kaynağı değiştir]
Öncelikle basılacak işin tasarımı yapılır. Bu aşamada yazıların ve fotoğrafların bilgisayara aktarılması gerekir. Bilgisayara aktarılan görsel öğeler mizanpaj yazılımında bir araya getirilerek baskıya uygun tasarım oluşturulur. Bilgisayar yardımıyla yapılan bu işleme masaüstü yayıncılık da denir. Sonrasında, yapılan çalışmanın film çıkışları alınır. Film, baskı için kullanılan kalıbı oluşturmak için kullanılır. Filmden sonra da prova alınabilir. Filmden alınan provaya analog prova (Dupont firmasının Cromalin sisteminden dolayı sektörde "cromalin" adı ile bilinir) denmektedir. Analog provanın dışında baskıyı taklit eden yazıcılarla dijital prova da alınabilir.
Avrupada şuurlu birsekilde iktibaslarınyapıldıgı devir. Lale Devriolarak adlandırılan yılları arasındadıfunduszeue.info dönemi ilkmalubiyetlerin acısınıduyan bir neslin yasadıgıbir devir olarakdegerlendire funduszeue.infomtaz Turhan bu devriserbest kulturdegismelerinin yapıldıgıbir dönem olarak mufunduszeue.info Devrinde Avrupayabilhassa Fransaya,Avusturyaya veIngiltereye izlenimlerinibildirmek, bulunduklarımemleketleringelismelerinin sebeplerini, egitim sistemlerini incelemek için ilk defaelçiler gönderilmis ve Batı ile daha sıkı iliskiler kurulmustur. Laledevri Turkler için parlak bir uyanma devri olmustur. Fakat bu devrinen buyuk ve en tesirli yeniligi suphesiz Ibrahim Muteferrika ile SaitEfendinin birlikte açtıkları matbaadıfunduszeue.inforklerin basılmıs kitapla ilktanıstıkları, Balkan ve Guney Dogu Avrupa halkları yoluyla funduszeue.info yıllarında Turklerin hakimiyeti altındaki Balkantopraklarında, Venedikte Yunan ve Slav dillerinde basılmıs kitaplaryayılmaya baslamıstı. Istanbulda ilk Turk matbaası kurulmadanönce çesitli azınlıkların matbaaları faaliyet gösteriyordu. deIspanyadan Turkiyeye göç eden David ve Samuel Nahmiastarafından ilk Musevi matbaası Istanbulda kuruldu. Daha sonraErmeni matbaası Sivaslı Apkar Tıbir tarafından kuruldu. yılında da Nicodemus Metaxas ilk Rum matbaasını funduszeue.infomMuteferrika Macaristanda (Bugunku Romanyada Cluj) Koloszvarsehrinde muhtemelen de dogmustur. Kalvinist oldugu iddiaedilen fakir bir Hiristiyan Macar ailesindendir. Asıl adı ve ailesibilinmiyor. Dogdugu sehrin Kalvinist kolejinde rahip olarak okurken, ya da de Tökoly Imrenin, Habsburglara karsı ayaklanmasısırasında Osmanlı askerlerinin eline esir dusmus, Istanbula getirilmisve köle olarak satılmıstır. Kendisini kurtarmak için Macarlardan hiçkimse fidye-i necat vermediginden, efendisi de çok zalim bir adamoldugundan, kölelik hayatına dayanamayarak zor altında Muslumanolmustur. Ibrahim adını almıs, Turkçeyi, Islam bilimlerini çabukögrenerek yukselmistir. Bu sekilde hulasa ettigimiz bilgiler, IbrahimMuteferrikadan bahseden Szernak, Karacson, Simonffy ve H. Kungibi Macarlar, Toderini, Von Hammer, Babinger ve Mordtman gibiAvrupalı yazarlar, Ebuzziya Tevfik, Bursalı Mehmet Tahir, AhmetRasim, Ahmet Refik, Selim Nuzhet Gerçek, Adnan Adıvar gibi Turkyazarlar tarafından biraz genisletilerek biraz daraltılaraktekrarlanmıstır. Ö'zellikle I. Muteferrikanın mensei, esirligi, köleligi,ihtidası hakkındaki hikaye kesin bir kanaat halinde bir yazardandigerine kendiliginden geçer. Iddianın aslını arastırmaya luzumgörmeyecek kadar kesin bir sekilde, yazarlardan çogu bunu funduszeue.infom Muteferrikanın kimligi karanlıklar içindedir, hayli detahriflere ugramıstır. I. Muteferrikanın, kendi geçmisini unutmus yada unuturmus bir kisi olusundan yararlanarak tarihe sokan ve Turkyazarlarına da bir gerçek olarak kabul ettiren iki Katolik Macarolmustur. Bunların ilki De Saussure Szernaktır Ikincisi ise Szernakınbelirsiz olarak yazdıgı kimi noktaları bir gerçek biçimine sokanKatolik rahibi Karacsonfunduszeue.infoteferrikalık hukumdarlarla vezirlerinve diger hizmet sahiplerinin maiyetinde hademe nevinden olan birkısım hizmet erbabı hakkında kullanılır bir tabirdir.
Ibrahim Muteferrika, bu unvanı de Sehit Ali Pasanınmuhurdarlıgında bulunup, Mora seferinde avdette sadrazamın birmektubuyla Avusturya aleyhine hareket eden Macarların yanınatercuman olmasıyla almıstır. Daha sonra da Turkiyeye gelenRakoçinin maiyetine tercuman verilmistir. Ibrahim Muteferrika,Rakoçinin ölumune kadar Tekirdagda onun yanında tercumanlıktakalmıs, Turkçe katipligi yapmıstır. de Leh muahedesininyenilenmesi için Kievde bulundu. da Turk-Avusturya-Rus muharebesinde top arabaları katipligi yaptı. Turk askeri ilemuharebeye giden Macarların tahriri ona havale edildi. deOrsova kalesinin Turklere teslimi muzakerelerinde vazife aldı. Eylulte Kaytak hanlarından Asmay Ahmedin nasbı emrini Dagıstanagöturdu. de vefat etti. Muteferrikanın fikir tarafına gelince,Adnan Adıvar ve Niyazi Berkes mustesna, bununla kimseilgilenmemistir. Muteferrikanın kitaplarında ne dedigi, gerçek fikirhuviyetini ne oldugu baska yazarları ilgilendirmemistir. Turk yazarlarıarasında daha ziyade Basmascı Ibrahim Efendiolusu ön planagelmistir. Bu yazarlardan Adnan Adıvar, Muteferrikanın ilim tarihiile ilgili tarafını, onun bir yazar, bir mutercim ve bir editör olarakfaaliyetlerini çok guzel hulasa etmistir. Niyazi Berkes, onun RisaleiIslamiye adlı eserini söyle degerlendirmektedir. Gerçekte bueser ne Islamlıgın savunmasıdır ne de Islam bilimleri uzerine yazılmıseserdir. Katoliklege, Papalıga ve Teslis inancına hucum eden birpolemiktir Muteferrikanın sanıldıgı gibi Calvenist olmadıgı Berkesyine söyle anlatmaktadır. Gerek Muteferrikanın zamanındaönce, gerek ilahiyat ögrenciligi zamanında Macaristanda uç Hırıstiyanakidesi ve kilisesi birbiriyle savas halinde idi. Bunlar Katolik veCalvinist ve Unitarius inançları idi. Bu sonuncusunu ötekilerdenayıran yön, teslis inancını reddetmesi ve bu yuzden öteki ikisitarafından Hıristiyanlıga aykırı, Mu slumanlıga yakın sayılmasındıfunduszeue.infoında ilk önce Ispanyada Micheal Servetes adında ve teslisinancını reddettigi için hayatı boyunca Katolik ve Calvinist Kiliseleritarafından takibata ugrayan bir dusunurun baslattıgı Uniterisicilikyayılmıstır. Iste, Muteferrika Servetesin kitaplarını okumustu. Böylebir ilahiyatçının Hasburg ordusuna Osmanlılara karsı savasmak içinkatıldıgına inanmak guçtur. Islamlıgı bilmeyen bir kimse olmayanI. Muteferrikanın Katolik Habsburglu yönetimi altında yasamaktansaOsmanlıya geçerek Musluman oldugu apaçıktır. IbrahimMuteferrikanın iddia edildigi gibi Calvenist olmayıp Unatarius(Tektanrı) inancına gelenegine baglı bir kisi olusu, yalnız önemsizbir inanç farkı meselesi degildir. Onun geldigi din geleneginintanımlanması, Ibrahim Muteferrikanın Turkiyedeki hayatının asılyanlarının kökleri hakkında bizi aydınlatır. Bunlar, Matbaacılık,cografya bilgisi ve bilimciliktir. Bunlar Avrupanın özellikle Hollandave Ingiltere gibi ulkelerinde zamanın en ileri dusunurleri olan kimselereKilisenin taassubuna karsı olan, din-devlet ayrımını savunan, inançözgurlugu fikrini ileri suren, hatta fizik, matematik, astronomi ve tıpalanları da yeni bilgileri gelistiren ve Macaristanda matbaacılıgıilerleten kimselerde görulen özelliklerdir. Matbaanın açılısına gelinceI. Muteferrikanın en buyuk yardımcısı yıllarında Parisegönderilen Yirmisekiz Mehmet Efendiye eslik eden oglu Sait Çfunduszeue.infocu Sadrazam Nevsehirli Ibrahim Pasa uygarlık ve egitimaraçlarının derin bir incelemesinin yapılmasını ve Turkiyedeuygulanabilecekler uzerine bir rapor hazırlanmasını funduszeue.infoyukelçilik katibi Sait Çelebi, Kral Kitaplıgını ziyareti sırasında,Krallık basımevini de ziyaret etmis ve Saint-Simonun tanıklıgıyladönuste, Istanbulda bir basımevi ve bir kitaplık kurmak niyetindeoldugunu söylemisti. Bununla birlikte, Istanbulda bir basımevikurma projesi, Sait Çelebinin Pariste bir sure oturmasıdan önceyerastlar.
Bu, I. Muteferrikanın te Viyanada Prens Eugenein katınayaptıgı elçilik gezisinin bir sonucudur. I. Muteferrikanın duzenlendigigörusmeler, de Ibrahim Pasanın iktidara gelisiyle ona Istanbuldahakkedilip basılan, muhafaza edilen ilk harita / tarihli olupilk basılan kitaptan öncesine rastlar. I. Muteferrika tarihlerindematbaacılıgın gerekliligi, önemi ve faydası uzerine Vesiletut- Tabaaadıyla risale yazarak Damat Ibrahim Pasaya takdim etti. 28 Çelebininoglu Sait Çelebiyle beraber bir dilekçe ile matbaa açmak ruhsatınıve bunun için, seyhulislam fetvasıyla birlikte, padisahtan da birferman istemistir. I. Muteferrikanın bu kuçuk risalesi akla çok uygun, mantıklı ve özellikle gayet inandırıcı kanıtlarla yazılmıstır. Risaledeyazar, tarihte birkaç kere istila yuzunden bir çok yazma kitaplarınınnasıl mahvoldugunu ve sonlara dogru yazı yazacak hattatlarkalmadıgından yazmalarının çogunun yanlıslarla dolu oldugunu,halbuki basma usulu kabul edilirse, yazıların okunaklı, yanlıssızolacagını, kitapların basına ve sonuna mufassal fihristler konularakokuyucu için kolaylık saglanacagına ve kitaplar ucuzlayarak tasranında bunlardan faydalanacagını, sehirlerdeyse buyuk kutuphanelerkurabilecegini, özellikle Osmanlı devletinin cihatla Islamın serefiniartırdıgı gibi kitap yayınlama suretiyle de Islam kulturune hizmetedecegini, halbuki Avrupalıların Islami kitapları bir takım yanlıslarlaçoktan basmaya ve bu suretle, Dogudan para çekmegebasladıklarını, eger bir matbaa açılır da bu karın memlekettekalacagını ifade etmektedir. Damat Ibrahim Pasa, bu muracaatı birencumen huzurunda tetkik ettirerek muvafık buldu ve mutessebisleritesvik etti. de ilk matbaa Istanbulda ilk matbaayı kurdugu gibikagıt fabrikasının da Yalovada açılmasına gayret etti. () Kitapbasmanın seriata aykırı oldugu iddiasıyla ulemanın basım eviaçılmasına karsı geldikleri yollu çok yaygın bir inanç vardır. Gerçekteise ulemadan böyle bir direnme geldigini gösteren hiçbir delil funduszeue.infolislam Abdullah Efendi fetvayı hemen vermis, ulemadan onbir kisi ilk kitabın basına konan takrizler yazmıslardır. Bunlar dakitap basmanın seriata aykırılıgından hiç söz etmemislerdir. Matbaaaçıldıktan sonra da Seyhulislam Abdullah Efendi, I. Muteferrikayabasılması gerekli iki kitabı salık vermistir. Matbaanın tashih islerinebakmak uzere ulemadan uçu kaldı, bir Mevlevi seyhi dört kisi memuredilmistir. Basımevi açıldıktan sonra ve ise baslandıktan sonra daulema ocagından bir karsı koyma gelmedigi gibi kısa sure sonraçıkan Patrona ayaklanmasında da kitap basmaya karsı bir istek ilerisurulmemis onu kapatma gibi bir olayda hiçbir yerde funduszeue.infoa ve fermanda sadece Ulum-i Aliye yani din bilimleri dısındakibilimler uzerine yazılmıs olan kitapların basılacagından söz funduszeue.infoız hattatlardan geldigi anlasılan bir karsı koyma da buyuk birmesele durumuna dönmemistir. Hattatların geçimini saglayacakgenis bir alan yine de bırakılmıs oluyordu. Osmanlı sistemindemeslekler imtiyazlı, beratlı loncalardı. Hattatların hosnutsuzlugunayol açan gerçek sebep, matbaacılıgın baslamasıyla yeni bir beratlımeslege musaade edilmis olmasından ileri gelmis olmasımuhtemeldir. Basmacılık II. Mahmut zamanına kadar devletçe verilenbir tekel olarak kalmıstır. Ancak gazeteciligin baslamasından sonraözel bir girisim isi olabilmistir. Londra Tarih Cemiyetinin uyelerindenGraf Marsillini Petesburg Akademisi Matbaasında basılmısolan eserlerinde hattatların direnisi konusunda sunlar yazar.Hakikaten Turkler kendi kitaplarını bastırmazlar. Bu da zannedildigigibi tabın onlar için mennu bir is oldugundan ileri geldigi de katiyendogru degildir. Ancak bu keyfiyet Turklerin mubeyyiz ve mustensihlerinekmegine mani olmayı asla istemediklerinden ileri geldigine supheyoktur. Benim Istanbulda bulundugum zaman bu mubeyyiz veyazıcıların adedinin 90 bin kadar oldugunu anladım funduszeue.infodan çıkaracagımız sonuç sudur: Matbaacılıga karsı konansınırlamalar seriat degil, Osmanlı devlet sistemine özgu loncasınırlamalardan gelmistir. Turkçde matbaacılıgın gecikmesinde dinsebepleri degil, siyasi sebeplerin bulundugunu göruruz. Ilki 31Ocakda çıkan kitaplara bakacak olursak basılması istenilenkitapların dil, tarih, cografya, muspet ilimler, askerlik konularındaoldugunu göruruz.
Osmanlı dilinde basımın gecikmesinin, basladıktan sonradagelismenin agır gitmesinin sebeplerini söyle açıklayabiliriz:
1. Basım isinin baslaması ve yurumesi için gerekli sartlardan biri,bazı teknik ilerlemelerin olabilmesidir.
2. Basma isinin yurumesi için yeterli bir okuyucu kitlesi olmasıgereklidir.
3. Basma sanatının beslenmesi için yeterli kagıt uretimiolması funduszeue.infoıda matbaacılıgın açılısından sonraki yıllardabu uç alandaki sartların kitapbasımını gerçeklestirecek ölçude olmadıgını gösterecek çok delillervardır. Bu matbaada bizzat Muteferrikanın yazdıgı Usulul-HikemFi Nizamil Umem de 96 sahife ve nusha olarak basıldı yasında yazdıgı bu eseri I. Mahmuta sunmustur. Bu kitabınPatrona isyanından hemen sonra yazılmıs ve yeni padisaha sunulmusolmasından anlasılıyor ki Yeniçeri ayaklanmasına karsın debaslayan fikir ölmemistir. Bu kitabın amacı, Osmanlı devletkurulusunun bozulmamasının, Avrupa devletlerinin guçlenmelerininsebeplerini arastırmak, kalkınmak için Osmanlı devletinin neleriögrenmesi ve alması gerektigini belirtmektedir. Yazar önce uç siyasalduzenden bahseder: Monarsi, aristokrasia, demokrasia. Bunlarıntanımlama biçiminden bellidir ki I. Muteferrika, bunların asıluçuncusuyle ilgilidir. Batıda kendisinden az önce yasamıs dusunurlergibi o da sözune ettigi, demokrasia, parlamento, halk egemenligiyöntemlerinden ihtiyatla söz ettigi, yargısını sakladıgı halde uç duzeniçinde onu ustun gördugunu gözumuzden saklayamamıstır.
Ibrahim Muteferrika, Osmanlıların gerilmesinin sebeplerini sekizmadde halinde söyle sıralamıstır.
1. Kanunları uygulamak
2. Adaletsizlik
3. Devlet islerini ehliyetsizellere bırakma
4. Bilim adamlarının fikirlerine tahammulsuzluk
5. Modern askeri teknolojiden habersiz olma
6. Orduda disiplinsizlik
7. Rusvet ve devlet servetini kötuye kullanma
Bunlardan ögrenilecekyanlar oldugu tezini guçlendirmek için, Avrupa devletlerinin ve enson esir Moskof devletinin nasıl guçlendigini, bunların karsısında Osmanlı devletinin nasıl zayıf bir duruma dustugunu, biricik çareninbunların yöntemlerini benimsemekte oldugunu anlatır. Ibrahiminyeni cografi buluslarıyla Avrupa ticaretinin dunya ölçusundegenislemekte oldugunu, Amerika kıtasının bulunusunun öneminibildigini de görulur. Bundan dolayı fizik ve astronomi gibi bilimlerlebugunku jeopolitik anlamdaki cografya bilgisinin devlet yönetimindekiönemi uzerinde durur. Bu bilgilerin gelismedigi bir ulkede guçlu birdevlet olamayacagını anlatır. Ibrahim Muteferrika ilk defa olarakAvrupada yeni askerlik kuruluslarının ve bu kurulusların gerektirdigisilah degisikliklerini, taktik ve strateji yeniliklerini anlatırken NizamıCedit terimini kullanır. Bu terimi ilk defa kullanan odur. I. Muteferrika,Nizam-ı Cedit dedigi modern Avrupa ordu kurulusları savas yöntemlerihakkındaki fikirlerini, kitabının uçuncu bölumunde biraz ayrıntılıolarak yazar. Osmanlıların eskimis savas yöntemlerini uzun uzadıyaelestirerek Osmanlı ordularının yenilenmelerinin bu eskimisyöntemlerin uygulanması yuzunden oldugu sonuca varır. Baslıcakusur, Batı dunyasındaki askerlik yöntemlerini, yeni örgutlerini,askerlik egitimini ögrenmemekte, Batı dunyasından habersiz kalmaktabulur. Göruluyor ki zamanı bakımından farklı ve yeni fikirleri olanbir adamla karsılasıyoruz. Avrupadaki yeni siyasi rejimler hakkındakifikirlerinde, Batının dusunurleriyle kıyaslanacak kadar yenilik vederinlik olmamakla beraber (John Locke ile kıyasladıgımızı dagöruruz.) Ibrahimin fikirleri bize göre zamanı bakımından çok funduszeue.info özellikle Osmanlı Devleti ile ilgili uç noktayı aydın bir sekildekavradıgını göruruz: 1. Yeni usullerin kabulu ile ıslahat yapılmasızarureti, 2. Rusyanın batılasmasının Turkiyenin gelecegi için önemi,3. Batılıların Turkiyenin yasayıp yasayamayacagı meselesinitartısmakta olduklarıdır. Bu gözlemleriyle Ibrahim Muteferrikayı Turktarihinin öncu dusunurlerden biri olarak kabul edebiliriz. Muteferrikanınmatbaasının Osmanlının gözlerini dunyaya açılmasındaki etkisi çokönemlidir. Bu uyanısın devam ettigi ve matbaanın yuzyılın geri kalanbölumunden daha pek çok kitap basması ve Osmanlıaydınlanmasının surmesi, bize onun bu eserinin Lale Devrinin enkalıcı mimarisi oldugunu açıkça göstermektedir.
Kaynaklar:
Dehanın El Kitabı ( Tony Buzanve Raymond Keane Sabah Kitapları)
Şerif Kokmaz Aras. Gör., Gazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakultesi Tarih Bölumu
Düzenleme:
Soner Yamak
110623 110624 110625 110626 110627
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası