Uskumru (Scomber scombrus) bir denizbalığı. Aynı zamanda Uskumrugillerfamilyasına adını vermiş olan, bu familyanın örnek balığıdır.
Vücut iğ şeklindedir. Sırtta aşağıya doğru inen açık veya koyu yeşilimsi-mavi, üzeri lekeli bantlar vardır. Başta beyin görünmez, karın tarafı açık gümüşi renktedir. Bütün yüzgeçler yumuşak ışınlı olup, gözler kolyoza göre daha ufaktır. Kolyozdan kafada ve vücutta bulunan pulların tekdüze, sırt yüzgecindeki dikenleri daha çok sayıda (), pulları ve yanlarının altında koyu esmer lekeler ve hava kesesi olmayışı ile ayrılır. 8 ila 11 yıl arasında yaşarlar.
Büyüklüğü ortalama 30–35&#;cm'dir, maksimum 50&#;cm olur. Ortalama ağırlığı gram civarındadır. Kuzey Amerika sahilerinde, Kuzey Denizi, Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve Karadeniz'de yaşar.
Besin değeri açısından da zengin olan uskumru balığı pek çok protein ve vitamin içerir. İlk akla gelen uskumru Omega 3 açısından zengindir bilgisi olsa da uskumru sadece Omega 3 açısından değil; A vitamini, C vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, kalsiyum, demir ve magnezyum açısından da zengindir.[1]
Sınıflandırma ve soyoluş[değiştir
Uskumru: Oltadan Sofraya Tüm Püf Noktalar&#;
Uskumru deniz bal&#;&#;&#; olup uskumrugiller familyas&#;na ad&#;n&#; veren oldukça lezzetli bir bal&#;k çe&#;ididir. Türkiye’de de fazlaca yeti&#;en uskumru mavi-ye&#;il bir renge sahiptir. Yakla&#;&#;k 30 cm boyutunda bir bal&#;k olan uskumru yine yakla&#;&#;k gram a&#;&#;rl&#;&#;&#;ndad&#;r. Hem besin de&#;eri hem de fiyat&#; baz al&#;nd&#;&#;&#;nda Türkiye’de en çok tüketilen bal&#;klardan biri olarak görülür.
Uskumru bal&#;&#;&#; ile ilgili merak konusu olan pek çok bilgi bulunur ancak uskumru denilince akla gelen ilk soru &#;üphesiz ki uskumru ya&#;l&#; bal&#;k m&#; sorusudur. Bu sorunun cevab&#; olarak uskumru bal&#;k camias&#;n&#;n ya&#;l&#; bal&#;klar&#;ndand&#;r demek yanl&#;&#; olmaz.
Bir di&#;er merak konusu da uskumru palamut ailesinden midir sorusudur ki uskumru palamutgiller ailesinden de&#;il daha önce de belirtti&#;imiz gibi uskumrugiller ailesindendir.
Uskumru Nas&#;l Pi&#;irilir?
Bal&#;kseverlerin çokça tüketti&#;i uskumru f&#;r&#;nda, bu&#;ulama ve k&#;zartma &#;eklinde yemek olarak pi&#;irilirken ayn&#; zamanda meze olarak da tüketilebilir.
Genellikle yemek olarak tercih edildi&#;inde f&#;r&#;nda, bu&#;ulama ve k&#;zartma olarak pi&#;irilen uskumru ile farkl&#; tarifler denenebilir.
Bu aç&#;dan uskumru konserve ba&#;ta olmak üzere uskumru füme ve uskumru lakerda ya da uskumru çiroz gibi lezzetler de alternatif olarak dü&#;ünülebilir.
&#;&#;tah açan bir uskumru menüsü haz&#;rlamak için bal&#;&#;&#;n&#;z&#; soslay&#;p pi&#;iriniz. Taba&#;&#;n&#;zda renk ve görsel &#;ölen olu&#;mas&#; için salata, sebze ve meze ekleyebilirsiniz.
Uskumrunun daha rahat tüketilmesi için sunumlarda geni&#; bir tabak kullanabilirsiniz.
Örnek bir uskumru taba&#;&#; haz&#;rlamak için mevsim ye&#;illiklerinden olu&#;an soslu bir salata, f&#;r&#;nda pi&#;en havuç ve patates, turp uskumrunun lezzetini ikiye katlayacakt&#;r.
Alternatif bir tarif ar&#;yorsan&#;z uskumru bal&#;k çorbas&#; yapmay&#; da deneyebilirsiniz.
En Be&#;enilen Uskumru Tarifleri
En be&#;enilen uskumru tarifleri aras&#;nda çok çe&#;itli versiyonlar bulunur. Fileto sevenler için uskumru fileto kullan&#;larak yap&#;lan tarifler uygulanabilir. Ayn&#; zamanda bal&#;k ile sosu yak&#;&#;t&#;ranlar için uskumru sosu ve uskumru marine ile yap&#;lan tarifler denenebilir.
1) F&#;r&#;nda Soslu Uskumru ile Bal&#;&#;&#;n Tad&#;na Var&#;n
Uskumru bal&#;&#;&#; nas&#;l pi&#;irilir, mutfak duman alt&#; olmadan nas&#;l bal&#;k yapabilirim diyorsan&#;z f&#;r&#;nda haz&#;rlanan tarifler kurtar&#;c&#;n&#;z olacakt&#;r. Fileto olarak al&#;nan ve y&#;kan&#;p süzülen bal&#;klar soslan&#;r. Yakla&#;&#;k saat kadar marine edilen uskumrular f&#;r&#;n tepsisine al&#;n&#;r ve 20 dakika pi&#;irilmeye b&#;rak&#;l&#;r. Pi&#;tikten sonra roka salatas&#; ya da mevsim salatas&#; ile servis edilebilir. F&#;r&#;nda Soslu Uskumru
F&#;r&#;nda uskumru bal&#;&#;&#; yapmak istiyorum ama k&#;zartma gibi ç&#;t&#;r ç&#;t&#;r da olsun istiyorum mu diyorsunuz? Uskumruyu fileto halinde ve ç&#;t&#;r sevenler için f&#;r&#;nda alabal&#;k uskumru fileto önerilebilir. Tuz, galeta unu ve ya&#; ile bulu&#;turulan uskumru filetolar f&#;r&#;n tepsisine dizilir. dakika aras&#;nda pi&#;irilen uskumrular servise haz&#;r hale gelir.F&#;r&#;nda Pane Tad&#;nda Galeta Unlu Ç&#;t&#;r Uskumru Alabal&#;k
3) Nar Gibi K&#;zarm&#;&#; Soslu Uskumru Bal&#;k
Bal&#;k pi&#;irme söz konusuysa farkl&#; soslar denemek kaç&#;n&#;lmazd&#;r. Soslu uskumru bal&#;k da salça, tuz, sar&#;msak ve zeytinya&#;&#; ile haz&#;rlanan muhte&#;em bir sos ile farkl&#; bir tat olarak bal&#;k severlerin kar&#;&#;s&#;na ç&#;kar. Sos haz&#;rland&#;ktan sonra uskumrular ile marine edilir ve yakla&#;&#;k 3 saat kadar dinlendirilir. Ard&#;ndan tavada çevrilerek k&#;zart&#;l&#;r. Sosun da katk&#;s&#;yla nar gibi k&#;zarm&#;&#; uskumrular s&#;cak s&#;cak servis edilir. Soslu Uskumru
Uskumrunun sadece yeme&#;i mi olur diyenler için harika bir alternatif olarak taze kekikli uskumru mezesi gösterilebilir. Bu harika mezeyi yiyebilmek için öncelikle dörde bölünen bal&#;klar defne yapra&#;&#; ve limon ile dakika buharda pi&#;irilir. Pi&#;irme i&#;leminin ard&#;ndan zaten yumu&#;ayan uskumru ezilmeden parçalan&#;r. Zeytinya&#;&#;, limon ve kekik ile harmanland&#;ktan sonra so&#;umas&#; için buzdolab&#;na kald&#;r&#;l&#;r. So&#;uduktan sonra sumak ya da soya sosu kullan&#;larak servis edilebilir. Taze Kekikli Uskumru Mezesi
5) Bal&#;&#;&#;n En Pratik Hali: Tavada Uskumru
&#;ip&#;ak tarifleri sevenler için tavada uskumru bal&#;&#;&#; nas&#;l pi&#;irilir ad&#;m ad&#;m anlat&#;yoruz! Bal&#;k pi&#;irmenin en pratik yollar&#;ndan biri olarak tavada uskumru gösterilebilir. Pi&#;irmesi oldukça basit olan bu yemekte iki a&#;ama bulunuyor. &#;lk a&#;amada y&#;kanan ve tuzlanan bal&#;klar 2 saat süre ile dinlenmek üzere dolaba kald&#;r&#;l&#;r. Pi&#;meye haz&#;r bal&#;klara una bulanarak tavada k&#;zart&#;l&#;r. Servisi içinse roka, domates ve k&#;rm&#;z&#; so&#;an önerilebilir. Tavada Uskumru
6) Bu&#;ulamalar&#;n En Lezzetlisi: Uskumru Bu&#;ulama
Uskumru bu&#;ulama için uskumrular dilimlenerek kullan&#;labilir. Arzu edilirse f&#;r&#;n tepsisine so&#;an ve patatesler de uskumruya uygun olarak halka &#;eklinde dilimlenebilir. Bu tarifte limon ve maydanoz tercihe ba&#;l&#; olarak kullan&#;labilir. Tuz, karabiber, kekik ve sar&#;msak ilavesi ile pi&#;meye haz&#;r hale gelen uskumru bu&#;ulama yakla&#;&#;k 40 dakika pi&#;tikten sonra servise haz&#;r hale gelir.
F&#;r&#;nda Pratik Uskumru
7) M&#;s&#;r Unu ile Uskumru Bulu&#;mas&#;: Uskumru K&#;zartmas&#;
Uskumru bal&#;&#;&#; en güzel nas&#;l pi&#;irilir sorusunun bir cevab&#; bal&#;&#;&#;n merkezi olan Karadeniz’in me&#;hur m&#;s&#;r&#;nda sakl&#; olabilir. Bal&#;&#;&#; k&#;zartma olarak tüketmekten ho&#;lananlar için iyi bir alternatif olarak sunulabilir. Her iki taraf&#; da unlanm&#;&#; uskumrular önceden k&#;zd&#;r&#;lm&#;&#; tavada k&#;zart&#;l&#;r ve m&#;s&#;r unlu uskumru k&#;zartmas&#; servise haz&#;r hale getirilir. &#;ste&#;e göre m&#;s&#;r ununa ilave olarak çe&#;itli baharatlar kullan&#;labilir. M&#;s&#;r Unlu Baharatl&#; Uskumru K&#;zartma
8) F&#;r&#;nda Bal&#;k Severlerin Mutlaka Denemesi Gereken Tarif: Ka&#;&#;tta Uskumru
F&#;r&#;nda bal&#;&#;&#;n bir ba&#;ka boyutu da kesinlikle ka&#;&#;tta pi&#;irme tekni&#;idir ki bu pi&#;irme tekni&#;ine en çok yak&#;&#;an bal&#;klardan biri de uskumrudur. Ka&#;&#;tta uskumru haz&#;rlarken farkl&#; bir tat vermesi aç&#;s&#;ndan limon ve maydanoz da kullan&#;labilir. Uskumrular tuz, karabiber ve zeytinya&#;&#; ile marine edilir. Taban&#;na ya&#;l&#; ka&#;&#;t serilen f&#;r&#;n tepsisine önce uskumrular ard&#;ndan da üzerine limon dilimleri ve maydanoz serpi&#;tirilir. Uskumru bal&#;&#;&#; en lezzetli nas&#;l pi&#;irilir diye dü&#;ünüyorsan&#;z, bal&#;k aromas&#;n&#;n yo&#;un bir &#;ekilde dama&#;a gelmesini sa&#;layan bu tarifi mutlaka denemelisiniz. Ka&#;&#;tta Uskumru
Uskumru Faydalar&#; Nelerdir?
Bal&#;&#;&#;n faydal&#; oldu&#;u bilinen bir gerçektir; ama bal&#;klar aras&#;nda da daha faydal&#; olanlar vard&#;r. So&#;uk su bal&#;klar&#;n&#;n besin de&#;eri aç&#;s&#;ndan di&#;er bal&#;k çe&#;itlerine k&#;yasla daha zengin oldu&#;u bilinir. Bir so&#;uk su bal&#;&#;&#; olarak uskumru faydalar&#; &#;u &#;ekildedir:
Öncelikle omega 3 aç&#;s&#;ndan zengin olmas&#; nedeniyle faydal&#;d&#;r; çünkü omega 3 ya&#;&#; son derece faydal&#; bir ya&#; olmas&#;na ra&#;men insan vücudunda üretilmez ve bu ya&#; en çok bal&#;klar vas&#;tas&#;yla vücuda al&#;nabilir.
Omega 3 ya&#;&#;na ek olarak uskumruda bulunan vitaminler, mineraller, proteinler, koenzimler ve temel ya&#; asitleri fiziksel geli&#;ime olumlu etki ederken ayn&#; zamanda zihinsel geli&#;ime de büyük ölçüde katk&#; sa&#;lar.
Uskumru bal&#;&#;&#; faydalar&#; aras&#;nda kronik yorgunluk nedenlerinden biri olan D vitamini eksikli&#;ine iyi gelmesi vard&#;r. Ortalama gram uskumru bal&#;&#;&#; günlük D vitamini ihtiyac&#;n&#;n neredeyse tamam&#;n&#; kar&#;&#;layabilir.
Uskumru Kalori ve Besin De&#;erleri
Besin de&#;eri aç&#;s&#;ndan da zengin olan uskumru bal&#;&#;&#; pek çok protein ve vitamin içerir.
&#;lk akla gelen uskumru Omega 3 aç&#;s&#;ndan zengindir bilgisi olsa da uskumru sadece Omega 3 aç&#;s&#;ndan de&#;il; A vitamini, C vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, kalsiyum, demir ve magnezyum aç&#;s&#;ndan da zengindir.
Bunlar&#;n yan&#;nda, uskumru protein anlam&#;nda da oldukça zengin olup gram uskumruda yakla&#;&#;k 24 gram protein bulunur.
Besin de&#;eri bak&#;m&#;ndan bu denli zengin uskumrunun kalorisi de merak konusudur ki uskumru kalori aç&#;s&#;ndan de&#;erlendirildi&#;inde gram uskumrunun kalori oldu&#;u görülür.
Uskumru bal&#;&#;&#; besin de&#;eri aç&#;s&#;ndan diyet için uygundur.
Uskumrunun lezzetinin kaybolmamas&#; için f&#;r&#;n tepsisinde ya da &#;zgarada pi&#;irmeniz önerilir. Böylece daha dü&#;ük kalorili uskumru tüketebilirsiniz.
Uskumru av&#;na ç&#;kmay&#; planlayanlar için uskumru av&#; teknikleri vermek gerekirse ilk olarak bir uskumru tak&#;m&#; almak ak&#;ll&#;ca olabilir.
Uskumru tak&#;m&#;n&#;n içinde uskumru çaparisi ve uskumru yemi ba&#;ta olmak üzere uskumru zokas&#; bulunur.
Her bal&#;&#;&#;n boyutlar&#; farkl&#; oldu&#;undan uygun av malzemesini kullanmak önemlidir.
Ard&#;ndan uskumru av&#; için ideal olan lokasyonlar belirlenebilir ki Marmara Denizi uskumru av&#; için iyi bir tercih olabilir.
Uskumru avlamak isteyenler, &#;effaf misina kullanmal&#;d&#;r. Uskumru bal&#;klar&#;, misinay&#; fark edebilen bal&#;klard&#;r. Bu nedenle olabildi&#;inde &#;effaf misina kullanman&#;z, av&#;n&#;z&#;n verimli olmas&#;na yard&#;m edecektir.
E&#;er olta ya da a&#; atacaksan&#;z; alan&#; yemlemeyi unutmay&#;n&#;z. Böylece uskumru bal&#;klar&#;n&#; k&#;sa sürede çok fazla miktarda avlayabilirsiniz.
Uskumru bal&#;&#;&#; hangi ayda yenir derseniz so&#;uk hava depolar&#;nda saklanarak her mevsim sofralara gelebiliyor olsa da en lezzetli oldu&#;u zamanlar aral&#;k ve ocak aylar&#;d&#;r.
Uskumru Fiyatlar&#; Ne Kadar?
Bal&#;k fiyatlar&#; bal&#;&#;&#;n avland&#;&#;&#; mevsime göre de&#;i&#;iklik gösterir ve uskumru fiyat ortalama kg ba&#;&#;na TL civar&#;ndad&#;r.
Uskumru bal&#;&#;&#; fiyat&#; bal&#;k sat&#;n al&#;nan bölgeye ve sezona göre farkl&#;la&#;abilir.
Uskumru genel itibar&#;yla so&#;uk suyu seven bir bal&#;k çe&#;ididir. Bahar ve yaz aylar&#;nda Karadeniz’de bulunur.
Eylül ay&#;ndan itibaren de Marmara Denizi’nde uskumru avlanabilir.
Çipura Bal&#;&#;&#; Kalori ve Besin De&#;eri, Faydalar&#;, Nas&#;l Yap&#;l&#;r?
Uskumru ile haz&#;rlanan tarifler için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Palamut Nas&#;l Pi&#;irilir? 12 Farkl&#; Tarif, Hakk&#;nda Her &#;ey
Hamsinin Faydalar&#;, Kalori ve Besin De&#;erleri – Nas&#;l Tüketilmeli?
Lakerda Nedir? Hangi Bal&#;ktan Nas&#;l Yap&#;l&#;r, Saklan&#;r? Nas&#;l Yenir?
This post is also available in: English (İngilizce)
Uskumru oldukça sevilen bir balık olmasının yanında çok farklı türleri olan bir balıktır. Ülkemiz sularında yakalanan yerli uskumru, aslında en çok sevilen çeşidi olmakla birlikte kolyoz adı verilen başka bir uskumru cinsi ile çok benzer olduğundan karıştırılmaktadır. Görünüm açısından ufak farklılıklar olmasına karşın lezzet açısından birbirlerinden oldukça farklıdırlar.
Yerli uskumru diye satılan cinsini tezgahlarda fiyat farkından anlayabilirsiniz ve tat olarak çok daha lezzetlidir. Yine balıkçı tezgahlarında çoğunlukla uskumru diye satılmasına karşın gerçek adı kolyoz olan ürün ise biraz daha yavandır. Yağ oranı bakımından da uskumruya nazaran daha az yağlı olan kolyozun ufak boyları bu sebeple tavada pişirilmeye daha uygundur. Kolyozun irilerini fırında ve ızgarada rahatlıkla yapabilirsiniz.
Balık marketlerde satılan türlerden biri de Norveç&#;ten şoklanmış olarak gelen &#;İthal Uskumru&#; adıyla satılan ürünlerdir. Yerli uskumruya nazaran ebat olarak biraz daha büyük olmasının yanında soğuk sularda yaşadığı için eti daha yağlıdır. Yerli uskumru genelde ızgara veya fırında yapılmasına rağmen yılın belli aylarında yağsız olduğunda tavada da pişirilmeye uygundur. Ancak Norveç&#;ten ithal edilen uskumru çok yağlı olduğundan ızgara veya fırın haricinde pişirilmeye pek müsait değildir. Görünüm olarak uskumru ile aynı yapıya sahip olmakla birlikte rengi biraz daha koyudur. Lezzet olarak da yerli uskumru ithale nazaran açık ara öndedir. Dondurulmuş olması sizi yanıltmasın zira denizden çıktığı gibi gemilerde şoklandığı için, nakliye sırasında soğuk zincir bozulmadığından bizim marketlere gelinceye dek tazeliğinden ödün vermiyor.
Yerlisi varken, üstelik daha lezzetli iken neden ithal edilmiş donuk uskumru alayım derseniz cevap oldukça basit. Denizlerimizde öyle acımasızca avcılık yaptık ve yapıyoruz ki balıkların uygun biçimde yumurtlamasına ve çoğalmasına dahi izin vermiyoruz. Bundan 20 yıl öncesinde tonlarca avlanan ve balık tezgahlarında bolca bulunan yerli uskumru günümüzde bilinçsiz avlanmalar ve yetersiz kontrol mekanizmaları sebebiyle az yakalanmakta. Az yakalandığı için arz-talep dengesinden ötürü de fiyatları oldukça yükselerek pahalı balıklar sınıfına girdi.
Kolyoz dediğimiz cinsi de burada devreye giriyor ve günümüzde balık marketlerde uskumru adı ile satışa sunuluyor. Yerli uskumrunun Ekim döneminde tezgahlardaki fiyatı TL arası değişirken kolyoz ebatına göre TL arasında, Norveç&#;ten ithal edilen şoklu uskumru ise TL arasında satılıyor.
[ad id=&#;&#;]
Peki balıkçılarda satılan ürünün yerli uskumru mu kolyoz mu olduğunu nasıl anlayabiliriz? Aralarındaki farklar nelerdir?
Bu iki balık arasında gözle görülebilir bariz farklar olmasına karşın çoğu insanın gözünden kaçabiliyor. Her iki balığı yan yana koyduğunuzda aradaki farkı görebilseniz de tek başına baktığınızda ayırt etmekte zorlanabilirsiniz. Birkaç defa pratik yaparak aşağıdaki ayrıntılara dikkat edebilirsiniz. Aşağıdaki resim de size yardımcı olabilir.
Gözler: Kolyozun gözleri daha iridir. Uskumrunun ise daha ufaktır.
Ağız: Kolyozun ağzı geriye doğru uzanır, büyük bir ağzı vardır. Uskumrunun ağzı daha kısadır.
Desenler: Uskumrunun sırt çizgileri aşağı doğru oldukça paralel ve düzgün iner. Kolyozda bu düzen yoktur karışık sanki labirent gibidir.
Renkler: Uskumru kolyoza nazaran daha parlak ve canlı renklere sahiptir. Kolyoz biraz daha koyu renklidir.
Yüzgeçler: Kolyozun birinci sırt yüzgeci daha diktir ve üçgen biçimlidir.
Benekler: Kolyozda özellikle karın kısmında benekler vardır. Uskumruda yoktur.
Yüzme Kesesi: Uskumrunun yüzme kesesi kolyoza nazaran çok küçüktür. (Tabii ki yüzme kesesi dediğimiz bölüm balığın karnının içindedir. Dışarıdan bakarak ancak karnının şişkinliğinden belki anlayabilirsiniz.)
Vücut Yapısı: Kolyoz daha yuvarlak, uskumru ise biraz daha yassı bir görünüme sahiptir.
Uskumruyla Kolyoz arasındaki farklar
Denizlerimizde Kolyoz ve Uskumrunun nesli neredeyse tükenmek üzere. Birbirlerine çok benzer yapıda olan bu balıklar tezgâhlarda sık görülmediklerinden pek tanınmazlar ve bundan dolayı birbirleriyle karıştırılırlar. Bunu bildikleri için bazı balıkçılar Kolyoz'u yerli Uskumru diye satabilmektedirler.
Gerçi Kolyoz da kötü bir balık değildir ama Uskumru’nun Kolyoz’dan daha çok biliniyor olması ve yerli Uskumru’nun lezzetinin daha tercih ediliyor olması bunun nedeni olabilir.
Denizlerimizde artık Uskumru av vermediğinden genellikle tezgâhlarda dondurulmuş ambalajlarından açılarak satılan Norveç Uskumrusu görülmektedir.
Eğer tezgâhta Kolyoz görürseniz ve balıkçınız bunu size uskumru diye satıyorsa da bence yine de satın alın. Bırakın o sizi kandırdığını düşünsün. Çünkü doğal ve yerli balığımız Kolyoz’a rastlamak bile büyük şans, bunun keyfini çıkarın.
Ama ne aldığınızı bilmek istiyorsanız bu iki balığı birbirinden ayıran özelliklere bir göz atın.
LEVREK ve Küçüğü İspendek Hakkında PALAMUTLAR'ın Boylarına Göre İsimleri LÜFER'in Boylarına Göre İsimleri
