür (bkz. örnek 27).
  3. Bildirinin sadece özeti yayımlanmışsa bildiri adından sonra köşeli ayraç içinde [özet] açıklaması yapılır.
  4. Yayımlanmamış bildirilere ve posterlere ait künyelerde, kaynağın bildiri ya da poster olduğu belirtilir (bkz. örnek 28 ve 29).
  5. Patentlerde buluşu yapan kişi yazar gibi düşünülür, tarih bilgisi olarak patentin yayımlandığı yıl yazılır (bkz. örnek 30). Buluşu yapan bilinmiyorsa, yerine patent sahibi verilir.
  6. Buluş adı bilgisinden sonra, patent numarası ülke adı ile birlikte belirtilir (bkz. örnek 30). Ancak, “World Intellectual Property Organization” tarafından verilmiş patentlerde ülke adı yerine “uluslararası”, Avrupa patenti için “Avrupa” ifadeleri kullanılır.
  7. Ansiklopedi, sözlük, biyografi gibi danışma kaynaklarında kaynağın belli bir kısmından yararlanıldıysa, bu kısım, kitap içinde bir bölüm gibi düşünülür (bkz. örnek 32).
  8. Danışma kaynaklarında maddelerin yazarı belli değilse, madde adından giriş yapılır.
  9. Raporlarda rapor numarası varsa rapor adından sonra ayraç içinde belirtilir (bkz. örnek 33).
  10. Tezlerde tezin adı eğik (italik) yazılır. Tezin adından sonra “yüksek lisans tezi”, “doktora tezi” ya da “sanatta yeterlik tezi” ifadeleri kullanılır. Derecenin verildiği üniversitenin adı ve yeri bu bilgiyi izler (bkz. örnek 34).
  11. Kaynakçaya yapıt adıyla giren ve rakamla başlayan kaynaklar, rakamın okunuşuna göre alfabetik olarak sıralanır (bkz. örnek 36).
  12. Yasa ve yönetmeliklerde künye girişi yasanın adından yapılır. Yasanın adından sonra ayraç içinde yasanın kabul tarihi (sadece yıl olarak), künye sonunda ise yasanın yayınlandığı kaynağın tarihi (gün, ay, yıl olarak) belirtilir (bkz. örnek 35 ve 36).

Bildiri – Yayımlanmış

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Bildiri Adı. A. Editör (Ed.). Kitap Adı (s. sayfa numaraları). Yayın Yeri: Yayınevi.

                       Örnek 27

Uçak, N. (). Sosyal Bilimlerde Bilginin Üretimi, Erişimi ve Kullanımı. O. Horata (Haz.). Sosyal Bilimlerde Süreli Yayınlar ve Bilgi Teknolojileri Sempozyumu: 2 Nisan – Ankara: Bildiriler (s. 92–). Ankara: Yeni Avrasya.

Bildiri – Yayımlanmamış

Konuşmacı Soyadı, A. (Ay Yıl). Bildiri Adı [Bildiri]. Toplantı Adı, Toplantı Yeri.

                       Örnek 28

Tonta, Y. (Şubat ). Bilgi Yönetiminde Son Gelişmeler: Amazoogle, İşbirliği ve Açık Erişim [Bildiri], Akademik Bilişim ’06, Gaziantep.

Poster

Yazar Soyadı, A. (Ay Yıl). Posterin Adı [Poster]. Toplantı Adı, Toplantı Yeri.

                       Örnek 29

Önal, İ. (Ağustos ). Historical perspectives on school librarianship [Poster]. 68th IFLA General Conference and Council, Glasgow.

Patent

Buluş Yapan Soyadı, A. (Yayın Yılı). Buluş Adı, Ülke Patent No. Yayın Yeri: Yayınevi.

                       Örnek 30

Kavur, K. H. (). Heart flowerpot, U.S. Patent No. D, Washington, DC: U.S. Patent and Trademark Office.

Danışma Kaynakları – Sözlük

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Yapıt Adı. Yayın Yeri: Yayınevi.

                       Örnek 31

Altan, N. (). Bilgisayar Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü. (3. bs.). Ankara: Sistem Yayıncılık.

Danışma Kaynakları – Ansiklopedi Maddesi

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Madde Adı. Yapıt Adı (c. cilt numarası, s. sayfa numarası). Yayın Yeri: Yayınevi.

                       Örnek 32

Ersoy, O. (). Kağıt ve Kağıtçılık. Türk Ansiklopedisi (c. 21, s. –). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.

Rapor

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Rapor Adı (Rapor No:). Yayın Yeri: Yayınlayan/Hazırlatan Kuruluş.

                       Örnek 33

Devlet Planlama Teşkilatı. (). Devlet Yardımlarını Değerlendirme Özel İhtisas Komisyonu Raporu (Rapor No: DPT: ). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.

Tez

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Tez Adı. Yüksek lisans/Doktora/Sanatta yeterlik tezi, Üniversite Adı, Yer.

                       Örnek 34

Şengün, N. (). Antik Çağ’da Akdeniz ve Kıbrıs’taki Beslenme ve Mutfak Kültürü. Yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa

Yasa ve Yönetmelikler

Yasa Adı. (Kabul Edildiği Yıl). Yayın Adı, Sayı, Gün Ay Yıl.

                       Örnek 35

                       İlköğretim ve Eğitim Kanunu. (). T.C. Resmi Gazete, , 12 Ocak

                       Örnek 36

Sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine İlişkin Kanun. (). T.C. Resmi Gazete, , 12 Haziran

 

ELEKTRONİK KAYNAKLAR

Genel Kurallar

  1. Künyelerde temel bilgilerin yanı sıra erişim tarihi ve erişim adresi de verilir.
  2. Basılı kaynaklar için geçerli olan temel kurallar elektronik kaynaklar için de geçerlidir. Örneğin, elektronik belgenin/kaynağın yazarı yoksa, giriş yapıt adından yapılır (bkz. örnek 43). Tarih bilgisi yoksa tarih yok anlamında “t.y.” kısaltması kullanılır (bkz. örnek 39).
  3. Yayın yeri ve yayınevi bilgileri, genellikle, basılı sürümü (versiyonu) olan elektronik kaynaklar için geçerlidir. Eğer kaynak üzerinde belirtilmişse, bu bilgiler basılı kaynaklar için geçerli kurallar çerçevesinde künyeye eklenir (bkz. örnek 37).
  4. Basılı kaynaklardan farklı olarak elektronik kaynaklarda yayın tarihinin yanı sıra erişim tarihinin de belirtilmesi gerekir. Erişim tarihi bilgisi, gün, ay ve yıl bilgilerini içerecek şekilde ayrıntılı olarak aktarılır (bkz. örnek 39–45).
  5. Elektronik kaynaklarda son güncelleme tarihi yayın tarihi olarak alınır.
  6. Ağ adresleri altı çizili verilmez.
  7. Künyelerde ağ adresini iki satıra bölmek gerektiğinde, adrese aitmiş izlenimi verebileceği için tire işareti kullanılmaz, uygun bir yerden bölme yapılır ve adres sonuna nokta konmaz (bkz. örnek 39 ve 42).

Elektronik Kaynak – Basılı Kitabın Elektronik Sürümü

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Kitap Adı [Elektronik Sürüm]. Yayın Yeri: Yayınevi.

                       Örnek 37

Başar, H. (). Sınıf Yönetimi [Elektronik Sürüm]. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.

Elektronik Kaynak – Basılı Makalenin Elektronik Sürümü

Yazar Soyadı, A., Yazar Soyadı, B. ve Yazar Soyadı, C. (Yayın Yılı). Makale Adı [Elektronik Sürüm]. Dergi Adı, cilt(sayı), sayfa numaraları.

                       Örnek 38

Akman–Demir, G., Yeşilot, N. ve Serdaroğlu, P. (). Neurological involvement in Behçet’s Disease: clinical characteristics, diagnosis and treatment [Elektronik Sürüm]. Journal of Neurological Sciences (Turkish), 23(1), 3–7.

Elektronik Kaynak – Makale

Yazar Soyadı, A., Yazar Soyadı, B. ve Yazar Soyadı, C. (Yayın Yılı). Makale Başlığı. Dergi Adı, cilt(sayı), sayfa numaraları. Erişim: Gün Ay Yıl, http://ağ adresi

                       Örnek 39

Yıldırım, A., Ekici, K. M. ve Şahım, T. (t.y.). İşletmelerin Yönetim Sürecinde Sinerjik Yönetim Anlayışının Önemi. Bilgi Vadisi, 1(2). Erişim: 04 Nisan , seafoodplus.info?option=com_content&task=view&id=86&Itemid=59

Elektronik Kaynak – Veritabanında Makale ya da Madde

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yıl). Makale Adı. Dergi Adı, cilt(sayı), sayfa numaraları. Erişim: Gün Ay Yıl, Veritabanı Adı, Kayıt/Makale No./DOİ No

                       Örnek 40

Coşkun, T., Bozoklu, S., Özenç A. ve Özdemir, A. (). Effect of hydrogen peroxide on permeability of the main pancreatic duct and morphology of the pancreas. The American Journal of Surgery, (1), 53– Erişim: 29 Mayıs , ScienceDirect, seafoodplus.info(98)

Madde Adı. (Yayın Yıl). Erişim: Gün Ay Yıl, Veritabanı Adı, Kayıt/Makale No./DOİ No

                       Örnek 41

Bahcet’s Syndrome. (). Erişim: 03 Nisan , Health and Wellness Resource Center, Kayıt No: DU

Elektronik Kaynak – Rapor

Yazar Soyadı, A. (Ay Yıl). Rapor Adı (Rapor No). Erişim: Gün Ay Yıl, http://ağ adresi

                       Örnek 42

Devlet Planlama Teşkilatı. (Temmuz ). e–Dönüşüm Türkiye Projesi Kısa Dönem Eylem Planı:Değerlendirme Raporu (Rapor No: 2). Erişim: 02 Nisan , http:///kdep/rapor/ KDEPHaziranpdf

Elektronik Kaynak – Anonim Ağ Sayfası

Kaynağın Adı. (t.y.). Erişim: Gün Ay Yıl, http://ağ adresi

                       Örnek 43

Bilim Etiği ve Bilimde Sahtekarlık. (t.y.). Erişim: 04 Nisan , seafoodplus.info

Elektronik Kaynak – Ağ Sitesinden Erişilen Ağ Sayfası

Yazar Soyadı, A. (Yayın Yılı). Sayfa Adı. Erişim: Gün Ay Yıl, Ağ Sitesi Adı: http://ağ adresi

                       Örnek 44

Gordon, C. H., Simmons, P. ve Wynn, G. (). What It is, and How to Avoid It. Erişim: 04 Nisan , University of British Columbia Ağ Sitesi: seafoodplus.info seafoodplus.info

Elektronik Kaynak – Ağ Sitesi

Site ya da Yayınlayan Kuruluş Adı. (Yayın Yılı). Erişim: Gün Ay Yıl, http://ağ adresi

                       Örnek 45

Tema Vakfı. (t.y.). Erişim: 04 Nisan , seafoodplus.info

Elektronik Kaynak – Haber, Tartışma Grubu ya da Forum İletisi

Yazar Soyadı, A. (Gün Ay Yıl). İleti Konusu [İleti No]. Erişim: Haber/Tartışma Grubu/Forum Adı, http://ağ adresi

                       Örnek 46

Işık, E. (5 Kasım ). Bitki Kütüphanesi [İleti No: 8]. Erişim: Kutup–L, seafoodplus.info

 

GÖRÜŞMELER

Yüzyüze görüşme, mektup, e–posta, telefon görüşmesi gibi kişisel görüşmeler kamuya açık elde edilebilir kaynaklar olmadıklarından kaynakçaya eklenmezler. Görüşmelere yalnızca metin içinde gönderme yapılır.

 

KAYNAKÇA DÜZENİ

Kaynakça, bir yapıtta kullanılan kaynakların listesidir. Kaynakça hazırlanırken araştırmada yararlanılan tüm kaynaklara yer verilmelidir. Kaynak göstermenin ana amaçlarından biri de okuyucunun söz konusu kaynaklara erişimini sağlamak olduğundan kaynakçanın tam ve doğru bilgi içermesi önemlidir. Kaynakça alfabetik düzendedir. Künyeler ilk satırdan sonra 1 cm içerden yazılır.

  1. Kaynakçada, aynı yazarın birden çok yapıtı yer alıyorsa, yapıtlar, yayın yılına göre eskiden yeniye doğru sıralanır.
  2. Aynı yazarın iki farklı yapıtının yayın tarihleri aynıysa, kaynakçadaki sıralama, künyede bir sonraki öğe olan yapıt adına göre yapılır. Atıflarda ayrımı sağlamak için tarih bilgisinin yanına a’ dan başlayan harfler eklenir.
  3. Aynı yazarın tek yazarlı yapıtları çok yazarlı yapıtlarından önce sıralanır.
  4. Çok yazarlı iki yapıtın ilk yazarları aynıysa, ikinci yazarın soyadı, ikinci yazarlar da aynıysa üçüncü yazarın soyadı alfabetik düzende belirleyicidir.
  5. Aynı soyadını taşıyan iki farklı yazarın yapıtları adlarına göre alfabetik sıraya girer.
  6. Yazar bir tüzel kuruluşsa, yapıt, yazar konumundaki tüzel kuruluşun adıyla alfabetik listeye girer.
  7. Bir yapıtın yazarı veya editörü yoksa künye yapıt adına göre hazırlanacağı için, kaynak, yapıt adından alfabetik listeye girer. Yapıt adı rakamla başlıyorsa sıralamada rakamın okunuşu dikkate alınır.

 

 

Bilimsel Yayın ve Araştırmalarda Etik Dışı Diğer Durumlar

Haksız YazarlıkAktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek (Onursal Yazarlık – Hediye Yazarlık – Kıyak Yazarlık ve Nepotizm …); yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek,; aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak; aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek. (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ). Aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek (Hayalet / Gölge Yazarlık - Saklanan Yazarlık) (Barbour, ; Ngai ve diğerleri, ); verileri biri(leri)ne vererek (ücretsiz / ücret karşılığında) makale/kitap/tez vd. olarak yazdırmak da Hayalet (Ghost) / Gölge Yazarlıktır. Bu kişilerin ismine ne yazarlar arasında ve ne de teşekkür edilenler arasında rastlanılmamaktadır. Bu durum, yazarlık isteklerinden tamamen ayrılan yazma eylemidir (Ngai ve diğerleri, ).
Değiştirerek Kendi Düşüncesi gibi yazmak (Paraphrase)Başkalarının fikirlerini, değiştirerek kendi düşüncesi gibi kullanmak ve sunmak (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ).
Fikir ve Telif Haklarına SaygısızlıkFikir ve telif haklarına uygun hareket etmemek (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ).
Uydurmacılık (Fabrication)Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek; sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek; bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ).
Çarpıtma / Sahtecilik (Falsification)Araştırma kayıtlarını ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek; araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak; ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak; destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ).
Literatürün Taraflı SeçilmesiÇalışmanın konusu ile ilgili destekleyici veya aksi yöndeki kaynakların kullanılmaması/verilmemesi; yazarların sadece kendi sonuçlarını destekleyen kaynakları gösterip ters yöndeki çalışmaları kaynak olarak vermemeleri literatürün taraflı seçilmesidir ve çalışma da taraflı bir çalışmadır (COPE, ; Ruacan, ).
Çoklu / Yinelenen Yayın (Duplication)Aynı araştırmayı ve/veya aynı araştırma sonuçlarını içeren birden fazla eseri birden fazla yayına / yayıncıya yayım için göndermek ve/veya yayımlamak (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK, ). Aynı yazıyı değişik dillerde yayınlamak da bu gruba girmektedir (Ruacan, ).
Dilimleme / Bölerek Yayınlama (Salamization)Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf da yapmadan ayrı eserlermiş gibi çok sayıda yayın yapmak (COPE, ; TÜBİTAK, ; YÖK ).
Taraflı / Çıkar İlişkisi Güden YayınAraştırmaların ticari şirketler / çıkar grupları tarafından desteklendiği durumlarda, böyle bir destekle gerçekleştirilen çalışmaların bilimsel tarafsızlık içinde yürütülmemesi ve sonlandırılmaması, araştırıcıların herhangi bir çıkar sağlaması (maddi çıkar, çalışmanın yurt içi veya yurt dışında sunulması için kolaylıklar, sonuçların sunuma-yayına hazırlanmasında yardımlar, bölümlere, laboratuvarlara, derneklere katkılar vd.) (Ruacan, ).
Diğer Etik İhlali TürleriDestek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak (İAÜ, t.y)

 

 

 

 

KAYNAKÇA

 

APA. (). Ethical Principles of Psychologists and Code of Conduct. Erişim: 28 Mayıs , American Psychological Association Ağ Sitesi: seafoodplus.info?_ga=

APA. (). APA Style. Erişim Mayıs , American Psychological Association Ağ Sitesi: seafoodplus.info

Barbour, V. (). How Ghost-Writing Threatens the Credibility of Medical Knowledge and Medical Journals [Elektronik Sürüm]. Haematologica, 95(1), Erişim: 29 Mayıs , doi: /haematol

COPE-Committee on Publication Ethics. (). Committee on Publication Ethics Guidelines on Good Publication Practice. Erişim: 28 Mayıs , seafoodplus.info

Gerçek, H., Güven, M. H., Özdamar, Ş. O., Yelken, T. Y. &  Korkmaz, T. (). Yükseköğretim kurumlarında etik ilkeler, sorumluluklar ve davranış kuralları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 80–

Gören, N. (t. y.). Bilimsel Yayınlar Hakkında. Erişim: 28 Mayıs , seafoodplus.info?id=35

İAÜ. (t.y.). İstanbul Aydın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İntihali Önleme Rehberi. [İstanbul]: [İstanbul Aydın Üniversitesi].

Ngai, S., Gold, J. L., Gill, S. S., ve Rochon, P. A. (). Haunted Manuscripts: Ghost Authorship in the Medical Literature [Elektronik Sürüm]. Accountability in Research: Policies and Quality Assurance, 12(2),   Erişim: 28 Mayıs , seafoodplus.info

Ruacan, Ş. (). Bilimsel araştırma ve yayınlarda etik ilkeler [Elektronik Sürüm]. Gazi Tıp Dergisi, 16(4), Erişim: 28 Mayıs , seafoodplus.info download//

Tez Yazım Kılavuzu. (). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınları, No:2

Tez Yazım Kılavuzu ve Bilim Etiği Uygulamaları El Kitabı. (). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi, Hacettepe Üniversitesi

Töreci, K. (). Tıpta Yayın Etiği: Bizden de örneklerle [Elektronik Sürüm]. ANKEM Dergisi, 24 (Sayı 1’e özel ek). Erişim: 29 Mayıs , seafoodplus.info

TÜBİTAK. (). Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği, 04/09/ tarihli ve sayılı Toplantı 15 Ekim Erişim: 28 Mayıs , seafoodplus.info YONETMELIK_III_seafoodplus.info

YÖK. (). Yükseköğretim Kurumu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, 10 Mayıs Erişim: 28 Mayıs , seafoodplus.info

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir