Uzay Sondaları Ne Işe Yarar

NASA’nın yeni uzay sondası Parker, Güneş’e sadece 6 milyon km uzakta dönecek ve güneş lekeleriyle taç küreyi incelerken, yerel yıldızımıza adeta dokunacak kadar yaklaşacak. Peki Güneş’e en yakın uzay aracı olarak tarihe geçecek Parker, 1 milyon derece sıcaklıkta eriyip buharlaşmadan nasıl dönecek?

Güneş’e dokunmak

Parker Güneş sondası, herhangi bir aksilik olmazsa 4 Ağustos günü fırlatılacak ve yalnızca 6 milyon km mesafeyle Güneş’e neredeyse dokunacak kadar yaklaşacak. Parker özellikle sıcaklığı 1 milyon dereceye ulaşan taç küreyi inceleyecek. Peki eriyip yok olmaktan nasıl korunacak?

Parker’ın iki koruması var: Biri bilim, diğeri teknoloji. Bilim diyor ki Güneş’in resimdeki gibi salkım saçak en dış katmanı olan taç küre, uzayda hızla yol alan 1 milyon derece sıcaklığındaki parçacıklardan oluşuyor.

Ancak, bunun Türkçesi seyrek gaz akışı demek; yani taç küre o kadar seyrek atomlardan oluşuyor ki 1 milyon derece sıcaklığında olmasına rağmen Parker’ı ısıtarak kızartması mümkün değil. En azından anında yakıp kavurması imkansız.

Buna taç kürenin seyrek gazlar nedeniyle düşük ısıda olması da diyebilirsiniz. Ne de olsa sıcaklık atomların ne kadar hızlı hareket ettiğinin ölçüsü. Ancak ısı dediğimiz şey, sıcaklığın başka cisimlere transfer hızının; yani cisimlerin ısınma hızının ölçüsü. Taç küre cisimleri pek fazla ısıtmıyor.

İlgili yazı: Gerçek Adem: ilk insan ne zaman yaşadı?

Güneş kalkanı

Öte yandan, süper sıcak bir gaz topu olan Güneş’in yüzeyi olarak kabul edilen ışık kürenin sıcaklığı derece ve Parker’ın hem bu süper sıcak gaz katmanının yaydığı ısıdan, hem de taç kürenin uzun vadede vereceği hasardan korunması gerekiyor. İşte burada teknoloji devreye giriyor.

Namı diğer ısı kalkanı ve buna dev bir güneşlik veya güneş şemsiyesi de diyebiliriz. Bu şemsiye hem Parker’ın gövdesini erimekten koruyacak, hem de çıplak gözle Güneş’e bakmanın körlüğe yol açması gibi; parlak Güneş ışığının da Parker sensörlerini yakmasını önleyecek.

İlgili yazı:Kodlama İçin En Gerekli 16 Programlama Dili

En hızlı uzay aracı

Parker sondası, Güneş’e ulaşmak için Venüs yakınından geçerek gezegenin yerçekimini sapan taşı olarak kullanacak ve bu sırada saniyede km hıza erişerek kısa süre için insan yapımı en hızlı cisim unvanını kazanacak.

Neden kısa süre derseniz animasyona bakabilirsiniz: Parker, Güneş çevresinde eliptik bir yörüngede dönerken Güneş’e düzenli olarak yaklaşacak ve uzaklaşacak. Yaklaşırken hızı artarken, uzaklaşırken yavaşlayacak.

Parker’ın düzenli aralıklarla Güneş’ten uzaklaşması, onu Dünya yörüngesinde maruz kalınandan kat yoğun olan güneş radyasyonundan korumuş olacak.

İlgili yazı: Düz Dünya Teorisini Çürüten 12 Kanıt

Isı kalkanı

Parker 11,4 cm kalınlığında bir ısı kalkanı taşıyor. Bu kalkan güçlendirilmiş karbon ve kompozit karbon katmanlarından oluşuyor. Öyle ki derece sıcaklığa dayanabiliyor.

Sekizgen şekilli ısı kalkanı, Parker’ın Güneş’e bakan yüzünü koruyarak araca gölge yapacak; yani doğrudan Güneş’ten gelen radyasyonu tümüyle bloke edecek. Böylece duyarlı bilimsel araştırma sensörlerini de koruyacak.

2,4 metre çapıyla Parker sondasına göre dev gibi olan ısı kalkanının Güneş’e bakan yüzü, maksimum ısı yansıtma için beyaz seramikten üretildi. Buna rağmen, karbon yapı malzemesi sayesinde sadece 72,5 kg ağırlığında olan kalkan, aracı kesinlikle yavaşlatmıyor ve fırlatırken ek yakıt kullanmayı gerektirmiyor.

Özetle ısı kalkanının arkasında kalan uzay aracının sıcaklığı asla 30 derecenin üstüne çıkmayacak. Böylece elektronik sistemler kolaylıkla çalışırken, soğuk kalan sensörler de Güneş’in taç küresini araştırmak için gereken duyarlılığı koruyacak.

İlgili yazı: İnternetinizi Uçuracak En İyi 10 Modem

Güç kaynağı

Güneş’e en yakın uzay aracı olarak tarihe geçecek olan Parker, tahmin edebileceğiniz gibi güneş enerjisiyle çalışıyor. Bunun için de iki adet güneş paneli seti kullanıyor. Daha büyük olan birinci set, Parker Güneş’ten uzaklaşırken devreye girecek ve büyük yüzey alanı sayesinde uzakta bile yeterli enerji üretecek.

Ancak, Parker Güneş’e 6 milyon km yaklaşırken; ana set, ısı kalkanının ardında gizlenerek kendini sıcaktan koruyacak. İkincil güneş paneli seti ise küçük yüzey alanı sayesinde yakından bile güvenle çalışarak aracı besleyecek. Zaten yakın mesafede küçük yüzey alanıyla yeterli güç üretebilecek.

Buna karşın sıcaktan korunmak için sıvı soğutma sistemi kullanacak. Minyatür panelleri soğutmak ise oldukça kolay olacak.

İlgili yazı: Mobil İnternette Video İzleme Rehberi

Ek güvenlik önlemleri

Yine de Güneş’e bakmadan Güneş’i incelemek imkansız. Bu sebeple Parker’ın taşıdığı bazı sensörlerin de ısı kalkanı dışında çalışması gerekiyor. Neyse ki bunun da çözümü var: Faraday Bardağı. Bu anten hem bir araştırma sondası hem de kendi kendisinin ısı kalkanı olarak tasarlandı.

Bir yandan Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların akımını ölçen Faraday Bardağı; diğer yandan da titanyum, zirkon ve molibdenden üretilmiş olması sayesinde, dereceye kadar erimeden dayanıyor.

Bunun dışında, Parker’ın işlemci çiplerinin mikro telleri de tungstenden üretilmiş bulunuyor. Erime noktası dereceden yüksek olan tungsten elektronik devrelerin erimesini önlüyor. Niyobyum elementinden üretilen elektrik telleri de dereceye kadar sağlam kalarak sistemlerin dayanıklılığını artırıyor.

Parker süper dayanıklı bir sonda

Hatırlayacak olursanız Parker sondasının sıvı soğutma kullandığını söyledim. Bunun da bir teknoloji harikası olduğunu belirtmek gerek. Sonuçta sıvı soğutma için iyonu alınmış su kullanılıyor ki bu da yüksek sıcaklıklarda aracı soğutabilecek en verimli sıvılardan biri olarak tanınıyor.

İlgili yazı: Evren Boşluktan Nasıl Oluştu?

Keşifler şimdiden başladı

Bilim insanları Güneş’in en dış katmanı olan taç küreyi incelemek için sabırsızlanıyor. Örneğin, taç kürenin Güneş’in bir alt katmanı olan ışık küreden neden kat sıcak olduğunu ve sıcaklığının 1 ila 10 milyon derece arasında değiştiğini çok merak ediyorlar.

Gerçi son araştırmalar taç küre içindeki mikro gaz parlamalarının buna yol açtığını gösteriyor; ama Parker bu teoriyi yakından test ederek astrofizikçilerin içini rahatlatacak.

İlgili yazı: Jüpiter Çevresinde 12 Yeni Uydu Bulundu

Şişen ve büzülen Güneş

Ancak, bilim insanları daha Parker Güneş’e doğru yola çıkmadan önce yıldızımızla ilgili ilginç keşifler yapmaya başladılar. Örneğin, güneş lekelerine yol açan güneş aktivitesinin 11 yıllık döngüler halinde artıp azaldığı süreçte, Güneş’in çapının da 2 km genişleyerek büzüldüğü ortaya çıktı. Güneş lekeleri artarken yıldızımız 2 km genişliyor ve sakinleşirken de büzülerek eski haline dönüyor.

Son olarak Colorado’nun Boulder kasabasında yer alan Güneybatı Araştırma Enstitüsü araştırmacıları güneş rüzgarını incelerken ilginç bir keşif yaptılar. Güneş rüzgarı yıldızımızın uzaya savurduğu elektrik yüklü hızlı parçacıklardan oluşuyor. Hatta güneş yelkeni takılı olan sondaları Güneş Sistemi’nin dışına taşıma potansiyeline sahip bulunuyor.

Güneş rüzgarı, dünyanın manyetik alanını delerek gezegendeki tüm elektronik aletleri yakma tehlikesi taşıyor. Eskiden Güneş buna yol açacak kadar enerjikti, ama günümüzde çok daha sakin. Bu yüzden basında yer alan ölümcül güneş fırtınası kopacak haberlerine itibar etmemek gerekiyor.

Ancak, son 50 yılda Dünya’daki elektronik cihaz sayısı laptoplar, masaüstü sistemler ve akıllı telefonlar sayesinde hızla arttı. Bu sebeple Dünyamız güneş fırtınalarına karşı çok daha hassas hale geldi. Bilim insanları da güneş fırtınalarını önceden tahmin etmek için incelemeye devam ediyor.

Taç kürenin içyapısı

İlgili yazı: Lazer Işınlı Güneş Enerjisi Uydusu Geliyor

İşte bu sırada gördüler ki

Güneş fırtınalarına yol açan taç küre (Parker sondasının araştıracağı taç küre), fiziksel olarak farklı katmanlara sahip ve bu açıdan Dünya’nın çok katmanlı içyapısını andırıyor.

Craig DeForest liderliğindeki araştırmacılar, STEREO-A uzay sondasının çektiği uzun pozlu fotoğrafları özel yapay zeka yazılımlarıyla iyileştirerek netleştirdiler.

STEREO-A, uzayda kayan Güneş’in art arda fotoğraflarını çekti. Böylece Güneş’in rotasını gösteren bir kolaj oluşturdu. Bilim insanları da bu kolajı bilgisayarda canlandırdılar ve Güneş’in parlak ışığını dinamik olarak kesen algoritmalar kullanarak taç kürenin içyapısını ortaya çıkarmayı başardılar.

Şimdi sıra sandviçe benzeyen taç kürenin içyapısının, güneş rüzgarını ve taç küreyi milyon derecelik sıcaklığa çıkaran nano parlamaları nasıl etkilediğini bulmakta. İşte NASA’nın Güneş’e 6 milyon km kadar yaklaşmak üzere uzaya gönderdiği Parker sondası bunu araştıracak.

Parker verileri fizikçilerin geliştirdiği bilgisayar simülasyonlarını gerçek gözlemlerle geliştirerek taç kürenin nasıl çalıştığının anlaşılmasını sağlayacak.

Güneş macerası daha yeni başlıyor

Peki Güneşimiz nasıl ısı ve ışık saçıyor? Onu da ilgili yazıda okuduktan sonra güneş lekelerine bakabilir ve nihayet, Güneş’in ömrünün sonunda nasıl sönerek beyaz cüceye dönüşeceğine göz atabilirsiniz. Hepinize mutlu tatiller ve eğlenceli günler dilerim.

Parker güneş sondası

¹The Highly Structured Outer Solar Corona
²Solar Probe

İlgili

Nadir olarak tek başlarına kullanılırlar. Mutlaka bir yükü vardır. En azından taşıdığı alet için bir enerji kaynağına ve haberleşme için alıcı ve vericilere ihtiyaç vardır. En basit astronotik roketlerde yük çok küçüktür. Bunlar genellikle atmosfer dışına çıkmazlar. Kısa süreli astronomik ve meteorolojik gözlemler amacıyla kullanılırlar. Roket atılır, belli bir yüksekliğe çıktıktan sonra roketin içindeki alet gerekli ölçümleri yapar. Daha sonra roket belirlenen bir yere düşürülür. Düşen kapsül bulunur kaydedilen bilgiler elde edilir. Bu yöntem sonraları terkedildi. Onun yerine roket hedef yükseklikte bilgi topladıktan sonra bilgileri radyo vericisiyle yer istasyonlarına iletir. Düşen kapsül aranmaz. Bu amaçlı roketler genellikle atmosferin üst tabakalarına ait ölçümlerin yapılmasında, güneş gözlemlerinde, uzaydan gelen kısa dalgaboylu çalışmalarda kullanılırlar.

Uzay araçlarını genelde iki gruba ayırırız:

1. İnsanlı uzay araçları
2. İnsansız uzay araçları

Bunlarda girdikleri yörüngelere göre üçe ayrılırlar:

1. Yer etrafında yörüngeye girecek olanlar
2. Ay çevresinde yörüngeye girecek olanlar ya da Ay'a inecek olanlar
3. Gezegen yörüngelerine girecek olanlar ya da Güneş çevresinde dolananlar

İnsansız uzay araçlarının Yer'i terk ettikten sonra geri dönmelerine gerek yoktur. Ancak insanlı olanların yere dönmeleri gerekmektedir. Bu nedenle içlerinde insan metabolizması için gerekli olan donanımın bulunması gerekmektedir.

Başka bir sınıflama da amaca göre sınıflamadır. Buna göre:

1. Bilimsel amaçlı uydular (genelde tek bir uydudan oluşurlar)
2. Hizmet amaçlı uydular (birden fazla uydunun ortak çalışması vardır, örneğin, meteroloji uyduları, haberleşme uyduları bu türdendir)
3. Askeri amaçlı uydular (erken uyarı sistemleriyle donatılmış aynı zamanda askeri haberleşme amacıyla kullanılırlar)
4. Casus uyduları, yapıları, amaçları, ömürleri saklı tutulan, düşman topraklarını gözleyen uydular
5. İmha uyduları, askeri uyduların bir cinsidir. Düşmana ait bir askeri veya casus uyduyu işlemez hale getirmek için fırlatılan uydulardır. Bir bomba olarak düşünülebilir.

Bu tür uydular genellikle insansızdır. Şu anda yer yörüngesi etrafında binlerce uydu bulunmaktadır. Uydu bir merkezi cisim etrafında (yer, gezegen, güneş gibi) eliptik veya dairesel yörüngeye girmek üzere imal edilmiş araçlardır. İçlerinde ve dışlarında yapacakları işe göre uygun aletlerle donatılmıştır. Kabaca bir uydunun yapısı incelenirse, şu kısımlardan oluştuğu görülür:

1. Uyduların dışları: Uydunun dış kısımları gümüş veya altın bir baraka ile kaplanmıştır (özellikle tüm haberleşme uyduları, iç gezegenlere gönderilen uydular ve ay modülleri). Bu tabakanın en belirgin özelliği yansıtıcı olmasıdır. Güneş ışınları yansıtılarak uydunun ısınması engellenmiş olur. İkinci neden ise özellikle altının iyi bir iletken olmasıdır. Yer yörüngeli uyduların büyük bir kısmı Van Allen manyetik kuşakları içersinde bulunurlar. Bu kuşaklar güneşten ya da yıldızlar arası ortamdan gelen yüklü parçacıkları hapsederek, kutup ışımasına neden olurlar. Bu parçacıkların oluşturdukları elektrik alan uydudaki elektronik aletlerin çalışmasını engeller. Altın barak oluşan elektriği toplamaya yarar. Özellikle haberleşme uydularının anten bağlantıları bile altın barak ile kaplanmıştır. Üçüncü bir neden ise mikron büyüklüğündeki asteroidlerin uydunun iç kısımlarına zarar vermesini engellemek içindir.



2. Haberleşme Sistemleri: Eğer uydu ölçüm yapıyorsa, örneğin astronomik amaçlı ise yıldızları, gezegenleri, güneşi ya da derin uzayı inceliyor demektir. Ölçümleri radyo sinyalleri ile yeryüzüne ulaştırıyordur. Uydudaki bilgi yerdeki belli istasyonlara belirli zamanlarda aktarılır. Haberleşme uyduları ise yeryüzünün belli bir bölgesinden gelen sinyalleri diğer tarafa aktarırlar (devletler ve kıtalar arası telefon konuşması, TV yayını vs.). Bu tür uydulara yansıtıcı uydular denir. Bunun dışında uydu ile bizzat haberleşmeyi sağlayan sistemler vardır. Bu sistemler yardımı ile uydunun yeri, enerji durumu, hızı tespit edilir. Ona görede gerekli yörünge düzeltmeleri yapılır.



3. Bilgisayar ve veri toplama sistemleri: Dedektörler, radyo antenleri, teleskoplar, kameralar vs.



4. Güç kaynakları: Güç kaynağı bir uydunun en önemli kısmıdır. Uydu üzerindeki elektronik ve mekanik donanımı çalıştırmak için enerjiye ihtiyaç vardır. Bu enerji ya imalat sırasında kendisine yüklenmiş piller (doldurulmuş pil veya atom pilleri) vasıtasıyla karşılanır. Ya da uydu enerjisini dış ortamdan tedarik eder. Dış ortamdan (Güneş'ten) enerji güneş panelleri ya da güneş pilleri yardımıyla sağlanır. Bu tür elde edilen enerji elektronik aksam için gereklidir. Bunun dışında uyduların yörünge düzeltmelerinde belli bir eksoz hızı elde etmek için itme kuvvetine ihtiyaçları vardır. Bu tür enerji ile genellikle imalat sırasında uyduya yüklenir (yanıcı ve yakıcı sıvı yakıtlar) ya da uzay mekikleri vasıtasıyla yörüngede yakıt nakli yapılır.



5. Pozisyon belirleme ve sabitleme üniteleri: Uydular güneş ışınlarından korunmak için kendi eksenleri etrafında dönerler. Bu dönme düzgün olmak zorundadır ve daima kontrol edilir. Belli bir yıldıza kilitlenme için uydunun pozisyonu çok önemlidir. Ayrıca astroid veya yörüngedeki bir uydu artığı ile çarpışma uydunun kontrolden çıkmasına neden olabilir.

Uyduların şekilleri, yörünge yükseklikleri yapacakları işe göre seçilir. Eğer yer yörüngeli bir uydu ise, uydunun dolanma peryodu yörüngenin yarı-büyük eksenine bağlıdır.

Yukarıdaki tablo yeryüzünden farklı uzaklıklardaki yörüngelere ait değerlerdir. Eğer yörünge elips ise H uzaklığı uydunun enöte noktasındaki uzaklık ve hızı vermektedir. Bir uydunun yerin çekim etkisinden kurtulabilmesi için kabaca 10 km/sn hız kazanması gerekir. Yer yörüngeli uyduların enberi hızları hiçbir zaman 10 km/sn' yi aşamaz. Eğer daha büyük yörüngeler (gezegenler arası ya da güneş merkezli yörüngeler) gerekiyorsa, ilk yörüngeden fırlatılış hızları şöyledir:

Ancak Güneş merkezli yörünge çizen uydularda hızlar oldukça yüksektir. Örneğin Halley kuyruklu yıldızını incelemek için gönderilen beş uydunun Halley'e göre rölatif hızları şöyledir:

Bu tür uydular, yeryüzünün boylam çizgilerine paralel olarak dolanırlar. Yer küresi döndüğü için devamlı olarak yeryüzünün farklı bölgelerini gözlerler. Genelde Yer'in iyonosfer tabakası, kutup bölgeleri, okyanuslardaki akıntılar, erozyon, tarımsal ürünlerin tespiti, yeryüzünün fotoğrafının çekilmesi, askeri bölgelerdeki hareketlilik, maden ve petrol yataklarının tespiti gibi, yer küresine ait bilgi toplama işleri bu tür yörüngeli uydular vasıtasıyla yapılırlar. Bazı meteoroloji uyduları da kutup yörüngeli olarak atılabilmektedir. Alçak yörünge uydularıdır ve dolanma peryotları kısadır.

Yer'in ekvator düzlemine paralel ve o düzlem içinde dolanan uydulardır. Yörüngelerinin en öte noktası yaklaşık olarak km, peryodları da 24 saat civarındadır. Bu nedenle yeryüzünden bakıldıklarında sabit görünürler ve ampul uydu diye adlandırılırlar. Göz ile bakıldığında yıldız sanılabilirler. Haberleşme amacıyla atılan uydular, erken uyarı askeri uyduları, meteoroloji uyduları bu tür uydulardır. Yaşam süreleri daha uzundur.



RASGELE UYDULAR

Genellikle yörüngeleri yer ekvatoruyla belli bir açı yapan uydulardır. Çoğunlukla haberleşme ve meteoroloji uydularıdırlar.



Ä°NSANLI UYDULAR

İlk insan taşıyan uydu Sovyetler Birliği'nin 12 Nisan de fırlattığı Vostok-1 uydusudur. Böylece Sovyetler Birliği içinde insan bulunan bir uyduya tam bir dönüş yaptırmayı başarmışlardır. Uzaya çıkan bu ilk insanın adı Yuri Gagarin idi. Sovyetler daha sonraları da uzaya gönderdikleri uyduları karaya indirmeyi başarmışlardır. İnme olayı, uydu atmosfere girdikten sonra, atmosferin alt kademelerinde paraşüt açarak sağlanmıştır. Halbuki bugün bile ABD paraşütle karaya uydu dönüşü yapamamaktadır. Bunun için uzay mekiği teknolojisini geliştirmiştir. Sovyetler Birliği'nin Vostok, Salyut, Soyuz serileri ile ABD'nin Mercury ve Gemini serilerine ait uydular insanlı ya da canlı yük (deney hayvanları) serilerdir. Uydunun yeryüzüne dönen canlı taşıyan kapsül kısmı son derece ısıya dayanıklı bir koruyucu ile kaplanmıştır. Bunun nedeni atmosfere girdiğinde sürtünmeden dolayı kapsülün erimesini önlemektir (yıldız kayması olayını düşününüz).

Tablo: Sovyetler Birliği'ne ait ilk uyduların bazı özellikleri

yıllarından sonra uydular tek amaçlı olarak fırlatılmıyorlar. Bir uydunun üzerine farklı amaçlı aletler yerleştirilerek daha çok bilgi toplama yoluna gidiliyor. Ayrıca yörüngeye bir uzay laboratuarı görevi gören ve içinde insanların yaşayabileceği kabinler bırakılıyor. Bunlara genellikle uzay laboratuarları deniyor. Buralara malzemeler ve insanlar belirli dönemlerde gidiyorlar. Ancak bu tür incelemeler büyük maliyet gerektirdiğinden birçok ülke birleşerek böyle büyük projeleri gerçekleştirebiliyorlar. Örneğin European Space Agency (ESA) tarafından yılında ERS (Remote Sensing Satellite) adı verilen bir proje başlatıldı ve ERS1 () ve ERS2 () uyduları yeryüzünden yaklaşık olarak km yükseklikte bir yörüngeye oturtuldular. BU uydular kutup yörüngeli uydular olup Yer'in belirli bir noktasından günde bir geçecek şekilde yörüngelerinde dolanıyorlardı. Spektral bandı GHz ve , 11, 12 mikronda yeryüzünü taramaktaydı. Ticari amaçlı uydular olup çözünürlüklerine göre elde ettikleri haritalar satılmaktadır. Ayrıca Japonlar de MOS (Maritime Observation Satellite) adını verdikleri bir proje başlattılar ve 19 Şubat de MOS1 uydusunu km yükseklikte bir yörüngeye oturttular. Gerek Avrupalıların gerekse de Japonların uyduları aynı amaçlıydı. Bu uydular özellikle infrared, görsel ve mikrodalga boyunda gözlemler yapıyorlardı. Aynı yıllarda yani 'li yıllarda Ruslar Cosmos serisi uydularla, uzayda laboratuar kurup deney ve gözlem yapma yollarını arıyorlardı.

Bu arada ABD ve Fransa ayrı ayrı projeler geliştiriyorlardı. Birden fazla uydu aynı amaçla çalışarak, yeryüzündeki değişiklikleri tespit edecekti. Bu amaçla ABD 27 Eylül de LANSAT projesini, Nisan da Fransa'da SPOT (Satellite Pour Observation de la Terre) projesini başlattılar. LANSAT uyduları km yükseklikte, SPOT uyduları km yükseklikte yörüngelere oturtuldular. Yörüngede 7 LANSAT ve 4 SPOT uydusu vardır. Bunlardan bazıları ömürlerini doldurmuştur. Bu uydular çeşitli dalgaboylarında yeryüzünün detaylı haritasını çıkararak madencilik, orman sanayi, tarım ve askeri sektörlerde hizmet vermektedir. SPOT4 uydusunda 10 m çözünürlüğe kadar inilmiştir. Bugün LANSAT verileri, içinde Türkiye'ninde bulunduğu birçok ülkenin bilimsel merkezleri tarafından incelenmektedir.

Bunların dışında Yer dışı bilimsel araştırmalar için (astronomik amaçlı) bazı uydularda Yer çevresinde yörüngeye oturtulmuştur. Örneğin Haubble Uzay Teleskobu.

Tablo: ABD'nin kutup yörüngeli meteoroloji uyduları

Rusya'nın ise,

30 adet Meteor I serisi
            4 adet Meteor II serisi
            2 adet Meteor III serisi

meteoroloji uyduları vardır. Ağırlıkları bilinmemektedir, yerden ortalama uzaklıkları km dir. Çin Cumhuriyeti ise arasında Fengyun1 ve 2 uydularını km yükseklikte bir yörüngeye oturtmuştur. Bunlardan başka peryodu 24 saat yüksekliği km olan ekvatoral uydularda vardır. Bunlara ampul uydular denir. Genellikle haberleşme ve radyo, TV yayını için kullanılırlar. Bu uyduların ağırlıkları kg ile kg arasında değişir. Aşağıda bu amaçla atılmış uyduların adları vardır.