Kütle Nedir Hacim Nedir
Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!
Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye'de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.
Destek Ol
Neden Destek İstiyoruz?
Kütle Nedir Ve Nasıl Ölçülür? Kütle Birimi Ve Formülü Konu Anlatımı
Kütle, en genel tanımıyla cisimlerinde mevcut madde miktarı olarak tanımlanır. Bu tanımdan yola çıkıldığında cismin kütlesinin büyümesi halinde madde miktarının da büyüyeceği/artacağı bilinmektedir. M simgesiyle gösterilen kütle, uzayda veya Ay’da da benzer değerlerini korur. Newton tarafından tanımlanan yasalara göre ise kütle kuvvetin ivmeye göre belirlendiği oran baz alınarak oluşturulmaktadır.
Kütle Nedir?
Kütleyi tanımlarken baz alınana öncelik cisimlerin nicelikleridir. Bu tanımdan hareketle nicelerin ölçümünde kullanılan cismin öz ve mevcut haline kütle adı verilir. Madde miktarı olarak da tanımlanan kütleler nesnelerin hareketlerine göre direnç göstermek zorundadır.
Bilindiği gibi bir cismin kütlesi büyüdükçe eğer dışarıdan bir kuvvet uygulanırsa hızlanması da azalır. Özetle; kütlesi büyük cisimlerin eylemsizlikleri de büyük olma özelliği taşır. Yer çekim, kütlenin bulunduğu değeri değiştiren bir etmen değildir. Kütleler bulundukları alandaki miktarlarını korumaya devam ederler.
Kütle Nasıl Ölçülür?
Kütlelerin ölçümlenebilmesi için eşit kol özellikli bir teraziye ihtiyaç duyulur. Kütleler her yerde aynı değeri gösterirler. Gramla ölçülen kütlelerin fizikte gösterilme simgesi m harfidir. Ölçümleme sırasında ise kilogram yani “k” harfi ve gram “g” harfi ile simgelenirler. SI birim özelliği üzerinden kg olarak yazılan kilogram haricinde ton da bir kütle ölçüm birimidir.
1 ton 1000 kilogram ağırlığına gelir.
1 gram ise 0,001 kilogramdır.
Atom parçacıklarının kütle hesaplaması için kullanılan formül MeV/c² şeklindedir.
Kütleleri ölçümünde kullanılan eşit kollu terazilerde bir tarafa ölçülmek istenen madde diğerine ise standart bir kütle yerleştirilir. Ölçümlemek için bu özellik baz alınır.
Kütle Birimi Nedir?
Uluslararası Birimler Sistemi diğer adıyla SI’ya göre kütle ölçüm birimi kilogram olarak belirlenmiştir. 7 temel birimden biri olan kilogram bir tona eşittir. Pound, ton ve gram da kütle birimi olarak kullanılırlar. Kütlenin görelilik yasası baz alındığında enerji E ile E=mc² tanımlanmış formülü bulunur. Bu formülden hareketle elektronVolt’un da kütlelerde bir enerji birimi olarak kullanımı söz konusudur.
Kütle ve enerjilerin kendi aralarında dönüştürülme durumu sırasında eV formülünden yararlanılır. 1 elektronVolt’un ortalama kilogramını bulmak için 1.783 ile 10 çarpılır ve 36 çıkarılır. Bu sayede 1 eV’nin değeri elde edilir.
Kütle Formülü Nedir?
Kütlenin formülü için öncelikle hacmin formülünden bahsedilmek gerekir. Bir maddenin hacmini hesaplamak istersek genişliği, yüksekliği ve eni çarpılır. Kütlelerde ise özkütle ve hacim çarpıldıktan sonra istenen değer elde edilir. Hacim hesabında kullanılan temel yöntem ise su içerisine suyun kütlesinden daha büyük bir cisim koymak gerekir. Eğer cisim mevcut kabın içerisinden taşıyorsa veya yükseliyorsa hacmi o kadardır denilir.
Hacim için kullanılan terim V harfi ile gösterilir ve V=a.b.c şeklinde (boy, en yükseklik) istenilen değer elde edilir. Üç tarafı da birbiriyle eşit oranda olan bir küpün hacmini hesaplarken V=a3 formülü uygulanır. Kütle hesaplamalarında hacim hesabı temel olarak bilinmesi önemli olan bir konudur. Ağırlığın ve kütlenin ise birbiriyle karıştırılmaması gerekir.
Çok küçük yaşlarımızdan beri "kütle" ile "ağırlık" sözcüklerini eş anlamlı olarak kullanırız. Sonra bir anda okulda bunların farklı olduğu öğretilir. Peki kütle ile ağırlık arasındaki fark tam olarak nedir?
Kütle Nedir?
Kütle, bir nesnedeki madde miktarıdır; cisimlerin barındırdıkları atom sayısına ve çeşidine bağlı olarak belirlenir. Çoğu zaman kilogram (kg) veya gram (gr) birimiyle ölçülür. Örneğin 1 karbon atomunun kütlesi 1.9945×10−231.9945\times 10^{-23}1.9945×10−23 gramdır (veya Dalton birimiyle ölçmek isterseniz, 12 Daltondur; bir diğer deyişle 1Da=1.66053907×10−24gr1 \text{Da} = 1.66053907\times 10^{-24}\text{gr}1Da=1.66053907×10−24gr olarak verilebilir). Dolayısıyla eğer bu karbon atomlarından 1 trilyon kere trilyon tanesine (yani 102410^{24}1024 tanesine) sahipseniz, kütleniz 19.945 gram olacaktır. Daha kolay hayal edilebilir bir örnek verecek olursak, 1 litrelik su şişesi, 17 tane tenis topu, 5 tane hamster, 20 tane orta büyüklükte yumurta veya 70 tane boş kola tenekesi yaklaşık olarak 1 kilogram kütleye sahiptir.
Eğer ki vücuda beslenme gibi yollarla kütle girişi veya vücuttan boşaltım yapmak gibi yollarla kütle çıkışı olmadıkça, nerede olursanız olun kütleniz değişmez. Dünya'da 80 kilogram olan biri, Ay'da da 80 kilogramdır, Mars'ta da uzay boşluğundaki herhangi bir diğer yerde de...
Kütle Nasıl Değiştirilir?
Kütle, bir nesnenin madde miktarını belirten temel bir büyüklüktür. Dolayısıyla bir nesnenin kütlesini değiştirmek için, o nesnenin miktarını değiştirmeniz gerekir.
Bir nesnenin kütlesini azaltmak için, bir miktar maddeyi nesneden çıkarabilirsiniz. Örneğin okul dönüşü çantanızdaki kitapları çıkardığınızda, çantanın kütlesini azaltmış olursunuz. Kütle, madde ekleyerek de değiştirilebilir: Çocuklar büyürken kemikleri uzar ve organları büyür; çünkü dışarıdan aldıkları besin enerjisini, vücutlarında maddeye çevirirler.
Nesnenin şeklini, yerini veya boyutunu değiştirmek ise kütleyi etkilemez. Vücudunuzun kütlesi koltuğa uzandığınızda da esneyebildiğiniz kadar esneseniz de aynıdır. Ayrıca evde, okulda veya sahilde de kütleniz değişmeyecektir. Ancak kahvaltı yaptıktan sonraki kütleniz, ilk uyandığınız andaki kütlenizden biraz daha fazladır.
Ağırlık Nedir?
Ağırlık, bir nesneye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüdür; nesnenin kütlesine ve konumuna bağlı olarak değişir. Bu nedenle ağırlık, aslında bir kuvvet ölçüsüdür ve bu nedenle, kuvvet birimi olan Newton ile ölçülür.
Neden Desteğe İhtiyacımız Var?
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Destek Ol
Bir nesnenin kütlesi artıp azaldığında, ağırlığı da artar veya azalır. Ayrıca bir nesneye etkiyen yer çekimi kuvveti artar veya azalırsa ağırlığı da artacak veya azalacaktır. Kısacası, bir nesnenin kütlesi nadiren değişir; ancak ağırlığı birçok sebepten değişebilir.
Roket fırlatmaları, kütle ve ağırlık ilişkisine ilginç bir örnek sunar. Kalkışta roket yakıt dolu olduğundan kütlesi en yüksek seviyededir. Dünya yüzeyinde etkilendiği yer çekimi kuvveti de en yüksek seviyede, bu nedenle ağırlığı da fırlatma boyunca alacağı en büyük değerdedir. Kalkıştan birkaç dakika sonra roket, yakıtının büyük kısmını tüketmiştir. Yani maddeyi enerjiye dönüştürdüğünden kütle kaybetmiştir. Ayrıca Dünya yüzeyinden uzaklaşmıştır, yani üzerindeki yer çekimi kuvveti azalmıştır. Böylece roketin hem kütlesi hem de ağırlığı azalmış bulunur. Yani motorlar, roketi kalkış anındakinden çok daha hızlı itebilir.
Farklı Gök Cisimlerinde Ağırlığınız Nasıl Değişirdi?
Bir gezegende hissettiğiniz yer çekimi kuvveti, gezegenin yoğunluğuna bağlıdır. Dünya'nın yer çekimi kuvvetinin 1g olarak alınır. 80 kilogram bir birey Dünya'da yaklaşık 784.5 Newton (N) ağırlığa sahiptir. Bunu, bireyin kütlesi ile Dünya'nın kütleçekim ivmesini (ortalama 9.80665 m/s2) çarparak buluruz.
Aynı 80 kilogramlık birey, Ay'da yine 80 kilogram olmasına rağmen, 129.9 Newton ağırlıkta olacaktır. Yaklaşık 6'da 1'i... Bu nedenle Ay'ın yer çekimi kuvveti 1/6g'dir. Bunun nedeni, Ay'ın kütleçekiminin (1.6249 m/s2) Dünya'ya göre kabaca 6 kat daha zayıf olmasıdır (Dünya'nın kütleçekiminin yaklaşık %16.6'sıdır).
Jüpiter ise Dünya'dan çok ama çok daha büyük olmasına karşın, Dünya'dan daha düşük bir yoğunluğa sahiptir. Bu nedenle yer çekimi kuvveti, boyut farkıyla orantılı olmayacak şekilde, sadece 2.5g kadardır.
Ancak bu kadar karmaşık hesaplarla uğraşmamak için çoğu zaman bilim müzeleri veya popüler bilim kaynakları, eğer ki bir diğer gök cisminde olsaydınız, Dünya'daki ne kadar kütleye eşit bir ağırlığa sahip olurdunuz, bunu verirler. Bunu kütle cinsinden verirler. Örneğin aşağıda, Dünya'da 80 kilogram kütleye sahip birinin ağırlığının, farklı gök cisimlerinde kaç kilograma karşılık geleceği gösterilmektedir:
Aslında gerçekte kütleniz bir başka gök cismine geçtiniz diye değişmez. Ancak Dünya'daki kütle karşılığı verilerek anlama kolaylığı hedeflenir. Örneğin Dünya'daki 100 kilogramlık bir insan, Ay'a gidecek olsa, sanki 16.6 kilogrammış gibi hisseder. Halbuki kütlesi değişmemiştir sadece gök cisminin kütleçekim kuvveti değişmiştir.
Buradaki siteye giderek kendi kilonuzun diğer gök cisimlerindeki karşılıklarını bulabilirsiniz.
1 Kilo Pamuk mu, 1 Kilo Demir mi?
1 kilogram demir ve 1 kilogram pamuk aynı kütleye sahiptir. Ancak hacimleri farklı olacaktır. Pamuğun hacminin çok daha büyük olması gerekir, çünkü pamuğun elementlerinin çoğu demirinkilerden daha hafiftir. Yani pamuktan aynı kütleyi oluşturmak için daha çok atom gerekir, bu da daha fazla hacim demektir.
Ayrıca 1 kilo pamuk ile 1 kilo demir her zaman birebir aynı ağırlığa sahip olmayabilir. Bu konu hakkında daha fazla bilgi almak için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Sonuç
Sonuç olarak, "Doktor ağırlığımın 80 kg olduğunu söyledi." cümlesi bilimsel anlamda hatalıdır, çünkü kütle ile ağırlık farklı şeylerdir. Aynı şekilde kütlenizin 784.5 Newton olduğunu söylemek de yanlış olacaktır. Ancak hepimiz aynı yer çekimine maruz kaldığımızdan günlük hayatta ağırlık ve kütleyi birbirinin yerine kullanırız. Bu nedenle "Ağırlığım 80 kilogram." lafı, gündelik yaşamda o kadar da hatalı bir kullanım değildir.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna GitBu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
Sıkça Sorulan Sorular
Kütle nedir?
Kütle, bir nesnedeki madde miktarıdır; cisimlerin barındırdıkları atom sayısına ve çeşidine bağlı olarak belirlenir.
Kütle değişir mi?
Nesneye kütle takviyesi veya çıkarması yapılmadığı müddetçe, kütle, Evren'in her yerinde birebir aynıdır.
Ağırlık nedir?
Ağırlık, kütlenin yerçekimi ivmesiyle çarpılması sonucu elde edilen bir kuvvet ölçüsüdür.
Ağırlık neye göre değişir?
Ağırlık, bir nesnenin kütlesine bağlı olarak ve o nesneye etkiyen yer çekimi kuvvetinin artıp azalmasına bağlı olarak değişir.
1 kilo pamuk mu daha ağırdır, 1 kilo demir mi?
Teorik olarak 1 kilo pamuk ile 1 kilo demir aynı kütlede, dolayısıyla aynı ağırlıktadır. Fakat kantarların çalışma prensiplerinden ötürü 1 kilo demir gerçekte daha ağır çeker.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci
nest...çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası