anlar mobilya ordu / Engin Mobilya ''Hotpoint-Ariston'' funduszeue.info - Rize, Турция

Anlar Mobilya Ordu

anlar mobilya ordu

Lehçe-i Tatarî’nin söz varliği üzerine bir Deneme Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

Ученые записки Таврического национального университета им. В. И. Вернадского Серия «Филология. Социальные коммуникации». Том 23 (62). № 3. г. С.

УДК 81'+

LEHQE-I TATARi'NIN SÖZ VARLIGI ÜZERINE BIR DENEME

Öner M.,Kaya M. Y., Öz§ahin M.

Эгейский университет, Турция E-mail: [email protected]

The article presents an attempt to thematic classification language Tatar language. Vocabulary is considered in the lexical-morphological and etymological aspects.

Keywords: Turkish languages, Tatar language, vocabulary, borrowing thematic bundle lexicon, lexicology, morphology, etymology.

Amaf ve Yöntem. Bu fali§mada Kayyum Nasiri'nin ünlü klasik sözlügü Lehge-i Tatari'nin madde ba§lari bilgisayar ortamina aktarilmi§ ve bütün söz varligi a§agida veri-len ölfülere göre incelenmi§tir. Madde ba§lari, eserin 'te Türk Dil Kurumu'nda Abdullah Battal Taymas tarafindan yapilan fakat hif basilmadan kalan fevirisine [7] dayansa da asil metinle [1] kar§ila§tirma ve denetlemesi yapilmi§tir. Lehfe-i Tatari'nin söz varligi, XIX. yüzyilin sonunda Kazan merkezli bir yazi dili olarak geli§en idil-Ural Türkfesinin niteligi hakkinda tam bilgi almak üzere incelenmi§ ve sonuflari degerlendirilmi§tir.

Kayyum Nasiri. Türk topluluklarinda sözlük yazarliginin kimlik olu§umu ile dogru-dan baglantisi oldugundan hareket ederek, özellikle eski bir sözlükfülük gelenegi olan Tatarlar arasinda XIX. yüzyildaki aydinlanma hareketinin (megrifetgilik, usul-i cedid) Tatar sözlüklerinin niteliklerine de yansidigini dü§ünüyoruz.

£aginin reformcularinin en önde gelenlerinden olan Abdül-Kayyum el-Nasiri 15 Mart 'te Kazan'in batisinda Yukari §irdan köyünde dogar. Kayyum önce molla olan babasinin okulunda Farsfa, Arapfa ve biraz da Rusfa ögrenmeye ba§lar. Sonra da Buhara gibi Türkistan din merkezlerinden birine degil Kazan'daki medreseye devam edip klasik egitim ile Rusfayi yan yana geli§tirir [4, 4]. Burada Nasiri'nin ulema tarafindan ho§ kar§ilanmayan Rusfayi gizlice ögrendigini ve bunun da kendi fali§malarinda fok yarari oldugunu belirtmek gerekir. Nitekim Rusfayi benimseyen ve ögrenen ilk bilginlerden olan Nasiri arasinda Rus Seminerinde Kazan lehfesini okutmu§ ve ünlü misyoner ilminski'nin istegiyle buradan uzakla§tirilmi§tir. iki yil sonra Ruslarin aftigi Ögretmen Okuluna (Ugitelskaya §kola) Radlov tarafindan atanmi§tir. 'da Ufa'ya giden Nasiri'nin ölünceye kadar serbest fali§tigi anla§ilmaktadir. Kazan Üniversitesine bagli Tarih, Arkeoloji ve Etnografya Cemiyeti'nin asli üyesi olan sözlük yazarimiz Rus türkolo-jisinin de her zaman deger verdigi fali§malar yapmi§tir [2, ].

^aginin Tatar toplumunda ögretmen ve bilgin olarak yer eden Kayyum Nasiri, to-plam 40'a yakin eseri arasinda, fe§itli alanlara ait 20 kadar ders kitabi yayimlami§tir. Bunlar arasinda; Kratkaya tatarskaya grammatika - Nehv Kitabi- (); Kiraat-i Rus (); istilahat-i Cografiye (); Rus dil bilgisi ifin Nümune yeki Enmüzec (); imla kurallari ifin Kavaid-i Kitabet (); Ekincilik ve bahfecilik hakkinda ilm-i Zira'at (); mutfak kültürü ifin ir^adü'l-Etbiha (); insan vücudunun yapisi hakkinda Menafi-i a'za ve kanun-i sihhat (); Cografiye-yi Kebir (); Ahval-i Sekran gibi

50k Qe§itli kitaplar vardir. Bu eser ?e§itliligi, Bati'da örnekleri bilinen ansiklopedist bir aydinin hemen her konuda bilme ve ögretme arzusunu göstermektedir [4, ; 2, [.

Ayrica Nasiri'nin yayimladigi halk kitaplari vardir. Bunlar Osmanlicadan aktarilmi§ ve halka kitap okuma zevki a§ilayan popüler edebiyat eserleridir: Kirk Vezir (); Kirk Bakga (); Ebu Ali Sina (); Kabusname (); Gülizar ve Qemenzar ().

Ancak Nasiri'nin asil Kazan dilcilik ekolünü kuran sözlük ve gramerleri $ok önem-lidir: Tatarga-Rusga Lugat (); Lugat-i Rus Kitabi (); Enmüzec (); Kavaid-i lisan-i arab () ve nihayet Lehge-i Tatari ().

Leh^e-i Tatari

Nasiri'nin sözlügü, Kazan agzina dayanan Tatar konu§ma dilinin bir yazi dili olma sürecine katkidir. Tatar adini özellikle Ruslarin tarih boyunca olumsuz bir yükle kullanmi§ olmalari, eski Müslüman kimliginin XIX. yüzyilda millile§meye ba§ladigi zaman biraz sikinti dogurmu? görünüyor. Ancak buna ragmen §ihabeddin Mercani'nin topluma tarih bilinci vererek yaptigi bu yerelle§me veya millile§me, Nasiri'nin sözlügü ile yazi dili düzleminde de geli§mi§tir. Bu ilk reformcularin (megrifetgilerin) ögrencisi olan Abdullah Tukay ku§agi artik Tatarlarin romantik milli edebiyatini geli§tirecektir.

Sözlük, bu adina ragmen, klasik Osmanli ve £agatay yazi diliyle bagini koparmi§ saf bir Kazan agzi sözlügü degildir. Nitekim yazi diliyle konu§ma dili farkini kendisi Kavaid-i Kitabet'te §öyle belirtmektedir: "Medeni insanin iki tür dili olur, birisi anasindan süt em-digi sürece ögrendigi dilidir. ikincisi de bir ögretmenin yanina egitim-ögretim i^in veril-ince bilim ve teknik terimleri ile a^ilan dilidir" [2, ].

Leh^e-i Tatari gerek adinin verdigi ilhamla gerekse yerel söz kadrosunu klasik yazi dilini geli§tirmek üzere toplayip sunmasiyla XX. yüzyil ba§larinda gelten £agda§ Tatar yazi dilinin gelenegini kuran etkili bir dil anitidir.

iki ciltte toplam sayfa tutan sözlük (+) ^ift sütun halinde dizilip basilmi§tir. Arap alfabetigine göre harf-al-alif, harf-al-ba, harf-al ba al-farisi bi^imindeki ba§liklarla klasik bi^imde düzenlenen sözlükte gerek görüldük^e halk türküleri, bilmeceler ve atasözlerinden örnek verilmi§tir. Anlam kar§iliklarinda ise a^iklama ve tanim yön-teminin yani sira Arap^a veya Fars^a sözler verilmi§tir. Nasiri'nin madde i^lerinde sik sik ve rahat^a Osmanlica ve ^agatayca kar§iliklar vermesi, her iki yazi diline ne kadar bagli oldugunu göstermektedir [2, ].

Leh^e-i Tatari tam bir Tatar sözlügü sayilmami§ veya ?agda§ sözlük yazarligi bakimindan eksik görülmü? olabilir [7]. Ancak bu, XIX. yüzyil Tatar toplumunda, tam da bir milli kimligin olu§tugu ?agda, geni§ halk kütlesini aydinlanma sürecine katan Nasiri'nin sözlügüdür. Bu bakimdan Türkiye'de Ahmed Midhat veya §emseddin Sami'nin etkisine benzer bir konumu olan Nasiri'nin yazdigi sözlük de ^aginin yazi dilinin sözlügü olma hakkini ta§ir. Bu dü§ünceyle Leh^e-i Tatari bizim tarafimizdan XX. yüzyil ba§inda geli§en Kazan esasli Tatar yazi dilinin bir aniti olarak kabul edilmi§tir.

Genel Söz Varligi

1. Toplam söz varligi

2. Alintilar

• Arap^a Alintilar (ahir, bereket, be§aret, beyaz, beyit, binav.b.)

10

Sozlük yazan alinti sürecinde bazi sozlerde ses ve anlam degi§melerini de belirle-mektedir: abiz "avam arasinda asil alim ma'nasinda müstameldir, ul bik abiz ki§i dirler ki alim ki§i ma'nasindadir."; igmasa: asilda hig imese; piyala : asli piyale; dirbiya "ter-biye'den muhaffeftir; heyalem (veya hayyü'l-alem) "bir devai ottur ki yara otu dahi tesmiye olunur".

• Farsea Alintilar (abad, abdest, abruy, ahund, arzan, asman, a§ifte

• Rus^a Alintilar (astane cibs gahol garka gumdan gru§v.b.)

• Rumca Alintilar :3 (atrilal :"kuzgunayagi" denilen bir devai nebattir, feris-mus :arabga nuuz derler (hastalik), kuti :kutuv.b.)

3. Fiiller

-mak/-mek ekli : -v ekli : 36 abalanmak a§av abdiramak a§kinuv agmak ayriluv agulanmak azuv ada§mak baglanuv v.b. v.b.

4. ísimler

Ozel Adlar : 25

Adem

Aderbaycan

Cevahir

tavu

Cenk

Kavram Adlari

cinaklik gatlik irkingilik katilik

kavdirlik bir

Sayilar

alti altmi§ altmi§ ming

Sifatlar

bereketli bürmeli cayli cilenli

Renkler

ala -kula alaca alatenli

girayli ciren

Soru

Sozleri

acaba

acep

kag

kagan

kagangi

Zamirler :4

anda munda mundagi mundan

Edatlar-Baglaflar

birle

birlen

bilen

gakli

günki

Konulara Gore Soz Varligi 1. Evren, zaman

ah§em behar dakika kün §ems

atna bigin yili du§enbe meh takvim

atnakün ceygi irte nevruz tang

ay gak iyyül nisan üg cevher

ayazlik gar§enbe iyyün rebiul-evvel zühre yulduzu

bars yili gupan yalduzu kige seher zülhicce

2. Dünya, gokyüzü, hava olaylari

agi buran dala kün giki§i §evle upkun

agi cil derya kürei arz tag zelzele

ayaz dingiz kürfez tavlik

bahr kasirga ru§en tire

bulut kün bati§i salkin tuprak

11

3. Madenler, mineraller : 84

abkar billür hamiz kükürt taç

açi taç-açutaç bura taçi incü-yincü kümüíj timir

ak altun cevher ine taçi mercan tufrak

ak kurgaçin çinko kalay miknatis zeberced

alçi estirhan kinasi kan taçi nift

almas firuze krom piruze

bakir fosfor kurgaçin sadef

4. Bitkiler:

açi alma arslan tiçi cülnar ir tamiri üç yafrak

açi kiyar artiç çilegi çemen it tigenegi üküz küzü

âdânu'd-dub at kuzgalagi davul çiçegi oksürük otu ürme gül

âdânu'l-erneb ayu kûpçesi defne papadya zeytun

agu otu ayva hasir out piçen

agaç benefsec isirgan otu reyhan

anduz biberiye ilek-çilek sünbül

arslan avzi cevz ineli agaç turunç

5. Hayvanlar :

alabalik aygir bürü saka toygar

alakarga ayu camus sandugaç tülkü

ari baka deve siçkan uglak

arslan balkurtu ebabil tana ügüz

as baris fil baligi tavçan

at buga kanari tavuk

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

av iti bulbul kaplan tavus

av kuçu bürküt koç tay

6. Insan vücudu :

arka süyegi baç süyegi çeçm mide tiz

aviz bazu dimag muyun ürek

azu tiç bilek hançere tamak

bagir-bavur büyrek kabirga til

bagirsak-bavursak ciger kalca tirnak

çaç miyik tirsek

7. Dogum, hayat, hayatin çaglari, olüm : 40

arusak hanim kiç omrü tabibi uç nevbet

balalik hatun kiçi-kara çebab ülük

bebek karçik kiçilik tabut ülüm

can kartymiç kün tifl ümür

caç-çilikincik keleç maaç tiriklik ümürlük

cigit-cilen kiska ayak maiçet tirik-tiri vefat

ferzend kiz naz tütünsüz avul velâde

8. Hastaliklar :

bevlid-dem çeçek humma kizamik ta'un

bürü sirhavi çuban it imçegi kuç kirpik tavuk küz

büsür ferismus (memesi) küz avruvu verem

cüzam harkatül mide kisirlik nezle zatul-cenb

12

9. Hekim, eczaci, cerrah : 73

agu cerrah habbe ig kitergügü de- i§ekkulagi

babasir üleni cünd bidester hakim valar kozahane

balvuzlu mey gare hamile ig tuktatkugu de- merhem

belile gir haml valar ne§ter

belsen mayi dari ¡jifa harmel ig yumu§arkucu perhiz

besbase daru hasta devalar ravend(reve

bizgek otu daruhane hecamet im tiryak

cerahat hab husyetus-saleb incibar tuyta

Besinler :

ab buza igimlik paga talkan

agi bal cuvaga incir persmeg tutmag

agi kebi§ti gagir kahve piyaz tuy a§i

alarud-armud gekgek kak rizik tüterme

ari§ ikmegi gelpek kakalagan salma un-geg

arpa suvu gurpa kaymak sarkut uyutku

bal gügpere kebab sebze yuka

behram a§ gürek ke§kik sü§ü yumurka

bulamag dügü ku§ tili süt zahire

burug helva kümeg §eker

butka ho§ab mey §urpa

Giyimler, süs, taki :

alka-bucura bilezik fes itik ükgesi takiya

aster biyeley hirka kaftan takke

ayak kiyimi cirtik kevi§ iglik kalpak uka

barmakga cifek( yifek) i§tan kara tun yüzük

ba§ kiyimi cün(yün) itek papu§

bez-büz gabata itik sirga

bilekge gagakli yavlik itik konugu §alvar

Ev : 59

agkig gagak i§ik kuyunma hane tennúr

ambar gibildik kapka kübük tereze

a§hane gitirmanlik ka§aga kügen ugak

balahane gulan kecenke mahzen ugaklik

busaga der kenif matbah utunluk

bülme dervaze kurum nerdiban yuzak

Mobilya, kap kacak :

alet gamgak e§ya minder tarak

a§avlik ganak(ginayak) hokka namazlik tastimal

bakrag gibirki i§kaf palas tencere

baskig girak ine perde tirek

bav gi§me kap pigak urunduk

bilev gumdan karga burnu sabun utü-ütük

camedan defter kayi§ saz üstel

curgan(yurgan) desterhan kazma sibirki üzengi

gahol destmal kemend tabak yüksük

gakma durbin kuti takta zenbil

13

ONER M.,KAYA M. Y., OZ§AHIN M.

§ehir : 25

abad belde belde imaret mahalle

abadanlik cabilka cabilka kala medine

avul cabilsa cabilsa kal'e semt

bagin cadde cadde kasaba tikrik

bargah cay cay kend uram

Evlilik, aile, akraba: 47

a§iret bin (ibn) irli-hatunlu kaynata pigke

baba cizne(yizne) i§li-ku§lu kiyev pir

baca cizney, ciznekey iyal kulda§ puser

bala cür karinda§ künye tete

bala-gaga dede karinda§lik nebire tugan

bala-gagali hale kayi neseb tugma

baldiri kara igeg kayin ini nesebte§ tuta

baldiz imgekte§ kayin singil nesil tutay, tutakay

bike ir kaynaga nesilda§

bikeg kaynana peder

Ticaret, i§, para, maliye i^leri : 93

akge bazar harclik mü§teri tavar

ali§-biri§ dirhem hazne(hazine) panayir terazu

altun dükan hisab pul ticaret

ar§un erzani hisse satucu uguzluk

arzan esnaf imane sermaye ülgev

atlas fidye kefillik sevdeger zarar

batman harac kesadlik tacir

Meslekler : 96

abiz buyavci hokkabaz medda tungu

altuncu casus ikmekgi mutrib ungu

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

arbagi ci ilgi nasihatgi utungu

attar giptaci kahin pi§ikgi uyukgu

avgi gülmekgi kasab pustavci üstelgi

bala begugu hadim kayrakgi sihir yul karavgi

balgi hafiz kozaci terbiyeci yumurkaci

baltagi hammal kümeggi tercüman yurganci

ba§makgi hizmetgi kütügü tilmag

Tarim, bah^ecilik

ag bugday bakga bustan kibek tütel

arpa bakile-bakle gabagag kü§ül urakgi

aíjlik bakra gegü vakti pring urluk

a§lik-taru bastirik galle sabak üzerklik tohumu

badam berengi indir saban ziraat

badincan bugday igin tarlav

bag burgak kantar taru

ín§aat : 71

ahur burgug kale divari kurgah seki

aratalik gadir kazilma külliye siva

bagana gi§me kibit künküre tabakals

balta hamam kirte küpür ta§ yurt

14

bina hanikah kubbe kürsi tünglük

burav hücre kural sala§

Dil bilgisi, yazma sanati, edebiyat : 81

azim fihrist isim masdar rivayet

bab harf ismi sifat mazmun sernam

beyit hat ismi zat mecmua sühan

bitik hikayet kafiye misra süz

gapahane ilmi lugat katiblik mizah takrir

dastan ilmi lügatiarabiye kavl muharrir tasnif

ebced imla kissa name tozkire

elif in§a kinaye nevruz kitabi vezn

eyti§ makal pe§in-pi§in

Bilimler : 43

atlas hututu hendesiye medrese rü§diye medre- ukugu

cisim ilim mekteb sesi ukugan

geleb(galab) ilmi resmil-hat mektub sebak ukutucu

gelebi ilmi tefeir mesaha sufastaiye ulumi nakliye

ders isab müctehid §akird ulumi akliye

e§kal kimya müka§efe tahsil ulumi riyaziye

fen kitab pergar talim üg ilmi

fillasof kitabet pi§kadem talimhane ügrengik-ürengik

funun maarif rasadhane tarh

Güzel sanatlar : 16

baraban erganun kukla nagme surnay

cir eserli kuray peyker tanbur

dünbere kubuz mizahgan sa'nat zurna

Toplum ili^kileri, oyunlar, sporlar

ada§ devlet ipde§ kür§ü uyun

argan dü§man ittifak kür§ülük vasi

arkada§ efendi kara halk meclis veda

asirda§ ermagan kavim mecliste§ yuksul

ba§gi fakir kazak nikah yul ayagi

bendelik firka kethuda saban tuyu ziyafe

cavgi hizmet korüngücü tuy

cümle hoca kumagav urtak

cünbü§ igki meclisi kunaklik urus-ulak

Yolculuk : 31

arba harita mesafe tu§e yul esbabi

canib karvan müsafir uzugu~uzgungu yulavci

castub kervan müsafirlik vecih yulda§

fersah kulaguz piyade yukari yulda§lik

garb kunak sakak yukariklik yüksek

gurbet magrib timur yul yul

Toplum, hükümet : 54

bayrak paye tarhan ülke

buyuruk kaan (kagan) saltanat tugra vatan

ferman milk,mülk sultan türe yurt

fermani ni§an §ehzade urun

15

hümayun padi§ah taht urunsuz

Yasama, hukuk : 25

ata hakki davali isbat ku§tan nizamname

bidayet mahke- habishane kagkin mahkeme tanik

mesi hidiv kanun müddai terenk

dagdaga hükumet kanunname müddai aleyh türme

daragaci hüküm kazi nizam zindan

Ordu, sava§ : 44

asker buluk geri(gerik) miltik tüfek

atli asker cebe darb sefer uk

aybalta cebehane derbe sengki(gengki) ukgu

baranger cev§en gazi sipahi uru§

barut cihad ilgar silah§ör

barut tuzu cihadi ekber kagak sugu§

baruthane cuvanmerd kalkan terte

ba§lik gavu§ mancinik tuphane

Dinier, inan^lar :

abdest bed dua dünya imani ke§i§ §eytani

abruy bela evliya kurban tamug

ahiret but farz makulati a§ir tekye

ahiret dostu cami fatihe mescid tengri

ahremen cehennemlik haram nas tesbih

ak yul cennet ibadet perverdikar ucmak

albasti dindar iblis peygamber ugan - ugun

arkili diyanet igiz rak'at uyle namazi

ate§kede dua imam §ehadet vahy

ate§perest duzeh izi §eyh

Soyut terimler :

akil dari dünya kati ki§i mizac yüz suvu

ar dev kismet mücerred zarafet

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

asatlik fayda kizik sir

a§nalik füsun maslahat §um

ate§i hieran hatir mel'un tin

bilgi hayat suvu meleke tü§

Vücudun duyulari, be§ duyu : 25

agi ap-agi kuku netnül-enf tem

agig buy kulak sakal temli

agilik gin cufar küz sangrav ti§

aglik his küz ki§isi tat uyku~yuku

agu i§tiha küz kuyrugu tatim

Dü^ünce, irade, hareket, duygu :

amel gakgak hareket muhabbet umanig

ameliyat girgen hatim nisyan u§§ak

asana eda ihtilac revan vakia

a§igi? epin-tüpün kayti§ sevda vesvese

ava-tüne fikir kiyu §übhe yügürük

ban§ gibta korkak tavu§

16

Degerler, eksiklikler, erdemler, kusurlar :

aldagiç-aldavuç bed erem ipli terbiye

açamsak bilemçi haris irinçek ulugluk

açigiçlik bilikli hased istegücü usta

atakli kiçi bulguluklu haçmet itlik ustad

avare cingillik hirs saran ustalik

ayakli kaza çapeklik hile çatalak uyat

azgin çeçen hürmet çirin ümid

baçsiz dana igkücü tecribe ürkek

batir daniçmend ispay tekebbür ü§eng

batirlik emel içten temizlik

Sonuf.*Lehfe-i Tatari'deki toplam olan söz varliginin yüzde 22 orani alintidir. Sözlügün neredeyse feyregini olu§turan bu alintinin tanesi Arapfa kökenlidir, yani alintilarin yüzde 68 orani Dogu'nun klasik dilinden yapilmi§tir. Medrese kökenli Nasiri'nin söz dünyasinda bu oranda Arapfa alinti olmasi anlamlidir. Ancak bu, sözlügün yilinda Türkiye Cumhuriyeti'nin dil devrimi ifin bir kaynak olsun diye Türk Dil Kurumu tarafindan fevirtilmi§ olmasina ragmen basilmadan kalmasina da yol afmi§ olmalidir. £eviri tarafimizdan gözden gefirilerek Türk Dil Kurumu'nun tarihsel sözlükler projesi kapsaminda yakinda basilacaktir.

*Dogu'nun ikinci büyük dili Farsfa alintilar ise bütün alintilar ifinde yüzde 30 orani tutar. Bu sözlerin edebiyatin yani sira dilin her alanina ait örnekler olmasi, Genel Türkfenin Farsfa ile bin yildan eski olan yogun ili§kisine baglanabilir.

*Sözlükte sadece 21 tane Rusfa alintinin yer bulmasi da Nasiri'nin klasik bir edebi kaynak yazdigini ispat eder. Daha XIX. yüzyil sonunda bile Kazan gibi geli§kin bir üniversite §ehrinin hayatinda daha fazla Rusfa alintinin Tatarcaya geftigi tahmin edilebilir. Nitekim ba§ka bir fali§mada ortaya koydugumuz üzere, Nasiri sözlügünden sadece 10 yil sonra Tatarcanin en ünlü edebi anitlarini veren Abdullah Tukay'in §iirlerinde §u yaygin Rusfa alintilar göze farpmaktadir:

abrazavniy "kültürlü, aydin" afisiant "garson, sâki" barin "zengin insan; kibirli" bilet "bilet" bilyar "bilardo" briliant "pirlanta" buhgalter "muhasebeci" çenzur "sansür; sansürcü" deputat "milletvekili donos "ihbar, ispiyon" fontan "su fiskiyesi" galstuk "kravat" garmun "akordeon"

guleyt "alem yapip keyfetme" huligan "bozguncu" kalo§ "kauguk ayakkabi" klub "kulüp, eglence yeri" kontor§gik "memur; yazici" koral "silah" parohod "vapur" piget "mühür, damga" pivnoy "bira" pogtavay "posta" podnos "tepsi; sepet" poezd "vagon, tren" pojar "yangin"

semye "aile; cemiyet" sobranye "toplanti; meclis" çkol "okul; egitim sistemi" §pion "casus, gangester" talant "karakter, yetenek" tansa "dans, oyun" troyka "üg at koçulu araba" trantas (tarantas) "fayton" ukaz "hüküm; fetva" zakaz "ismarlama, sipariç" zakuska "soguk yiyecek, meze" zal "salon"

zapas"yedek azik, malzeme"

Yine medrese kökenli bir §air olan Tukay'in §iirlerinde yer alan ve Tatar konu§ma dilinde yaygin olan bu tür Rus^a alintilarin Nasiri'de hif görülmemesi muhafazakarlikla afiklanabilir. Klasik sözlük yazarimizin bu tutumuna ragmen, Sovyet döneminde büyük

17

bir hizla Rusça alinti tabakasinin arttigini yüzde 20 oranini açtigini gözlüyoruz. En nihayet Yeniden Yapilanma ve Sovyetler Birligi'nin çôzûlmesi döneminde egemenlik (suvernitet) ilan eden Tataristan Cumhuriyeti'nin köylüleri bile iki dilli olmuç ve ne yazik ki ana dili kaybi da çok yüksek oranlara varmiçtir [5].

*Söz varliginin yüzde 35 orani fiildir. Yazarin fiil maddesinin tanesini -mAK eki ile (infinitif) vermesi ilgi çekicidir. Burada Nasirî'nin yine eski Çagatay ve Osmanli sözlüklerinden ilhamla bu eki kullandigi fakat 36 fiil maddesini ise kendi konuçma dilinin etkisiyle -v ekli yazdigi görülmektedir.

*Sözlükte yüzde 65 oran tutan isim vardir. Bunun tanesi sifattir (yüzde 12). Bu sifatlar arasinda 92 tanesi -ll ekli, 36 tanesi de -sIz ekli türetme sifat göze çarpmaktadir. Sayi adlarina ve sayilardan türemi§ siralama veya üle§tirme sifatlarina dayali söz vardir. 93 tane baglaç ve edat oranca zengin bir kadro oluçturmuçtur.

*39 tane renk adi da klasik bir sözlükte ilgi çekici bir kadro oluçturmaktadir: ala-çuvar, alaça, ala - kula, ciren, çal, kügülcim, sargilt, turu, zenger..

*23 soru sözü: kaçan, kaçangi, kaç, kançaru, kança, kanda, kangi, kandan, kay, kayda, kaysi, kim, nite, nitek, niçe, niçik, ni, kay çaginda.. örneklerinde görüldügü gibi hem Kazan Tatarcasinin yaçayan soru sözlerinin (kaçan, kaysi, niçik, kay çaginda) hem eski yazi dilinin (kançaru, kanda, kangi, kandan, nite, nitek) izlerini taçimaktadir.

*Lehçe-i Tatarî'nin isim soylu bütün söz varligi, konularina göre (tematik) §u dagilimi göstermektedir: bitkiler : ; degerler, eksiklikler, erdemler, kusurlar : ; mobilya, kap kacak : ; soyut terimler : ; hayvanlar : ; toplum iliçkileri, oyunlar, sporlar : ; dinler, inançlar : ; giyimler, süs, taki : ; dünya, gökyüzü, hava olaylari : ; insan vücudu : ; besinler : ; dü^ünce, irade, hareket, duygu : ; hastaliklar : ; meslekler : 96; evren, zaman : 95; ticaret, iç, para, maliye içleri : 93; madenler, mineraller : 84; dil bilgisi, yazma sanati, edebiyat : 81; hekim, eczaci, cerrah : 73; tarim, bahçecilik : 71; inçaat : 71; toplum, hükümet : 54; ordu, savaç : 44; dogum, hayat, hayatin çaglari, ölüm ; ev : 59; evlilik, aile, akraba : 47; bilimler : 43; yolculuk : 31; yasama, hukuk : 25; vücudun duyulari, beç duyu : 25; çehir : 25; güzel sanatlar :

*Cografya, ziraat, mutfak kültürü, insan vücudunun yapisi, içki kültürü gibi çok degiçik alanlarda kitap yazmiç olan Nasirî'nin sözlügünde bitki, hayvan, alet ve kap kacak, toplum iliçkileri, din terimleri, hastaliklar, besinler, meslekler gibi konulardaki adlarin önde gelmesi çaçirtici olmamalidir. XX. yüzyilda Çarlik Rusyasinin yillik dinî asimilasyonundan modern bir millî kimlikle çikan Tatar toplumu, Sovyet döneminden önce de bir okuma kültürü geliçtirmiçti. Kayyum Nasirî tam da bu ihtiyaçlara karçilik veren ve klasikten çagdaçliga kapi açan bir halk bilgini olmuçtur. Bu sözlügü de ünlü Kazan dilcilik okulunun çigir açici bir temelini oluçturmuçtur. Onun izinden giden Cemal Velidî, N. Yunusov, Sultan Rahmankuli, M. Kurbangaliyef, J. Kuliyef, R. Gazizov, N. isenbet gibi sözlük yazarlari Sovyet dönemi öncesinde Tatar sözlü^ülügüne hizmet etmiç ve nihayet K. S. Abdrazakov, G. H. Ahuncanov, Ü.§. Bayçura, §. B. Vahitova, F.M. Gazizova, F. funduszeue.infov, G. i. ishakov, M. G. Möhemmediyev, M. M. Osmanov, F. S. Faseyev, G. G. Fahretdinov, K. H. Hemzin, E.§. Hemidullin, §. S. Hanbikova, G. S. Emirov, A. §. Esadullin gibileri de çagdaç Tatar sözlüklerini hazirlamiçlardir. En sonunda, bunlar arasindan Kayyum Nasirî geleneginin dogrudan devamcisi olan Cemal Velidî'nin,

18

yazdigi sözlük dolayisiyla, Stalin dönemindeki düzmece mahkemelerde suflanarak en ünlü repressiya kurbanlarindan biri haline geldigini de üzülerek belirtelim.

Kaynaklar

1. Abdü'n-nasir oglu, Abdü'l funduszeue.info-i Tatari, cild-i evvel.- Kazan, , s.; cild-i sani, Kazan, , s.

2. Qagatay, Saadet, Abd-ül-Kayyum Nasiri // (II - funduszeue.info) AÜ. Dil ve Tarih Cografya Fakültesi Dergisi.- Cilt X.-sayi, Eylül-Aralik S

3. Gaynullin, M. Kayum Nasiyri, Tuvuvina yil tuluv unayi belen.-Kazan,

4. Lemercier-Quelquejay, Chantal, Abdül Kayyum el-Nasiri, 19 Yüzyilda Bir Tatar Islahatfi /fev. Deniz Bozer // ODTÜ Asya-Afrika Ara^tirmalari Grubu yay.- No: Ankara,

5. Öner, Mustafa.Türkfe-Rusfa Ili^kilerine Dönüm Noktasindan Bir Baki§ // ve Sonrasi: Kazan'in I§gali ve Türk Topluluklari Bilgi §öleni Bildirileri, 15 Ekim Ankara, S

6. Öner, Mustafa. Tatarlarda Sözlük ve Kimlik // Istofniki i issledovaniya po istorii tatarskogo naroda. Materiali k ufebnim kursam. V fest yubileya akademika AN RT M. A. Usmanova.-Kazan: Kazanskiy gosudarstvenniy universitet, S

7. Taymas, Abdullah Battal. Lehfe-i Tatari, TDK / tercüme, basilmami§ daktilo metni,

Онер М., Кая М., Озшахин funduszeue.info розгляду словникового запасу татарсько! мови / М. Онер, М. Кая, М. Озшахин // Вченi записки Тавршського нацiонального унiверситету iм. В. I. Вернадського. Серш «Фшолопя. Соцiальнi комунжаци». - - Т. 23 (62), № 3. - С.

У статп наводиться спроба тематично! класифжаци лексики татарсько! мови. Лексика розгляда-еться в лексико-морфолопчному i етимологiчному аспектах.

Ключовi слова: тюрксью мови, татарська мова, лексика, запозичення, тематичне розшарування лексики, лексиколога, морфолопя, етимологiя.

Онер М., Кая М., Озшахин М. Попытка рассмотрения словарного запаса татарского языка / М. Онер, М. Кая, М. Озшахин // Ученые записки Таврического национального университета им. В. И. Вернадского. Серия «Филология. Социальные коммуникации». - - Т. 23 (62), № 3. -С.

В статье приводится попытка тематической классификации лексики татарского языка. Лексика рассматривается в лексико-морфологическом и этимологическом аспектах.

Ключевые слова: тюркские языки, татарский язык, лексика, заимствования, тематическое расслоение лексики, лексикология, морфология, этимология.

Поступила в редакцию г.

19

Похожие места поблизости

  • км
    SHOW Market
    SHOW Market

    GÜLBAHAR MAHALLESİ YENİŞEHİR CADDESİ, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля, Рынок
  • км
    SİMGE Mobilya
    SİMGE Mobilya

    MÜFTÜ MAHALLESİ-STADYUMYANI ELMAS SOKAK --RİZE, Rize, , Turkey

  • км
    Miranda Mobilya
    Miranda Mobilya

    Ekrem Orhon Mah. Laleli funduszeue.info, Rizeh, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    TAKI MODA
    TAKI MODA

    M. Fevzi Çakmak Caddesi 3/A, Rize, , Turkey

    Продажа часов и ювелирных изделий, Магазин аксессуаров, Шопинг и розничная торговля
  • км
    studio Rüyam
    studio Rüyam

    Cumhuriyet Caddesi̇No/I, Rize, , Turkey

    Фотограф, Услуги по планированию свадеб, Шопинг и розничная торговля
  • км
    Füze Elektronik
    Füze Elektronik

    tophane funduszeue.info cad.kültür merkezi yanı no-1 rize, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    HCA atay ticaret
    HCA atay ticaret

    atatürk cad /G, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля, Магазин товаров для дома
  • км
    Verdi Corner Şeref Perde
    Verdi Corner Şeref Perde

    Tophane Mahallesi Menderes Bulvarı, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    Cadde 53
    Cadde 53

    CUMHURİYET CADDESİ, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля, Парикмахерская
  • км
    Seda Pastanesi
    Seda Pastanesi

    Atatürk Caddesi, Rize, , Turkey

    Магазин по продаже десертов, Шопинг и розничная торговля
  • км
    Hatipoğlu Market
    Hatipoğlu Market

    Tophane Mah. Yunus Emre CAD. No /A, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    Yamako İnşaat Malzemeleri
    Yamako İnşaat Malzemeleri

    Çanakkale Cad. No Kat:1, Rize, , Turkey

    Магазин товаров для дома, Шопинг и розничная торговля
  • км
    EmineL Dslr. Compct. Fotoğraf Makinesı Lens Aksesuar
    EmineL Dslr. Compct. Fotoğraf Makinesı Lens Aksesuar

    Atatürk cad. Rize İş Merkezi Kat 1, Rizeh, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    Çınar Mobilya
    Çınar Mobilya

    Piriçelebi mahallesi Tuzcu han No , Rize, , Turkey

  • км
    53AVM
    53AVM

    ARDEŞEN, Rizeh, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля, Салон сотовой связи, Магазин электроники
  • км
    KELEŞ Ticaret
    KELEŞ Ticaret

    KEMALYERİ CAD., Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля, Комната чаепитий
  • км
    Tesbihcim
    Tesbihcim

    BİZE HER YER, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    Kafkas ANA ARI
    Kafkas ANA ARI

    YİL MAĞAZALARI EMİNETTİN MAHALLESİ MERKEZ RİZE, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    Engin Mobilya Hotpoint
    Engin Mobilya Hotpoint

    Yali Caddesi No, Rize, Turkey

    Шопинг и розничная торговля
  • км
    Cem Büfe
    Cem Büfe

    Güzelyurt Mahallesi, Ingolstad Bulvarı No/A, Rize, , Turkey

    Шопинг и розничная торговля

19 Haziran SALI Resmî   Gazete Sayı :

BAKANLAR KURULU KARARI

Karar Sayısı : /

Ekli “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar”ın yürürlüğe konulması; Ekonomi Bakanlığının 15/6/ tarihli ve sayılı yazısı üzerine, 14/5/ tarihli ve sayılı Kanunun 2 nci, 29/6/ tarihli ve sayılı Kanunun ek 3 üncü, 31/5/ tarihli ve sayılı Kanunun ek 2 nci, 25/10/ tarihli ve sayılı Kanunun 13 üncü ve geçici 30 uncu, 3/6/ tarihli ve sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci ve 26 ncı maddeleri ile 13/6/ tarihli ve sayılı Kanunun 32/A maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 15/6/ tarihinde kararlaştırılmıştır.

Abdullah GÜL

CUMHURBAŞKANI

Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan

B. ARINÇ                                  C. YILMAZ                                  B. ATALAY                                  B. BOZDAĞ Başbakan Yardımcısı                 Başbakan Yardımcısı V.                 Başbakan Yardımcısı                 Başbakan Yardımcısı

S. ERGİN         F. ŞAHİN         E. BAĞIŞ         N. ERGÜN

Adalet Bakanı            Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı            Avrupa Birliği Bakanı            Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı

F. ÇELİK                  E. BAYRAKTAR         A. DAVUTOĞLU         M. Z. ÇAĞLAYAN Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı         Çevre ve Şehircilik Bakanı                  Dışişleri Bakanı                  Ekonomi Bakanı

T. YILDIZ         E. BAYRAKTAR         M. M. EKER         H. YAZICI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı        Gençlik ve Spor Bakanı V.        Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı        Gümrük ve Ticaret Bakanı

İ. N. ŞAHİN          C. YILMAZ          E. GÜNAY          M. ŞİMŞEK

İçişleri Bakanı Kalkınma Bakanı Kültür ve Turizm Bakanı Maliye Bakanı

Ö. DİNÇER İ. YILMAZ V. EROĞLU

Milli Eğitim Bakanı Milli Savunma Bakanı Orman ve Su İşleri Bakanı

R. AKDAĞ      B. YILDIRIM

Sağlık Bakanı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI HAKKINDA KARAR

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Kararın amacı; kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma- geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesine, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Tanımlar

MADDE 2 - (1) Bu Kararın uygulanmasında;

a)                          Aracı kurum: Faiz desteğini uygulayacak kamu bankaları  dâhil  olmak  üzere bankaları  ve  finansal kiralama

şirketlerini,

b)                         AR-GE yatırımı: Yeni bir ürün geliştirilmesi, ürün kalite ve standardının yükseltilmesi, maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni bir teknolojinin ülke şartlarına uyumunun sağlanması amacıyla bilimsel esaslara uygun olarak yapılan ve her aşaması belirlenmiş araştırma ve geliştirme çalışmaları için gerçekleştirilecek yatırımları,

c)    Bakan: Ekonomi Bakanını,

ç) Bakanlık: Ekonomi Bakanlığını,

d)                              Büyük ölçekli yatırım: 13/6/ tarihli ve sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi kapsamında belirlenen ve EK-3’te gösterilen yatırımları,

e)                               Çevre yatırımı: Doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan, mevcut veya gerçekleştirilecek tesislerin katı, sıvı veya gaz gibi atıklarının temizlenmesine veya yok edilmesine yönelik yatırımları,

f)     Genel Müdürlük: Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünü,

g)                              Komisyon: Ekonomi Bakanlığı bünyesinde Bakan onayı ile oluşturulan Stratejik Yatırımları Değerlendirme Komisyonunu,

ğ) Muhasebe birimi: Ekonomi Bakanlığı muhasebe birimini,

h)                              Sabit yatırım tutarı: Arazi-arsa, bina-inşaat, makine ve teçhizat ile diğer yatırım harcaması kalemlerinin toplamını,

ı) Teşvik belgesi: Yatırım teşvik belgesini,

i)                                Ürün: Teşvik belgesine konu yatırımla elde edilmesi amaçlanan asıl işlem görmüş imalat sanayi ürün veya ürünlerini,

j)    Yatırımcı: Teşvik belgesi kapsamı yatırımı gerçekleştirecek gerçek veya tüzel kişileri,

k)                              Yerel birimler: Kalkınma Ajansları, sanayi odaları ve Bakanlıkça görevlendirilecek diğer odaları, ifade eder.

Bölgeler

MADDE 3 - (1) Bu Karar kapsamında yer alan desteklerin uygulanması açısından iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak EK-1’de belirtilen altı bölgeye ayrılmıştır.

Teşvik sistemi ve destek unsurları

MADDE 4 - (1) Teşvik sistemi; genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarından

oluşur.

(2)                            Genel teşvik uygulamaları: Bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik  yatırımlar  ile  EK-4’te  yer  alan teşvik

edilmeyecek yatırım konuları ve teşviki için EK-4’te öngörülen şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, 5 inci maddede belirtilen sabit yatırım tutarları ve üzerindeki yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın aşağıdaki destek unsurlarından yararlandırılabilir.

a)                               Gümrük vergisi muafiyeti.

b)    Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası.

c)                               Gelir vergisi stopajı desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için). ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği (tersanelerin gemi inşa yatırımları için).

(3)                            Bölgesel teşvik uygulamaları: EK-2B’de iller itibarıyla karşılarında numaraları belirtilen sektörler, EK-2A’da ilin bulunduğu bölgedeki şartları sağlamaları halinde aşağıdaki desteklerden yararlandırılabilir.

a)    Gümrük vergisi muafiyeti.

b)    KDV istisnası.

c)    Vergi indirimi.

ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği.

d)    Yatırım yeri tahsisi.

e)    Faiz desteği (3 üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6 ncı bölgelerdeki yatırımlar için).

f)     Gelir vergisi stopajı desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

g)    Sigorta primi desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

(4)                            Büyük ölçekli yatırımlar: EK-3’te belirtilen asgari tutarları sağlayan yatırım konuları aşağıdaki desteklerden yararlandırılabilir.

a)    Gümrük vergisi muafiyeti.

b)    KDV istisnası.

c)    Vergi indirimi.

ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği.

d)    Yatırım yeri tahsisi.

e)    Gelir vergisi stopajı desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

f)     Sigorta primi desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

(5)                            Stratejik yatırımlar: 8 inci maddedeki kriterleri sağlayan yatırımlar bölge farkı gözetilmeksizin aşağıdaki desteklerden yararlandırılabilir.

a)    Gümrük vergisi muafiyeti

b)    KDV istisnası.

c)    Vergi indirimi.

ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği.

d)    Yatırım yeri tahsisi.

e)    Faiz desteği.

f)     KDV iadesi.

g)    Gelir vergisi stopajı desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

ğ) Sigorta primi desteği (6 ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

(6)                            Üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralar kapsamında teşvik belgesi düzenlenebilecek olan yatırımlar için talep edilmesi halinde genel teşvik uygulamaları çerçevesinde belge düzenlenebilir.

Sabit yatırım tutarı ve asgari kapasite

MADDE 5 - (1) Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; 1 inci ve 2 nci bölgelerde birmilyon Türk Lirası, 3 üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6 ncı bölgelerde ise beşyüzbin Türk Lirası olması gerekir. Ancak, desteklerden yararlanacak yatırımların varsa 8 inci maddede veya ekli listelerde belirlenen asgari kapasite, sabit yatırım tutarı ve diğer şartları sağlaması da gerekir.

(2)                            Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari ikiyüzbin Türk Lirası olması gerekir.

(3)                            Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının yüzde ellisini aşamaz.

Müracaat

MADDE 6 - (1) Teşvik belgesi müracaatları, tebliğle belirlenecek bilgi ve belgelerle Bakanlığa yapılır. Ancak, genel teşvik uygulamaları kapsamında yer alan ve sabit yatırım tutarı onmilyon Türk Lirasını aşmayan, tebliğle belirlenecek yatırımlar için yatırımcının tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki yerel birimlere de müracaat edilebilir.

(2)                            Müracaat sahibi tarafından; teşvik belgesine ilişkin müracaatın Bakanlığa yapılması halinde dörtyüz Türk Lirası Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına, yerel birimlere yapılması halinde üçyüz Türk Lirası Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına, yüz Türk Lirası ise ilgili yerel birim hesabına yatırılır. Bu meblağlar hiçbir surette iade edilmez.

(3)                            İlgili yerel birimlerce, teşvik belgesi ile ilgili olarak yapılacak işlemler için tebliğle belirlenen ücretlerin dışında ilave hiçbir ücret talep edilemez.

Teşvik belgesi düzenlenmesi

MADDE 7 - (1) Yatırımların bu Karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanabilmesi için, makroekonomik programlar ve arz-talep dengesi dikkate alınarak yapılacak sektörel, malî ve teknik değerlendirmeler çerçevesinde projenin uygun görülmesi ve teşvik belgesi düzenlenmesi gerekir.

(2)                            Teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin müracaat tarihinden önce gerçekleştirilmiş bulunan yatırım harcamaları teşvik belgesi kapsamına alınmaz.

(3)                            Finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmez.

Stratejik yatırımlar

MADDE 8 - (1) Aşağıda yer alan kriterlerin tamamını birlikte sağlayan, ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilir.

a)                               Asgari sabit yatırım tutarının ellimilyon Türk Lirasının üzerinde olması (münhasıran bu yatırımların enerji ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirilecek doğalgaza dayalı olmayan enerji yatırımlarının, tesis kurulu gücü ile orantılanacak kısmı dâhil).

b)    Yatırım konusu ürünle ilgili yurtiçi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması.

c)                               Bakanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde, belge konusu yatırımla sağlanacak katma değerin asgari yüzde kırk olması.

ç) Yatırım konusu ürünle ilgili olarak son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının ellimilyon ABD Dolarının üzerinde olması.

(2)                            Yurt içinde üretimi olmayan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlarda birinci fıkranın (ç) bendi hükmü,  rafineri ve petrokimya yatırımlarında ise (c) bendi hükmü aranmaz.

(3)                            Bu konuda Bakanlığa yapılacak müracaatlar Komisyon tarafından incelenerek değerlendirilir ve uygun görülen projeler için teşvik belgesi düzenlenir.

(4)                            EK-4’te belirtilen teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek yatırımlar bu madde kapsamında değerlendirilmez.

Gümrük vergisi muafiyeti

MADDE 9 - (1) Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticarî araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CKD) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaftır.

(2)                            Teşvik belgesi kapsamında otobüs, çekici (Euro normlarına uygun yeşil motoru haiz olanlar hariç), mobilya, motorbot, kamyon (off-road truck tipi karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar hariç), transmikser,  beton  santrali,  forklift  ve  beton  pompası  ithal  edilmesi  halinde  yürürlükteki  İthalat  Rejimi  Kararında

öngörülen oranlarda gümrük vergisi tahsil edilir. Ayrıca, makine ve teçhizat bedelinin yüzde beşine kadar yedek parça, gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın ithal edilerek sabit yatırım tutarına dahil edilebilir.

(3)     Bakanlık, sektörel kısıtlamaları göz önüne alarak;

a)                               İthalat Rejimi Kararı uyarınca ithali mümkün olan kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat (karayolu nakil vasıtaları hariç) ile İthalat Rejimi Kararının 7 nci maddesi uyarınca ithaline izin verilen makine ve teçhizatın teşvik belgesi kapsamına alınmasını,

b)                              Kullanılmış komple tesisin proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda ithalini, uygun görebilir.

(4)                            Baskı, basım, matbaa, tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon yatırımlarına yönelik teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat ithal edilemez.

(5)                            Finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeksizin yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak ithalat işlemleri yapılır. İthalat işlemleri ile ilgili olarak yatırımcı ile finansal kiralama şirketleri müteselsilen sorumludur.

(6)                            Teşvik belgesi almak üzere müracaat edilmiş, ancak teşvik belgesine bağlanmamış yatırımlara ilişkin makine ve teçhizatın ithaline, Bakanlığın görüşüne istinaden Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca, teşvik belgesi kapsamında muafiyet tanınabilecek ve istisna edilebilecek vergi ve kesintilerin toplam tutarı kadar teminatın alınması suretiyle müsaade edilebilir. Teminatla ithalatta, bir defada verilecek teminat süresi azami altı aydır. Teminat süresi içerisinde teşvik belgesinin düzenlenememiş olması halinde süre uzatımı için Gümrük ve Ticaret Bakanlığına müracaat edilir. Teminatın başlangıç tarihi, eşyanın serbest dolaşıma giriş tarihidir. Yatırımcının, teminatın çözümü için teminat süresi içinde (ek süreler dahil) teşvik belgesi ve eki ithal makine ve teçhizat listesi ile birlikte Gümrük ve Ticaret Bakanlığına müracaat etmesi gerekir. Aksi takdirde teminat irat kaydedilir.

(7)                            Otomobil üretimine yönelik olarak asgari yüzbin adet/yıl kapasiteli yeni bir yatırım yapılması veya mevcut tesislerin kurulu kapasitelerinin en az yüzbin adet/yıl artırılması halinde, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yirmisinin gerçekleştirilmesini müteakip, yatırım süresi içerisinde olmak kaydıyla gümrük vergisine tabi olmaksızın yatırımcılara A, B ve C segmentlerinden otomobil ithaline izin verilebilir. Teşvik belgesi kapsamında ithaline izin verilen toplam otomobil sayısı, belgede kayıtlı ilave kapasitenin yüzde onbeşini aşamaz. Ancak, belge kapsamında motor üretiminin de yer alması halinde, motor üretim kapasitesinin yüzde onbeşi kadar daha (motor üretim kapasitesinin, otomobil üretim kapasitesinden fazla olması durumunda otomobil kapasitesi dikkate alınır) yukarıda belirtilen segmentlerden ilave otomobil ithaline izin verilebilir.

KDV istisnası ve iadesi

MADDE 10 - (1) 25/10/ tarihli ve sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu gereğince, teşvik belgesini haiz yatırımcılara teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithal ve yerli teslimleri KDV’den istisna edilebilir. Aynı hüküm, teşvik belgesinin veya teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın devir işlemleri ile makine ve teçhizat listelerinde set, ünite, takım vb. olarak belirtilen malların kısmi teslimlerinde de uygulanır.

(2) Sabit yatırım tutarı beşyüzmilyon Türk Lirasının üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak bina- inşaat harcamaları KDV iadesinden yararlandırılabilir.

Faiz desteği

MADDE 11 - (1) Talep edilmesi halinde, bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar ile AR-GE ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının;

a)                               3 üncü bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı,

b)                              4 üncü bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde dört puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı,

c)                               5 inci bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,

ç) 6 ncı bölgede yapılacak bölgesel yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde yedi puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,

d)                              Bölge ayrımı yapılmaksızın tüm bölgelerde gerçekleştirilecek stratejik yatırımlar, AR-GE yatırımları ve çevre yatırımları için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,

Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilir.

(2)                            Faiz desteği içeren teşvik belgelerine konu yatırımlardan finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek olanlar için de faiz veya kâr payı ödemelerini içeren itfa planı yapılması kaydıyla aynı şartlarla faiz desteği öngörülebilir.

(3)                            Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında yapılacak yatırımlarda proje bazında sağlanacak faiz desteği tutarları 3 üncü, 4 üncü, 5 inci ve 6 ncı bölgelerde sırasıyla beşyüzbin, altıyüzbin, yediyüzbin ve dokuzyüzbin Türk Lirasını geçemez.

(4)                            Faiz desteği tutarı, bölge ayrımı olmaksızın AR-GE ve çevre yatırımlarında beşyüzbin Türk Lirasını, stratejik yatırımlarda ise sabit yatırım tutarının yüzde beşini aşmamak kaydıyla ellimilyon Türk Lirasını geçemez.

(5)                            Stratejik yatırımlarla ilgili olarak 31/12/ tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılacak müracaatlara istinaden düzenlenecek teşvik belgeleri kapsamında faiz desteği öngörülür. Ancak, bu belgeler kapsamında faiz desteği ödemelerine 1/1/ tarihinden sonra başlanır.

(6)                            Döviz kredisi ile gerçekleştirilecek yatırımlarda faiz desteği uygulaması, vade tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru dikkate alınarak yapılır.

(7)                            Kullanılmış makine ve teçhizat için ve kamu iktisadi teşebbüsleri dahil kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının yapacağı yatırımlar için faiz desteği uygulanmaz.

(8)                            Aynı teşvik belgesi kapsamındaki yatırım için faiz desteği uygulamasına yönelik olarak birden fazla aracı kurum talepte bulunamaz. Ancak, stratejik yatırımlar için faiz desteği uygulamasına yönelik olarak birden fazla aracı kurum talepte bulunabilir.

(9)                            Kullanılan kredilerin faiz, kâr payı veya anaparalarının yatırımcı tarafından itfa planlarında belirtilen sürelerde geri ödenmemesi halinde, yapılmayan ilk ödeme ilgili aracı kurum tarafından en kısa sürede Bakanlığa bildirilir ve Bakanlıkça faiz desteği ödemeleri durdurulur. Yatırımcının kredi geri ödeme yükümlülüklerini yerine getirdiğinin daha sonra ilgili aracı kurumca Bakanlığa bildirilmesi halinde, bildirimi takip eden dönemler için faiz desteği ödemeleri başlangıçta öngörülen ödeme tarihlerinde herhangi bir uzatmaya gidilmeksizin tekrar başlatılır. Kredi geri ödemesine ait yükümlülüklerin yeniden aksaması halinde faiz desteği ödemesine son verilir.

(10)                        Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımın başka bir yatırımcıya devredilmesi durumunda, devralan yatırımcının teşvik belgesinde faiz desteğinin öngörülmüş olması ve aracı kurumca da uygun görülmesi halinde, yeni yatırımcı için eski itfa planındaki vade, miktar ve benzeri şartlar değiştirilmeksizin bakiye kredi için düzenlenecek yeni itfa planına göre faiz desteği ödenmesine devam edilir. Aksi takdirde faiz desteği uygulaması durdurulur.

(11)                        Aracı kurum, faiz desteğine esas olan kredinin teşvik belgesi kapsamındaki harcamalar için kullandırılmasıyla yükümlüdür. Kredinin amacı dışında kullanıldığının tespiti halinde, Bakanlıkça ödenen faiz desteği tutarına ilgili bankanın bu kapsamdaki krediye uyguladığı faiz veya kâr payı oranı uygulanmak suretiyle Bankaca tespit edilecek meblağın, finansal kiralama şirketlerince ise ödenen faiz desteği miktarına itfa planının düzenlenmesinde uygulanan faiz veya kâr payı üzerinden tespit edilen tutarın beş iş günü içerisinde bütçeye gelir yazılmak üzere muhasebe birimi hesabına yatırılması gerekir. Aksi takdirde söz konusu meblağlar Bakanlıkça;

a)                               Bankalar için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki karşılık hesabından virman yapılarak veya diğer hukuki yöntemler kullanılarak,

b)                              Finansal kiralama şirketleri için ise 21/7/ tarihli ve sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanarak,

geri alınır.

(12)                        Aracı kurumların uyguladıkları faiz veya kâr payı oranları, bölgelere göre belirlenen faiz desteği puanının altına düştüğünde, aracı kurumun uyguladığı oran dikkate alınır.

Sigorta primi işveren hissesi desteği

MADDE 12 - (1) Büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;

a)                                Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,

b)                               Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen,

istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden karşılanır.

(2)                             Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda söz konusu destek aşağıda belirtilen sürelerde uygulanır.

Bölgeler

31/12/ tarihine kadar (bu tarih dahil) başlanılan yatırımlar

1/1/ tarihinden itibaren başlanılan yatırımlar

1

2 yıl

-

2

3 yıl

-

3

5 yıl

3 yıl

4

6 yıl

5 yıl

5

7 yıl

6 yıl

6

10 yıl

7 yıl

(3)     Stratejik yatırımlar için bu destek 6 ncı bölgede on yıl, diğer bölgelerde yedi yıl süreyle uygulanır.

(4)                            Yararlanılan sigorta primi işveren hissesi desteğinin tutarı, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlar ile büyük ölçekli yatırımlarda sabit yatırım tutarının aşağıda belirtilen oranlarını geçemez.

Bölgesel Teşvik Uygulamaları

Büyük Ölçekli Yatırımlar

Bölgeler

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinin Sabit Yatırım Tutarına Oranı (%)

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinin Sabit Yatırım Tutarına Oranı (%)

1

10

3

2

15

5

3

20

8

4

25

10

5

35

11

6

50

15

(5)                            Stratejik yatırımlarda sigorta primi işveren hissesi desteğinin miktarı, bölge ayrımı yapılmaksızın sabit yatırım tutarının yüzde onbeşini geçemez.

(6)                            İşveren hissesine ait primlerin karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 31/5/ tarihli ve sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutar ile Bakanlıkça karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın yasal süresi içerisinde ödenmiş olması şarttır. İşveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Bakanlıktan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil edilir.

(7)                            Genel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen, tersanelerin gemi inşa yatırımlarında tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlıkça karşılanabilir. Bu destek, gemi inşası devam etse dahi yatırıma başlama tarihinden itibaren en fazla on sekiz ay süreyle uygulanır. Yat, yüzer tesis ve deniz araçları da bu kapsamda değerlendirilir.

(8)                            Bu desteğin uygulanacağı teşvik belgesi kapsamındaki yatırıma ait tesiste, işverenin sosyal güvenlik işyeri numarası altında ilgili mevzuatta belirlenen alt işverenler tarafından istihdam edilen işçi sayısı da dikkate alınabilir.

(9)     Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak aktarımlarla ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenir.

Sigorta primi desteği

MADDE 13 - (1) Bu Karar uyarınca 6 ncı bölgede; büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel  teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip on yıl süreyle işveren adına Bakanlık bütçesinden karşılanabilir.

(2)                            Bu destekten yararlanılabilmesi için, aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve Bakanlıkça karşılanmayan işçi hissesine ait tutarın yasal süresi içerisinde ödenmiş olması şarttır. Bu destekten yararlanan yatırımcı tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Bakanlıktan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil edilir.

(3)     12 nci maddenin sekizinci fıkrasında yer alan hüküm sigorta primi desteği için de uygulanabilir.

Gelir vergisi stopajı desteği

MADDE 14 - (1) Bu Karar uyarınca 6 ncı bölge için düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarla sağlanan ilave istihdam için, belgede kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işçilerin ücretlerinin asgari ücrete tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisi, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği tarihten itibaren on yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir.

(2)                             Yatırımın tamamlanamaması veya teşvik belgesinin iptal edilmesi halinde, gelir vergisi stopajı desteği uygulaması nedeniyle terkin edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.

(3)                            Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla gelir vergisi stopajı desteğinden yararlanır.

(4)                            Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde, gelir vergisi stopajı desteği uygulamasından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise kalan süre kadar devralan yararlanır.

Vergi indirimi

MADDE 15 - (1) Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarda, sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar aşağıda belirtilen oranlarda indirimli olarak uygulanır.

Bölgesel Teşvik Uygulamaları

Büyük Ölçekli Yatırımlar

Bölgeler

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

1

10

30

20

30

2

15

40

25

40

3

20

50

30

50

4

25

60

35

60

5

30

70

40

70

6

35

90

45

90

(2)                            Ancak, bu Karara istinaden düzenlenecek teşvik belgeleri kapsamında 31/12/ tarihine kadar (bu tarih dahil) yatırıma başlanılmış olması halinde aşağıdaki tabloda belirtilen indirim oranları ile yatırıma katkı oranları uygulanır.

Bölgesel Teşvik Uygulamaları

Büyük Ölçekli Yatırımlar

Bölgeler

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

1

15

50

25

50

2

20

55

30

55

3

25

60

35

60

4

30

70

40

70

5

40

80

50

80

6

50

90

60

90

(3)                            Stratejik yatırımlar için tüm bölgelerde uygulanacak vergi indirimi oranı yüzde doksan ve yatırıma katkı oranı yüzde ellidir.

(4)                            Bu maddenin uygulamasında yatırıma katkı tutarı, indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını, bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise yatırıma katkı oranını ifade eder.

(5)                            Bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını aşmamak ve toplam yatırıma katkı tutarının;

a)                               Büyük ölçekli yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlarda; 2 nci bölgede yüzde onunu, 3 üncü bölgede yüzde yirmisini, 4 üncü bölgede yüzde otuzunu, 5 inci bölgede yüzde ellisini ve 6 ncı bölgede yüzde seksenini,

b)    Stratejik yatırımlarda; 6 ncı bölgede yüzde seksenini, diğer bölgelerde yüzde ellisini,

geçmemek üzere yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilir.

(6)                            Arazi, arsa, royalti, yedek parça ve amortismana tâbi olmayan diğer harcamalar ile sayılı Kanun gereği finans ve sigortacılık konularında faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar ve rödovans sözleşmesine bağlı olarak yapılan yatırımlar vergi indirimi desteğinden yararlanamaz.

(7)     İndirimli oranlar stopaj suretiyle yapılan vergilendirmede uygulanmaz.

Yatırım yeri tahsisi

MADDE 16 - (1) Bakanlıkça teşvik belgesi düzenlenmiş büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için, 29/6/ tarihli ve sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre yatırım yeri tahsis edilebilir.

(2) 15 inci maddenin altıncı fıkrasında belirtilen yatırımlara yatırım yeri tahsis edilmez.

Öncelikli yatırım konuları

MADDE 17 - (1) Aşağıda belirtilen yatırım konuları 5 inci bölgede uygulanan bölgesel desteklerden faydalanabilir. Ancak bu yatırımlar, 6 ncı bölgede yer almaları halinde bulunduğu bölge desteklerine tabidir.

a)                               Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar.

b)                              Özel sektör tarafından yapılacak şehirlerarası yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları ile şehir içi yük taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları.

c)                               Test merkezleri, rüzgar tüneli ve bu mahiyetteki yatırımlar (otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik olanlar).

ç) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımlarından bölgesel desteklerden yararlanabilecek nitelikteki turizm konaklama yatırımları.

d)                              Asgari ellibin metrekare kapalı alana sahip uluslararası fuar yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç).

e)                               Sağlık Bakanlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek asgari yirmimilyon Türk Lirası tutarındaki biyoteknolojik ilaç, onkoloji ilaçları ve kan ürünleri üretimine yönelik yatırımlar.

f)                                 Savunma Sanayii Müsteşarlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek asgari yirmimilyon Türk Lirası tutarındaki savunma, havacılık ve uzay alanındaki yatırımlar.

g)                              Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları (4/6/ tarihli ve sayılı Maden Kanununda tanımlanan I. grup madenler ve mıcır yatırımları ile İstanbul ilinde gerçekleştirilecek istihraç ve/veya işleme yatırımları hariç).

ğ) Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan ilk, orta ve lise eğitim yatırımları.

h)                              Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar.

Bir alt bölge desteğinden yararlanacak yatırımlar

MADDE 18 - (1) Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımlar, aşağıda belirtilen koşullardan en az birini sağlamaları halinde vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oran ve sürelerde bu desteklerden yararlanabilir.

a)                               Yatırımın organize sanayi bölgesinde (OSB) gerçekleştirilmesi.

b)                              Yatırımın, aynı sektörde faaliyet gösteren en az beş gerçek veya tüzel kişinin ortağı olduğu yatırımcı tarafından gerçekleştirilmesi ve ortak faaliyet gösterilen alanda entegrasyonu sağlayacak bir yatırım olması.

(2) Bu madde kapsamında 6 ncı bölgede gerçekleştirilecek büyük ölçekli ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar için sigorta primi işveren hissesi desteği, bölgede geçerli olan süreye iki yıl ilave edilmek, vergi indirimi desteği ise bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına beş puan ilave edilmek suretiyle uygulanır.

AR-GE ve çevre yatırımları

MADDE 19 - (1) AR-GE ve çevre yatırımları; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti ve faiz desteğinden yararlandırılır. Söz konusu yatırımlar, 6 ncı bölgede gerçekleştirilmesi halinde gelir vergisi stopajı ve sigorta primi desteğinden de yararlanabilir.

Yerel birimlerce yapılacak işlemler

MADDE 20 - (1) Yerel birimlere yapılan teşvik belgesi müracaatlarından uygun görülenler için yerel birim tarafından teşvik belgesi hazırlanır ve değerlendirilmek üzere Bakanlığa iletilir. Bakanlıkça uygun görülen teşvik belgeleri onaylanarak ilgili yerel birimlere gönderilir.

(2)                            9 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi ile 22 nci ve 23 üncü maddeleri dışındaki işlemler, teşvik belgesini düzenleyen ilgili yerel birimlerce sonuçlandırılır.

(3)                            Tamamlama vizesi yapılacak yatırımlarla ilgili olarak yerel birimler, söz konusu yatırımların gerçekleşmelerini tespit ederek tebliğle belirlenecek formatta Bakanlığa bildirir. Bakanlığın uygun görüşü alınmadan tamamlama vizesi işlemleri tekemmül etmiş sayılmaz.

(4)                            Yerel birimler, teşvik belgeleri ile ilgili yapılacak işlemleri kadrolarında tam süreli olarak çalışan teknik/uzman personel aracılığıyla yürütmek zorundadırlar.

(5)                            Bu Karar hükümlerine aykırı davrandığı tespit edilen yerel birimlerin yetkilerine Bakanlıkça son verilir ve gerekli tedbirleri alıncaya kadar yeni görev verilmez.

(6)                            Kalkınma Ajansları, Bakanlıkça düzenlenen teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımların gerçekleşmelerini izleyerek gerçekleşme durumlarını altışar aylık dönemler halinde Bakanlığa bildirirler.

Bütçeden yapılacak ödemeler

MADDE 21 - (1) Yatırımların desteklenmesi için her yıl bütçe kanunu ile ayrılan ödenek çerçevesinde ilgili mevzuatında öngörülen usul ve esaslar uyarınca aşağıda belirtilen ödemeler yapılabilir.

a)                               Bu Karar uyarınca yapılacak ödemeler.

b)                              Önceki dönemlere ait ilgili Bakanlar Kurulu Kararları uyarınca ödenmesi gereken yatırım ve işletme kredilerine ait bakiye tutarlar.

c)                               Yatırımlarda devlet yardımları ile ilgili olarak daha önceki kararlarda belirtilen hükümler çerçevesinde ödenmesi gereken destek unsurlarına ait tutarlar.

ç) Teşvik belgesi müracaatı ve zayi olan belgelerle ilgili olarak yatırılan tutarlardan sehven veya fazla yatırılması nedeniyle iade edilmesi gereken tutarlar.

d)                              Yatırımlarda devlet yardımları ile ilgili olarak açılmış davaların aleyhte sonuçlanması nedeniyle ödenmesi gereken tutarlar ile yargılama ve cebri icra giderleri.

(2) Bakanlıkça yapılacak ödemeler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası aracılığıyla gerçekleştirilir.

Devir, satış, ihraç ve kiralama

MADDE 22 - (1) Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olmaları halinde

serbesttir.

(2)                            Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımını tamamlamış ancak tamamlama vizesi yapılmamış yatırımlarla ilgili makine ve teçhizatın, teminini müteakip beş yıl geçtikten sonra satışının yapılmış olması ve işletmenin asgari beş yıl süreyle faaliyette bulunmuş olması şartıyla, Bakanlıkça herhangi bir müeyyide uygulanmaksızın tamamlama vizesi yapılabilir.

(3)                            Tamamlama vizesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın beş yılını doldurmamış makine ve teçhizatın yatırımın bütünlüğünün bozulmaması kaydıyla veya bütünü ile birlikte;

a)    Teşvik belgeli bir başka yatırım için devri,

b)    Teşvik belgesi olmayan bir başka yatırımcıya satışı,

c)    İhracı,

ç) Kiralanması, Bakanlığın iznine tabidir.

(4)                            Tamamlama vizesi yapılmamış veya tamamlama vizesi yapılmış olmakla birlikte beş yılını doldurmamış makine ve teçhizata satış izni verilebilmesi için yatırımın bütünlüğünün bozulmaması şartı aranır. Bu tür durumlarda satış izni verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler geri alınmaz. Ancak, yatırımcının teşvik belgesinin satış iznini müteakip diğer nedenlerle iptali hâlinde izin verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler de ilgili mevzuat çerçevesinde kısmen veya tamamen geri alınır.

(5)                            Beş yıllık süreyi doldurmamış makine ve teçhizatın tamamlama vizesinin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın izinsiz satılması veya satılmasına sebebiyet verilmesi halinde konu hakkında en kısa sürede Bakanlığa bilgi verilir. Bu durumda, satışı yapılan makine ve teçhizat ile ilgili tahsil edilmeyen gümrük vergisi ve KDV ile varsa indirimli kurumlar vergisi veya gelir vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır. Satış dolayısıyla yatırım tutarında meydana gelen azalma nedeniyle kullanılabilecek azamî kredi tutarında azalma oluşması durumunda fazladan kullanılan krediye tekabül eden faiz desteği 11 inci madde çerçevesinde, tahsil edilmeyen Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi ise ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır.

(6)                            Teşvik belgesi kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın, üretilecek mal veya hizmetlerin teşvik belgesi sahibi yatırımcı tarafından satın alınması koşuluyla diğer bir yatırımcıya herhangi bir ücret alınmaksızın geçici olarak verilmesi veya kiralanması Bakanlığın iznine tabidir.

(7)                            Teşvik belgesine konu yatırımlardan tamamlama vizesi ve belgede kayıtlı özel şartların vizesi yapılabilecek durumda olanlar için, yatırımcıların cebrî icra takiplerine konu olması veya iflas masasına girmesi durumunda; yatırımcı, icra organı veya iflas organı tarafından icra ile satışın veya iflasın kesinleşme tarihinden önce talep edilmesi hâlinde, Bakanlıkça teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapılabilir. Ancak, satışın kesinleşmesi hâlinde kesinleşme tarihi itibarıyla varsa satış için gerekli süreleri doldurmamış olan makine ve teçhizata yönelik olarak yararlanılan destekler ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde geri alınır.

(8)                            Yatırımcının ilgili kanun hükümlerine göre tasfiyeye girmesi hâlinde, ilgili tasfiye kurulunun veya organının talebi üzerine yedinci fıkra hükümlerine göre işlem yapılabilir.

Yatırımların nakli

MADDE 23 - (1) Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen yatırımların, işletmeye geçiş tarihinden itibaren asgarî beş yıl süre ile bulunduğu bölgede faaliyette bulunması gerekir. Ancak, Bakanlıktan izin alınması ve yatırım konusunun taşınılacak bölgede desteklenecek konular arasında yer alması kaydıyla diğer bölgelere taşınılabilir. Bulunduğu bölgeden daha az destek alan üst bölgelere, aynı bölgede bulunan OSB’den OSB dışına veya ilgili yatırım konusunun desteklenmediği bölgelere taşınmalarda, taşındığı bölgenin yararlandığı desteği aşan kısım ile taşındığı bölgede bulunmayan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır. İşletmeye geçiş tarihinden itibaren beş yıl süre ile bulunduğu bölgede faaliyette bulunan yatırımların diğer bölgelere taşınması serbesttir.

(2)                            Tamamlanmış yatırımlardan beş yıllık süreyi doldurmuş ancak tamamlama vizesi yapılmamış olanlar, taşınma öncesinde Bakanlığa müracaat ederek tamamlama vizesini yaptırır. Bu kapsamdaki yatırımların yer değişikliği talepleri, taşınma sonrasında da uygun görülebilir.

(3)                            Genel teşvik uygulamasından yararlanan yatırımların yer değişikliği talepleri, yatırım dönemi de dâhil olmak üzere Bakanlıkça değerlendirilerek proje bazında sonuçlandırılır.

Yatırım süresi ve tamamlama vizesi

MADDE 24 - (1) Yatırımın başlangıç tarihi, teşvik belgesi için Bakanlığa veya ilgili yerel birime müracaat tarihidir. Ancak, yatırıma başlanıldığının kabul edilebilmesi için, yatırımın başlangıç tarihinden sonra arazi-arsa, altyapı, bina-inşaat, makine ve teçhizat (avans ve ön ödemeler dahil) ile diğer yatırım harcamalarına yönelik olarak teşvik belgesinin ilk düzenlendiği tarihteki sabit yatırım tutarı esas alınmak üzere, sabit yatırım tutarının en az yüzde onu oranında (sabit yatırım tutarı ellimilyon Türk Lirasının üzerindeki yatırımlar için en az beşmilyon Türk Lirası) harcama yapılması gerekir.

(2)                            Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımların proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin

yarısı kadar ek süre verilebilir. Bu şekilde hesaplanan ek sürenin bir yıldan az olması halinde ek süre bir yıl olarak uygulanabilir.

(3)                            İlgili mevzuatı gereği kamu kurum ve kuruluşlarından alınması gerekli izin ve ruhsat gibi diğer belgelerin temin edilememesi veya kamu kurum ve kuruluşlarının uygulamaları sonucu yatırımcıların faaliyetlerini durdurmaları veya yürütememeleri, yatırım süresi içerisinde gerçekleşecek mücbir sebep veya fevkalade hâl durumu nedeniyle yatırımın belgede kayıtlı süre içerisinde gerçekleştirilemediğinin yatırımcılar tarafından tevsik edilmesi hâlinde Bakanlıkça bu durum gözönünde bulundurularak ilave süre verilebilir.

(4)                            Yatırımcı, öngörülen süre veya ek süre bitimini müteakip altı ay içinde yatırımın tamamlama vizesinin yapılması için teşvik belgesini düzenleyen yerel birime veya Bakanlığa müracaat eder. Bu süre içerisinde müracaat edilmemesi ve daha sonra teşvik belgesinin herhangi bir nedenle iptal edilmesi veya kısmi müeyyide uygulanması durumunda geçen süreden kaynaklanan cezanın sorumluluğu yatırımcıya aittir.

(5)                            Bakanlıkça, yatırımların tamamlama vizesi işlemleri için Kalkınma Ajansları, ticaret ve sanayi odaları, sanayi odaları, bankalar veya yatırımın bulunduğu il valiliği görevlendirilebilir.

(6)                            Bakanlıkça uygun görülmesi halinde, daha önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri de dahil olmak üzere tamamlama vizesi işlemleri, tebliğ ile belirlenen bilgi ve belgelere ilave olarak yeminli mali müşavirlerce düzenlenecek tamamlama ekspertiz raporuna istinaden de yapılabilir.

Belge zayii

MADDE 25 - (1) Teşvik belgesi veya eki belgelerin zayi olması nedeniyle yatırımcı tarafından yeniden tasdikinin talep edilmesi durumunda, tebliğle belirlenen mücbir sebep ve fevkalade hal durumları hariç olmak üzere tasdiki istenilen her bir belge için Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına üçyüz Türk Lirası yatırılır. Söz konusu meblağ hiçbir surette iade edilmez.

Uygulama

MADDE 26 - (1) Teşvik belgesinde öngörülen destek unsurlarının ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından uygulanması zorunludur.

(2) Bakanlık, tebliğler ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bu Karar kapsamındaki uygulamaya yönelik  bazı işlemleri diğer kurum ve kuruluşlar aracılığı ile yürütebilir.

Yetki ve denetim

MADDE 27 - (1) Bu Kararın uygulanmasını teminen Bakanlık;

a)                               Uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye, talimat vermeye,

b)                              Makroekonomik politikalar ve gelişen şartları gözönünde bulundurarak gerekli tedbirleri almaya ve bu yönde düzenlemeler yapmaya,

c)                               İlgili kişi, kurum ve kuruluşlardan gerekli görülen her türlü ilave bilgi, belge, görüş, izin, ruhsat vb. istemeye, ç) Bu Kararda öngörülen hâller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya, görüş vermeye,  mücbir

sebep ve fevkalade hal durumlarının varlığı hâlinde teşvik belgesi ile ilgili gerekli işlemleri yapmaya ve uygulamada ortaya çıkacak ihtilafları çözmeye,

d)                              Teşvik belgesinde öngörülen şartlara uyulup uyulmadığını denetlemeye ve denetim sonuçlarına göre gerekli tedbirleri almaya,

yetkilidir.

(2) Denetim sırasında, denetim görevlilerinin yatırımla ilgili her türlü bilgi ve belgeyi inceleme taleplerinin karşılanması, talep edilmesi halinde belgelerin onaylı örneklerinin verilmesi ve mahallinde incelemeye izin verilmesi zorunludur.

Müeyyide

MADDE 28 - (1) Bu Karar ile uygulama mevzuatında belirlenen hükümlere aykırı davranan, teşvik belgesindeki kayıt ve koşulları yerine getirmeyen, teşvik belgesi ile diğer belgelerde tahrifat yapan, sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleyen veya kullanan, yanlış ve yanıltıcı bilgi veren, diğer kurum, kuruluş veya firmalara karşı yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle icra veya iflas yoluyla yapılan işlemler de dâhil belge kapsamındaki makine ve teçhizatı öngörülen sürelerden önce satan veya satılmasına sebebiyet veren, teşvik belgesinde öngörülen sürede yatırımları tamamlamayan, belirlenen asgari yatırım tutarlarına uymayan yatırımcıların teşvik belgeleri bu maddenin ikinci fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla iptal edilir.

(2)                            Yatırımcının mükellefiyetlerini kısmen yerine getirmediği ancak, belge iptalinin de gerekmediği durumlarda belge kapsamında sağlanan desteklerden bir kısmı müeyyide uygulanarak geri alınır.

(3)                            Teşvik belgelerinin iptal edilmesi veya kısmi müeyyide uygulanması halinde sağlanan destekler sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yatırımcıdan geri alınır.

(4)                            Yatırımcının mükellefiyetlerini yerine getirmemesi hâlinde uygulanacak olan müeyyidelerden finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata tekabül eden bölümü, kısmen veya tamamen finansal kiralama şirketlerine de uygulanabilir.

Diğer desteklerden yararlanma

MADDE 29 - (1) Bu Karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, diğer kamu

kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanamaz. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanılan veya yararlanılacak yatırım harcamaları için, bu Karar kapsamındaki desteklerden yararlanmak üzere Bakanlığa müracaat edilemez. Bu madde hükmüne aykırı davranılması halinde, bu Karar kapsamında yararlanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

MADDE 30 - (1) 14/7/ tarihli ve / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar yürürlükten kaldırılmıştır.

Sonuçlandırılmamış  müracaatlar

GEÇİCİ MADDE 1 - (1) Bu Kararın yayımı tarihinden önce sonuçlandırılmamış müracaatlar, müracaat tarihinde yürürlükte bulunan Karar çerçevesinde sonuçlandırılır. Ancak, yeni teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin müracaatlar, talep edilmesi halinde bu Karara istinaden değerlendirilir.

Daha önceki kararlara ilişkin uygulama

GEÇİCİ MADDE 2 - (1) Bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara, teşvik belgesinin dayandığı karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam olunur. Ancak, / sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden 1/1/ tarihinden bu Kararın yayımı tarihine kadar  geçen dönemde yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri, talep edilmesi halinde bu Kararın lehte olan hükümlerinden yararlanır.

(2)                            Daha önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın bu Karara istinaden düzenlenen teşvik belgesine devri halinde, söz konusu makine ve teçhizat için devralan yatırımcı, genel teşvik uygulamaları dışındaki diğer desteklerden yararlanamaz.

(3)                            22 nci maddenin ikinci fıkrası ile 24 üncü maddenin ikinci fıkrası daha önceki kararlara istinaden düzenlenmiş teşvik belgelerine de uygulanır. Bu hüküm, iptal edilmiş ancak ilgili kurumlarca müeyyide uygulanmamış veya müeyyide uygulanmasına rağmen henüz tahsil edilmemiş teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlar için de geçerlidir.

(4)                            Daha önceki yıllara ait Bakanlar Kurulu Kararlarına istinaden düzenlenmiş teşvik belgelerinden Kaynak Kullanımını Destekleme Primi ihtiva edenlerin tamamlama vizesi işlemleri, ilgili banka tarafından fiziki, mali ve teknik inceleme yapılmak suretiyle tanzim edilmiş olan ve prim ödemesine esas teşkil eden raporlara istinaden doğrudan Bakanlıkça yapılabilir.

(5)                            Van ilinde gerçekleştirilecek olan yatırımlar için düzenlenmiş teşvik belgelerinden, ek süreler dâhil 23/10/ tarihi itibarıyla yatırım süresi bitmemiş olanlara, talep edilmesi halinde belgede kayıtlı süre kadar ilave süre verilebilir.

Yürürlük

MADDE 31 - (1) Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 32 - (1) Bu Karar hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.

13 Ekim CUMARTESİ Resmî   Gazete Sayı :

BAKANLAR KURULU KARARI

Karar Sayısı : /

Ekli “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”ın yürürlüğe konulması; Ekonomi Bakanlığının 1/10/ tarihli ve sayılı yazısı üzerine, 14/5/ tarihli ve sayılı Kanunun 2 nci, 29/6/ tarihli ve sayılı Kanunun ek 3 üncü, 31/5/ tarihli ve sayılı Kanunun ek 2   nci, 25/10/ tarihli ve sayılı Kanunun 13 üncü ve geçici 30 uncu, 3/6/ tarihli ve sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci ve 26 ncı maddeleri ile 13/6/ tarihli ve sayılı Kanunun 32/A maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nca 2/10/ tarihinde kararlaştırılmıştır.

Abdullah GÜL

CUMHURBAŞKANI

Recep Tayyip ERDOĞAN Başbakan

B. ARINÇ

A. BABACAN

B. ATALAY                                    B. BOZDAĞ

Başbakan Yardımcısı

Başbakan Yardımcısı

Başbakan Yardımcısı                       Başbakan Yardımcısı

S. ERGİN

F. ŞAHİN

E. BAĞIŞ                                          N. ERGÜN

Adalet Bakanı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı

Avrupa Birliği Bakanı             Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı

F. ÇELİK

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

E. BAYRAKTAR Çevre ve Şehircilik Bakanı

A. BABACAN Dışişleri Bakanı V.

M. Z. ÇAĞLAYAN Ekonomi Bakanı

T. YILDIZ

S. KILIÇ

M. M. EKER

H. YAZICI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

Gençlik ve Spor Bakanı

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı

Gümrük ve Ticaret Bakanı

İ. N. ŞAHİN

C. YILMAZ

E. GÜNAY

M. ŞİMŞEK

İçişleri Bakanı

Kalkınma Bakanı

Kültür ve Turizm Bakanı

Maliye Bakanı

Ö. DİNÇER

İ. YILMAZ

V. EROĞLU

Milli Eğitim Bakanı

Milli Savunma Bakanı

Orman ve Su İşleri Bakanı

R. AKDAĞ             B. YILDIRIM

Sağlık Bakanı               Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI HAKKINDA KARARDA DEĞİŞİKLİK  YAPILMASINA  DAİR KARAR

MADDE 1 – 15/6/ tarihli ve / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan tablo ile beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

(5) Stratejik yatırımlarda sigorta primi işveren hissesi desteğinin miktarı 1, 2, 3, 4 ve 5 inci bölgelerde sabit yatırım tutarının yüzde on beşini geçemez.”

MADDE 2 – Aynı Kararın 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“ğ) Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim yatırımları.

h) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar.”

MADDE 3 – Aynı Kararın eki;

a)                             EK-2A sayılı ve “BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖRLER VE BÖLGELER İTİBARİYLE ASGARİ YATIRIM TUTARLARI VEYA KAPASİTELERİ” başlıklı tabloda 1 numaralı Sektör Koduna karşılık gelen US Kodu “, ” şeklinde,

b)                            EK-2B sayılı ve “İLLERİN BÖLGESEL DESTEKLERDEN YARARLANABİLECEK SEKTÖRLERİNE İLİŞKİN SEKTÖR NUMARALARI” başlıklı tabloda, 4 üncü ve 5 inci bölgelere dair satırlarda yer alan “18” ve “20” sektör numaraları “19” şeklinde,

değiştirilmiştir.

MADDE 4 – Aynı Kararın EK-4 sayılı ve “TEŞVİK EDİLMEYECEK VEYA TEŞVİKİ BELİRLİ ŞARTLARA BAĞLI YATIRIM KONULARI” başlıklı ekinin, I/C/l ve I/C/2 sıraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “1- Okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, yüksekokul, üniversite, yükseköğretim ve teknik ve mesleki öğretim

dışında kalan eğitim yatırımları ile yetişkinlerin eğitilmesine yönelik (kurslar, dershaneler vb.) yatırımlar.

2- Poliklinik, muayenehane ve müşterek muayenehane yatırımları.”

MADDE 5 – Bu Karar, 19/6/ tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 6 – Bu Karar hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.

Bakanlar Kurulu Kararının Yayımlandığı Resmî Gazete'nin Tarihi                                                                                                           Sayısı

19/6/

EK-1

YATIRIM TEŞVİK UYGULAMALARINDA BÖLGELER

1. Bölge

2. Bölge

3. Bölge

4. Bölge

5. Bölge

6. Bölge

Ankara

Adana

Balıkesir

Afyonkarahisar

Adıyaman

Ağrı

Antalya

Aydın

Bilecik

Amasya

Aksaray

Ardahan

Bursa

Bolu

Burdur

Artvin

Bayburt

Batman

Eskişehir

Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri Hariç)

Gaziantep

Bartın

Çankırı

Bingöl

İstanbul

Denizli

Karabük

Çorum

Erzurum

Bitlis

İzmir

Edirne

Karaman

Düzce

Giresun

Diyarbakır

Kocaeli

Isparta

Manisa

Elazığ

Gümüşhane

Hakkari

Muğla

Kayseri

Mersin

Erzincan

Kahramanmaraş

Iğdır

Kırklareli

Samsun

Hatay

Kilis

Kars

Konya

Trabzon

Kastamonu

Niğde

Mardin

Sakarya

Uşak

Kırıkkale

Ordu

Muş

Tekirdağ

Zonguldak

Kırşehir

Osmaniye

Siirt

Yalova

Kütahya

Sinop

Şanlıurfa

Malatya

Tokat

Şırnak

Nevşehir

Tunceli

Van

Rize

Yozgat

Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri

Sivas

EK-2 A


BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖRLER VE BÖLGELER İTİBARİYLE ASGARİ YATIRIM TUTARLARI VEYA KAPASİTELERİ

Sektör

Kodu

US Kodu

Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler

1. Bölge

2. Bölge

3. Bölge

4. Bölge

5. Bölge

6. Bölge

1

Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları (dipnot 5'te belirtilen asgari kapasite şartlarına uymayan yatırımlar hariç)

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

2

Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil)

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

3

15

Gıda ürünleri ve içecek imalatı (dip not 6'da belirtilen yatırım konuları hariç)

2 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

4

17

Tekstil ürünleri imalatı (dip not 8'de belirtilen şartları sağlamayan iplik ve dokuma yatırımları hariç)

Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL, diğer yatırım konularında 2 Milyon TL

Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL, diğer yatırım konularında 2 Milyon TL

Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL, diğer yatırım konularında 1 Milyon TL

Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL, diğer yatırım konularında 1 Milyon TL

Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL, diğer yatırım konularında 1 Milyon TL

Bin TL

5

18

Giyim eşyası imalatı

Desteklenmemektedir

Desteklenmemektedir

1 Milyon TL'nin üzerindeki tevsi ve modernizasyon yatırımları

1 Milyon TL'nin üzerindeki tevsi ve modernizasyon yatırımları

Bin TL

Bin TL

6

19

Derinin tabaklanması ve işlenmesi

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

7

Derinin tabaklanması, işlenmesi (sadece İstanbul Deri İhtisas OSB ve Tuzla OSB'de yapılacak yatırımlar)

1 Milyon TL

-

-

-

-

-

8

ve

Bavul, el çantası, saraciye, ayakkabı vb imalatı

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

9

20

Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), hasır ve buna benzer örülerek yapılan maddelerin imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

10

21

Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı

10 Milyon TL

10 Milyon TL

10 Milyon TL

10 Milyon TL

10 Milyon TL

Bin TL

11

24

Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

12

Kimyasal Gübre ve Azotlu Bileşenlerin İmalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

13

Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

14

İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

15

Parfüm ile kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

16

Patlayıcı madde imalatı

2 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

17

İç ve dış lastik imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

18

26 (, ,

, ve

hariç)

Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (cam ve cam ürünleri, fırınlanmış kilden kiremit, briket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, hazır beton ve harç hariç)

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

19

26 (,

, ,

, hariç)

Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (çok katlı yalıtım camları, kiremit, briket, tuğla, çimento, hazır beton ve harç hariç)

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

20

26 (, ,

, ,

,

hariç)

Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı (fırınlanmış kilden, kiremit, biriket, tuğla ve inşaat malzemeleri, çimento, inşaat amaçlı beton ürünleri, hazır beton, harç, çok katlı yalıtım

camları hariç)

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

21

,

( hariç),

,

Düz cam, düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi (çok katlı yalıtım camları hariç) çukur cam ve cam elyafı imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

22

,

( hariç),

, ,

,

Düz cam, düz camın şekillendirilmesi ve işlenmesi (çok katlı yalıtım camları hariç) çukur cam, cam elyaf ve camdan elektrik izolatörleri ve seramik yalıtım malzemeleri imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

23

, ,

Seramikten yapılan sıhhi ürünler, seramik yalıtım malzemeleri, seramik karo ve kalıdırım taşı imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

24

İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

25

, ,

Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı; inşaat amaçlı beton ürünleri imalatı, kireç, alçı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

26

,

İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı ve ısı veya ses izole edici eşya ve karışımlar

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

27

,

Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

28

28

Metal eşya

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

29

,

Merkezi ısıtma radyatörleri ve kazanlarının imalatı, buhar kazanı imalatı (merkezi kalorifer kazanları hariç)

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

30

29

Makine ve teçhizat imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

31

Sınai kalıp

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

32

30

Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

33

31

Elektrikli makine ve cihazları imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

34

32

Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

35

33

Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

36

34

Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi

Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL; motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 4 Milyon TL

Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL; motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 3 Milyon TL

Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL; motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 2 Milyon TL

Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL; motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 1 Milyon TL

Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL; motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 1 Milyon TL

Bin TL

37

Hava taşıtları ve motorlarının bakım ve onarımı

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

38

ve

Motosiklet ve bisiklet üretimi

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

39

Mobilya imalatı (sadece metal ve plastikten imal edilenler hariç)

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

40

Mobilya imalatı (sadece plastikten imal edilenler hariç)

4 Milyon TL

3 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

41

,

,,

,

Oteller

3 yıldız ve üzeri

3 yıldız ve üzeri

3 yıldız ve üzeri

3 yıldız ve üzeri

3 yıldız ve üzeri

Bin TL

42

Öğrenci yurtları

öğrenci

öğrenci

öğrenci

öğrenci

öğrenci

Bin TL

43

Soğuk hava deposu hizmetleri

metrekare

metrekare

metrekare

metrekare

metrekare

metrekare

44

Lisanslı depoculuk

2 Milyon TL

2 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

45

80 ( hariç)

Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil, yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer eğitim faaliyetleri hariç)

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

46

,

,

03

Hastane yatırımı, huzurevi

Hastane: 1 Milyon TL Huzurevi: kişi

Hastane: 1 Milyon TL Huzurevi: kişi

Hastane: Bin TL Huzurevi: kişi

Hastane: Bin TL Huzurevi: kişi

Hastane: Bin TL Huzurevi: kişi

Bin TL

47

Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

48

Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri

1 Milyon TL

1 Milyon TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

Bin TL

49

Kömür gazı üretimi (sentez gazı)

50 Milyon TL

50 Milyon TL

50 Milyon TL

50 Milyon TL

50 Milyon TL

Bin TL

50

Seracılık

40 dekar

40 dekar

20 dekar

10 dekar

10 dekar

5 dekar

EK-2 B


İLLERİN BÖLGESEL DESTEKLERDEN YARARLANABİLECEK SEKTÖRLERİNE İLİŞKİN SEKTÖR NUMARALARI

BÖLGE

İL ADI

BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖR NUMARALARI

1. BÖLGE

ANKARA

1

2

3

4

8

9

10

14

22

27

30

32

33

34

35

36

37

39

41

42

43

44

45

46

48

50

ANTALYA

1

2

3

9

10

13

14

15

24

27

30

32

33

34

35

37

39

41

42

43

44

45

46

48

50

BURSA

1

2

3

4

6

9

10

14

20

27

29

30

32

33

34

35

36

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

ESKİŞEHİR

1

2

3

4

9

10

14

20

27

29

30

32

33

34

35

36

39

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

İSTANBUL

7

14

31

32

34

35

42

45

46

48

İZMİR

1

2

3

8

9

10

11

23

27

30

32

33

34

35

36

37

38

39

41

42

43

44

45

46

48

50

KOCAELİ

1

2

3

4

9

10

11

17

21

27

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

48

50

MUĞLA

1

2

3

4

9

10

20

27

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

BÖLGE

İL ADI

BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖR NUMARALARI

2. BÖLGE

ADANA

1

2

3

4

8

9

10

11

20

27

28

30

32

33

34

35

36

37

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

AYDIN

1

2

3

4

9

10

20

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

BOLU

1

2

3

4

6

9

10

11

21

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

48

50

ÇANAKKALE

(Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri hariç)

1

2

3

9

10

20

27

28

30

32

33

34

35

39

41

42

43

44

45

46

48

49

50

DENİZLİ

1

2

3

4

6

9

10

20

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

EDİRNE

1

2

3

4

9

10

14

20

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

ISPARTA

1

2

3

4

6

9

10

12

13

14

15

24

27

28

30

32

33

34

35

36

37

39

41

42

43

44

45

46

48

50

KAYSERİ

1

2

3

4

9

10

11

20

27

28

30

32

33

34

35

36

40

41

42

43

44

45

46

47

48

50

KIRKLARELİ

1

2

3

4

9

10

14

20

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

KONYA

1

2

3

8

9

10

11

24

27

28

30

32

33

34

35

36

38

40

41

42

43

44

45

46

48

49

50

SAKARYA

1

2

3

4

9

10

11

21

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

48

50

YALOVA

1

2

3

4

9

10

11

21

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

48

50

TEKİRDAĞ

1

2

3

4

6

9

10

14

20

27

28

30

32

33

34

35

36

38

39

41

42

43

44

45

46

47

48

50

BÖLGE

İL ADI

BÖLGESEL DESTEKLERDEN FAYDALANABİLECEK SEKTÖR NUMARALARI

3. BÖLGE

BALIKESİR

1

2

3

5

6

9

10

16

20

27

28

30

32

33

34

35

40

41

42

43

44

45

46

48

50

BİLECİK

1

2

3

4

5

9

10

14

20

27

28

30

32

33

34

35

36

40

41

42

43

44

45

46

47

48

50

BURDUR

1

2

3

4

5

8

9

10

13

14

15

24

27

28

30

32

33

34

35

36

40

41

42

43

44

45

46

48

50

GAZİANTEP

1

2

3

4

5

8

9

10

11

18

27

28

30

32

33

34

35

36

37

38

40

41

42

43

44

45

nest...

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası