Kuzu Makinesi Koyunlar

KOYUNLARDA BANYO, KIRKIM VE YAPAĞI

Bütün çiftlik hayvanlarına olduğu gibi koyunlara da birçok parazit musallat olur. Zarar verir. Koyunları zararlılardan korumanın yollarından bazıları da banyo yaptırmak ve kırkımdır.

Bu dersimizde banyo ve kırkım yöntemlerini, faydalarını göreceğiz.

BANYO NEDİR? NEDEN GEREKLİDİR?

Koyunları parazitlerinden kolayca kurtarmanın yolu banyodur. Koyunları dış parazitlere (kene, pire, bit vs.) karşı koruyabilmek için belirli zamanlarda banyo gerekmektedir. Banyo işletmeye yakın bir yerde yapılmalıdır. Yetiştiricinin durumu uygunsa banyoluklar yüzlek (sığ) ve derin banyoluklar diye ikiye ayrılmalıdır.

Yüzlek banyoluklar ayak ve tırnaklarda görülen hastalık ve parazitlere karşı kullanılır. Yapımı çok kolay ve pratiktir. Taşınabilir yapılması daha uygundur. Küçük işletmelerde su olukları yüzlek banyo olarak kullanılır. Yüzlek banyonun 15 cm derinlik ve 50 cm genişlikte yapılması gereklidir.

Derin banyoluklar, uzunluğu 5 metre, eni 80 cm, derinliği ,5 metre olan çukurlardır. Çimento ile sıvanarak su sızdırması önlenir. Çıkış için bir yanı merdivenlidir. Her iki tarafında koyunların toplanacağı bölmeler bulunur. Banyolukların etrafında korkuluklar bulunur. Banyonun tam orta kısmında bir bakıcının durabileceği genişlikte, yan korkuluk tahtalarında bir açıklık bırakılır.

Banyoluklar su ile doldurulduktan sonra bir kovada eritilen paraziter ilaç, banyolukların içine bir yöne doğru dökülmek suretiyle yavaş yavaş güzelce karıştırılır.

Resim Banyo

Banyo yaptırılacak koyunların 12 saat öncesinden yemi kesilir. Hayvanlar aç karnına banyoya sokulur. Fakat 3 saat önce mutlaka su içirilmelidir. Böylece hayvan banyonun ilaçlı suyunu içmez

Banyoluğun baş tarafına koyunlar toplanır. Sonra teker teker banyoluğa bırakılır. Bir baştan suya giren koyun, yüzerek öte baştan çıkar. Orta yerde hayvanın başı bir çatal değnek ile suya bastırılır. Böylece hayvanın başı dahil her yeri ilaçlı suyla ıslanmış olur. Banyodan çıkan koyunların suyu ayrı bir bölmede süzüldükten sonra, ağıla alınırlar. İyice kuruduktan sonra da meraya çıkarılabilir. Banyo sonunda hayvanlar parazitten temizlendikleri gibi , yapağıları da her türlü pislikten arınmış olurlar.

Çoban köpekleri de mutlaka aynı banyoda banyo yaptırılmalıdır.

Yılda, biri ilkbaharda ve biri de sonbaharda olmak üzere 2 defa banyo yaptırmak gerekir.

KIRKIM NEDİR? NE AMAÇLA VE NASIL YAPILIR?

Kırkımdan amaç bol verim alarak ve temiz ürün sağlayarak daha karlı koyunculuk yapmaktır.

Bu amaca varmak için; hayvanın tutulmasından, yapağının sarılmasına kadar tecrübe ve bilgi isteyen kırkım, bu işi bilen kişiler tarafından yapılmalıdır.

Şimdi kırkımın ne olduğunu, nasıl yapıldığını dikkatle izleyerek öğrenelim.

Kırkım; koyun üzerinden yapağıyı makas , kırklık veya makine ile kesme işlemine verilen addır.

Yapağı; koyunlardan gömlek halinde çıkarılan kirli kıl örtüsüne denmektedir. Bir koyundan alınan yapağının tümüne gömlek veya tulum denmektedir.

Yün; yapağının yıkanmış temizlenmiş haline verilen isimdir. Tops ise yıkanmış yünden taranarak iplik yapılmak üzere kalın halat şeklinde hazırlanmış ve yumak haline getirilmiş ipliklerdir.

İster yün olsun, ister yapağı olsun, iyi bir kırkım ister. İyi bir kırkım yapmak için şunlara dikkat edilmelidir:

• Kırkım zamanını iyi seçmelidir.

• Kırkım hazırlığı yapılmış olmalıdır.

• Kırkım titizlikle ve dikkatli yapılmalıdır,

• Kırkımdan elde edilen gömlekler iyi muhafaza edilmelidir.

KIRKIM ZAMANI

Kırkım, Türkiye'de iklime bağlı olarak farklı aylarda veya mevsimlerde yapılır. Kırkım zamanı, öncelikle iklim koşulları, yetiştirme işleri ve koyunun yetiştirme yönüne bağlıdır. Yapağı gömleğindeki yağı salgılanmadan (koyun terlemeden) , kolay kırkım yapılamaz. Makas veya makine koyun üzerinde zor hareket eder. Onun için belirli bir sıcaklık olmadan ve koyunlar terlemeden kırkım yapılamaz.

Hava devamlı yağmurlu ve soğuk veya çok sıcak olduğu gün ve aylarda kırkım yapılmaz. özellikle doğum, emiştirme ve sağım zamanında da sağmal koyun kırkımı yapılmaz. Bunlardan başka kırkım için kırkımcıların kolay bulunabileceği mevsimi gözlemek gerekir. Türkiye'de kırkım genelde Nisan - Haziran ayları arasında yapılmaktadır. Anadolu'nun bazı bölgelerinde, bazı ırklarda Eylül ayında olmak üzere 2. kırkım da yapılmaktadır .

KIRKIM HAZIRLIKLARI

Kırkım makas ile yapılacaksa ağızları iyice bilenmelidir. Kırkım eğer elektrikli makine ile yapılacaksa, kırkımdan önce makine parçalanır. Bıçakları bilenir, makine parçaları deterjanlı su ile temizlenir ve sonra yağlanmaları yapılır. Esasen bu işlemler her sene kırkım öncesi ve sonrası yapılmalıdır.

Resim Kırkım titizlikle ve dikkatle yapılmalıdır

Kırkım yeri beton veya sert toprak olabilir. Toprak zemin üzerinde kırkım yapılmaz. Bunun üzerine büyükçe bir branda serilip , yapağının temiz elde edilmesi sağlanmalıdır. Mümkün olduğu takdirde duvar dibinde ağaçtan (tahta döşemeli) bir kırkım yeri hazırlanmalıdır.

Kırkılacak koyunlar bir gün öncesinden aç bırakılmalı ve kırkım sırasında hayvanların ani hareketlerinden kaçınılarak bağırsak düğümlenmesi gibi durumlara karşı hassas davranılmalıdır.

Kırkıma, önce koçlardan başlanır. Koçu sıra ile kısırlar, erkek ve dişi toklular ve sağmal koyunlar izler. Kırkıma başlamadan önce, kırkım yerine getirilen koyunların kuyruk etrafındaki kirli ve gübreli yapağıları (çakıldak) yardımcı çoban tarafından kırkılması gerekir. Bunun için kırkımdan dakika evvel koyun tutulup, usulüne uygun olarak yere yatırılır. Yere yatan koyunların çaprazlamasına ayakları bağlanıp çakıldakları kesilir. Bu işlemler yapılırken koyunların kırkım öncesi terletilmesi yapılarak makinanın koyun derisi üzerinde daha rahat ve hızlı çalışması sağlanır. Aksi taktirde makine, toz ile sertleşmiş gömlekte kolay yürümez ve hayvanın derisi kesilir.

Sürü içindeki koyun, asla yapağısından tutulmamalıdır. Genel olarak arka ayaklarından, boynundan, baş ve böğründen baston yardımı ile tutularak omuzları üzerine, yere yatırılmalıdır.

KIRKIM YöNTEMLERİ :

Makasla kırkım:

Koyunlar yatırılır ve ayakları çapraz olarak bağlanır. Ortalama olarak usta bir kırkıcı, günde 60 koyunu kırkabilir. Makas ile kırkımda yapağı parçalar halinde makasın iki bıçağı arasına sıkıştırılarak kesilir.

Makasla kırkıma genel olarak sırttan (kaburga) başlanır, önce bir taraf daha sonra öbür taraf kırkılır.

Makas ile kırkılan koyunun vücudu düzgün değildir. Yapağının bir miktarı koyun üzerinde kalır. Bu yöntemde koyun derisi, makine ile kırkıma oranla daha fazla kesilmektedir.

Makine ile kırkım:

Diğer bir kırkım yöntemi de Makinayla yapılan kırkımdır. Kırkımın makinayla yapılması daha yararlıdır. Bakınız makinayla yapılan kırkım ne gibi yararlar sağlamaktadır.

• Makina ile, yapağı deriye yakın yerden kesilir, dolayısıyla yapağı verimi artar.

• Kırkım daha çabuk biter.

• Kırkım düzgün olur.

• Deri yaralanması pek az olur.

Resim Makinalı kırkım

Makina ile kırkımda kullanılan kırkım makinaları, berber saç kesme makinalarının büyük tipleridir. Bu yöntemle kırkımda yapağıya zarar vermeden kolay kırkım için, koyunu nasıl tutmak gerektiğini, makine kullanma tekniğini bilmek gerekir. Bu yöntemde önce koyun kıç üstü oturtularak göğüs bölgesinden kırkıma başlanır. Sonra karın altı ve etrafı açılır. Ardından ön ve arka bacaklar kırkılıp, en son sırt ve boyun kırkılarak kırkım tamamlanır. Kırkılan koyunlar gölge bir yerde dinlendirilir.

Kırkım hayvanın yapağısı kuru iken yapılmalıdır. Banyodan sonra ıslak veya nemli iken yapağı kırkılmaz. Kırkılırsa , nemli gömlek çok çabuk bozulabilir. Kırkım sırasında deri ve meme uçlarında kesikler olmamalıdır. Kesik yerlere hemen tentürdiyot sürülmelidir.

Kırkım süresince makine tarağında toplanan yağlı ve toz karışımının temizlenmesi için 40 oC sodalı su kullanılmalıdır.

KIRKILAN YAPAĞILAR NASIL MUHAFAZA EDİLİR?

Kırkılan yapağı gömleği bir iki defa silkelenip kaba kirleri döküldükten sonra temiz bir yere serilerek havalandırılır. Serilme işleminin tel kafesler üzerinde olması daha uygundur. Eğer nemi varsa iyice kuruyuncaya kadar serili bırakılır.

Havalandırılan gömleğin etek ve bacak kısmındaki çakıldaklar da alındıktan sonra, gömleğin sağ ve sol yanları ortada birleşecek şekilde katlanır. Bundan sonra arkadan başlamak suretiyle öne doğru kıvrılır. Böylece, omuz bölgesi görünen dış kısımda olur. Sarılan gömlekler fazla sıkılmadan çapraz olarak bağlanır. Bağlanan gömlekler renklerine göre ve koç, koyun, toklu, kuzu gibi cinslerine göre ayrılır. Her biri temiz ve rengi çıkmayan çuvallara konur.

Resim Kırkılmış yapağılar

Çuvallar fazla bastırılmamalıdır. Böylece hava alması sağlanır. Yerden cm yükseklikteki tahta ızgaralar üzerine istif edilir. Çuvallar üst üste fazla yığılmamalı ve üzerleri bastırılmamalıdır.

İstif yerleri kuru, temiz, aydınlık ve havadar olmalıdır. Küf ve güvelere karşı önlem alınmalıdır. Farelere karşı da mücadele edilmelidir.

Copyright - Tarım Kütüphanesi -

Yerli ırklar ,5 yaşında ilk yavrularını verirken Romanov’lar ,5 yaşında anne funduszeue.infoik (doğurganlık) özelliklerinden dolayı her kuzulamada arası yavru verebilsede,bakım ve sağlıklı kuzu büyütme şartları göz önünde bulundurulduğunda,her doğumda tercih edilen kuzu sayısı maksimum 3’tür ve 2 yılda 3 kuzulama istenir.(8 ayda bir kuzulama)

Doğduklarında siyah renkte olan Romanov’ların büyüdükçe yapağıları maviye çalan ve gri tonlarında bir renge dönüşüfunduszeue.infor yaklaşık gün annelerini funduszeue.infoşi kuzuların aylık yaşta üreme kabiliyetleri gelişsede yaygın olarak aylar arası ilk çiftleştirmeler yapılır.

Romanov ülkemizde saf olarak ve diğer ırklarla melezlenerek yetiştiriciliği yapılmaktadıfunduszeue.info ırk yetiştiriciliği damızlık satışını hedeflerken,melezleme yöntemiyle yapılan yetiştiricilikte kuzu eti üretimi hedeflenmektedir.

Suffolk,Dorper ve Charollais gibi etçi ırklarla yapılan melezlemelerden doğan kuzular aylık yaşta 50 kg canlı ağırlığa ulaşırlar.Yılda adet kaliteli kuzu derisi elde edilirken, kg’da karkas üretimi olur.Süt üretimi amaçlı yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmasada,kaliteli sürülerde günde yaklaşık litre süt verebilirler.

Her mevsim kuzulama özelliğine sahip olduklarından, pazar taleplerine ve piyasa koşullarına göre kuzulama sezonu funduszeue.infov ırkı kuzuların etleri lezzetli ve kokusuz olduğundan pazarda talep görür.

Son olarak ülkemizdeki farklı yetiştiricilik koşullarına hızlı adapte olabilmesi, doğurganlığının yüksek olması,annelik içgüdülerinin ve yavrularının yaşama gücünün yüksek olması sebebi ile Romanov ırkı koyunlar melezlemelerde yaygın olarak kullanılacağa benziyor.

Yüksek yapılı koyun ırkları arasında yer alan Lacaune Koyunu, yılından bu yana dünyanın dört bir yanına yayılıyor. Fransa’nın ünlü süt koyunları arasındaki ırk, dünyanın farklı ülkelerinde etçi olarak da değerlendiriliyor. Çiftçilerimiz için birçok farklı avantaj sunan Lacaune Koyunu hakkındaki detaylı bilgiye Tarfin Blog üzerinden ulaşabilirsiniz. Üstelik Tarfin sayesinde elde edeceğiniz avantajlar bunlarla sınırlı değil. Tarfin Mobil uygulaması üzerinden, tarımsal girdi fiyatlarını anında karşılaştırabilirsiniz. Ayrıca Tarfin yetkili satış noktaları üzerinden vereceğiniz siparişlerde peşin veya hasat vadeli ödeme imkanı da sizleri bekliyor. Siz de en yakın Tarfin yetkili satış noktasına ulaşarak avantajlı tarımsal alışveriş deneyimine “Merhaba” diyebilirsiniz. 

Lacaune Koyunu Nedir Özellikleri Nelerdir? yazımızda yanıtlarını bulacağınız diğer sorular şunlar: 

• Lacaune Koyunu Nedir? 
• Lacaune Koyunu Özellikleri Nelerdir? 
• Lacaune Koyunu Verim Özellikleri Nasıldır?

Ayrıca Lacaune koyunlar hakkında en çok merak edilen sorular ve cevapları da yazımızın sonunda kendine yer buluyor. 

Lacaune Koyunu Nedir? 

Fransız koyun ırkları arasında yer alan Lacaune Koyunu, tipik bir sütçü koyun olarak tanınıyor. Islah çalışmaları kontrol altında yapılan ırk, Fransa'daki yerli koyunlarla Kuzey Afrika kökenli Barbarin türü koyunların melezlenmesi ile elde ediliyor. Bugün Fransa sınırları içerisinde Lacaune koyunu olduğu düşünülüyor. Bu rakam, ülkenin koyun popülasyonunun %20’sine denk düşüyor. Öyle ki, Fransa’da süt ırkı koyun yetiştiriciliği yapan çiftçilerin %80’ini bu ırkı tercih ediyor. 

Lacaune Koyunu,  yüksek yapılı oluyor ve hafif koç başlı olmasıyla diğer koyunlardan ayırt ediliyor.  yılından bu yana dünyaya yayılmaya başlayan Fransa'da süt koyunu olarak kullanırken dünyada et içinde tercih edilen tür,  genelde kombine koyun ırkları arasında kategorize ediliyor.  Aralarında en ünlü Fransız peynirlerinin de yer aldığı  çeşit peynir üretiminde bu koyun sütü kullanıyor.  Hem leziz sütü hem de verimli özellikleri ile tanınan Lacaune Koyunu, bugün dünyanın dört bir yanında değer görüyor.

Lacaune Koyunu Özellikleri Nelerdir? 

Beyaz vücutlu veya siyah lekeli görünüme sahip olan koyunların özellikleri diğer türlerden kolaylıkla ayırt edilmelerine yardımcı oluyor. İşte Lacaune Koyunu özellikleri ve ayırt edici nitelikleri: 

• Vücudu beyaz yapağı ile kaplı olan koyunların; ayaklarında, karın altında, boyun ve başlarında yapağı yer almıyor.
• Erkek ve dişi Lacaune koyunlarında boynuz bulunmuyor.
• Kuzuları çabuk gelişiyor.
• Kulakları hafifçe sarkık oluyor. 
• Diğer süt koyunları ile kıyaslandığında meme şekillerinin çok iyi geliştiği görülebiliyor. Öyle ki Lacaune Koyunu, meme derinliği en fazla olan koyunlardan biri. 
• Merada uysal ve sakin olan koyunlar, dağlık kesimlere de iyi uyum gösteriyor. Öyle ki hayvanların taşlık zeminler için uygun toynakları dikkat çekiyor. Hem ovada hem de dağlık alanlarda yetiştiriciliği yapılabiliyor. 
• Mevsim değişikliklerine kolay adapte oluyor. 
• Mastitis dayanıklılığı yüksek bir koyun ırkı olarak kayıtlara geçiyor. 
• Bakımı kolay oluyor. 
• Sağlam yapılı ve sakin bir cins olarak görülüyor. 
• Türkiye iklimine uyumlu cinsler arasında sınıflandırılıyor. 

Lacaune Koyunu Verim Özellikleri Nasıldır?

Fransa’da sütü ile ünlü olan ancak lezzeti sayesinde dünyada etçil koyunlar arasında da gösterilen Lacaune koyunların verim özellikleri şöyle sıralanıyor: 

• Koyun sütü sağma makinesi ile sağılmaya uygun olan koyun ırkları arasında yer alıyor. Modern koyun çiftlikleri için en iyi seçimlerden biri oluyor. 
• Yağlı sütü ile tanınan Lacaune koyunları, özellikle özel peynir yapımında elverişli süt veriyor. 
• Kaliteli ete sahip oluyor.
• Erkek Lacaune koyunlarında canlı ağırlık 90 ile kilogram arasında değişirken dişilerde ise bu miktar kilogram civarında kalıyor. 
• Yapağıları düşük kaliteli oluyor. Doğal seleksiyon sonucu, yapağı oranları ve örtülme derecesi yer yer artabiliyor. Ancak ortalama yapağı kırkım ağırlığı yalnızca 1 ile kilogram arasında kalıyor. Yetişkinlerde yıllık yapağı verimi 2 kilogram ölçülüyor. 
• Bir laktasyon döneminde, iyi bakım halinde süt verimi ortalama litreye ulaşıyor. 
• Körme Lacaune kuzuları, haftalık olduklarında canlı ağırlıkları kilograma ulaşıyor. Kuzuların büyük bir bölümü, bu dönemde kasaba gönderiliyor. Özellikle Lacaune süt kuzuları Akdeniz çevresinde çok yüksek fiyatlarla alıcı buluyor. 
• Hastalık riski düşük görülüyor. 

• Çift kat yün tabakasına sahip olan Lacaune koyunlar, yaz aylarında bir katı arıyor. 
• Her doğumdan sonra % yani ortalama 57 kilogram süt artışı görülüyor. 
• Hayvanların cidago yüksekliği erkeklerde 80 cm, dişilerde 70 cm hesaplanıyor. 
• Koyun sütüne rağbet gösteren yerlerde pazar değeri yükseliyor. 
• Lacaune koyun sütünün litre başına yağ içeriği grama denk geliyor. Sütü %7 oranında yağ içeriyor. Protein oranı ise %’u buluyor. 
• Kuzular 5 hafta emzirildikten sonra sütten kesiliyor. 
• 30 günlük kuzular 14 kilogram canlı ağırlığa ulaşıyor. 
• Hayvanların süt performansı bölgesel olarak değişiyor. Fransa’da litre cinsinden performans ile arasında değişirken İsviçre’de ile , Kanada’da ile arasında kaydediliyor. 
• Emzirme döneminde Fransa’da , İsviçre’de , Kanada’da olarak not alınıyor. 
• Türkiye’nin yerli ırkları arasında en çok süt veren cins, İvesi olarak kaydediliyor. Sarıbaş adı da verilen koyunların yanında sakız koyunu da verimli kabul ediliyor. Lacaune ise dünyada en çok tercih edilen koyun ırkı olarak biliniyor. 

Lacaune koyunların annelik güdüleri nasıldır?

Kuzularına çok iyi bakan Lacaune Koyunları’nın annelik iç güdüleri gelişmiş olarak kabul ediliyor. Bu sayede kuzuların sağlıklı büyümesi kolaylıkla gerçekleşiyor ve hayvanlar hızlı gelişim gösteriyor.

Lacaune koyun kuzu verimi nasıldır?

Lacaune koyunlar genellikle ikiz veya üçüz yavru veriyor. İkizlik oranı ile arasında değişiyor.

Lacaune Koyunu tercih edilir mi?

Fransa’nın en popüler süt ırakları içinde bulunan Lacaune koyunlar, ülkemizde kombine bir ırk olarak kullanılıyor. Hızla gelişmesi, dayanıklılığı, hastalık riskinin düşük olması ve makineli sağıma uygunluğu cins için avantaj olarak görülüyor.

Lacaune koyunu hangi bölgede yetişir?

Lacaune koyunu Fransa’dan İsviçre ve Kanada dahil birçok farklı bölgeye yayılıyor. Koyun ülkemizde de kolaylıkla yetiştirilebiliyor. Yüksek adaptasyon kabiliyeti ve iklim uyumu sayesinde Lacaune koyunu Türkiye’de de bulunuyor.

Doğu Fnezya koyunu mu, Lacaune koyunu mu?

Lacaune koyunları, Doğu Fnezya koyunları ile kıyaslandığında daha sert mizacı ile tanınıyor. Daha az yavrulayan, daha az süt veren Lacaune, ilk bakışta dezavantajlı gibi görülse de süt ve peynirlerinin yağ oranı yüksek oluyor. Kalite nedeniyle Lacaune yetiştiriciliği rağbet görmeye devam ediyor.

Lacaune koyunu sütünden yapılan peynirler nelerdir?

peynir türünün imalatı, Lacaune koyunu sütünden yapılıyor. Özellikle Roquefort adlı ünlü Fransız peynirinin üretiminde bu koyunların sütü kullanılıyor. Dünyaca ünlü olan peynire gösterilen yoğun talep, dünyanın dört bir yanında Lacaune koyunu yetiştirilmesine sebep oluyor. Ayrıca Lacaune Koyunu, ülkemizde Ezine peyniri yapımında da kullanılıyor. Koyun, inek ve keçi sütü karıştırılarak yapılan peynir için bu koyunlar sıklıkla kullanılıyor.