Mütekaribeyn Örnekleri

Kur'an'ı güzel okuma sanatı olan tecvidin olmazsa olmazı igdam nedir diye merak edenler vardır. Nasıl okunması gerektiğini anlamak için idgam harfleri nelerdir diye soranlar bulunur. Öte yandan, idgam örnekleri neler diyerek bunları öğrenmek bu şekilde okumayı kolaylaştırır. İdgamı mütecaniseyn ne demek diyenler için bu, birinci harfin sakin, ikincisinin ise harekeli olması ve yan yana gelmesidir. Bir diğer merak edilen ise idgamı bila gunne nedir sorusudur. Peki idgam nasıl yapılır?

İdgam Nedir?

Tecvid, Kur'an-ı Kerim'i kulağa daha hoş gelen bir biçimde okumayı sağlar. Bu yüzden, tecvid kurallarını öğrenmeye çalışan birçok kişi idgamın ne olduğunu da öğrenmeye çalışır. Merak edenler için bu, bir araya gelen iki harften ilkinin sakin ikincisinin ise harekeli olması ve bundan dolayı şeddeli bir biçimde okunmasıdır. Bu iki harfin sesi bir tek ses olmuşsa tam idgam, sakin olan ile harekeli olan benzeşmez ise buna da nâkıs idgam denir. İdgam harfleri toplamda 16 tanedir. Bunlar arasında, ب، ت، ث، ج، ح، د، ذ، ر، س، ش، ض، ق، ك، ل، م، ن harfleri bulunur.

İdgam-ı mütecaniseyn, kelime anlamı olarak "benzer ve aynı iki şey"dir. Bu, sıfatları ayrı olmasına rağmen mahreçleri aynı olan iki harften birincisinin sakin, ikincisinin ise harekeli olması ve ilkinin ikincisi ile birlikte şeddeli olarak okunmasıdır. Harfleri ise tı, te, dal, zel, se, zı, bâ, mim'dir.

İdgam-ı bila gunne ise gunnesiz idgam anlamına gelir. Ses genizden gelmez, ancak şeddeli bir biçimde telaffuz edilir. İdgam-ı bila gunne harfleri ise lâm ile râ'dır.

İdgam yapmak için öncelikle tenvin veya sakin bir harften sonra, idgam harflerinden herhangi birisinin gelmesi gerekir. Daha sonra, genizden bir ses getirilmesi suretiyle biraz uzatılarak şeddeli bir şekilde okunur.

İdgam Örnekleri Neler?

Aşağıda, çeşitli idgam türlerine yönelik örnekler paylaşılmıştır.

İdgam-ı Bila Gunne

Burada, sakin nundan sonra gelen ra ve lam harflerini okurken n harfi yok olur.

اَنْ لَمْ يَغْنَوْ => اَلَّمْ يَغْنَوْ

خَيْرٌلَكُمْ => خَيْرُلَّكُمْ

İdgam-ı Meal Gunne

Nundan sonra gelen و ى م ن harflerini okurken bu harfler biraz tutulur ve n sesi yine yok olur.

ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ => ظُلُمَاتُ وَّرَعْدٌ

مَنْ يَقُولُ => مَ يَّقُولُ

مِنْ مِثْلِهِ => مِ مِّثْلِهِ

مِنْ نِسَائِهِمْ => مِ نِّسَائِهِمْ

İdgam-ı Misleyn

Aynı iki harfin yan yana gelmesi sonucu oluşan idgamdır.

رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ => رَبِحَتِّجَارَتُهُمْ

İdgam-ı Mütecaniseyn

ت-د-ط bu üç harften biri sakin öteki harekeli bir şekilde yan yana gelmiş ise sakin olan harekeli harfin mahreci ile birlikte okunur.

اُجِيبَتْ دَعْوَتُكُمَا – وَدَّتْ طَائِفَةٌ – بَسَطْتَ

İdgam-ı Mütekâribeyn

ل sakin ر harfi harekeli ise ve ard arda gelmişlerse ilki okunmadan yalnızca ikincisi şeddeli olarak okunur.

بَلْ رَفَعَهُ الله => بَرَّفَعَهُ الله

قُلْ رَبِّ => قُرَّبِّ

İDĞAM-I MÜTACANİSEYN

Kur'an-ı Kerim'i tilavet ederken harflerin mahreçlerine ve sıfatlarına dikkat ederek okumak gerekir. Mahreç harflerin ses yolu üzerinde tam olarak hangi noktada çıkartılacağı ile alakalı iken sıfat harflerin sesleri ile alakalıdır.

İdğam-ı mütecaniseyn kuralı mahreçleri aynı sıfatları birbirinden farklı olan harfler arasında görülür ve üç çeşittir. Mütecaniseyn harflerinden ilki cezimli ikincisi harekeli olursa bu iki harf birbirinin içine girdirilerek idğam yapılır. Birinci harfin sesi ikinci harfin sesi gibi şeddeli bir şekilde okunur. Sonuç olarak sanki kelimede iki farklı seste ve harekede harf yokmuşta ikinci harf tek başına ve şeddeliymiş gibi hükmedilir.

İdğam-ı mütecaniseyn harfleri şu şekildedir:

1. ت، د، ط

عَبَدْتُمْ عَبَتُّمْ

Örnekte görüldüğü gibi aynı grupta yer alan te ve dal harfi yan yana ve birisi cezimli diğeri harekeli geldiği için dal harfi te harfine eklenmiş ve sanki te tek başına ve şeddeliymişçesine okunmuştur.

DİKKAT! Aynı grupta yer alanط harfinden sonra ت harfi gelirse yarım idğam yapılır. Çünkü ط harfi ت harfine kıyasla daha kuvvetli bir sıfata sahip olduğu için tamamen ت harfine katılarak okunması mümkün değildir.

Diğer tecvid derslerimize ulaşmak için tıklayın

2) ث، ذ، ظ

اِذْ ظَلَمُوا اِظَّلَمُوا

Örnekte görüldüğü üzere aynı grupta yer alan ذ harfinden sonra ظ harfi geldiği için ilk harf kendisi ve harekesiyle ikinci harfe katılarak şeddeli bir biçimde okunur.

3) م، ب

اِرْكَبْ مَعَنَا اِرْكَمَّعَنَا

Aynı grupta yer alan cezimli be harfinden sonra harekeli mim harfi gelirse be harfi kendisi ve harekesiyle mim harfine eklenir ve şeddeli bir şekilde okunur.

DİKKAT! Mim ve be harfleri arasında idğam-ı mütecaniseyn kuralı oluşabilmesi için be harfinin mimden önce gelmesi şarttır. Aksi takdirde sakin mimin hallerinden mimin ihfası meydana gelmiş olur.

İDĞAM-I MÜTEKARİBEYN

Sözlükte mütekaribeyn birbirine yakın iki şey anlamına gelir. Sıfatları, mahreçleri yahut hem sıfatları hem de mahreçleri aynı olan iki harften ilki cezimli ikincisi harekeli halde gelirse idğam-ı mütekaribeyn oluşur. Bu durumda tıpkı idğam-ımütecaniseyn kuralında olduğu gibi ilk harf ikinci harfe eklenerek şeddeli bir şekilde okunur.

Fikriyat TV'deki videolar ile Kur'an öğrenmek için tıklayın

İdğam-ı mütekaribeyn harfleri şu şekildedir:

1. ل، ر

بَلْ رَفَعَهُ بَرَّفَعَهُ

Örnekte görüldüğü gibi mütekariben harflerinden lam cezimli ra harekeli olarak geldiği için lam harfi 'ra'ya eklenir ve şeddeli bir şekilde okunur.

DİKKAT! İdğam-ı mütakaribeyn kuralının meydana gelebilmesi için lam harfinin 'ra'dan önce gelmesi gerekir. Aksi takdirde izhar olur.

2) ق، ك

اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ اَلَمْ نَخْلُكُّمْ

Örnekte görüldüğü gibi mütekaribeyn harflerinden gaf harfi cezimli kef harfi harekeli olarak geldiği için gaf kefe eklenir ve şeddeli bir şekilde okunur.

DİKKAT! İdğam-ı mütakaribeyn kuralının tam olarak uygulanabilmesi için kef harfinin gaf harfine idğam edilmesi gerekir ancak Kur'an-ı Kerim'de böyle bir örnek yoktur. Bu kuralın ikinci grubu ile alakalı tek örnek "elemnahlukkum" örneğidir. Bu örnekte gaf keften önce geldiği için tam değil yarım idğam yapılır. Çünkü gaf harfi kef harfine kıyasla daha güçlü olduğu için gafın kefe tam idğamı mümkün değildir.

FİKRİYAT

SÜMEYYE ALI JABER

Sual : İdğam-i mütekaribeyn ne demektir?

Cevab : Mahreçleri (çıkış yerleri) veya sıfatları (sedâları) birbirine yakın olan iki harf’in idğâmı demekdir.

Sual : İdgâm-i mütekâribeyn ne zaman olur?

Cevab : Mahrecinde veya sıfatında birbirine yakınlık olan harflerden birincisi sâkin, ikincisi harekeli olarak yan yana geldiği zaman (tecvîd hükmü) idğâm-i mütekâribeyn olur.

Misal:

Sual : İdgâm-i mütekâribeyn harflerinin mahreci kaçtır?

Cevab: İki mahrectir.

Birincisi lâm ile ra mahrecidır.

Misal:

Bu misallerdeki idgâm, idgâm-i tâmdır. Lâm-i sâkine râ&#;da idgâm edilmiştir.

Not : râ harfi lâm harfine uğrarsa, bizim kıraâtimize göre idgâm yapılmaz.

Misal:

Kelimesinde olduğu gibi.

İkincisi, kaf ile kef mahrecidir.

Misal:

Arapça tarifi:

Not : Buradaki kaf ile kef misalindeki idğâm, idğâm-ı nâkıstır Çünkü burada kaf, kef okunursa, ki, câizdir; o zaman idgâm-ı tâm olur.  Kef&#;i Kef&#;de idgâm edip okumak da câizdir.

Tavsiye Yazı &#;> Hatim okumanın sevabı nedir?

Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye Kitabını Okumak İçin Tıklayınız.

Benzer Suallerin Cevapları İçin Tıklayınız

En Çok Okunan Yazılar