Cümle Dışı Unsur Ne Demek

Cümle içerisinde yer alan fakat cümlenin yapısında bulunmayan ve yükleme sorulan hiçbir soruya cevap olmayan sözcük ve sözcük gruplarına “cümle dışı unsur” denir. 

Cümle dışı unsur olan sözcük ve sözcük grupları cümlenin anlamına dolaylı yoldan yardımcı olurlar.

Başlıca cümle dışı unsurlar:

a) Hitaplar cümle dışı unsurdur:

ÖRNEKLER:

* Ali,okul açıldı. (“Ali” bir hitap sözcüğü olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Arkadaşlar,beni can kulağıyla dinleyin. (“Arkadaşlar” bir hitap sözcüğü olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Hey,yanlış yöne gidiyorsun. (“Hey” bir hitap sözcüğü olduğundan cümle dışı unsurdur.)

b) Bağlaçlar tek başına ise cümle dışı unsurdur:

ÖRNEKLER:

* Çünkübacağından vurulmuştu. (“Çünkü” bir bağlaç olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Fakatonunla asla konuşmayacaksın. (“Fakat” bir bağlaç olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Kısacasıseni bir daha buralarda görmeyeyim. (“Kısacası” bir bağlaç olduğundan cümle dışı unsurdur.)

c) Ünlemler tek başına ise cümle dışı unsurdur:

ÖRNEKLER:

* İmdat,boğuluyorum. (“İmdat” bir ünlem olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Eyvah, babam eve geldi. (“Eyvah” bir ünlem olduğundan cümle dışı unsurdur.)

d) Ara sözler cümle dışı unsurdur:

ÖRNEKLER:

* Evet,her şeyimi size bırakıyorum. (“Evet” bir ar söz olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Davul çalsa, eminim, babam uyanmaz. (“Eminim” bir ara söz olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Önde oturan, elinde sigarası olan, benim çok yakın arkadaşımdır. (“Elinde sigarası olan” bir ara söz olduğundan cümle dışı unsurdur.)

* Ahmet Bey –kendisi avukatımdır- bundan sonra davalarla bizzat ilgilenecek. (“kendisi avukatımdır” bir ara söz olduğundan cümle dışı unsurdur.)

Yusuf ALTINSOY / Türk Dili ve Edeb. Öğfunduszeue.info