Dahiliye Hormon Testi Yapar Mı

Hormonlar vücudun işleyişinde yer alan ve birtakım metabolik oluşumlara aracılık eden sinyal molekülleridir.

Hormonlar vücudun işleyişinde yer alan ve birtakım metabolik oluşumlara aracılık eden sinyal molekülleridir. Birden çok sistemi etkileyen çeşitli yapıda ve fonksiyona sahip hormonlar mevcuttur.

Hormonların özellikle kan tetkikleri ile yapılan ölçümleri hastalıkların teşhisinde ve seyirlerinin izlenilmesinde kullanılmaktadır.

Rutin olarak kullanılan bazal hormon tahlilleri her merkezde yapılabilen testlerdir, ancak özel testler (stimulasyon veya supresyon testleri gibi) belirli merkezlerde yapılabilmektedir.

Hormon Testleri

T3: Total T3

Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidide (tiroid bezinin aşırı çalışması) artarken, hipotiroidide (tiroid bezinin yetersiz çalışması) azalmaktadır. Kronik hastalığı olan veya uzun süre hastanede yatmış olan hastalar ötiroid olsalar bile TT3 düzeyi düşük çıkabilir. T3 otoantikorlarının bulunduğu durumlarda ise TT3 yüksek, TT4 normal çıkabilir.

T4: Total T4

Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidide artarken, hipotiroidide azalır. Tiroksin replasman tedavisi alan kişilerde TT4 yüksek çıkabilmektedir. T4 otoantikorlarının bulunduğu durumlarda ise TT4 yüksek, TT3 normal çıkabilir.

FT3: Serbest T3

Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizm ve T3 tirotoksikozunda (tirotoksikoz = kanda ani olarak tiroid hormonlarının yükselmesi) serum FT3 düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır. Ayrıca kronik hastalığı olan veya uzun süre hastanede yatmış olan kişiler ötiroid olsalar bile FT3 düzeyi düşük bulunabilir.

FT4: Serbest T4

Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizmde serum FT4 düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır.

TSH: Tiroid-Stimulating Hormon (Tiroid Uyarıcı Hormon)

Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde ve tedavi takibinde kullanılır. Hipotroidizmde TSH düzeyi artarken hipertiroidizmde TSH düzeyi azalır.

E2: Estradiol

Vücuttaki potent endojen östrojendir. Ovülasyon indüksiyonunun takibi ve erkeklerde jinekomastinin değerlendirilmesinde kullanılır.

ß-HCG: Beta HCG

Gebeliğin teşhisi, ektopik gebelik şüphesinin değerlendirilmesi ve in vitro fertilizasyon (vücut dışındaki özel bir ortamda döllenme) hastalarının takibinde kullanılır. Ayrıca testis tümörü ve overin germ hücreli tümörlerinin değerlendirilmesi ve takibinde de kullanılır.

FERR: Ferritin

Demir eksikliği anemisi, kronik hastalık anemisi, talasemi (Akdeniz anemisi), hemakromatozis ve demir yükleme tedavisinin takibinde kullanılır. Karaciğer hastalıklarının varlığında demir eksikliği olmasına rağmen ferritin normal düzeyde bulunabilir. Ayrıca akut faz reaktanlarından biridir.

B12: Vitamin B12

Hematopoezis ve normal nöronal fonksiyonlar için gereklidir.

FOL: Folik Asit

Folat eksikliğinin tanı ve tedavisi takibi ile megaloblastik ve makrositik anemilerin değerlendirilmesinde kullanılır. Diyetle folat alımının azalması, hemodiyaliz, gebelik ve fenitoin vb. bazı ilaçlar folat düzeyini düşürürken, vejetaryen diyet ile folat düzeyi artar.

AFP: Alfa-Fetoprotein

Hepatoselüler ve germ hücreli karsinomlarda (karsinom = kötü huylu tümör) kullanılan bir tümör belirleyicisidir. Bazı kanserlerde de ( pankreas, mide, kolon, akciğer v.b.) AFP düzeyi yükselebilir. Siroz, Hepatit ve alkolik karaciğer hastalığı gibi durumlarda da AFP seviyesinde artış olabilir.

CEA:

Kolon, rektum, akciğer, meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide ve over kanserlerinde CEA düzeyi artar. Özellikle kolorektal kanserler ve ileri evre meme kanserlerinde takipte kullanılabilir. Sigara içenlerde CEA düzeyi yüksektir. Bu yüzden tarama testi olarak kullanılması doğru değildir.

CA 125:

Özellikle over malignitelerinin (yumurtalık kanseri) takibinde kullanılan bir tümör markeri yani bir tümör belirleyicisidir. Ayrıca sağlıklı insanların %1′inde CA 125 düzeyi yüksek olabilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.

CA 15–3:

Meme kanserinin tanı ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik meme kanserlerinin (diğer organlara yayılmış olan meme kanseri) %80′inde CA 15–3 düzeyi artar. Ayrıca diğer bazı kanserlerde (pankreas, akciğer, over, kolon, karaciğer v.b.), hepatit, siroz ve tüberkülozda CA 15–3 düzeyi yükselebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.

CA 19–9:

Tüm gastrointestinal sistem kanserleri ve diğer adenokarsinomlarda CA 19–9 düzeyi artar. CA 19–9 düzeyi ile tümör kitlesi arasında ilişki yoktur. Ayrıca siroz gibi bazı durumlarda CA 19–9 düzeyi yüksek görülebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.

PSA: Prostat-Spesifik Antijen

Prostat hastalıklarının (özellikle prostat karsinomları ve benign prostat hiperplazisi) tanı ve takibinde kullanılır.

Free PSA: Serbest PSA

Prostat hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılır.

Total Testosteron Seviyesi (T)

DHEA-SO4

17-alfa-OH-P (17-alfa-hidroksi-progesteron)

Bu üç test Polikistik Over (PKO) hastalığının tanısında kullanılır.

Bilgilendirme amaçlıdır.

03 Kasım 2014 Pazartesi - 16:46

Günlük yaşamda ortaya çıkan birçok problem aslında hormonlarda meydana gelen bir takım bozulmaların nedeni ile oluşabilir. Fiziksel bir semptom görülebilirken hormon bozukluklarında depresyon gibi ruhsal bozukluklarda görülebilmektedir. Kadınlarda sıklıkla görülen sivilcelenme ve tüylenme için hangi doktora gidilmelidir? Hormon bozukluğu olduğu nasıl anlaşılır?

Hormon Bozukluğu Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?

Kilo artışı
Uyku düzeninde değişikli ve problemler
Ciltte sivilcelenme
Adet döngüsünde düzensizlik
Konsantrasyon zorluğu
Vajinada kuruluk
İştah artışı
Depresyon
Saçlarda dökülme
Meme hassasiyeti ve memede kist oluşumu
Fazla tüylenme
Gözlerde kuruluk
Bağırsak problemleri
Kısırlık

Hormon Bozukluğu İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Bir kadın kendinde hormonal bozukluk belirtileri gördüğü takdirde bir jinekoloji uzmanına görünmelidir. Jinekoloji uzmanları kadınlık hormonlarının değerlendirmesini yaparken vücutta bulunan diğer hormonların bozuklukları için ise endokrinoloji bölümüne gidilmelidir.

Hastane veya sağlık kuruluşunda endokrinoloji bölümü bulunmuyorsa kadınlık hormonları dışındaki diğer hormonlar dahiliye bölümünü de ilgilendirmektedir. Sağlık kuruluşunda endokrinoloji bölümü bulunmuyorsa dahiliye bölümüne gidilmelidir.

Hormon Bozuklukları Hangi Hastalıklar Neden Olur?

Birincil olarak yumurta yetmezliği
Yumurtalık kanserleri
Erken yaşta menopoz
Polikistikover sendromu

Hormon Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Uzman hekim tarafından tespit edilen hormon bozuklukları, hormon bozukluğunun oluşma nedenine göre farklı şekillerde tedavi edilebilmektedir. Uzman hekimin yapmış olduğu laboratuvar testleri, ultrason incelemesi ve çeşitli fiziksel muayeneler ile hormonal bozukluğun nedeni tespit edilir. Hormon bozukluğuna yol açan nedene uygun olan ilaç tedavisi uygulanır. Progesteron hormonu ve östrojen hormonunun bulunduğu ilaçlar kullanılır.

Östrojen Hormon Bozuklukları

Östrojen hormonu hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunan fakat kadınlarda yüksek etkinliğe sahip olan bir hormondur. Birçok kadında östrojen hormonunun bozukluğu görülebilmektedir. Östrojen hormonu azaldığında; cinsel ilişki esnasında ağrı, saçlarda dökülme, vajina kuruluğu, memelerin küçülmesi, vajinal sarkmalar, psikolojik sorunlar gibi sorunlar görülür. Östrojen azlığı kadınlarda erken menopoz görülmesine ve aşırı terlemeye de neden olur. Östrojen fazlalığında ise; fazla tüylenme, kilo artışı gibi sorunlar görülür.

Progesteron Hormon Bozuklukları

Progesteron kadınları gebeliğe hazırlayan bir hormondur. Progesteron bozukluklarında yeterli sayıda yumurta üretilmez, östrojenin oluşturduğu etkileri azaltır, doğumdan sonra süt salgılanmasını önler, adet döngüsünde bozukluklar meydana getirir. Progesteron hormonunda meydana gelen bozukluklar vücut şeklini de etkileyebilir.

TSH Ne Demek?

Doktorlar tarafından kan tetkikleri arasında istenen TSH, Thyroid Stimulating Hormone yani tiroit uyarıcı hormondur. TSH, aslında T4 (tiroksin) ve T3 (triiyodotironi) hormonlarının üretiminden sorumludur. Vücutta hormonların düzenli çalışması için TSH önemli bir rol oynar. Hipofiz bezi, tiroit bezini uyaran TSH üretimini gerçekleştirir. Kelebek şeklinde bir bez olan tiroit bezinin, kalp atışından vücut ısısına, metabolizmadan uykuya kadar pek çok vücut fonksiyonunun sistemli çalışmasında sorumlulukları vardır.

TSH Nedir?

Hipofiz bezi, hipotalamus ve tiroit bezinin birlikte çalıştığı bir düzen mevcuttur. Öncelikle hipotalamus, tiotropin salgılatıcı hormon adlı bir hormon üretir. Hipofiz bezi ve TSH bu hormon tarafından kontrol edilir. Daha sonra hipofiz bezi, tiroit uyarıcı hormon yapar ve bu doğrudan kana karışır ve sonunda tiroit bezinin hücrelerindeki reseptörlere bağlanır. TSH’ın hücrelere bağlanmasıyla tiroit bezine T3 ve T4 hormonlarının doğru miktarda ve kana salınması için talimat verilir. TSH, T3 ve T4 salınımlarını kontrol etse de aslında T3 ve T4 de TSH üzerinde etkilidir. Bu hormonlar belirli bir seviye ulaştığındaysa TSH üretiminin durdurulması için hipofiz bezine uyarı verir. Bu sistem sayesinde hormon dengesi sağlanır.

T3 ve T4 hormonları beyin gelişimi, kemik sağlığı, kalp atışı, sindirim ve metabolizma gibi vücut için önemli fonksiyonların sağlanmasında son derece önemlidir. Deiyodinasyon ile T4, T3 hormonuna dönüşür. İnaktif olarak bulunan T4, aslında bir depolama hormonu gibi çalışır ve T3 hormonunu ilgili organlara taşımakta yardımcıdır. Hücrelerde enerji olarak kullanılabilmesi için T4, T’3 dönüşmek zorundadır.

TSH Testi Nedir?

TSH testi kısacası kanınızda ne kadar tiroit hormonu olduğunu ölçen bir testtir. TSH değerlerinin yüksek veya düşük olduğu durumlar tirotropin testi olarak da bilinen TSH testi ile belirlenebilir. Yaş, cinsiyet, hamilelik gibi durumlara bağlı olarak TSH seviyeleri değişkendir. TSH seviyesi hamilelikte ikinci ve üçüncü trimesterde aşamalı olarak artar. Verilebilecek bir kan testi ile TSH değeri ölçülebilir. TSH ölçümü için aç olmak gerekmez ve sonuca göre, TSH değeri normal veya anormal seviyelerde olabilir.

Normal TSH Değeri Kaç Olmalıdır?

TSH aslında ne kadar tiroit hormonu üretilmesi gerektiğini belirler. Kandaki tiroit seviyesi düşükse hipofiz bezi daha fazla tiroit üretilmesi için daha çok TSH üretir. Tiroit seviyesi yüksekse de hipofiz bezi daha az TSH üretir veya hiç üretmez. TSH değeri aşağıdaki gibidir:

Normal TSH Değeri: 0.4 - 4.0 mU/L

Yüksek TSH Değeri: 4.5 mU/L üzeri

Düşük TSH Değeri: 0.4 mu/L altı

TSH değerinin düşük çıktığı durumda, tek başına TSH testi yeterli bilgi vermez. Bu nedenle doktorunuz ileri tetkik olarak T3 ve T4 değerlerini de görmek ister Her iki değerin düşüklüğü ile hipotiroidi, yüksekliği ile hipertiroidi teşhis edilir. Yine Haşimoto ve Graves gibi otoimmun hastalıklar da kontrol edilir. Tek başına TSH testi tiroit sağlığına dair her şeyi gösteremeyebilir. Örneğin T4 hormonunun, T3’e dönüşmesiyle ilgili sorun TSH testi ile anlaşılamaz. Ancak TSH testi diğer testlerle birlikte değerlendirilir ve önemlidir. Tiroit kanseri ve tiroit nodülleri ile ilgili herhangi bir şüphe duymanız halinde (elinize gelen bir yumru gibi) teşhiste yardımcı roldedir. TSH ile birlikte serbest T3 ve T4, reverse T3 ve anti-TPO antikoru gibi diğer testler yapılır ve tiroit sorunları teşhis edilebilir. Tiroit nodüllerinde başvurulacak yöntemlerden biri tiroit biyopsisidir. Tiroit ultrasonu da tiroit sorunlarının tespitinde sıklıkla uygulanır.

TSH değeri çocuklarda daha farklı oranlardadır. Bu rakamlar şöyle verilebilir:

• Yenidoğan 3.84-11.75 mU/L
• 1 ay 1.18-3.57 mU/L
• 1 yaş 1.17-3.55 mU/L
• 5 yaş 1.15-3.47 mU/L
• 12 yaş 1.09-3.31 mU/L
• 18 yaş 1.05-3.16 mU/L

TSH Yüksekliği Nedir?

TSH testinde kanda TSH seviyesinin 4.5 mU/L’nin üzerinde olması ve buna T3 ve T4 hormonlarının düşük olması hipotiroidizm olarak adlandırılır. Hipotiroidizm durumlarında vücut fonksiyonları artar. TSH yüksekliği belirtileri şunlardır:

• Kabızlık dahil olmak üzere bazı sindirim sorunları
• Depresyon
• Üşüme veya soğuğa karşı hassasiyet
• Yorgunluk ve halsizlik
• Eklem ve kas ağrısı
• Cilt kuruluğu
• Kuru ve incelmiş saç yapısı
• Kilo alma, ödem ve şişlik
• Düzensiz ve zor adet döngüsü
• Düşük kalp ritmi

“TSH neden yükselir?” diye düşünüyorsanız bunun bir sebebinin tiroit bezinin T3 ve T4 üretmemesi olduğunu bilin. TSH kandaki dolaşımı esnasında tiroit bezi tarafından bu iki hormon üretilmezse, TSH yükselmeye başlar.

TSH seviyesindeki değişkenliğin nedenlerinden biri yaş olup yaşlandıkça hipotiroidizm sıklığı artar.

TSH Düşüklüğü Nedir?

TSH testinde kanda TSH seviyesinin 0.4 mU/L’nin altında olması hipertiroidizm olarak adlandırılır. Hipertiroidizm durumlarında vücut fonksiyonları azalır.

TSH Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Gerginlik ve sinirlilik
• Endişe hali
• İştah artışına rağmen kilo kaybı
• El titremesi
• Kas zayıflığı
• Saç kaybı
• Terleme veya sıcağa tahammülün düşmesi
• Guatr
• Uyku hali
• Gözlerde şişkinlik
• Yorgunluk
• Aşırı bağırsak hareketi (çok dışkılama)

TSH düşüklüğü tiroit bezinin çok fazla tiroit hormonu üretmesinden kaynaklanır. Bu durumda TSH hormonu baskılanmış olur ve TSH değeri düşer. TSH düşüklüğüne neden olan sebepler ise şöyle sıralanabilir:

• Graves Hastalığı
• Vücutta biriken fazla iyot
• Tiroidit
• Aşırı tiroit hormonu ilacı kullanmak
• Tiroit hormonu içeren destekleyici ilaçları fazla kullanmak
• Tiroit nodülleri

Biotin (B vitaminleri), steroid ilaçlar, dopamin ve morfin gibi bazı ağrıkesiciler de TSH düşüklüğünün nedenlerindendir.

Düşük TSH seviyesi, hipofiz bezindeki bazı problemler (cerrahi, ışın tedavisi, hipofizit vb.) nedeniyle ortaya çıkabilir.

Tiroit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tiroit vücuttaki tüm işleyişin sağlıklı olabilmesi için olmazsa olmaz bir hormondur.

Hipertiroidi ve hipotiroidi durumlarına göre tiroit tedavi şekilleri değişir. Örneğin; TSH yüksekliği ileri seviyedeyse (10 mlU/L üzeri) bu koroner kalp hastalıkları ve kalp yetmezliği riskinin olduğunu gösterir. Bu değeri aşmamış ama 5 mlU/L’nin üzerindeyse tedavi gerekir.

Herkesteki değerler farklı olsa da TSH değerleri yüksekse genellikle bu yetersiz bir tiroit salgısının olduğuna işaret eder ve bu sebeple tiroit ilacının arttırılması gerekebilir. Düşük TSH ise tiroidin aşırı salgılanması anlamına gelir ve tiroit ilacının azaltılması gerektiğinin göstergesidir.

Tiroit Sağlığınızı Korumak İçin Öneriler

Tiroit sağlığını dengelemede kullandığınız ilaçları yanı sıra bizzat sizin yapacaklarınız önemlidir. Tiroit sağlığını desteklemek için yapabilecekleriniz:

Stresi Kendinizden Uzak Tutun: Tamamen stresten arınmış bir hayat gerçekçi değil. Ancak stresi yönetebilmek sizin elinizde. Kronik stres vücutta kortizol gibi stres hormonu salgılanır. Bu durum T3 ve T4 hormonlarıyla ilgili değişim yaratır ve buna bağlı olarak kilo alınabilir ve yorgunluk hissedilebilir. Stresten biraz da olsa arınabilmek için yoga, meditasyon, doğada yürüyüş, günlük yürüyüş yapmak gibi sizi rahatlatacak aktivitelerde bulunabilirsiniz.

Sağlıklı Beslenin: Tiroit renkli beslenmeyi sever. Meyve, yağsız protein, sebze, balık, kuru baklagiller ve sağlıklı yağlar tabağınızda daima olsun. İşlenmiş ve şekerli gıdalardan uzak durun. Tükettiğiniz gıdaların T3 ve T4 içerip içermediğine dikkat edin.

Hareket Edin: Düzenli egzersiz sağlıklı bir vücudun temel ihtiyaçlarından biridir. Tiroit için de düzenli egzersiz yapmak doğal bir ilaçtır. Hareket etmek için kendinizi illa bir spor salonuna gitmek zorunda hissetmeyin. Yüzebilir, dans edebilir, yoga yapabilir ya da günlük yürüyüşler yapabilirsiniz. Hipertiroidiniz varsa metabolizmanız hızlanabileceğinden ötürü egzersize başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.

Kadınlarda görülen hormon bozukluklarının sebepleri nelerdir?

Hormonlar vücudun habercisidir. Endokrin bezlerinde üretilen hormonlar, kan dolaşımı ile doku ve organlara ne zaman, ne yapacaklarını iletir. Hormonlar, üreme ve metabolizma olmak üzere; vücutta önemli süreçleri yönetirler. Kadınlarda erkeklere oranla, daha çok hormon bozuklukları görülmektedir. Bu hormon bozukları, kadınlarda birçok hastalığa neden olmaktadır. Birçok kadın; çeşitli sebeplerle hormon dengesizliği yaşamakta ve buna bağlı olarak çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Hormon dengesizlikleri, vücutta hormonların düzenli olarak salgılanamamasına denilmektedir. Düzensizlik gösteren bu hormonlar; kadınlık hormonları olabildiği gibi, tiroit hormonları da olabilir.

Stres ve düzensiz beslenme en büyük nedeni

Stres ve düzensiz beslenme, en sık karşılaşılan hormon bozukluğu nedenidir. Bununla birlikte düzensiz ve yanlış yaşam şekli de hormonların bozulmasına neden olmaktadır. Kadınların erkeklere oranla daha çok hormon bozukluğu ile karşılaşmasının sebebi, sürekli olarak çeşitli dönemler geçirmesidir. Bunlar; regl, hamilelik ve menopoz süreçleridir. Bu dönemlerde, hormonlarda ciddi değişimler olmaktadır. Buna bağlı olarak da, fiziksel değişimler gündeme gelebilmektedir.

Kadınlarda hormon dengesizliğinin nedenleri nelerdir?

Kadınlarda hormonal dengesizlik görülmesinin sebeplerini; polikistik over sendromu, erken menopoz, birincil yumurtalık yetmezliği, hormon değişiklikleri ve doğum kontrol hapları olarak sıralayabiliriz.

Belirtileri nelerdir?

• Kemik erimesi (osteoporoz)
• Depresyon
• Yorgunluk
• Saç dökülmesi
• Düzensiz ve sancılı adet dönemleri
• Sıcak basması
• Gece terlemesi
• Kabızlık ve ishal
• Göğüslerde hassasiyet
• Memede kist
• Vajinada kuruluk
• Kilo alma
• Tüylenmede artış
• Kısırlık
• Klitoris genişlemesi
• Konsantrasyon güçlüğü
• Gözlerde kuruluk

Kadınlarda en çok görülen hormon bozuklukları hangileridir?

Tüylenme; özellikle genç kızlarda görülen hormon bozukluklarının başında gelmektedir. Bununla birlikte polikistik over sendromu, en sık görülen hormon bozukluklarındandır. Polikistik over sendromunda da, tüylenme ve adet düzensizliği şikayetleri görülebilmektedir. Polikistik over sendromu, bazı durumlarda yumurtlamayı da etkiler.

Tedavisi nedir?

Hormon bozukluklarında tedavi, sebebine ve de kişilere göre değişiklik gösterebilmektedir. Hormon bozukluğu tedavisinde genellikle çeşitli ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Bu ilaçları ve tedavi şekline, kadın hastalıkları ve doğum hekimi yapılan muayene ve gerekli tetkiklerden sonra karar vermektedir. Bunların dışında; sağlıklı beslenme, düzenli ve doğru yaşam, spor aktiviteleri gibi hayat kalitesini arttıran faaliyetler de bazı hafif durumlarda iyileştirici doğal yöntemler de sayılabilir.