Bademcik Şişliği

Soğuk algınlığı ve grip hastalıkları ile ortaya çıkan bademcik şişmesi evde tedavi edilebilir. Boğazda ağrı, yutkunamama, kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösteren bademcik şişmesi insanın yaşam kalitesini düşürür. Yemek yeme ve içme, yutkunurken boğaz bölgesinde ağrıya neden olan bademcik şişmesi evde doğal ve bitkisel kürlerle de tedavi edilebilir.

Bademcik boğazın iki yanında bulunan oval şekle sahip yumuşak dokulu kitlelerdir. Bademcikler çoğunlukla enfeksiyon kaynaklı oluyor. Bademcikler şiştiğinde mutlaka doktora gidilmelidir.

Bademcik şişmesi neden olur?

Bazı bakteri ve virüsler: Bademcik şişmesinin en önemli sebebi enfeksiyondur. Enfeksiyona sebep olan faktörlerin başında ise bakteri ve virüsler gelir. Bakteri ve virüsler bademcik şişmesine neden olur. Bu sağlık problemleri şu şekilde sıralamak mümkündür: Grip, soğuk algınlığı, diş apsesi, üst solunum yolu enfeksiyonları, kızamık, kulak enfeksiyonları, faranjit

Sinüzit: Özellikle kış aylarında varlık gösteren sinüzit hastalığı, geniz akıntısına sebep olur. Geniz akıntısının içeriye doğru akıntıya sebep olması boğazlarda mikrop birikmesine, bu da bademciklerin şişmesine yol açar.

Sigara ve alkol tüketimi: Sigara ve alkol tüketimi, bademciklerin iltihaplanarak şişmesine neden olur.

Çevresel faktörler: Çamaşır suyu, tuz ruhu gibi boğazın tahriş olmasına sebep olan kimyasallara maruz kalmak, düzensiz beslenme, düzensiz uyku

Bademcik şişmesi belirtileri nelerdir?

Bademcik şişmesinin pek çok farklı belirtisi görülebilir. Bademcik iltihabı ile oluşan şişme boğaz ağrısı, tahriş olan kırmızı bademcikler ve yorgunluk gibi belirtiler gösterir. Boğazında ağrı hisseden ve bademciği şişen kişilerde boynun yanlarında ağrı meydana gelir. Ayrıca yoğun bir ağız kokusu da görülür. Bazı kişilerde ise bademciklerin üzerinde beyaz ve ya sarı lekeler görülür.

Bademcik şişliği yaşayan kişilerde yutma güçlüğü de meydana gelir. Şiddetli baş ağrıları gözlenir. Bu ağrıların hepsini ve ya bazılarını yaşayan kişiler mutlaka bir doktora görünmeliler. Bu sayede hastalığın önüne geçilebilir. Bademcik şişmesinde bazı durumlarda kan testi de istenir.

- Mide bulantısı ve kusma
- Boğaz ağrısı
- Seste değişiklik
- Yüksek ateş
- Halsizlik ve yorgunluk
- Süreklilik arz eden ağız kokusu problemi
- Yutkunma esnasında boğaza bir şey takılıyormuş hissi
- Yutkunmada zorlanma

Bademcik şişmesine ne iyi gelir?

Bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanan bademcik rahatsızlıkları hayat kalitesini düşürüyor. Çeşitli sebepler ile şişen bademciklerin doğru şekilde tedavi edilmesi de son derece önem taşıyor. Bademciklerin şişmesi yaklaşık bir hafta içinde yavaşlamaya ve geçmeye başlıyor. Bu süreçte hastanın yeterli miktarda sıvı alması gerekiyor. Bademcikler şiştiği takdirde bakım ve hijyene de dikkat etmek gerekiyor.

Özellikle bu süreçte ağız bakımı ve temizliği dikkatli yapılmalı. Antiseptik gargara ile ağız bakımı yapmak çok önemli. Bademcik şişmesi belirtilerinin görüldüğü andan itibaren mutlaka bir hekime gidilmelidir. Gerekli muayene yapıldıktan sonra ilaç verilir. Özellikle bademciklerin şişerek yemeyi zorlaştırması halinde mutlaka ilaç kullanımına başvurulmalıdır.

Bademciği şişen kişiler odalarını nemlendirerek buharlı alanlarda olmalılar. Çünkü kuru hava ağrıları daha da şiddetlendirir. Hastalık sürecinde bol ve sürekli sıvı alınmalıdır. Ağızda ılık adaçayı ile gargara yapılmalı. Propolis ve C vitamini alınmalı. Papatya çayını düzenli olarak tüketmek sakinleştirir ve rahatlatır. Elma ile gargara yapılmalıdır.

Bademcik şişmesine iyi gelen yöntemler

Gargara

Gargara yapmak bademcik şişmesine son derecede iyi gelmektedir. Tuzlu su ile birlikte evde gargara yaparak bademcik şişmesini engelleyebilirsiniz. Bademcik şişmesinin sebep olduğu boğaz enfeksiyonu ve boğaz iltihabı da tuzlu su ile birlikte geçmektedir. Tuzlu su ile gargara yapmak boğazda yer alan zararlı mikropların da ölmesine sebep olur. Hastalığa sebep olan ve boğazın şişmesini sağlayan mikropların vücuttan atılmasını sağlar. Böylece kısa süre içerisinde bademcik şişmesi geçer. Tuzlu su ile gargarayı günde 2 defa olmak üzere uygulayabilirsiniz.

Sarımsak

Her derde deva olarak bilinen sarımsak bademcik şişmesi tedavisinde de kullanılan doğal tedavi yöntemleri arasındadır. Sarımsağı çiğ olarak günde 1 kez olmak üzere bir diş tüketebilirsiniz. Sarımsak çok iyi bir mikrop öldürücüdür. Boğazda şişmeye neden olan zararlı mikroplardan arınmanızı sağlar. Böylece boğazı yumuşatır ve eski sağlığına kavuşmasını sağlar.

Ada Çayı

Bademcik şişmesine iyi gelen bitkisel çaylar bulunmaktadır. Ada çayı tam anlamı ile bademcik şişmesine en iyi gele bitki çayları arasında yer almaktadır. Ada çayını günde 2 kez tüketebileceğiniz en faydalı bitkisel çaylardandır. Eğer sürekli olarak bir bademcik şişmesi problemi ile karşı karşıyaysanız boğazı yumuşatmak ve kötü toksinlerden arınmak amacı ile ada çayı tüketebilirsiniz.

Portakal Suyu

Bol bol c vitamini içeren portakal suyu vücudun direncini sağlar ve soğuk algınlığına bağlı olarak gelişen bademcik şişmesinin de iyileşmesini sağlamaktadır. Portakal suyu son derecede faydalı ve bir o kadar da lezzetlidir. İstediğiniz kadar portakal suyu tüketerek bademcik şişmesi tedavisini kısaltabilirsiniz. Böylece iyileşmeyi hızlandıran portakal suyu bademcik şişmesinde en etkili bitkisel çözüm metotları arasındadır.

Tarçın Çayı

Bitkisel çayların boğaz şişmesine ve bademcik şişmesine son derece iyi geldiğini söylemiştik. Bir diğer iyi gelen bitkisel çay ise tarçın çayıdır. Tarçın çayı tam anlamı ile bir iltihap sökücü ve boğazda ki tahrişi önleyen bir bitkisel tedavi yöntemidir. Tarçın çayının aynı zamanda anti bakteriyel özelliği bulunmaktadır. Bademcikte yer alan bademciğin şişmesine sebep olan bakterileri öldürür ve yeni bakterilerin oluşmasını engeller. Tarçın çayını günde iki kez olmak üzere yapabilirsiniz. Son derecede faydalı olan bu bitkisel çay bademciklerinizi hızlıca iyileştirecektir.

Ihlamur

Evde ıhlamur kaynatarak bademcik şişmesini önleyebilirsiniz. Bademcik şişmesine son derecede iyi gelen ıhlamur bademciğin tahrişini önler ve şişkinliği de giderir. 1 bardak kaynar suyun içerisine 1 tatlı kaşığı ıhlamur ilave ederek içebilirsiniz. Ihlamuru günde bir kez olmak üzere içtikten sonra boğaz tahribatının da önüne geçtiğinizi ve hızlı bir iyileşme olduğunu göreceksiniz.

Taze Meyve Suyu

Soğuk algınlığından mütevellit boğaz ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda kişi konuşamayacak kadar bademcikleri şişer. Evde taze meyve sularını sıkarak bu tarz şikayetlerinizin önüne geçebilirsiniz. Taze meyve suyu vücut direncini toparlayan ve bademciklerin iyileşmesini hızlandırır.

Sıcak Kompres

Evde uygulayacağınız bir diğer yöntem ise sıcak komprestir. Sıcak su torbası veya bir kapta ısıttığınız bezi bademciklerinizin bölgesine tutun. Bu şekilde bademcik bölgesinde kan akışı hızlanacak ve daha hızlı iyileşmenizi sağlayacaktır. Sıcak kompresi günde 2 defa uygulayarak bademcik şişmesini engelleyebilirsiniz.

Bademciklerin şişmesi nasıl geçer, nasıl engellenir?

Bademcikler soğuk havalarda oluşan grip, nezle ve buna benzer hastalıklar ile öne çıkar. Herkeste bademcik şişmesi meydana gelebilir. Ayrıca bademciğe ne iyi gelir diye soruluyor. Bunun için ilaçların yanı sıra doğal çözümler de etkili olabilir. Bitkisel kürler yapılarak bademcik şişmesine çözümler üretilebilir. Bademciklerin şişmesi ve erken önlem alınmaması sonucu solunum yolu enfeksiyonlarında tahribat meydana gelebilir. O nedenle bazı önlemler alınmalıdır.

Bademciği şişen kişiler tuzlu su ile gargara yapmalılar. Bu şekilde boğaz enfeksiyonu hafifletilir ve mikropların ölmesi sağlanır. Bademciklerin şişmesi sonucu oluşan ağrıları azaltmak için ada çayı tüketilmelidir. Adaçayı boğazı yumuşatarak rahatlama sağlar. Hastalık döneminde C vitamini tüketimi arttırılmalı. Özellikle portakal, limon ve greyfurt gibi C vitamini oranı yüksek besinler daha çok tüketilmelidir.

Bademcik şişmesi korona belirtisi mi? 

Koronavirüs belirtileri arasında boğaz ağrısı yer almaktadır. Ancak sadece boğaz ağrısı koronavirüs olunduğu anlamına gelmez. Boğaz ağrısına koronavirüsün diğer belirtileri eşlik ediyorsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve boğaz ağrısının altta yatan sebebi araştırılmalıdır. 

Bademcikler, her bir tarafta birer adet olmak üzere, boğazın arka kısmında kenarlarda bulunan, görüntüsü bademi andıran, oval şekilli dokulardır. Boğazda ve genizde, vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olarak, mikroplara karşı bir bariyer ve savunma işlevi gören dokular bulunur. Bademcikler de, bu dokulardan biridir ve boyutları kişiden kişiye değişir. Bazı insanlarda neredeyse gözle görülemeyecek kadar küçükken, bazı insanlarda birbirine değecek kadar büyük olabilirler. Ergenlik döneminden sonra bademciklerin boyutları genellikle giderek küçülür. Temel işlevleri mikroplara karşı savaşmak olan bademcikler, mikroplardan etkilenerek iltihaplanabilir, kendileri hastalık sebebi olabilirler.

Bademcik iltihabı kimlerde görülür?

Bademcik iltihabından en sık yaş arasındaki çocuklar etkilenir. 2 yaşından küçük çocuklarda ise, bademcik iltihabına neredeyse hiç rastlanmaz. Bademcikler, özellikle çocukluk döneminde aktif olarak çalışır ve enfeksiyonlara karşı koruyucu rol oynarlar. Belki de bu nedenle, ergenlikten sonra bademcik iltihabı görülme ihtimali düşer. Ancak, erişkinlerde ve hatta yaşlılarda da bademcik iltihabı görülebilir. Bademcik iltihabı, kış aylarında daha sık olmakla birlikte, her mevsim görülebilir. Her yıl tam olarak kaç kişinin bademcik iltihabına yakalandığını belirlemek çok güçtür. Çünkü bademcik iltihabı, boğaz ağrısı yapan diğer nedenlerle çok karışır. Yine de, hemen herkesin hayatında en az bir kez bademcik iltihabından etkilendiği söylenebilir.

Bademcik iltihabı neden olur?

Bademcik iltihabı mikroplar nedeniyle olur. Bu mikroplar, virüsler ve bakteriler olmak üzere temelde iki grup altında toplanır. Bademcik iltihabının sebebi çoğunlukla virüslerdir. Bakteriler ise, çocukluk dönemindeki bademcik iltihaplarının yaklaşık %30’undan, erişkin dönemdeki bademcik iltihaplarının %10 kadarından sorumludur. Bademcik iltihabına en çok neden olduğu bilinen bakteri, “Streptococcus pyogenes (A Gurubu Beta-hemolitik Streptokok)” olarak isimlendirilen ve toplumda “Beta” olarak bilinen bakteri türüdür.

Bademcik iltihabı bulaşıcı mıdır?

Bademcik iltihabı bulaşıcıdır. Bademcik iltihabına sebep olan mikroplar, havadaki damlacıklarla ya da mikrop taşıyan biri ile direkt temas edilmesiyle sağlıklı insanlara geçer. Bu mikroplar, çocuk yuvaları, kreşler, okullar, bakım evleri, işyerleri, yurtlar gibi çok sayıda insanın bulunduğu, havalandırması kötü, kalabalık yerlerde kolaylıkla yayılabilir. Hasta olan birinin yakında hapşırması, burnunu temizlemesi, öksürmesi ile veya öpüşme yoluyla mikroplar vücuda girebilirler. Mikroplar, oyuncak, kitap, kalem, defter, telefon, bilgisayar, televizyon kumandası, kapı kolu, bardak gibi birçok eşyanın yüzeyinde de bulunabilirler. Bu yüzeylere temas sonrası eller yıkanmadan ağız veya buruna götürüldüğünde hastalık bulaşabilir. Bu nedenle, hasta olan kişilerden ve kalabalık yerlerden mümkün olduğu kadar uzak durulması, kapalı mekânların iyi havalandırılması, ellerin sık yıkanması hastalıktan korunmak için çok önemlidir.

Bakteri kaynaklı bademcik iltihabı olan hastalar, mikrop bulaştıktan sonraki gün bulaştırıcı özellik taşır; uygun antibiyotik tedavisi başlandığında ise, saat sonra bulaştırıcılık yok olur. Tedavi edilmezse, bulaştırıcılık 2 haftaya kadar uzayabilir.

Bademcik iltihabının belirtileri ve bulguları nelerdir?

Bademcik iltihabının klasik belirtisi, boğaz ağrısıdır. Ağrı, kulaklara veya boyuna vurabilir. Boğaz ağrısının yanında ateş, yutma güçlüğü ve boyunda şişlikler görülebilir. Kırgınlık, halsizlik, huzursuzluk, eklem ağrıları sıktır. Bunların yanında iştahsızlık, beslenme bozukluğu, salya, ağız kokusu, seste değişiklik, çeneyi açmakta güçlük, bulantı, kusma, ishal, vücutta döküntüler, baş ağrısı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, öksürük, gözlerde kızarıklık gibi belirtiler de olabilir. Çok şişen bademcikler nedeniyle havayolunda daralma, horlama, uyku sırasında nefeste kesilmeler ortaya çıkabilir.

Boğaz ağrısına burun akıntısı, öksürük, hapşırıkların eşlik ediyor olması, soğuk algınlığında olduğu gibi hastalığın virüs kaynaklı olduğunu; yüksek ateş, damakta nokta şeklinde kanamalar, dilde veya vücutta kırmızı döküntüler, boyunda şişkinlik gibi belirtiler ise, hastalığın bakteriyel kaynaklı olduğunu düşündürebilir.

Küçük dili bir tarafa doğru itecek şekilde yumuşak damakta şişlik, ağzı açmakta güçlük, çenede-boyunda sertlik ve ağzın içinde sıcak patates varmış gibi konuşmanın bozulması, bademcik iltihabının apseleştiğinin belirtisi olabilir.

Özellikle genç erişkinlerde, enfeksiyöz mononükleozis adı verilen virüs kaynaklı bir enfeksiyon nedeniyle şiddetli bademcik iltihabı ile birlikte boyunda ve vücuttaki diğer lenf bezlerinde şişlikler görülebilir.

Bazı insanlarda enfeksiyon olmadan görülebilen, bademciklerin üzerinde doğal olarak bulunan çukurlukların içine yemek ve ölü hücre artıklarının dolmasıyla oluşan, krem renkli, çökelek/peynir kıvamında, kötü kokulu birikimler, iltihapla karıştırılmamalıdır.

Bademcik iltihabı tanısı nasıl konur?

Bademcik iltihabı tanısını koymak için genellikle muayene yeterlidir. Muayene bulguları, bademcik iltihabının sebebi ve hastalığın derecesi hakkında fikir verir. Bademcik iltihabında, bademcikler normalde olduklarından daha şiş ve kızarık görünür. Bademciklerin üzeri genellikle beyaz-sarı renkli iltihapla örtülüdür. Boğazda ve yumuşak damakta toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı kanama odakları, boyunda lenf bezi kaynaklı şişlikler saptanabilir. Bununla birlikte, bazen sadece muayene ile bademcik iltihabının bakteri veya virüs kaynaklı olup olmadığı belli olmayabilir. Enfeksiyonun derecesini ve niteliğini anlamak ve bakteri kaynaklı enfeksiyon olup olmadığını değerlendirmek için bazı durumlarda kan testleri yapılması ve/veya boğaz kültürü alınması gerekebilir. Bazı merkezlerde kültüre göre daha hızlı sonuç veren bir boğaz sürüntüsü testi (hızlı antijen belirleme testi, rapid strep test) de uygulanabilmektedir.

Bademcik iltihabı nasıl tedavi edilir?

Bademcik iltihabının bir hekim tarafından tanınması ve uygun tedavinin bir hekim tarafından belirlenmesi önemlidir. Bademcik iltihabının en sık rastlanan sebebi olan virüs kaynaklı enfeksiyonlar, özel bir tıbbi tedavi gerektirmeden genellikle iyileşir. Virüslerin sebep olduğu bademcik iltihaplarında, özel durumlar dışında antibiyotik kullanılmaz. Ancak, bademcik iltihabına bakterilerin sebep olduğu düşünülüyorsa, antibiyotik tedavisi gerekir. Bu durumda antibiyotikler, hastalık süresini ve bulaştırıcılığı azaltır; hastalığın ilerlemesini ve ciddi sonuçların oluşmasını engeller. Bademcik iltihabında en sık kullanılan antibiyotikler, penisilin veya penisilin türevi ilaçlardır. Penisiline veya penisilin gurubu ilaçlara alerji varsa, başka grup antibiyotikler reçete edilir. Antibiyotik tedavisine başlandıktan sonra 48 saat içinde rahatlama başlar. Hastalık belirtileri geçse bile, antibiyotiklerin doktorun önerdiği süre boyunca kullanılması önemlidir. Bazı hastalarda daha uzun süreli veya birden fazla kez antibiyotik tedavisi kullanılması gerekebilir.

Ağrının ve diğer belirtilerin hafifletilmesi için, ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlar, gargaralar ve boğaz spreyleri kullanılabilir. Bademcik iltihabı olan çocuklara, “Reye Sendromu” olarak bilinen başka ciddi sorunlara yol açabileceği için aspirin verilmemelidir. Aşırı sıcak veya soğuk olmamak kaydıyla sıvı gıdalar, yumuşak besinler tüketilmeli; bol su içilmelidir. Havanın nemlendirilmesi işe yarayabilir. Sigara ve her çeşit tütün ürünü ile toz, duman, uçucu kimyasal maddelere, gazlara maruz kalınmamalı; acı ve baharatlı yiyecekler ile gazlı içecekler tüketilmemelidir. Hastalık süresince mümkünse yorucu işlerden uzak durulmalı, istirahat edilmelidir.

Şiddetli bademcik iltihabı olan veya yeterince sıvı alamayan bazı hastaların, hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekebilir. Bademcik iltihabı ilerlerse, bademciklerde aşırı şişme nedeniyle solunum güçlüğü gelişebilir. Enfeksiyonun, bademciklerin etrafındaki derin dokulara yayılması sonucu selülit ve apse oluşumu görülebilir. Apse gelişmişse, boşaltılmalı ve hastalığın ilerlememesi için dikkatli şekilde tedavi edilmelidir. A Gurubu Beta-hemolitik Streptokok kaynaklı bademcik iltihapları uygun şekilde tedavi edilmezse, kalp, eklemler, beyin ve böbrekleri etkileyen ve ciddi sonuçları olabilen ikincil hastalıklara da yol açabilir. Penisilin grubu antibiyotiklerin kullanılmaya başlanması ile ’lı yıllardan sonra bu hastalıkların görülme sıklığı giderek azalmıştır. Bakteriyel bademcik iltihabı nedeniyle ortaya çıkabilecek istenmeyen durumların önlenmesi için antibiyotik tedavisinin doktor tarafından önerilen süre boyunca (genellikle 10 gün) kullanılması önemlidir.

Uygun tedavi ile bademcik iltihabının belirtileri genellikle gün içinde geriler. Ancak hastalığın tamamen düzelmesi uygun tedaviye rağmen 2 haftayı bulabilir. Tedavi başlanmasına rağmen, birkaç gün içinde belirtilerin şiddetlenmesi veya ek başka sıkıntıların ortaya çıkması halinde yeniden hekime başvurmak gerekir.

Bademcik ameliyatı nedir?

Bademciklerin cerrahi olarak alınması işlemine bademcik ameliyatı (tonsillektomi) adı verilir. Antibiyotiklerin yaygın olmadığı yıllarda bademcik iltihabının tedavisi için sıkça yapılan bu ameliyat, günümüzde bu amaçla daha az uygulanmaktadır. Yine de, bademcik ameliyatları halen en sık yapılan ameliyatlardan biridir.

Bademcik ameliyatı neden yapılır?

Bademcik ameliyatı, sık bademcik iltihabı geçirenlerde, solunum bozukluğu ya da yutma güçlüğü yapacak derecede büyük bademcikleri olanlarda veya bademcikte tümör şüphesi varsa yapılır.

Sık tekrarlayan bademcik iltihabı nedeniyle ameliyat kararı verilmesi için, son 1 yıl içinde yediden fazla, son iki yıl içinde her yıl beşten fazla veya son üç yıl içinde her yıl üçten fazla bademcik iltihabı geçirilmiş olması ve bu enfeksiyonların bir hekim tarafından belgelenmiş olması gerekir. Burada önemli olan husus, bademcik iltihabına ait belirtilerin, üst solunum yollarını ve boğazdaki dokuları etkileyen farenjit, nazofarenjit, grip gibi birçok hastalıkta da görülmesi ve bademcik iltihabının bu hastalıklarla karışabilmesidir. Bu nedenle her seferinde gerçekten bademcik iltihabı mı geliştiğinin iyi ayırt edilmesi ve kayıt edilmesi gerekir. Antibiyotik kullanamayan, başka hastalıkları bulunan, daha önce apse gelişmiş hastalarda da ameliyat kararı verilebilir.

Bademcik ameliyatı nasıl yapılır?

Geçmişte lokal anestezi ile yapılabilen bademcik ameliyatları günümüzde genel anestezi ile yapılmaktadır. İşlem, ortalama olarak dakika sürer ve bademciklerin gömülü oldukları yerden ayrılıp çıkarılması temeline dayanır. Ameliyat, bıçak (soğuk diseksiyon), elektrikli koter, radyofrekans, koblasyon, harmonik bıçak, termal enerji, lazer, mikrodebrider gibi çok çeşitli gereçlerle yapılabilir. Bu gereçlerin herhangi birinin diğerine belirgin bir üstünlüğü gösterilememiştir. En sık uygulanan yöntem, aynı zamanda en eski ve sonuçları en iyi bilinen yöntem olan soğuk diseksiyon yöntemidir. Bademcikler çıkarıldıktan sonra var olan kanamalar durdurulur ve genellikle yara yeri açık bırakılarak ameliyat sonlandırılır. Bademcik ameliyatları genellikle günübirlik cerrahi şeklinde yapılan ameliyatlardır, ameliyattan sonra bir süre hasta izlenerek aynı gün taburcu edilebilir. Bununla birlikte, hastanın durumuna ve doktorun tercihine göre ameliyattan sonra 1 veya daha fazla gece hastanede yatmak da gerekebilir.

Bademcik ameliyatı riskli midir?

Tüm cerrahi işlemlerde olduğu gibi bademcik ameliyatının da bazı riskleri bulunur. Genel anestezinin getirdiği risklerin yanında, bulantı, kusma, ağrı, ödem ve şişlik, solunum güçlüğü, enfeksiyon, ameliyat sahası ve etrafındaki diğer dokularda zedelenme gibi istenmeyen durumlar görülebilir. Özellikle ameliyattan sonraki ilk 24 saat içinde ve yara yerindeki kabukların döküldüğü haftalar arasında yara yerinden kanama olabilir. Kanama, genellikle basit müdahale ile kontrol edilebilir, ancak daha ileri müdahaleleri gerektirecek kadar ciddi, hatta ölümcül olabilecek sonuçlara yol açabilir. Erişkinlerde ameliyat sonrası kanama ihtimali çocuklara göre biraz daha fazladır. Bu gibi istenmeyen durumlar, % arasında görülür; yaklaşık ’de 1 ölümle sonuçlanabilir.

Bademcik ameliyatından sonra neler beklenir?

Bademcik ameliyatlarından sonra hemen herkeste ağrı görülür. Derecesi kişiden kişiye değişmekle birlikte ağrı genellikle erişkinlerde daha çok hissedilir. Ağrı kulaklara, çeneye, boyuna vurabilir ve genellikle günler içinde giderek azalır. Ameliyattan sonra iyileşme yaklaşık 2 hafta sürer. Ameliyattan sonra kişinin ses karakterinde değişiklikler olabilir.

Ameliyattan sonraki dönemde sıvı alımı çok önemlidir. İyileşme dönemi boyunca, yara yerini tahriş edecek ve kanama ihtimalini arttıracak sıcak ve katı gıdalardan uzak durulması, bol sıvı alınması ve yumuşak gıdaların tüketilmesi gerekir.

Bademcikler alındıktan sonra, geride bademcik dokusu kalması gibi bir durum yok ise bir daha bademcik iltihabı gelişmez, ancak bu, bir daha boğaz enfeksiyonu görülmeyeceği anlamına gelmez. Örneğin, bademcik ameliyatından iki yıl kadar sonra, boğaz enfeksiyonu geçirme sıklığı, hiç bademciği alınmamış çocuklarla aynı seviyeye gelir. 

Bademcik Nedir?

Bademcikler insan bedenindeki önemli organlar arasında yer alır. Bağışıklık sistemimizin bir parçası olarak görev yaparlar. Boğazımızın arkasında, her iki tarafta da bulunan bademcikler, yapı olarak iki küçük salgı bezi şeklindedir. 

Vücudumuza giren virüs ve bakterilere karşı kalkan görevi görürler. Ağız ve burun yoluyla vücudumuza giren bakteri ve virüs kaynaklı enfeksiyonları durdurarak onların boğaz ve yemek borumuza ulaşmasını engellemeye çalışırlar. Bademcikler ayrıca, virüs ve bakterilere karşı savaşmak için antikor ve beyaz kan hücreleri üretirler. Bademciklerin oluşturduğu bu savunma hattının hemen gerisinde, burun yolunuzun boğazınızla bağlandığı yerde, bademciklerle birlikte çalışan adenoidler yer alır.

Bademcik Şişmesi Nedir?

Bademcik şişmesi yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Her yaştan kişide görülebilir Bademcik şişmesi, bademcik hipertrofisi ya da tonsil hipertrofisi olarak da adlandırılır.

Bademcik Şişmesi Belirtileri Nelerdir?

Bademcik şişmesinin en önemli belirtisi büyümüş bademciklerdir. Bunun yanı sıra enfeksiyona bağlı olarak şu belirtiler de görülebilir:

• Yüksek ateş ve titreme,
• Kırmızı renkte bademcikler,
• Bademciklerde beyaz veya sarı iltihap görüntüsü, 
• Boğaz ağrısı, boğazda hassasiyet,
• Besinleri yutmakta ve yutkunmakta zorlanma,
• Boyun bölgesindeki lenflerde şişlik,
• Boyun ağrısı,
• Sesinizin boğuk çıkması,
• Ağız kokusu,
• İştahsızlık,
• Baş ağrısı,
• Kulak ağrısı.

Bademcik Şişmesinin Nedenleri Nelerdir?

Bademcik şişmesinin öne çıkan nedenleri çoğunlukla virüs ve bakteri enfeksiyonlarıdır. Virüs enfeksiyonları bakteri enfeksiyonlarından daha fazla görülür. Yaygın görülen nedenler şöyle sıralanabilir:

• Genellikle üst solunum yollarını etkileyen adenovirüsler,
• İnfluenza yani grip virüsü,
• Streptokok bakterileri,
• Herpes virüs grubunun bir parçası olan Epstein Barr Virüsü,
• Parainfluenza virüsü,
• El ayak ağız hastalığına neden olan enterovirüs,
• ve uçuk virüsü.

Bademcik enfeksiyonu yetişkinler arasında özellikle yaşlı kişilerde daha çok görülür. 

Virüs ve bakterilerin dışında sigara, hava kirliliği gibi etkenlerin de bademcik şişmesine neden olduğu düşünülmektedir.

Bademcik Enfeksiyonu Nasıl Tespit Edilir?

Bademciklerin iltihaplanması durumuna tıp dilinde tonsillit adı verilir. Bademcik enfesiyonun tespiti için ilk adım doktorunuzun yapacağı muayenedir. Muayene sırasında doktorunuz bademciklerinize bakar, şişme ya da iltihap olup olmadığını gözlemler. Bademciklerinizin kırmızı görünmesi de enfeksiyon belirtileri arasında yer alır. Doktorunuz olası enfeksiyonun etkilerini gözlemlemek için kulak, burun kontrolü yapar, boyun kenarlarınızda şişme ya da ağrı olup olmadığına bakar. 

Enfeksiyon şüphesinin muayene sonucunda artması halinde bazı testler de istenebilir. Buradaki amaç enfeksiyon nedeninin bakteri kaynaklı mı yoksa virüs kaynaklı mı olduğunu anlamaktır. Bu test için boğazınızdan sürüntü alınarak tahlile gönderilir. Sürüntü testi bakteri kaynaklı enfeksiyonların tespit edilmesinde kullanılır. Bir diğer yöntem ise tam kan sayımı testidir. 

Bademcik Enfeksiyonları Nasıl Tedavi Edilir?

Bademcik şişmesinde sorunun kaynağı ne olursa olsun takip edilmeli ve geçmiyorsa mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavi edilmemesi halinde tekrar eden kulak enfeksiyonları, duyma kaybı, kronik sinüs enfeksiyonları yaşayabilirsiniz. Çocuklarda ayrıca obstrüktif uyku apnesi gelişebilir. Şişmiş bademcikler ve ağrı yemek yemenizi de güçleştireceği için kilo kaybı yaşayabilir ya da kilo almakta zorlanabilirsiniz.

Bademcik enfeksiyonlarında tedavi, sorunun kaymağına bağlı olarak şekillenir. 

Bakteri kaynaklı enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Kullandığınız antibiyotik birkaç gün içerisinde rahatlamanızı sağlar. 

Enfeksiyon nedeniniz virüs kaynaklıysa antibiyotik tedavisi kullanılmaz. Virüslerin neden olduğu semptomları rahatlatmak için bazı ilaçlar ya da yöntemler tercih edilir.

Doktorunuz tarafından yazılan ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar enfeksiyonla mücadelenizi kolaylaştırabilir.

Bademcik Şişmesine Ne İyi Gelir?

Bunların dışında şunlara da dikkat etmelisiniz:  

• Sigara içmeyin,
• Ağır egzersizlerden uzak durun,
• Bitki çayları rahatlamanızı sağlar. Boğazdaki tahrişi giderme özelliği ile bilinen bitkiler arasında bulunan ıhlamur ile adaçayı, boğaz ağrısı çektiğiniz dönemde etkili olur. Ayrıca ekinezya da bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudunuzun enfeksiyonlara karşı direncini artırır. 
• Enfeksiyon riskini azaltmak için kapalı ve kalabalık alanlara gitmeyin,
• Eczanelerde satılan boğaz pastillerini kullanın. Boğaz pastilleri boğazınızı yumuşatarak öksürmenizi azaltabilir. Bazı pastillerin mikropları öldürme özelliği de bulunur.
• Bol ılık su tüketin,
• Hastalık döneminde elinizden geldiğince bol bol dinlenin. İhtiyaç duyduğunuzda uyumayı ihmal etmeyin. Bedeninizi dinlendirmenin yanı sıra yüksek sesle konuşmayarak sesinizi de dinlendirin.
• Eczanelerde satılan pastillerle boğazınızı rahatlatın,
• Beslenmenizde püre ve çorba tarzı yumuşak besinleri tercih edin, ekşi ve baharatlı şeyler tüketmeyin,
• Evinizde soğuk buhar makinesi varsa bulunduğunuz odanın havasını nemlendirin.
• Eczanelerde satılan gargaralardan alarak boğazınızı düzenli aralıklarla mikroplardan arındırın. İsterseniz gargarınızı evde de hazırlayabilirsiniz. Gargaranızı, bir su bardağı ılık suyun içine bir çay kaşığı tuz ve bir çay kaşığı karbonat ekleyip karıştırarak hazırlayabilirsiniz. Gargara mikropları öldürmenin yanı sıra boğazınızı da yumuşatır.

Bademcik Şişmesi Nasıl Önlenir?

Kendinizi ve çocuklarınızı bademcik şişmesinden korumak için hijyen kurallarına dikkat etmelisiniz. Bunun için aşağıdaki tedbirleri alabilirsiniz…

• Hasta kişilerle yakın temas kurmayın,
• Sık sık ellerinizi yıkamayı ihmal etmeyin,
• Mutfak eşyalarınızı başkalarıyla ortak kullanmayın,
• Halka açık alanlarda herkesin dokunabileceği kapı kolu, televizyon kumandası gibi eşyalara dokunduktan sonra ellerinizi yıkayın,
• Bunların yanı sıra başkalarına kendi taşıdığınız olası virüs ve bakterileri bulaştırmamak için mümkünse dışarı çıkmayın, 
• Öksürme ya da hapşırma sırasında kolunuzun içi ile ağız ve burnunuzu kapatın.

Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi)

Bademcikler bağışıklık sisteminin önemli bir unsuru olduğu için doktorlar ameliyatı pek tercih etmezler. Bademcik iltihabınızın uzun süreler boyunca düzelmemesi, sık sık tekrar etmesi cerrahi girişimi gündeme getiren etkenlerdir. Bir yılda yedi defadan, son iki yılda, yılda dört – beş defadan, son üç yılda her yıl üç defadan fazla bademcik iltihabı olmanız bademcik ameliyatı ihtiyacını gösterir. Bademciklerinizle birlikte genellikle adenoidleriniz de alınır. 

Bademcik ameliyatı sonrası sıklıkla hastanede yatış gerekmez. Ameliyat süresi yaklaşık olarak 1 saattir. İyileşme süreniz ise gün arasında değişir. İyileşme sürecinde su tüketimini ihmal etmeyin ve bol bol dinlenin.

Çocuklarda ve Bebeklerde Bademcik Şişmesi

Çocuklarda bademcik iltihabı ve şişmesi yetişkinlere göre daha sık görülür. Bunun nedeni özellikle okula giden çocukların kalabalık içerisinde virüs ya da bakterilerle temas etmesidir. Genellikle yaş arasındaki çocuklar bakteri kaynaklı bademcik iltihabı sorunu yaşarlar. Virüs kaynaklı bademcik iltihabı sorunu, 5 yaş altı çocuklarda daha fazla yaşanır.

Küçük çocuklarda bademcik şişmesini fark etmek yetişkinlere göre daha zor olabilir. Belirtiler çocuğunuz uyuduğu zamanlarda daha kolay fark edilebilir. Bu belirtiler şöyle sıralanır:

• Ağızdan nefes alma,
• Şiddetli horlama,
• Gece terörü,
• Uykusunu alamama, aşırı uyku hali,
• Rutin davranışlarında değişim, 
• Boğaz ağrısı,
• Yutmakta zorlanma,
• İç kulak iltihabı,
• Bademciklerde kızarıklık,
• Nefes kokusu,
• Bademciklerde beyaz - sarı bir tabaka,
• Ateş.

Bebeklik çağında olan ve konuşamayan çocuklarda şu belirtiler gözlemlenebilir:

• Salya akıntısı,
• Yemek yememek için direnme, 
• Telaşlı ve sıkıntılı görünüm.
• Çocuklarda ve bebeklerde bademcik şişmesi ve enfeksiyon tedavisi yetişkinlerde uygulanan tedaviye benzerlik gösterir. Bademcik ameliyatı ise sadece 4 yaşın üzerindeki çocuklarda önerilir.

Çocuklarınızı bademcik şişmesi ve bademcik enfeksiyonundan korumanız gerekir. Virüs ve bakteri kaynaklı bademcik iltihabına karşı en önemli tedbir hijyen kurallarına uymaktır. Aşağıdaki kuralları öğreterek çocuğunuzun virüs ve bakteri kaynaklı hastalıklara yakalanması riskini düşürebilirsiniz…

• Dışarıda oynadıktan ya da tuvaletten çıktıktan sonra ellerini yıkamasını alışkanlık haline getirin,
• Bunun yanı sıra düzenli aralıklarla ellerini ve yüzünü yıkama alışkanlığı kazandırın,
• Başka çocuklarla aynı bardak, çatal-bıçak gibi mutfak eşyalarını kullanmaması gerektiğini öğretin.

Bu tedbirlere ek olarak hastalanan çocuğunuzun rahatsızlığını başka insanlara bulaştırmaması için aşağıdaki tedbirleri alabilirsiniz:

• Bulaştırıcılığı devam eden hasta haldeki çocuğunuzun iyileşene kadar başka insanlarla temas etmesini engelleyin,
• Okula dönme zamanını doktorunuzla beraber kararlaştırın,
• Başka insanlarla beraberken etrafa virüs-bakteri bulaştırmayacak şekilde hapşırmasını ve öksürmesini öğretin,
• Öksürdükten ya da hapşırdıktan sonra ellerini yıkamasını alışkanlık haline getirin.