Iç Çamaşırı Kullanmayan Ünlüler

Büyük hayran kitlelerine sahip olan ünlü isimlerin, iç çamaşırsız kameralara yansıyan hallerini sizler için bir araya getirdik. Bu ünlüler arasına Meli Bendeli de katıldı. Detaylar haberimizde.

Bazı ünlüler iç çamaşırı konusunda çok net! Ne yaparlarsa yapsınlar, ne giyerlerse giysinler iç çamaşırı takmamayı bir kural gibi görüyorlar. Son olarak Meli Bendeli'nin bikinli pozları olay oldu. İşte iç çamaşırı giymemeye inat etmiş ünlüler.

Ünlülerin iç çamaşırsız halleri görenlerin aklını aldı

Büyük hayran kitleleri bulunan dünyaca ünlü isimler yaptıkları ile gündemden düşmüyor. Kimi çalkantılı aşk hayatı ile ses getirirken, kimi giydiği cesur kıyafetlerle gündeme geliyor. Bizde milyonlarca takipçileri bulunan ünlü isimlerin iç çamaşırsız kameralara yakalandıkları görüntüleri sizler için bir araya getirdik. Listede Sela Gomez'den Rihanna'ya, Angalina Joli'den Bella Hadid'e, Hande Ateizi'den Tuana Türkan'a kadar birçok ünlü isim yer alıyor. İşte iç çamaşırsız kameralara yakalanan ünlüler

Otizm nedir? Belirtileri nelerdir? Atipik, yalancı otizm, yarı otistik kavramları nedir? Tedavi süreçleri nelerdir? Bebeklerde otizm belirtileri nelerdir? 10 soruda otizm

Tuvalet eğitimi, Aba davranış terapileri ile ilgili merak edilen sorularla ilgili cevapları bulabileceğiniz makalemizde ilave olarak otizm testi, asperger sendromu, kavramlarının açıklamasını bulabileceksiniz.

Dünyada uzman kabul edilen insanların tavsiyeleri, otorite olarak gösterilen bilim insanlarının tanımlamalarıyla konuyu 10 maddede inceliyor, sorulara cevaplar arıyoruz&#;

İçindekiler

1. Otizm nedir?
2. Otizm çeşitleri nelerdir?
3. Otizm belirtileri nelerdir?
4. Bebeklerde otizm belirtileri nelerdir?
5. Otizmin eğitimle tedavisi mümkün mü?
6. Otizmde konuşma mümkün mü?
7. Otizmde tuvalet eğitimi nedir?
8. Otizmli ünlüler kimlerdir?
9. Otizmde rehabilitasyon ve özel eğitimin yeri nedir?
10. Çocuğunuz bir dahi olabilir!

OTİZM NEDİR?

Otizm(OSB, ASD) otistik çocuklarda sosyal davranış problemleri ortaya çıkaran nörogelişimsel bozukluğa verilen isimdir.

Yapılan çalışmalarda genlerin silinmesine, değişmesine bağlı mutasyonlar sonucu vücudun çeşitli gelişim aşamalarında gerekli olan proteinlerin, otizmli bireylerde eksik üretilmesi ya da hiç üretememesi ile ilişkilendirilmektedir.

Bununla birlikte çevresel ve hormonal faktörlerden etkilenen ve davranış bozukluğuyla birlikte konuşma sorunlarına zemin hazırlayan bir nörogelişimsel farklılık olduğu düşünülmektedir.

OTİZMİN NEDENLERİ

Son dönemlerde yapılan çalışmalarda otizm nedenleri olarak öne sürülen pek çok faktörde alçalan ya da yükselen trendler görülmeye başlamıştır. Örneğin; gen silinimi ve mutasyonuna nazaran son dönemlerde anne karnında çocuğun çevresel toksiklere bağlı olarak maruz kaldığı sebeplerden dolayı hücredeki enerji santralleri olan mitokondrilerde oluşan bazı anormalliklere vurgu yapılmaktadır.

Tıp alanında yapılan yeni çalışmalar ve teknolojinin bu alanda daha etkin kullanımı ile birlikte, otizmin nedenleri de kendini günden güne güncellemektedir. Yine de şimdiye kadar yapılan çalışmalarda üzerinde durulan çeşitli nedenler şunlardır.

Genetik faktörler

Aile ve ikiz bebek çalışmaları çocukların %10’unun Otizm tanısı aldığını göstermektedir. Yani ailede otizmli bir kardeş varsa doğacak olan diğer kardeşin otizmli olma ihtimali normal duruma göre 25 kat artmaktadır. İkiz çalışmalarına göre tek yumurta ikizlerinde(monozigotik) % , çift yumurta ikizlerinde(dizigotik) ise % arasında otizm olma ihtimali bulunmaktadır.(2)

Çevresel faktörler

• İlerleyen ebeveyn yaşı
• Özellikle anne karnında çocuğun hava kirliliğine ya da doğum öncesi bazı pestisitlere maruz kalmak
• Obezite, diyabet ve bağışıklık sistemi bozuklukları
• Düşük doğum ağırlığı
• Bebeğin beyninde oksijen yoksunluğuna bağlı herhangi bir doğum zorluğu
• İnsektisitler gibi böcek ilaçlarının meyve ve sebzelerle vücuda yoğun alımı (3)
• Yukarıdaki maddelerin sağlıklı bir çevresel ortamda yaşamanın önemine yaptığı vurgu açıktır.
• Son dönemde yapılan araştırmalarda hücrelerde &#;anneden geçen ve enerji santrali olarak görev yapan&#; mitokondrilerin anormalliklerine vurgu yapan ve buna kanıt sunan bazı çalışmalar ortaya çıkmaya başlamıştır ki bu çalışmalar genetik nedenlerden daha fazla öne çıkmaktadır.

Hormonal faktörler

• Erkek hormonlarını(Testesteron) aşırı üretme eğiliminde olan gebelik dönemindeki kadınların bebeklerin de otizmin daha fazla görülmekte olduğunu düşündüren çalışmalar vardır. (4)
• Doğum öncesi kadınlardaki obezite yani yüksek vücut kütle indeksinin, otizm riskini 1,3 kat arttırdığı sonucuna ulaşan çalışmalar mevcut . Bu tür çalışmalardan yola çıkarak aşırı kilonun otizm belirtilerini tetikleyen hormonal bir değişikliğe neden olduğunu düşündüren bu çalışmalara ilerleyen makalelerimiz de değinmeye çalışacağız.
• Ancak yine de hamilelikte kilo almanın zaten olası bir durum olduğu ve bir kriter olarak değerlendirmenin tam olarak açıklayıcı olmayabileceği akıldan çıkarılmamalıdır.

İçindekiler ▲

OTİZM ÇEŞİTLERİ

YENİ TANIM

yılında DSM5 kitapçığı ile belirlenen otizm kriterlerini ifade eder.

Hafif otizm

Karakteristik otistik davranış belirtilerinin çok azı vardır, hafif seyreder. Atipik otizmli cocuklarda uzman desteği otistik davranışlar gösteren çocuğun sosyal becerileri için iyi olabilir.

Orta derece otizm

Karakteristik otistik davranış belirtilerinin birçoğu vardır. Uzman desteği gereklidir, eğer okul öncesi yaşlarda müdahale edilebilirse otistik davranış belirtileri gösteren çocukta olumlu gelişmeler sağlanabilmektedir.

Ağır otizm

Karakteristik otistik davranış belirtilerinin birçoğu vardır. Uzman desteği gereklidir.

Özellikle okul öncesi yaşlarda eğitim, sonraki süreçte doktor gözetiminde ilaç takviyesiyle desteklenebilirse olumlu gelişmeler sağlanabilmektedir.

Destek alınsa da alınmasa da çocuğun ileride ciddi sosyal, akademik, iletişim sorunlarının görülme ihtimalinin yüksek olabileceği gerçeği unutulmamalıdır. Bu anlamda davranışlarının değiştirilebilmesi için çok küçük yaşlarda müdahalenin ne kadar önemli olduğu açıktır ancak erken müdahale olsa bile olumsuz davranış değişimleri zaman alabilir ya da gerçekleşmeyebilir.

ESKİ TANIM

yılından önceki DSM4 kitapçığı ile yapılan tanımları ifade eder.

Otizm

Önemli dil gecikmeleri, sosyal iletişim sorunları, sıra dışı takıntılı davranışlar ve sıra dışı ilgi alanları vardır.

Asperger sendromu

Daha hafif otistik bozukluk belirtileri vardır. Asperger sendromlu çocuklar sosyal iletişim zorlukları, sıra dışı davranışları ve ilgileri olabilir, otizmden farklı olarak dil ve konuşmada genellikle akranlarıyla aynı gelişim düzeyine sahiptirler, ancak konuşmaları donuk, ilgisiz ya da çok mekanik olabilir.

Empati kurma yetenekleri düşük olabilir ancak genellikle dil veya zihinsel engel sorunları yoktur. Hatta deha düzeyinde belirti gösteren pek çok ünlü isim bilinmektedir.

Atipik otizm(Hafif otizm)

Tipik belirtiler göstermeyen atipik otizm nedir? Atipik otizm belirtisi nelerdir gibi sorular güncelliğini korumakla birlikte aslında resmi tanım olarak geçerliliğini kaybetmiştir Atipik otizm; &#;genel otistik davranışları&#; belli belirsiz gösteren çocuklar için kullanılmaktaydı artık günümüzde hafif otizm tanısı bu tanıma karşılık gelmektedir

Genellikle otistik davranış bozukluğu olanlara göre daha hafif semptomlara sahiptir.

Belirtiler sadece sosyal ve iletişim sorunlarına neden olabilir. “Atipik otizm”, yalancı otizm, silik otizm, PDD-NOS(Pervasive Developmental Disorder-Not Otherwise Specified) ya da yarı otistik olarak tanımlanırlar.

yılında yayınlanan &#;DSM5&#; kitapçığıyla, otizm tanımından çıkarılmıştır.

İçindekiler ▲

OTİZM BELİRTİLERİ

Çeşitli karakter yapılarındaki çocuklar için farklı davranış şekilleri olmakla birlikte bebeklikten itibaren çocuklarda otizmin belirtileri baş gösterir örneğin bebekler seslere yönelerek, bakarak ve parmağınızı kavrayarak iletişim kurabilirler.

2 ile 3 ay arası belirtiler

Gülümseyerek bir şekilde sizinle iletişim kurmaya başlarlar. Buna karşılık, otizm spektrum bozukluğu(OSB, ASD, autism spectrum disorder) belirtileri gösteren otistik çocukların çoğu, insanlarla iletişim kurma zamanı güçlük çekmektedirler.

8 ile 10 ay arası belirtiler

Otistik belirti gösteren bebekler, isimlerine cevap vermeme, insanlara olan ilginin azalması gibi bazı belirtiler gösterirler.

Yürüme çağında

• Otizmli birçok çocuk, yaşıtlarıyla oyun oynamakta zorluk çeker, başkalarının eylemlerini taklit etmez, yalnız oynamayı tercih ederler.
• Ebeveynlerinin öfke ya da şefkatlerine alışılmış yollarla tepki vermeyi başaramazlar.
• Bakışların kenetlenmesine karşı kayıtsızlık muhtemeldir.
• Adı söylendiğinde tepki vermemek
• Bebek, çocuk oyunlarına kayıtsızlık
• Parmak ucunda yürümeye çalışmak
• Tekrarlı şekilde sallanmak
• Dönen nesnelere karşı duyulan aşırı ilgi
• Konuşmada yaşanan gerilikler vs.
• Otizmli çocuklar, onlara şakayla karışık temas edilmesi durumunda, niyet iyi olsa da korkup, ürkütücü bulabilir veya hiç tepki vermeyebilirler.
• Olağan dışı tekrarlanan davranışlarla kısıtlı bir faaliyet alanına girme eğilimi gösterebilirler
• Ortak tekrarlanan davranışlar, el çırpma, sallanma, zıplama ve dönme, nesneleri düzeltme.
• Anlamlı, anlamsız sesleri, sözcükleri tekrarlama(Echolalia, ekolali) şeklinde görülebilir. Ekolalinin konuşmanın ilk adımı olan ses çıkartma faaliyetleri kapsamında da değerlendirilebileceği unutulmamalıdır.
• Merak edilenler, Ekolali nedir? Teşhis, tedavi ve türleri, konuşma güçlüğü konusundaki makaleden detaylı incelenebilir.

İçindekiler ▲

BEBEKLERDE OTİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bebeğinizin davranışlarını takip ederek onun ilk doktoru, öğretmeni olmalısınız. Otizmde karakteristik olan olumsuz sosyal davranışlarının davranış terapileriyle kontrol altına alınabildiğini unutmayalım.

Nesnelere sabitlenme, göz temasından kaçınma, dış uyaranlara tepkisizlik ve peekaboo tarzında ki bebek oyunlarına tepkisi istenilen düzeyde değilse derhal bir uzmana başvurmanızı tavsiye ederiz.

Aylık otizm belirtileri;şunlardır

Bebeklerde – çocuklarda otizm belirtileri

6 aya kadar otizm belirtileri

Çok az gülümsemek, hiç gülümsememek, sıcak ve neşeli ifadelerin eksikliği

Sınırlı göz kontağı kurmak, hatta hiç kurmamak.

9 aya kadar otizm belirtileri

Seslere, gülümsemelere ve diğer yüz ifadelerine çok az tepki vermek hatta hiç tepki vermemek

12 aya kadar otizm belirtileri

Az babıldamak veya hiç babıldamamak.

İşaret etmek, göstermek, ulaşmaya çalışmak veya el sallamak gibi davranışların azlığı hatta hiç olmaması.

İsmine az tepki vermek hatta hiç tepki vermemek.

16 aya kadar otizm belirtileri

Çok az kelime kullanmak hatta hiç kullanmamak

24 aya kadar otizm belirtileri

Çok az anlamlı kelime, ikili kelime öbekleri kullanmak hatta hiç kullanmamak (taklit ya da tekrarlama dahil değil).

Her yaşta otizm belirtileri

Daha önce edinilen konuşma, babıldama veya sosyal becerilerin kaybı

Göz temasından kaçınma

Yalnızlığı tercih etme

Diğer insanların hislerini anlamada zorluk, empati eksikliği

Dil gelişiminde gecikme

Kelimelerin veya cümlelerin sürekli tekrarı (ekolali)

Çevredeki küçük değişikliklere karşı direnç

Kısıtlı ilgi alanları

Tekrarlayan davranışlar

Sese, kokuya, tatlara, ışığa veya renklere karşı aşırı tepkiler.

Otizmin Bebeklerde Ay Ay periyodik gözlemleri böyledir ve aileler eğer dikkatli ve bilinçli davranabilirse, okul öncesi yaşlara kadar bir çok olumsuz davranış, ilaçsız eğitim terapileriyle tedavi edilebilmektedir.

Bebeklerde ve küçük çocuklarda 24 aylığa kadar olan süreçte otizm belirtileri böyledir. Peki 24 aydan sonra ki belirtiler nelerdir?;3 yas otizmi nedir? Bebeklerde ve çocuklarda otizm belirtileri nelerdir? gibi sorulara ilgili bağlantımızdan ulaşabilirsiniz.

İçindekiler ▲

OTİZMİN EĞİTİMLE TEDAVİSİ

Otizm tedavisinde, ABA terapisi (UDA uygulamalı davranış analizi) modelinde, davranış tekniklerinin otizm belirtileri gösteren çocuk üzerindeki etkilerini incelenir.

Aba eğitim terapi tekniklerinde amaç kişiyi modele değil modeli kişiye uyarlamaktır. Bunun sonucunda uygulanan metotların çocuk üzerindeki etkileri araştırılarak değiştirilir, geliştirilir ya da uygun tepki alındıysa devam edilebilir.

Olumlu davranışların geliştirilmesi Aba terapi eğitiminde temel hedeftir, olumsuz davranışların değiştirilmesi strateji olarak belirlenir.

‘Aba terapi'(Uygulamalı davranış analizi, UDA) eğitimi bugün bütün dünyada, otistik belirti gösteren çocuklar, bebeklerde okul öncesi yaşlarda kullanılması tavsiye edilen yegane tekniktir.

Çünkü tarafsız akademik birimler yani üniversiteler tarafından ABA terapi(UDA, Uygulamalı davranış analizi, Applied Behavior Analysis)) araştırma kurumları tarafından otizmin tedavisi konusunda etkinliği kanıtlanmış tek yöntem olarak kabul edilmektedir.

‘ABA terapi’ nedir?

&#;Aba terapi&#; konusunda uluslararası akademik yayınların işaret ettiği istatistiklere göre müfredat sürekliğinin devamına müdahale eden davranışlar sergileyen çocuklar için &#;ABA terapi&#; eğitimi devlet okulu sistemlerinde çok başarılı olmuştur. Mueller, Michael M; Nkosi, Ajamu; Hine, Jeffrey F (). “Otistik çocuklar Devlet Okullarında Fonksiyonel Analiz: 90 Fonksiyonel Analiz Özeti”

Özetle;Aba otizm eğitimi nedir?(Applied behavior analysis);konusunda merak edilenleri bulabileceğiniz makalemiz, aileler için faydalı olabilir.

Otizm tedavisi neden önemlidir?

Otizmin aileler üzerindeki etkilerini araştıran bir başka çalışmadaysa otizmin aile ilişkilerini %53, kardeşlerin yaşam kalitesini %62, ailelerin sosyal ve ekonomik olarak %60,4 oranında etkilediği bildirilmiştir.(1)

Yapılan bir başka çalışmada göstermektedir ki Amerika’da otizmin yıllık maliyeti milyar dolardır. Ülkemizde ve dünyada otizm sonucu bireylerin toplumdan soyutlanması, aileyle birlikte sosyal yapının bozulmasına, psikolojik sorunlara yol açmaktadır.

Otizmde tedaviden kastın; çocuğun sosyal hayatına yardım almaksızın devam edebilmesi, sosyal hayata karışabilmesi, kendi akranlarıyla aynı seviyede akademik öğrenme faaliyetlerinde bulunması; konuşması; iletişim becerilerinin sağlıklı hale getirilmesi, vurma, tükürme, ısırma, öfke nöbetleri geçirme vs gibi olumsuz davranışların kontrol altına alınarak bilinmelidir.

Erken yaşlarda bu davranışlar kontrol edilemezse ilerleyen yaşlarda okul çağında çocuk bir taraftan okula adaptasyon sağlamaya çalışırken diğer taraftan kendi sorunlarıyla baş etmek zorunda kalacaktır. Bu durum çocuğun akranlarıyla girdiği yarışta çeşitli psikolojik, sosyal, akademik sorunlara yol açacağı ve ilaç desteği gerektirebileceği bilinmektedir.

Hedef sırasıyla;

• Okul öncesi yaşlarda ilaç desteği alınmaksızın olumsuz davranışların kontrolü
• Okul öncesi yaşlardaki eğitimin önemini Amerika-Chicago&#;da yapılan bir çalışma göstermektedir. çocuk üzerinde yapılan bir çalışmanın gösterdiğine göre okul öncesi eğitim almayan çocuklarda ilerleyen yaşlarda bağımlılık geliştirime ihtimali akranlarına göre %28 daha fazladır(2)
• Bu araştırma otistik belirtiler göstermeyen çocuklar üzerinde yapılan bir çalışmadır ve okul öncesinden kastı daha ziyade anaokulu yani kreştir. Ancak otizm belirtileri gösteren bir çocuğun kreş aşamasına gelmeden, sosyal yaşamdaki gereklilikleri(Akran iletişimi, sözlü iletişim, konuşma, davranış, sınıfta bekleme becerileri vs) öğrenmesi gerektiğinden okul öncesi bireysel desteğe neden ihtiyaç duyulduğu daha açık olarak anlaşılabilir.
• Dil konuşma sorunları yaşayan otistik belirtiler gösteren çocuklarda; Bekleme, ortak dikkat ve davranış gelişimi tamamlanan çocukların nihayet dil konuşma terapisine geçişi desteklenebilir.
• Spor, yüzme, duyu bütünleme, ergoterapi, oyun ve duyu atölye çalışmaları gibi çeşitli rahatlatıcı terapilerle eğitimin desteklenmesi sağlanır.

İçindekiler ▲

4 YAŞ ÜSTÜ KONUŞMA MÜMKÜN

Konu hakkında daha detaylı bilgi vermeden önce otizm teşhisi konan her çocuğun kendine özgü karakter yapılarının olduğunu bu nedenle uygulanan stratejilerin hepsinde aynı sonucu vermeyeceğinin bilinmesi gerekmektedir.

Yaş, eşlik eden hastalıklar, spektrum skalasındaki yeri(Hafif-Ağır) gibi Pek çok faktörün etkili olmasından dolayı her çocuk kendi özel durumuyla değerlendirilmelidir.

Her otistik bireyin iletişim kurmayı öğrenmesine rağmen bunun her zaman sözlü olmayabileceği, görselliği de kullanarak yaşamlarını sağlıklı olarak devam ettirebilen otistik bireylerin olduğunu unutmamak gerekir.

4 Yaş sonrası otistik çocuklarda konuşma mümkün mü?

Duke Üniversitesi Otizm Merkezi Başkanı Geri Dawson, Klinik Psikolog Lauren Elder tarafından kaleme alınan makalede otizm teşhisi konan otizmli çocukların 4 yaşından sonra konuşmayı öğrenebilecekleri ifade edilmektedir.

Otizmlilerin konuşması hakkında 7 kritik tavsiye

Çocuğunuzu oyun ve sosyal etkileşime teşvik edin

Çocuklar oyunlarla öğrenmektedirler bu durum dil öğrenimini de kapsamaktadır. Karşılıklı etkileşim halinde gerçekleştirilen oyun aktiviteleri sizinle, çocuğunuzun iletişim kurabilmesi için keyifli fırsatlar sunacaktır.

Çocuğunuzun keyif alacağı oyunlar geliştirerek sosyal iletişim fırsatları sunabilirsiniz. Örneğin şarkı söyleyip, tekerleme oynayabilirsiniz. Oyun sırasında çocuğunuzun karşısına geçerek göz seviyesinde pozisyon alın, bu pozisyon çocuğunuzun sizi görmesini ve duymasını kolaylaştıracaktır.

Çocuğunuzu taklit edin

Çocuğunuzun çıkardığı sesleri ve oyun davranışlarını tekrar etmeniz onu daha fazla ses çıkarması, iletişime geçmesi için cesaretlendirecektir.

Çocuğunuzda böylelikle sizi taklit edecektir. Örneğin çocuğunuz, oyuncak arabasını sürdüğünde siz de aynısını yapın, hatta arabasını bir yere çarpıştırdığında siz de aynısını yapın; ancak arabasını fırlattığında bunu tekrar etmeyin.

Sözlü olmayan iletişime odaklanın

Hareketler ve göz teması dil için temelidir çünkü öğrenme için “dikkat” olmazsa olmazdır. İletişim kurarken hem vücudunuzu hem de sesinizi kullanın, ancak vücudunuzla sesinizin birbirini eş zamanlı tamamlamalıdır.

Örneğin elinizle işaret ederek bak demelisiniz veya evet derken kafanızı aşağı hareket ettirin. Çocuğunuzun hareketlerine alkışlayarak, el açarak, kollarına uzanarak karşılık verin. Eğer bir oyuncağa bakıyorsa veya işaret ediyorsa hemen ona uzatın. Etkileşimin ödüllendirilmesi elzemdir.

Çocuğunuzun konuşması için süre tanıyın

Acele etmeyin, çocuğunuzun konuşması için ona biraz süre tanıyın, hemen onu tamamlamak yerine umutlu bir şekilde bakarak motivasyonunu arttırın. Eğer ses çıkarır veya hareket yaparsa hemen karşılık verin. Bu iletişim kurması için onu cesaretlendirecektir.

Dilinizi basitleştirin

Bunu yapmanız çocuğunuzun sizi anlamasını kolaylaştıracak ve söylediklerinizi tekrar etmesine yardımcı olacaktır. Eğer çocuğunuz hiç konuşmuyorsa, cümleler yerine sadece kelimelerle iletişim kurmaya çalışın. Çocuğunuz bazı kelimeleri konuşabiliyorsa kelime öbekleriyle konuşun, örneğin topu at, kapıyı aç vs.

Çocuğunuzun ilgisini takip edin

Çocuğunuzun konsantrasyonunu bozmak yerine, onu kelimelerle takip edebilirsiniz. Örneğin oyuncak arabasını aldığında siz de araba diyerek kelimelerle destekleyin. Bu davranış çocuğun kelime-obje bağlantısını kurmasını sağlayacaktır.

İletişimi görsellerle destekleyin

Teknolojik yenilik ve görsel destek bazen konuşmanın önüne geçebilmektedir. Örneğin dokunmatik ekranlarda resimlere dokunarak, kelime üreterek istek ve düşüncelerini ifade edebilecektir.

Özet olarak eğer yukarıdaki önerilere dikkat edilirse ”Otizm teşhisi konmuş bir çocuğun 4 yaşından sonra konuşmayı öğrenmesi mümkün” olabilir.

İçindekiler ▲

OTİZMDE TUVALET EĞİTİMİ

Son zamanlarda sıklıkla karşılaştığımız sorunların başında şüphesiz otizmde tuvalet eğitimi gelmektedir.

Özellikle sosyal ve sözlü iletişim kuramayan otizm teşhisi almış yavrularımız için sorun daha çetrefilli bir hal almaktadır.

Makalelerimiz de sık sık Temple Grandin’den örnekler vermeye çalışıyoruz, çünkü otizmin anlaşılmasına büyük katkısı olan, dünyaya yön veren ilk 10 insan arasında gösterilen, kendisi de bir otistik olan Temple Grandin, görselliğin otistik bireylerin algısında ne denli önemli olduğunu sürekli ifade etmektedir.

İlerleyen günlerde bu hususu daha detaylı inceleyeceğimizi belirterek tuvalet eğitiminde görselliğin önemine Rochester Üniversitesinden uzman psikologlar Courtney Aponte ve Daniel Mruzek’in araştırmaları ışığında değinmek istiyoruz.

Otistik çocuklar, günlük yaşam rutinlerini bozacak değişikliklere pek olumlu yaklaşmamaktadırlar. Bundan ötürü bez bağlanması alışkanlığın karşı direnç geliştirmeleri olasıdır.

Sözlü iletişimde zaten sıkıntı yaşayan yavrularımıza tuvalet alışkanlığı kazandırmak biraz daha zorlaşmaktadır. Buna benzer durumlarda yavrularımızın tuvalet alışkanlığına karşı kaygıları da artmaktadır.

TUVALET EĞİTİMİ 7 ÖNEMLİ TAVSİYE

Autismspeaks’in tuvalet eğitimi konusunda ailelere 7 önemli tavsiyesi

Net ve basit resimler eşliğinde anlaşılır bir dil kullanın

Örneğin; uzun, komplike cümleler yerine ‘tuvalet zamanı’ gibi kısa, anlaşılır ve sempatik ifadeler kullanın.

İç çamaşırı giydirmeyi geciktirmeyin

Günümüz çocuk bezleri o kadar kalitelidirler ki bazen çocuklar altlarını ıslattıklarını dahi fark etmezler. Çocuğunuza iç çamaşırı giydirdiğiniz taktirde ıslaklık onu rahatsız edecek ve tuvalet alışkanlığı edinmesini hızlandıracaktır.

Çocuğunuz altını ıslattığında aşırı tepkiler vermeyin

Gereken temizliği yapıp kısaca sonraki sefere tuvalete gitmesinin sizi memnun edeceğini belirterek konuyu kapatın.

Başarıyı vakit geçirmeden ödüllendirin

Başarılı davranıştan hemen sonra verilen ödül davranışı pekiştirmektedir. Görselliğin ne kadar önemli olduğuna yukarıda değinmiştik.

Örneğin; tuvalet resminin yanına çocuğunuzun çok sevdiği bir oyuncağın resmini koyarak bunu da küçük bir ok işaretiyle göstererek tuvaleti kullandırmanız sonrasında ödül olarak resimdeki oyuncağı vermeniz davranışı pekiştirecektir.

Burada önemli olan husus, başlangıçta en küçük başarıyı bile ödüllendirmek gerektiği bilinmelidir. Tek bir damlasını bile tuvalete yetiştirse bu hemen ödüllendirilmelidir.

Ödülü iletişim aracı olarak kullanın

Örneğin; çocuğunuz “eğer çişini tuvalete yaparsan sana oyuncak araba alacağım” cümlesini anlamayabilir. Böyle durumlarda çocuğunuzun başarı ve ödül potansiyelini arttırmalısınız.

Evde olduğunuz günlerde çocuğunuzun sıvı tüketimini arttırın, böylelikle çocuğunuzun tuvalete gitme olasılığı artacaktır ve yukarıda belirttiğimiz gibi başarıyla tuvalete yetiştirilen tek bir damlayı bile hemen ödüllendirin.

Tabii ki birçok kazayla karşılaşma ihtimaliniz yüksek olacaktır. Ancak motivasyonunuzu bozmadan kaza ve başarıları bir kaç gün süreyle not ederek tuvalet ihtiyacı periyodunu belirleyin, böylece hareket alanınızı genişletin.

Bir kez daha ifade etmekte fayda gördüğümüz husus ödülün hemen başarıdan sonra gelmesidir ki çocuğunuz ödülü ne için aldığını kavrayabilsin.

Sözsüz iletişime odaklanın

Çocuğunuzun davranışlarına dikkat edin. Bazı davranışlar tuvalet ihtiyacının geldiği işareti olabilir. Mesela çocuğunuz tuvalet kapısına bakabilir, kemeriyle oynayabilir. Telefona bir klozet resmi yükleyerek onu işaret etmesi sağlanabilir. Burada önemli olan husus çocuğunuzun dolu bir idrar torbasının nasıl bir his olduğunu anlayarak bazı işaretlerle bunu size anlatabilmesidir. İdrar torbasını boşaltmanın vermiş olduğu rahatlık doğası itibariyle ödül olacaktır zaten. Aile, bakıcı hatta terapistler, çocuğun tuvaletini yapmadan hemen öncesindeki davranışlarına dikkat etmelidirler.

Profesyonel destek alın

Vaktinde yapılan müdahaleler sonuç almanızı hızlandıracak, kolaylaştıracaktır.

Özetle yukarıda belirtilen uzman önerilerinin dikkate alınması ve davranış kontrolü konusunda uzmanlaşmış özel eğitimcilerin yol göstericiliğiyle Otizmde tuvalet eğitimi bir sorun olmaktan çıkarılabilmektedir.

İçindekiler ▲

OTİSTİK ÜNLÜLER

Albert Einstein – Bilim adamı – Matematikçi
Temple Grandin – Hayvan bilimci
Michelangelo – Heykeltraş ressam mimar şair
Wolfgang Amadeus Mozart – Dünyaca ünlü besteci
Steve jobs – Apple kurucusu
…
Diğer ünlü isimler için ilgili makalemizi inceleyiniz

Dünyaca ünlü 27 otistik

İçindekiler ▲

OTİZMDE REHABİLİTASYON VE ÖZEL EĞİTİM

‘Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri’ sosyal bir canlı olan insan için sadece ‘otizm spektrum bozukluğu’ değil, disleksi, ‘dil konuşma’ gibi ‘özel öğrenme bozukluğu’ yaşayan çocuklar ve sosyal kaynaştırma ihtiyacı olan hiperaktif davranış bozukluğu tanısına sahip çocuklar içinde elzemdir .

Fakat ‘otizm spektrum bozukluğu’ söz konusu olduğunda ‘özel eğitim ve rehabilitasyon’ konusu diğer nörogelişimsel farklılıklardan ayrışıyor.

Çünkü bebeklikten ya da okul öncesinde tanı alınmazsa tedavi süreçleri gittikçe zorlaşarak kişinin sosyal hayata adaptasyonu olumsuz anlamda etkilenebilmektedir.

Erken teşhisin önemi

Erken teşhisin yapılması, kişinin ileri yaşlardaki sosyal, akademik hayatına adapte olabilmesi için hayati öneme sahip.

Özel eğitim ve rehabilitasyon sürecine gelmeden önce, anne ve babanın bebeklerini gözlemlemesi, bebeklerin gösterdiği tepkileri inceleyerek şüphelenmeleri sonucunda bir uzmana başvurması ile aslında tedavi başlamaktadır.

Anneyle babanın bazen durumu kabul etmekte zorlanması ile çocuk için çok değerli olan yıl kaybedilebiliyor.

Sonrasında ise daha fazla çaba ve daha fazla zaman harcanıyor ve hatta çocuk okul çağına gelip sosyal hayata adapte olmaya çalışırken bir taraftan da bu çalışmalar yapılmak zorunda kalınıyor.

Bundan dolayı otizm spektrum bozukluğu söz konusu olduğunda çocuğun tanıştığı ilk “doktor, rehabilitasyon uzmanı, özel eğitim uzmanı” anne ve baba olmak zorunda oluyor.

Ailenin tedavinin kaldıracı olduğunun akıldan çıkarılmaması gerekiyor.

İçindekiler ▲

ÇOCUĞUNUZ BİR DAHİ OLABİLİR

Makalemizde bahsi geçen ünlü isimlerden anlaşılabileceği gibi çocuğunuzun farklılıklar göstermesi onun için bir eksiklik olmayabilir. Bu anlamda otistik belirtiler gösteren bütün çocuklar için erken yaşta müdahale edilebilirse birer dahi olacağını söyleyemeyiz.

Fakat ”uluslararası çapta denenmiş akademik teknikler” kullanılarak sosyal olarak kendine yetebilecek bireyler haline getirilerek kendi yolunda, desteksiz yürümesi için onlara bir şans verebiliriz. Hatta belki insanlık mirasına bir armağan olacak bireylerin yetişmesine katkı verebiliriz.

Bu amaçla ABA Uygulamalı Davranış Analizi gibi yöntemler yanında, dil konuşma terapisi, çocuklarda yüzme eğitimleri ve ergoterapi gibi yöntemler çok verimli olabilmektedir.

Otizm spektrum bozukluğu konusu ve otistik çocuklarda aba terapileri ile ilgili bilgiye ilaveten dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, disleksi, duyu bütünleme ve evde fizik tedavi terapileri ile ilgili bizimle Derin Çocuk Rehabilitasyon ve Özel Eğitim Otizm Aba Merkezleri ile iletişime geçebilirsiniz.

Istanbul Bakırköy Florya Derin Çocuk 8 yaş öncesi erken çocukluk müdahale merkezi olarak hizmet vermektedir. Ayrıca Bahçelievler ve Bağcılar ilçelerindeki Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinden canlı destek alabilirsiniz. Derin Çocuk&#;tan Sevgilerle&#;

İçindekiler ▲

Derin Çocuk Ana Sayfa

Kaynak, Getty Images

Kıyafetlere bakım sanatı

Kotlarınızı rahat bırakın