Peniste Mantar

Penis tahrişi veya kaşınması, peniste kızarıklık, kırmızı şişlikler veya kabarcıklar şeklinde görülür. Penis kaşıntısının en yaygın nedenleri cilt enfeksiyonları ve hijyen ürünlerinde kullanılan kimyasallardır. Bunların dışında penis kaşıntısı cinsel yolla aktarılan bir enfeksiyonun habercisi olabilir [1].

Penis kaşıntısının en yaygın nedenleri şunlardır:

Temizlik ve Hijyen Eksikliği

Hijyen eksikliği, sünnet derisinin altında kir ve ter birikmesine neden olabilir, ve bu bakteriler ve mantarlar için büyük bir üreme alanı oluşturur. Bu durum kaşıntıya neden olabilecek enfeksiyonlara ve iltihaplanmalara yol açabilir. Sünnetsiz erkeklerde daha sık karşılaşılan bu durumu önlemek adına temizliğe ve hijyene dikkat etmekte fayda vardır[1,3].

Cilt Hastalıkları ve Enfeksiyonları

Liken Planus: Liken planus , penis de dahil olmak üzere saçı, tırnakları ve cildi etkileyen inflamatuar bir durumdur. Kaşıntılı deriye veya kabarcıklara neden olabilir [2].

Sedef Hastalığı: Sedef hastalığı, penisi etkileyebilecek başka bir kronik cilt rahatsızlığıdır ve cildin kızarık, pul pul görünmesine neden olabilen bir durumdur. Bunun nedeni de cilt hücrelerinin çok hızlı gelişip cilt yüzeyinde birikmesidir [2,4].

Kontakt Dermatit: Kontakt dermatit, bir alerjenle temasa geçildiğinde peniste gelişebilecek bir döküntüdür. Kaşıntı ile birlikte kuru cilde, kırmızı bir genital döküntüye ve küçük şişliklere neden olabilir. Başlıca sebepleri sabunlar, parfüm ve deodorantlar veya iç çamaşırı kumaşları olabilir [2].

Uyuz: Uyuz, küçük akarların cilt yüzeyinin altına girdiği bir durumdur. Bu akarlar cildin kıvrımlarında yuva yapma eğilimindedir, ancak aynı zamanda penis ve genital bölge çevresindeki deride de yuva yapabilirler. Uyuz yoğun bir kaşıntıya neden olur ve kabarık çıkıntılar olarak peniste görünebilir [2,4].

Kandidiyaz (Mantar Enfeksiyonu): Erkek mantar enfeksiyonu olarak da bilinen kandidiyaz penisin başında gelişir. Sünnet derisinin altında ve penisin ucunda kaşıntı ile birlikte oluşan bu durum, sünnet derisinin altında yanma ve kızarıklığa neden olabilir [2]. Bu mantar çoğunlukla hijyen eksikliği nedeniyle meydana gelir, ancak diyabet veya HIV gibi bir otoimmün hastalık belirtisi de olabilir [3].

Cinsel Yolla Aktarılan Enfeksiyonlar (CYAE)

HPV: HPV'nin en sık görülen semptomlarından biri genital bölgede ortaya çıkan siğillerdir. Diğer semptomları ise kaşıntı veya kızarıklık içerebilir [3]. Genital siğiller, penisin gövde ve uç kısımlarında görülebilen bir enfeksiyon olmalarının yanı sıra bazen ilişki sırasında kaşınabilir ve kanayabilir [4].

Klamidya: Hemen hemen tüm cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar kaşıntı ve penis rahatsızlığına neden olabilse de klamidya, temelinde kaşıntı ile başlar ve üretral akıntı ile devam eder[3].

İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE)

Bir idrar yolu enfeksiyonu, üriner sistemin herhangi bir bölümünü veya tamamını etkileyebilir, ancak çoğu zaman mesane ve üretrayı etkiler. Gastrointestinal sistemden gelen bakteriler, enfeksiyonların en yaygın nedenidir. Bu bakteriler anüsten üretraya yayılır. Tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon böbreklere yayılabilir ve acil müdahale gerektirebilir[1].

Penis kaşıntısı çoğunlukla hijyen eksikliği veya kullanılan ürün sonucu oluşan tahriş gibi basit nedenlerden kaynaklansa da olası diğer nedenleri göz ardı funduszeue.infoe veya genital bölgede yaşanılan herhangi bir kaşıntı, kızarıklık veya şişme durumunda kişi bir sağlık uzmanına danışmalıdır.

İçerik Üreticisi: Gökçe B. Müjdeci Editör: Ladin Toplu 24 Ağustos tarihinde güncellendi.

Penis Mantarı Nedir?

Mantar (fungus) adlı mikroskobik (gözle görülemeyecek kadar küçük, mikroskopla görülebilen) ya da makroskobik (çıplak gözle görülebilen) canlıların oluşturduğu enfeksiyona mantar enfeksiyonu denir. Mantar enfeksiyonu eğer penis derisi üzerinde oluşmuşsa bu durum Peniste Mantar Hastalığı adını alır.

Mantarlar nemli ve hijyenden yoksun bölgelerde daha çabuk ürerler. Bu yüzden genital bölge mantar enfeksiyonlarının sıklıkla görüldüğü bölgelerdendir.

Mantarlar deriye bulaştıktan sonra çok hızlı bir şekilde ürer ve kendine yeni bir ortam oluşturur. Bu mantarlar oldukça bulaşıcı ve rahatsız edici semptomlara neden olur.

Erkeklerde mantar enfeksiyonunun en sık görüldüğü bölge penis derisi ve kasık bölgesidir. Yapılan araştırmalar sünnetsiz erkeklerde penis mantarının sünnet olmuş erkeklere göre daha sık görüldüğü yönündedir.

Sünnetsiz kişilerde penis başı sünnetli kişilere göre daha nemli kalır. Bu ortamda mantar daha hızlı çoğalır.

Penis Mantarı Tipleri Nelerdir?

Doğada birçok tipte mantar türü bulunmaktadır. Bu mantarlar çoğaldıkları yada yaşadıkları bölgeye göre isimlendirilirler.

Bunların içinde en sık;

• Su mantarları (sulak alanda çoğalan mantarlar)
• Kaya mantarları (besin olarak tüketilen mantarlar)
• Göz mantarları (gözde enfeksiyon oluşturan mantarlar)
• Kulak mantarları (kulakta enfeksiyon oluşturan mantarlar)
• Deri mantarları (deride enfeksiyon oluşturan mantarlar)
• Mukoza mantarları (ağız, boğaz, genital bölge, bağırsak gibi mukozal bölgelerde enfeksiyon oluşturan mantarlar) gibi tipler görülür.

Bu mantar türleri bir yerden başka bir yere taşınarak da enfeksiyon oluşturabilir. Örneğin peniste bulunan mantar oral seks yoluyla ağızda enfeksiyon oluşturabilir.

Penis mantarında en sık görülen mantar türleri deri mantarları ve mukoza mantarlarıdır. Bu mantar tiplerinin bilinmesi uygulanacak tedaviyi şekillendirir.

Penis Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Penis Mantarı çoğunlukla yetişkin ve cinsel olarak aktif bireylerde görülür. Peniste oluşan mantar enfeksiyonu penisin hem idrar yollarını barındırması, hem de cinsel birleşim organı olması dolayısıyla birçok belirtiye neden olabilir.

Bunlar;

• Kaşıntı: Kaşıntı penis mantarında en sık görülen belirtidir. Mantar enfeksiyonunun penis derisinde çoğalıp yayılması bu kaşıntıyı arttırır. Ancak mantar ilerleyip deriyi harabiyete uğradıkça kaşıntı azalır.
  
• Pullu, Kabuklu, Kırmızı Döküntü: Mantar enfeksiyonunun penis derisini harap etmesiyle oluşan döküntülerdir. Bu döküntüler peniste oluşan birçok hastalıkla karışabilir. Tecrübeli bir hekim tarafından ayırıcı tanı yapılmalıdır.
  
• Peniste Hassasiyet: Penis, kendisinde bulundurduğu sinir uçlarından dolayı uyarılabilirliği yüksek ve oldukça hassas olan bir organdır. Bu organda oluşan kaşıntı, kabuklu döküntüler peniste hassasiyetin artmasına yol açar. Bu durumda kişi iç çamaşırının penise temas etmesinden bile rahatsız olur.
  
• Peniste Kızarıklık, Tahriş Oluşumu ve Kanama: Penis derisinde oluşan kaşıntı , kaşıntı sonrası kaşınma peniste tahrişe yol açabilir. Kaşınmayla birlikte penis derisinde oluşturulan travmalar sonucu peniste küçük kanama odakları da görülebilir.
  
• Akıntı: Penis mantarı; penis derisini nemlendiren dokularda enfeksiyon yaratarak akıntıya yol açabilir. Bu akıntı çoğunlukla kötü kokulu ve sarı-yeşil renklidir.
  
• İdrar Yapmada Zorluk, İdrar Yaparken Yanma: Penis içerisinde idrar yollarının son kısmı olan üretrayı saran bir organdır. Penisteki mantar enfeksiyonu idrar yollarında da enfeksiyon yaratabilir. Bu durumda idrar yapmada zorluk, idrar yaparken yanma gibi semptomlar görülür.
  
• Cinsel İlişki Sırasında Ağrı: Peniste oluşan mantar enfeksiyonu penis derisinde döküntülere ve tahrişlere yol açabilir. Bu durumda cinsel ilişki sırasında vajina duvarlarına değen peniste ağrı oluşumu görülür.
  

Penis Mantarı Nedenleri Nelerdir?

Penis Mantarı birçok nedene bağlı oluşabilir. Burada esas etken mantarın çoğalıp yayılmasına neden olabilecek ortamların sağlanmasıdır.

Buna göre penis mantarı gelişiminde risk faktörleri;

• Sünnetsizlik: Sünnet ile penisin uç kısmının kesilmesi penis mantarı gelişiminde koruyucu etkiye sahiptir. Sünnetsiz peniste penisin uç kısmı nemli ve havayla teması sınırlı bir biçimde durur. Bu durum penisin sürekli ıslak halde kalmasına ve mantar enfeksiyonu gelişiminin kolaylaşmasına yol açar.
  
• Cinsel İlişki: Özellikle korunmasız(kadının veya erkeğin prezervatif kullanmadan girdiği) cinsel ilişkilerde partnerde bulunan mantar enfeksiyonu kişiye bulaşıp penis mantarına neden olabilir.
  
• Antibiyotik Kullanımı: Uzun süreli antibiyotik kullanımı normal durumda peniste bulunan ve peniste mantar gelişimini önleyen bakterilerin miktarını azaltır. Bu durum penis mantarı için risk oluşturur.
  
• Diyabet Hastalığı: Diyabet (Şeker) hastalığı; vücudun bağışıklık sisteminin çökmesine; bunun sonucunda da mantar enfeksiyonu gelişiminin kolaylaşmasına neden olur.
  
• Prezervatif: Her ne kadar prezervatifsiz cinsel ilişki mantar enfeksiyonu oluşumu için risk faktörü oluştursa da; bazı duyarlı kişilerde prezervatif içerisinde bulunan kimyasallar peniste mantar enfeksiyonu oluşumu için risk oluşturur.
  
• Kişisel Hijyene Önem Verilmemesi: Genital bölgenin temiz tutulmaması, çamaşırların sık sık değiştirilmemesi mantar enfeksiyonu gelişimi için risk oluşturur.
  
• Bağışıklık Sisteminin Zayıf Olması: Özellikle AIDS, kanser hastalığı gibi hastalıklara sahip kişilerde hastalığın kendisi ve kullanılan ilaçlardan dolayı bağışıklık sistemi zayıflar. Bu durumda mantar enfeksiyonu sıklıkla rastlanır.
  
• Obezite: Aşırı kilolu yada obez kişilerde penisin üzerine karın derisinin katlanmasından dolayı peniste terleme ve sürekli nemlilik oluşur. Bu durumda mantar enfeksiyonu gelişebilir.
  
• Mantar Enfeksiyonuna Sahip Kişilerin Eşyalarının Kullanımı: Mantar enfeksiyonuna sahip kişilerin çamaşırlarının, havlularının yada kıyafetlerinin kullanımı penis mantarı gelişimi için risk oluşturur.

Penis Mantarı Teşhisi

Penis mantarı kendisine eşlik eden belirtiler ve döküntülü lezyonlar ile peniste oluşan birçok hastalıkla karışabilir. Bu durumda mantar enfeksiyonu tecrübeli bir hekim tarafından ayırt edilmeli ve tedavi uygulanmalıdır.

Penis mantarı teşhisinde kullanılan yöntemler;

• Anamnez ve Fizik Muayene: Tanıda ilk başvurulması gereken yöntem anamnez ve fizik muayenedir. Anamnezde hasta şikayetlerini dile getirir. Hekim hastaya şikayetlerinin ne zamandır var olduğunu, arttıran ve azaltan nedenleri, hastalığın yaşam kalitesini etkileyip etkilemediğini sorar. Ardından fizik muayeneye geçer. Fizik muayenede hekim penisi inceler. Akıntı olup olmadığını, varsa akıntının rengini, kokusunu kontrol eder. Tecrübeli bir hekim fizik muayeneden sonra çoğunlukla tanıyı koymuş olur.
• Kültür: Penis mantarı bazı durumlarda peniste enfeksiyon oluşturan diğer hastalıklar ile karışabilir. Bu durumda hastadan kültür alımı yapılabilir. Kültür alma işleminde hastanın akıntısı bir test çubuğu yardımıyla alınır ve mantarın üreyebileceği kültür kabına sürülür. Belli bir süre (yaklaşık 1 hafta) sonra kültürdeki üremeye göre tanı konulup tedavi uygulanır.
  
• Kan Tahlili: Kandaki beyaz kan hücreleri enfeksiyon durumunda artarak enfeksiyon kaynağı ile savaşır. Peniste mantar enfeksiyonunda kandaki beyaz kan hücreleri artar. Bu durum kan tahliline de yansır.
  
• İdrar Tahlili: Penisteki mantar enfeksiyonu eğer çok ilerlerse idrar yollarını da enfekte edip iltihaplandırabilir. Bu durumda idrar tahlilinde mantar hücreleri görülür. Tanı koydurucu değildir ancak tanıyı destekleyen bir bulgudur.
  

Penis Mantarı Tedavisi

Penis mantarı tedavisinde esas olan mantar gelişimini önlemeye yönelik davranışlardır. Bunun için kişisel hijyene önem verilmesi ve genital bölgenin nemli kalmamasının sağlanması yapılacak ilk yöntemdir.

Penis mantarı tedavisinde mantarın yayılmasını engelleyen ve mantarın ölümüne neden olan antifungal (mantar enfeksiyonu karşıtı) ilaçlar kullanılır.

Bu ilaçlar mantarların büyümesini ve bölünerek çoğalmasını engeller. Genellikle bu ilaçların kullanımı sonucu mantar enfeksiyonu hafifler.

Penis Mantarı Tedavi Edilmezse

Mantar enfeksiyonu hızlı bir şekilde çoğalıp yayılım gösterdiği için acil tanı konulup tedavi edilmesi gereken hastalıklardandır.

Penisin gün içinde hava almayıp sürekli nemli bir biçimde kalması peniste oluşan mantar enfeksiyonunun daha çabuk yayılmasına yol açar.

Penis mantarı tedavi edilmezse birçok komplikasyona yol açabilir.

Bunlar;

• Kanama ve Kabuklanma: Penis mantarında peniste oluşan kaşıntı sonucu hastanın o bölgeyi sürekli kaşıması penis derisinde küçük kanama odaklarına neden olur. Bu durumda peniste kanama sonrası kabuklanma da görülür.
  
• İdrar Yolu Enfeksiyonu: Penis içerisinde idrar yollarının son kısmı olan üretrayı barındırır. Peniste oluşan mantar enfeksiyonu üretra yoluyla idrar yollarına da taşınıp orada enfeksiyon oluşturabilir. Bu durumda hastada idrar yapmada zorluk, idrar yaparken yanma hissi, idrarda kan gibi semptomlar görülür.
  
• Pyelonefrit: Penisteki mantar enfeksiyonu üretraya yayılıp; üretradan böbreğe kadar taşınabilir. Böbrekte enfeksiyon oluşumu pyelonefrit olarak adlandırılır. Bu durumda hastada bel ağrısı, yan ağrısı, idrar yapmada problemler, idrarda kan görülebilir.
  
• İnfertilite (Kısırlık): Penisteki enfeksiyon sperm kanalları boyunca yayılarak sperm üretim yeri olan testisleri enfekte edebilir (iltihaplandırabilir). Bu durumda hastada uzun süreli testis iltihabı sperm hücrelerine zarar vererek infertiliteye(kısırlığa) yol açabilir.
  
• Cinsel İlişki Problemleri: Penisteki mantar enfeksiyonu penis derisinde kanamalı, kabuklu yaralanmalara yol açabilir. Bu durumda cinsel ilişki sırasında vajina duvarlarına değen peniste bu yaralar ağrı oluşturur. Bu ağrılar hastada cinsel ilişki sırasında problemler yaratır.
  

Penis Mantarına Ne İyi Gelir?

Penis mantarının esas tedavisi antifungal (mantar enfeksiyonu karşıtı) ilaçlar ile olur. Bu ilaçların kullanımı ile hafta içerisinde penisteki mantar enfeksiyonu hafifler.

Bu ilaçlara ek olarak bazı doğal bitki ve yağların kullanılması penis mantarının iyileşmesini hızlandırabilir.

Bunlar;

• Hindistan Cevizi Yağı: Hindistan cevizi yağı mantar hücresinin çekirdeğine etki ederek mantarın ölmesine neden olur. Bu yağın gün içerisinde mantar enfeksiyonu bulunan bölgeye sürülmesi yaraların iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca penis mantarına sahip hastaların mantar enfeksiyonu geçene kadar günde 1 çay kaşığı hindistan cevizi yağı yemesi, mantar enfeksiyonunun iyileşmesini hızlandırır.
  
• Akdeniz Kekiği Yağı: Bu yağ özellikle mantar enfeksiyonuna sahip, mantar enfeksiyonu penis derisinde sert yaralara yol açmış kişilerde oldukça etkili bir yağdır. Bu yağ sertleşmiş penis derisinden geçip mantar hücrelerini öldürmesi için direkt olarak deriye uygulanır. Ancak bu yağ deriyi yakıcı özellikte olduğu için kullanım sırasında zeytinyağı ile seyreltilmelidir.
  
• Potasyum Sorbat Macunu: Bu madde tıpkı akdeniz kekiği yağı gibi penis mantarının oluşturduğu sert mantar yaralarında kullanılır. Bu madde penis derisindeki mantar hücrelerinin öldürülmesinde oldukça faydalıdır. Potasyum sorbat bir miktar su ile seyreltilip macun haline getirilir. Ardından penis derisine sürülür ve dakika sonra yıkanır.
  
• Limon suyu: Limon suyu bol miktarda C vitamini içerir. Bu durum mantar hücrelerinin büyümesi ve bölünmesine engel olur. 1 litre suya 2 yemek kaşığı limon suyu eklenir ve etkilenmiş penis bölgesine masajla sürülür. Bu durum enfeksiyon geçene kadar günde 3 kez tekrarlanır.
  
• Turna Yemişi Suyu: Tıpkı akdeniz kekiği yağı ve potasyum sorbat macunu gibi turna yemişi suyu da sertleşmiş mantar yaraları için oldukça etkili bir takviyedir. Ayrıca penisteki mantar enfeksiyonunun idrar yollarına taşınmasını engeller. Penis derisinde bulunan vücuda yararlı bakterilerin sayısını arttırır. Penisinde mantar enfeksiyonu bulunan kişi enfeksiyon geçene kadar günde 2 bardak turna yemişi suyu içmelidir.
  

Bu doğal gıdaların dışında penis bölgesinin nemli tutulmaması, banyodan sonra hemen kurulanması, kişisel hijyene önem verilmesi, cinsel ilişki sırasında bulaşı önlemek için prezervatif kullanılması ve enfeksiyon belirtileri görüldüğünde mutlaka hekime başvurulması yapılabilecek diğer uygulamalardandır.

Penis derisinde bulunan yaraların kabuğu kaldırılmamalı, kaşıntı oluştuğunda kaşınmamalıdır. Bu gibi durumlar uygulanırsa yaraların ciddiyeti artar.

Penis Mantarı İlaçları

Penis mantarının esas tedavisini antifungal (mantar enfeksiyonu karşıtı) ilaçlar uygular. Bu ilaçlar mantar hücresinin çekirdeğine yada duvar yapısına etki ederek hücrenin büyümesini ve bölünmesini engelleyerek tedavi eder.

Bu antifungal ilaçlar içerik olarak şu maddeleri barındırabilir;

• Ketokonazol: Bu ilaç mantarların hücre duvar bütünlüğünün bozulmasına yol açarak mantar hücresinin ölmesine  neden olur. Bu ilaç günde 1 kez oral (ağızdan) alınır. Eğer enfeksiyon iyileşmezse günde 2 kez alınabilir. Bu maddenin yan etkileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, sırt ağrısı, göğüs ağrısı, titreme, bulantı, kusma, ishal, karaciğer fonksiyonlarında bozulma görülebilir. Bu belirtiler hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında hekime danışılmalıdır.
• Klotrimazol: Bu ilaç mantar enfeksiyonu oluşan bölgeye direkt olarak uygulanan antifungal (mantar enfeksiyonu karşıtı) bir kremdir. Bu krem mantar enfeksiyonu geçene kadar günde bir kez (çoğunlukla geceleri) penise sürülür. Yan etkileri arasında kaşıntı, genel cilt tahrişi, ciltte soyulma, su toplama, ödem ve ciltte kızarıklık sayılabilir. Bu belirtiler ciddi boyuta ulaşırsa hekime danışılmalıdır.

Çocuklarda Penis Mantarı

Çocuklarda penis mantarına yol açan risk faktörlerine (cinsel ilişki, diyabet, obezite gibi) daha az rastlanıldığı için nadir karşılaşılan hastalıklardandır.

Bu hastalık genellikle sünnetsiz çocuklarda daha sık görülür. Sünnetsizlik penisin havalanmasını engellediği ve daha fazla nemli kalmasını sağladığı için risk oluşturur.

Çocuklarda penis mantarında belirtiler kaşıntı, akıntı, ağrı, kanama, idrar yapmada zorluk gibi problemlerdir. Bu belirtiler görüldüğünde hekime danışılmalıdır.

Çocuklarda penis mantarı ile ilgilenen bölüm Çocuk Hastalıkları veya Çocuk Ürolojisi bölümüdür. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, hastalığa tanı koyar ve tedavi altına alır.

Hastalar bazen penis derisinde oluşan yaralardan dolayı Dermatoloji bölümüne de başvurabilirler. Dermatoloji hekimi hastalığa tanı koyup tedavi uygulayabilecek bilgi ve birikime sahiptir.

Özellikle sünnetsiz çocuklarda sürekli oluşan penis mantarında tedavi amaçlı sünnet işlemi gerçekleştirilebilir.

Penis Mantarı için Hangi Doktora Gidilir?

Penis mantarı ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyup tedavi uygulayan bölüm Üroloji bölümüdür. Üroloji uzmanı hastanın şikayetlerini dinler, hastayı muayene eder, peniste görülen diğer enfeksiyon hastalıklarından ayırt eder ve gerekli ilaçları reçete eder.

Hastalar bazen mantarın deri bölgesinde oluşturduğu yaralardan dolayı Dermatoloji (Deri ve Zührevi Hastalıkları) bölümüne de başvurabilirler. Dermatoloji hekimleri de Üroloji uzmanları gibi hastalığa tanı koyup tedavi uygulayabilir.

Çocukluk çağında görülen penis mantarında başvurulacak bölüm Çocuk Hastalıkları bölümü veya Çocuk Ürolojisi bölümüdür.

Hekim hastadaki semptomları öğrenir, hastayı muayene eder, gerekli gördüğünde hastanın sünnet olup olmadığına bakar. Hastalığı peniste görülen diğer hastalıklardan ayırt eder, tanı koyar ve tedavi uygular.

Hastalarda 3 günden uzun süreli olan kaşıntı, kızarıklık, yanma, idrar yapmada zorluk, cinsel ilişki sırasında ağrı, peniste hassasiyet gibi semptomlar oluştuğu zaman hekime başvurulmasında fayda vardır.