Hayatınızın en özel dönemlerinden biri olan hamilelik süreci her zaman güllük gülistanlık geçmeyebilir. Kimi zaman yoğun bel ağrısı görülebilir ve bu sizde hem uykusuzluk hem de farklı sıkıntılar yaratabilir. Özellikle son 3 ayda görülen bel ağrılarına karşı dikkatli olmanız gerektiğini söyleyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Emine Ergül, bakın başka neler anlatıyor.
Hamilelikte bel ağrısı Bel ağrısının hamilelerde görülme sıklığı yüzde 40-60 arasındadır. Ancak hamilelerin sadece yüzde 15-20'si günlük hayatı etkileyecek kadar şiddetli bel ağrısı sorunu yaşar. En sık leğen kemiği çevresinde veya bel bölgesinde olan kas ve eklemlerin gerilimi veya gevşemesine bağlı ağrılar görülür. Bunların ikisi bir arada da olabilir. Bu dönemde görülen bel ağrıları biyomekanik, hormonal, damarsal veya diğer nedenlerle oluşan ağrılardır. Yapılan çalışmalar, hamilelik öncesinde bel çukuru fazla olanların hamilelikte bel ağrısına yatkın olduğunu gösteriyor. Kısa zamanda fazla kilo artışı bel ağrısı oluşumuna neden olabilir. Hamilelikte rahimdeki büyüme karın ve sırt kasları arasında kuvvet yönünden dengesizliğe veya büyümüş rahmin ağırlığı direkt olarak basıya sebep olarak ağrı yapabilir. Relaksin, östrojen ve progesteron serum düzeylerinde artış gözlenir. Yüksek relaksin seviyesi eklem gevşemesine, östrojen de relaksinin etkisinin artmasına neden olarak bel ağrısının gelişmesine katkıda bulunabilir. Büyüyen rahim, aort gibi büyük damarlarda basıya neden olup, iskemi ve metabolik bozukluk bel ağrısı yaratabilir. Bunların yanı sıra iş ve psikolojik faktörler de belde ağrıya neden olabilir. Kalça veya çevre kemiklerde geçici osteoporoz (özelikle D vitamini eksikliği olan anne adaylarında eksikliğin artmasına bağlı olarak kemiklerde yumuşama ve kırılmalar), kas zorlanmaları da ağrı nedeni olabilir.
4-6. aylardan itibaren bel ağrısında artış Hamilelerde bel ağrısı genellikle hamileliğin orta dönemlerindeki aylarda (4-6. aylar) başlar. Çünkü bel ağrısına neden olan temel nedenler bu aylarda yoğunlaşır. Bunlar nelerdir:
-Rahmin ağırlaşması ve vücudun ağırlık merkezini değiştirerek öne doğru çekmesi,
-Kilo almak,
-Hamileliğe bağlı duruş bozuklukları,
-Hamilelikte artan hormonlara bağlı olarak bel eklemlerinde gevşeme olması. Bel ağrısına neden olan bu etkenler hamileliğin sonuna doğru daha fazla artacağı için son aylarda bel ağrısı biraz daha şiddetlenir sıklıkla. Buna rağmen hamileliğin ilk aylarında da hafif derecede bel ağrısı bazı anne adaylarında görülebilir. Eğer hamileliğin ilk aylarında bel ağrısı çok şiddetli ise bunun hamilelik dışında bir sebebi (bel fıtığı gibi) olabileceği akla getirilmelidir ve bu yönde değerlendirme yapılmalıdır.
Tehlikeli durumlar Hamileliğin ilk günlerinde bazı anne adaylarında bel ağrısı görülebilir. Sebebi artan hormonlardır. İlk 3 ayda yine büyüyen uterus ve hormonlar nedeniyle oluşan bel ağrıları hamile kadında düşük tehlikesi olarak değerlendirilip kaygıya neden olabilir. Genelde düşük tehlikesi olması durumunda bel ağrısına kasık ağrısı da eşlik eder. Sıklıkla ağrılarla beraber veya daha sonra vajinal kanama izlenir. Hamileliğin son üç ayında olan bel ağrıları erken doğum belirtisi olabilir. Son ayda bel ağrısı doğum ağrıları ile karışabilir. Bunu ayırt etmek için mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir. Hamilelikte bel fıtığı gelişme riski bir miktar artar. Ancak daha da önemlisi normalde bel ve bacak ağrısına sebep olmayacak fıtıklar hamilelikten dolayı bel ağrısına sebep olabilir. Anne adaylarında bacak ağrısı sinir köklerine direkt baskıya veya yansıyan ağrılara bağlı olarak gelişir. Ayrıca sinirlere olan baskılar sonucu sinirlerdeki iskemi (damar basısı) sonucu ağrılar da görülebilir. Hamileliğin son üç ayında ağırlaşmış uterusun atardamarlara ve toplar damarlara baskısı sonucu bacak ağrıları olabilir. Bu durumda dolaşım bozukluğu ile ilgili tetkikler istenmelidir. Uterusun üreterler üzerine baskı yapması çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve asla ihmal edilmemelidir. Çoğul hamileliklerde bel ağrısı daha fazla olabilir. Kısa sürede artan kilo, hormonların artışı bunun başlıca nedenleridir.
Önlemler Hamilelik öncesi fit durumda olmak, karın ve sırt kaslarının kuvvetli olması bel ağrısı olasılığını azaltsa da; kalça ve pelvis çevresindeki ağrıyı azaltmaz. Relaksin hormon salgılanması bazı kişilerde daha fazladır. Bu hormon bu bölgelerdeki ağrıyı artırır. Hamilelik dönemini daha rahat geçirmek için:
-Gereğinden fazla kilo almamaya çalışın.
-Yeterli D vitamini ve kalsiyum alın.
-Sık sık yürüyün.
-Kaslarınızdaki gerilimi ve zorlanmayı azaltmak için vücudunuzun düzgün duruş şeklini koruyun.
_Otururken sık sık pozisyon değiştirin.
-Sandalyede otururken bel yastığı kullanın.
-Beliniz geceleri daha çok ağrıyorsa sırt üstü yatmaktan kaçının. Yan yatın ve karnınızı yastıkla destekleyin.
-Kalça ve belinizi yoracak hareketlerden kaçının.
-Uzun süre ayakta hareketsiz kalmayın.
-Uzun oturma ve ayakta durma sırasında bir ayağınızın altına basamak koyarak kaslarınızı gevşetmeye çalışın.
-Solunum ve gevşeme egzersizleri yapın.
-Yüksek topuklu ayakkabılar giymekten kaçının.
-Gün içerisinde sık sık istirahat edin.
-Günde birkaç defa, 1-2 saat arayla 20 dakikayı geçmeyecek şekilde, soğuk veya sıcak uygulamalar yapın.
-Masaj yaptırın.
-Çok ağrınız olduğunda hekiminizin kontrolünde ağrı kesici kullanın.
Bel fıtığı durumunda… Bel fıtığı ileri derecede değilse ve hamilelikte şikayetler artmadıysa normal doğum yapılabilir. Ancak fıtık ileri boyutlardaysa sezaryen doğum önerilir. Ancak son sözü kadın doğum uzmanı ve beyin sinir cerrahı beraber vermelidir. Hamilelik döneminde bel fıtığı yaşayan anne adaylarının ilk tercihi fizik tedavi olmalıdır. Fizik tedavi ile ağrılar ve şikayetler azalır. Bunun yanı sıra anne adayları için özel üretilen korseler bel ağrıları ve fıtık ağrılarına iyi gelebilir. Doktor önerisiyle kullanılabilir.
Hazırlayan: Işıl Evrim AKGÜN