Halk Oyunları Nelerdir Isimleri
Yöresel Halk Oyunları Listesi
Ülkemizde her bölgenin kendine has yöresel halk oyunları var. Peki hangi oyun hangi yöreye ait biliyor muyuz? Türkiye, dört tarafı doğal güzellikler ve turistik yerler ile çevrili bir ülke olduğu gibi kültürel açıdan da oldukça zengin bir ülke olmayı başarır. Bu anlamda Türkiye’nin hemen her noktasında kültürel bir farklılığı gözlemlemek mümkün olur. Kuzeye gittiğinizde keşfedeceğiniz kültürel özelliklerin güney bölgelerde oldukça farklılık göstereceğini ifade etmek gerekir.
Halk oyunları konusunda da kültürel çeşitliliğin ciddi manada yüksek seviyelerde olduğu Türkiye’de halk oyunlarının bölgede yaşanan olaylardan türemesi de çeşitlilikte etkilidir. Bu nedenle aynı yörede bulunan yerleşim yerleri arasında dahi halk oyunları konusunda farklılıktan söz etmek mümkün olur.
Ülkemizde Hangi Oyun Hangi Yöreye Aittir?
Siz de Türkiye’deki farklılığı keşfetmek ve hangi oyun hangi yöreye ait öğrenmek istiyorsanız sizler için hazırladığımız yöresel halk oyunları Listesine bir göz atmalısınız!
Hora – Trakya Bölgesi
Trakya Bölgesi’nin en önemli kültürel unsurlarından bir tanesi olan Hora; Yunancada ‘Oyun’ anlamına gelen Horos kelimesinden türemiştir. Bölge insanının sıcak kanlı ve hareketli özelliklerini yansıtan oyunun hızlı ritimli ve kıvrak hareketler gerektiren bir halk oyunu olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle ayakların ön planda olduğu bu oyunu Çanakkale, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde gözlemlemek mümkündür. Hora’yı kadın ve erkeklerin karışık oynadığı söylenebilir.
Zeybek – Ege Bölgesi
Ege Bölgesi’nin simgelerinden bir tanesi olarak kabul edilebilecek olan Zeybek, bir kahramanlık hikayesinin temsilidir. Halkı koruyup kollayan bir cesur adam olarak kabul edilen Zeybek; ağır ve zor hareketler içerir. Kolların iki yana ağır bir şekilde açılması ve zaman zaman dizin yere vurulması ile sergilenen Zeybek oyununun kendi içinde de türleri olduğunu söyleyebiliriz. Zeybek oyununu icra edenler sadece erkeklerdir. Zeybek’in en çok oynandığı yerler İzmir, Aydın, Denizli, Muğla ve Manisa’dır.
Teke Zortlatması – Batı Akdeniz Bölgesi
Teke Zortlatması ya da Değişmeli Oyun olarak bilinen bu halk oyununun Zeybek ile sık sık karıştırıldığını ifade etmek gerekir. Zeybek’e göre farklı olan bu oyunun Yörükler tarafından oynandığını ifade edebiliriz. Tekenin kızıştığı dönemlerde sergilediği hareketlerden esinlenilerek ortaya konan bu oyunun yelleme ve hoplatma olmak üzere 2 farklı kısımdan oluştuğu söylenebilir. Teke Zortlatması; Burdur, Isparta, Antalya ve Fethiye’de yaygın bir şekilde icra edilmektedir.
Horon – Doğu Karadeniz Bölgesi
Doğu Karadeniz ve Horon birbiri ile özdeşleşmiştir. Karadeniz’in hepsinde oynandığı düşünülen bu oyunun aslında sadece Doğu Karadeniz Bölgesi’nde icra edildiğini vurgulamalıyız. Hızlı ayak hareketleri ve el – omuz kıvraklıkları ile ortaya konan Horon’un farklı türleri olduğunu ifade etmek gerekir. Erkek horonu, kız horonu, karma horon ve sözlü horon bu çeşitler arasında sayılabilmektedir.
Doğu Karadeniz’de Horon oldukça yaygın bir şekilde oynanıyor olsa da her adımda farklı bir türüne rastlamak mümkündür. Bu nedenle de bölgedeki her hızlı ve hareketli oyuna genel manada Horon adı verilir.
Bar – Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi
El ele tutuşmak anlamına gelen Bar; doğu bölgelerinde oynanan halay ile oldukça benzerlik göstermektedir. Bar oyununun halaydan ayıran en önemli özelliği el ve kol hareketlerinin ön planda olmasıdır. Erkek ve Kadın barları olmak üzere farklı türleri bulunan bu oyunların toplamda 28 çeşidi vardır.
Ezgilerine bakıldığında oldukça ağır hareketler içeren Bar’ın en çok Erzurum, Erzincan, Gümüşhane ve Bayburt’ta icra edildiği söylenebilir. Bar’a eşlik eden çalgılara bakıldığında ise davul, zurna, akordeon ve tulum ön plana çıkar.
Halay – Doğu ve Güneydoğu Anadolu
Kürtçede ‘Ayağa Kalkmak’ anlamına gelen ‘Hilayi’ sözcüğünden türemiş olan bu oyunun Kürtçe ağırlıklı ezgiler eşliğinde oynandığı söylenebilir. Erkek ve kadınların yan yana gelerek oynadıkları oyunda el ele ve omuz omuza dizilmek esastır. Davul ve zurnanın ritim tuttuğu halayda çok farklı türler bulunur.
Doğu’da hemen her il ve ilçede bir halay çeşidinden söz etmek mümkündür. Halaydaki çeşitliliğin kültürel bir zenginlik olarak kabul edildiği de söylenebilir. Ritim genel manada hızlı olsa da halay türüne göre ritmin artıp azaldığı türlerden de söz etmek gerekir.
Bengi Oyunu – Balıkesir ve Çevresi
Balıkesir başta olmak üzere Marmara Bölgesi’nin belli bölgelerinde oynanan Bengi aslında Zeybek oyununun bir çeşidi olarak kabul edilebilmektedir. Diz vurma ve çökmelerin oyunun en dikkat çekici özellikleri olduğunu ifade etmek gerekir. Bengi oyununda gerçekleşen çökme savaşta öldürülen düşman sayısı kadar gerçekleşir. Bu da oyunun bir kahramanlık gösterisi olduğunu kanıtlar.
Çayda Çıra – Elâzığ
Elâzığ yöresinde oynanan ve halayın bir türü olarak kabul edilen Çayda Çıra; kadın ve erkeklerin ortak bir şekilde icra ettikleri oyunlardan bir tanesidir. Ele alınan mumlar ile oynanması nedeni ile Mumlu Dans adıyla da anılan Çayda Çıra’nın genellikle düğünlerde sergilendiği ifade edilir.
Oyunun oynanışında kendine has ezgilerin ve söyleyişlerin hâkim olduğunu ifade etmek gerekir. Yöresel kıyafetler ile oynanan ve oldukça etkileyici bir oyun olduğu kabul edilen Çayda Çıra’nın bir çember şeklinde dizilmiş insanlar tarafından icra edildiğini ifade etmek gerekir.
Reyhani – Mardin
Reyhani, Mardin’in en eski ve köklü geleneklerinden bir tanesi olarak bilinir. Bölgenin mistik özelliklerini yansıtan ve oldukça etkileyici bir oyun olan Reyhani; bir kadın ve bir erkek tarafından oynanır. Reyhani’nin ön plana çıkan özelliği ağır hareketler ile icra edilmesi ve kadın – erkeğin karşılıklı olarak ritmik hareket etmesidir.
Reyhani’de ritmik hareketlerin yanı sıra diz çökme ve ellerin havaya kaldırılması da vardır. Bölgenin özelliklerini yansıtan ve insanı içine çeken oldukça etkileyici müziği ile Reyhani’yi icra etmek için oldukça esnek olmak gerekir. İcra etmesi oldukça güç bir oyun olan Reyhani ülkemizin en değerli halk oyunlarından bir tanesidir.
Kaşık Oyunları – Anadolu
Anadolu’nun pek çok bölgesinde oynanan bir oyun olan Kaşık Oyunları ellerine kaşık alıp ritmik bir şekilde oynayan erkek oyunudur. Kaşık ritmi ve müziğin eş zamanlı olarak hareketlenip yavaşlaması bu oyunun en değerli ayırt edici özellikleri olarak kabul edilir. Anadolu’nun pek çok noktasında oynansa da bölgesel farklılıklar vardır. Bu nedenle tek bir kaşık oyunundan söz etmek mümkün değildir.
Siz okurlarımız için Ülkemizde hangi oyun hangi yöreye ait? kısa, kısa bilgiler vermeye çalıştık. Bu yazımızda olmasını düşündüğünüz yöresel halk oyunları varsa bize yorum olarak mutlaka gönderin.
Müşteri Hizmetleri
Türkiye'nin yedi bölgesinden biri olan batısında yer alan Ege Bölgesi ‘nin halk oyunlarını zeybek ve zeybek çeşitleri oluşturmaktadır. Türkiye ‘nin sekiz ana dans türünden biri olan zeybek Egenin farklı bölgelerinde, ilçelerinde hatta köylerinde farklı çalgılar ve figürler ile yeniden yorumlanarak farklı zeybek türlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Zeybek ‘in farklı türlerini barındıran her bir il, ilçe veya köy o bölgenin adı ya da özellikleri ile anılan kelimelerin eklendiği zeybek türlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Zeybek ana hatlarıyla tek bir kişi tarafından ya da birkaç kişinin çember oluşturması ile oynanmaktadır. Zeybek oynayan dansçı ya da kendisine verilen ismi ile efe, ellerini baş hizasına gelecek şekilde iki yana doğru açar ve büyük adımlar atarak yavaş yavaş hareket eder. Hareket ederken ise arada yere doğru eğilerek dizlerini yere değdirir.
Ege'ye ve Egelilere Özel Ürünler İçin Tıklayın!
Ege Bölgesi Halk Oyunları Nelerdir?
Ege bölgesinin ana halk oyunu olan zeybek illere, ilçelere ve köylere göre farklı müziklerle ve figürlerle oynanarak farklı isimlerle anılmaktadır. Zeybek isimleri yöreye ait müziğe göre isim alabildiği gibi, bölgede ün salmış kişiye göre de isim alabilmektedir.
Zeybek müzikleri, notların dizemine göre ağır ve hızlı ve kıvrak anlamına gelen yürük olmak üzere iki gruba ayrılır iken aynı zamanda kent zeybeği ya da köy zeybeği gibi sınıflara da ayrılmaktadır.
Bölgeler göre zeybek oyunlarının en bilinenleri ise şunlardır; Arpazlı, Bengi, Bergama Zeybeği, Çakıcı Efe, Çandarlı Zeybeği, Harmandalı, Karaburun Zeybeği, İkiparmak Zeybeği, İnce Mehmet Zeybeği, Koca Solak, Koyundere Zeybeği, Kozak Zeybeği, Kör Bayram, Minarede Ezan Var, Nacakoğlu Zeybeği, Ödemiş Zeybeği, Ötme Bülbül Zeybeği, Sepetçioğlu, Soğukkuyu Zeybeği, Somalı Zeybeği, Süslü Jandarma, Tire Zeybeği, Yağcılar Zeybeği, Yalabık Zeybeği, Zahide Molla Zeybeği.
.jpg)
Ege Bölgesi Halk Oyunları ve Müzik Aletleri Nelerdir?
Ege bölgesi halk oyunlarında kullanılan aletler her ne kadar bölgelere göre değişkenlik gösterse de açık alanda daha çok davul zurna, kapalı ortamlarda ise bağlama kullanımı görülür. Ege bölgesinin ana halk oyunu olan zeybek oyununda en çok kullanılan müzik aletlerinin başında gelen davul ve zurna bölgeye veya çalınan ortama göre tek davul çift zurna, tek davul- tek zurna ya da çift davul tek zurna gibi farklı şekillerde kullanılabilir. Bağlamanın kullanımı ise hem ağır zeybeklerin hemde hemde kıvrak adı verilen hızlı zeybeklerde kullanılabilir bir müzik aleti olması en az davul, zurna kadar yaygın kullanılmasında oldukça etkilidir.
Ege Bazaar ekibi olarak bu yazımızda Ege bölgesi halk oyunları hakkında bilgiler nelerdir, ege bölgesi halk oyunları nelerdir, ege bölgesi halk oyunları ve müzik aletleri nelerdir sorularına cevap vermeye çalıştık. Sizde ege bölgesinin kendine özgü cümleleri ile süslenmiş ürünlere sahip olmak istiyorsanız sitemizde bulunan ürünlere göz atabilir, daha detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz!
KASTAMONU ERKEK OYUNLARI
seafoodplus.infoŞKÖPRÜ ZEYBEĞİ
Taşköprü Zeybeği, ’li yıllarda yörenin erkekleri tarafından oynanmış, sonraki dönemlerde yaygınlığını kaybetmiş bir zeybek seafoodplus.infoı isimle bilinen ve sözleri olmayan bir müzik eşliğinde oynanır.
Türkünün de kaynağı olan Hüseyin SANCAK, Paşanın Deli Mehmet, Dımbırın Mehmet, bir dönem büfe çalıştıran Katil Süleyman ve Sarı Ayşe o dönemlerde bu oyunu en güzel icra eden kişilerdir.Günümüzde ise bu oyunu bilenlerin çoğu ölmüştüseafoodplus.infoul’un Zeytinburnu ilçesinde yaşayan Yusuf SANCAK oyun hakkında bilgisine başvurabileceğimiz tek kaynaktıseafoodplus.info Sancak’tan edindiğimiz bilgilere dayanarak oyunu aktarmaya çalışacağız.
İki veya daha fazla kişiyle karşılıklı oynanır.Vücudun duruşu dik ve bakışlar seafoodplus.infoş eşe doğseafoodplus.info başlarken iki el de arkada belde tutulur.Üç sayılı giriş müziğinden sonra arkadaki kollar( sağ kol önce) göğüs önünden sağa-sola-sağa çekilir, tekrar yana alınır ve aynı figür tekrar seafoodplus.info yukarıda sağa-sola sağa sallanır.
Müzik başında , sağ adımla başlayan üç sayılı yürüyüş yapılıseafoodplus.info sonra sol basılır sağ kaldırılır,sağ basılır sol kaldırılır, tekrar sol basılır sağ kaldırılır, tekrar üç sayılı yürüyüş yapılır ve ayak kaldırmalar da tekrarlanıseafoodplus.infoe kollar yana alınır.
Müziğin başında kollar yukarıda üç kez sallanma yapılıseafoodplus.info vurarak önce sağ diz sonra sol diz yere vurulur, üç sayıda eksende dönülür ve aynı çökme – diz vurmalar tekrarlanır.
Takip eden müzikle el vurma ve çökerek önce sağ dizi sonra sol dizi yere koyarak sağ ayağın basılarak kalkma , devamında eksende dönerek aynı figürün tekrarı yapılır.
Kollar arkaya alınıp en baştaki duruşla kol döndürülerek oyun sona erdirilir.
seafoodplus.infoÇİOĞLU
Kastamonu’nun en bilinen seafoodplus.infoerin oynadığı diğer Kastamonu oyunları gibi efe-zeybek oyunlarındandır.
OYUNUN OYNANIŞI
Oyun dairede oynanıseafoodplus.infolar kollar yanda ve açık, dairede dönerler.Söz başlar, dönme devam eder ama sözler hareketlenmeye başlarken oyuncular sağ ellerini alınlarına getirirler ve ortaya döseafoodplus.infoğ ayakla başlayan ve sağdan kendi ekseninde yapılan dönüşle kol çevirmeler yapılır.(sözün sonuna kadar).Kollar yukarıda sallandıktan sonra sol ayağı kaldırarak başlayan öne geri adım atmalar yapılır(2).Kol çevirmenin ardından sağa ve sola atışlar yapılıseafoodplus.info defa zıplayarak iki eli yere uzatmalar ve sağdan yapılan eksende dönmeler yapılır(kollar yukarıdadır), kol sallama ile birinci bölüm sona erer.
Dairede dönerek , sözle birlikte tekrar ortaya dönme ve sözün sonuna kadar ilk bölümün aynısı yapılır.Sözler bitince sağa doğru düz yürüyüş ve çökerek sağ dizi yere vurma, el vurup sekme ve iki defa sağ ve sol dizleri yere vurma, ikinciden sonra sağdan dönerek ters yürüme ve sağ ve sol dizleri vurma sol diz yerde dururken kol çevirme ve sallamalar(2) .Ayağa kalkıp sol tarafta el vurma kol sallama ve ikinci bölümün sonu.
Eksende dönmeler ve sözler bitene kadar aynı yerlerin tekrarı.Sol adımla başlayan sağ ayak önde sol ayak arkada sağa doğru çapraz yürümeler(2).Önce sağ ayağı sola sonra sağa ve sonra diz altına çseafoodplus.infoı hareketleri sol ayakla da seafoodplus.info defa yerinde kol sallama ve arkasından solu çekip sağ ayak üzerinde sekerek yere uzanma, sol tarafta el seafoodplus.info tekrardan sonra el vurmayı ritme uygun olarak beş kez seafoodplus.infoe dönerek oyunun bitirilişi.
seafoodplus.info KOŞMA
Hem kadınlar hem de erkekler tarafından oynanılan, sözlü bir seafoodplus.info yıllarda bilen ve oynayan insanların azalması nedeniyle neredeyse unutulmaya yüz tutmuştur. İl içindeki yarışmalarda ve gösterilerde tekrar oynanmaya başlaması ile yeniden hayat bulmuş bir seafoodplus.infoonu Folkloruna halk oyunları alanında büyük hizmetleri olan öğretmen arkadaşımız Dilek Küçükköse, İstanbul ve Balıkesir şehirlerinde bu oyunu çalıştırdığı ekiplere oynatarak hala yaşatmakta ve bizlere de kaynaklık etmektedir.
Kadınların ve erkeklerin oynamaları arasındaki fark , kadınların sekerek yaptıklarını erkeklerin yürüyüş adımlarıyla yapmalarıdıseafoodplus.info oyuncular kol çevirmeleri daha sert ve belirgin olarak yaparlar.
OYUNUN OYNANIŞI
Erkekler sağ basar ve sol ayağı yukarı çekerek oyuna başseafoodplus.infoınlar ise aynı şeyleri sekerek ve ayakları çapraz olarak birbirinin önünde geçirerek seafoodplus.info sırada kollar (sağla başlayarak) önden ve arkadan çseafoodplus.info hareketler ileri geri gidip gelinerek veya dairede dönerek devam eder.
Sözler başlayıp ,Sana öğreteyim topal koşmayı(2) dedikten sonra önce sağ ayakla başlayarak ayak ucunu önce sağ tarafa,sonra diğer ayağın önüne ve yerine basmalar her iki ayakla da yapılıseafoodplus.info sırada kollar yukarıda ve dirsekten kırık şekilde tutulur.
“Bir sen söyle bir ben topal koşmayı”, sözleri bitince kadınlar belden öne doğru eğilerek , dört kez aynı anda iki ayak ucunu da kaldırıp yere basarlar(topukların üstünde).Bunu yaparken kollar yana indirilir ve dizlerden de esnemeler yapılıseafoodplus.infoer ise öne eğilmez ve sadece dört sayı yürüme ve kolları yanda sallama hareketlerini yaparlar.
Oyunun son bölümünde sekerek soldan dönüşler ve dönerken kadınların sağla başlayan yandan kol döndürmeleri vardır.Dönüşler dört sayıda seafoodplus.info dönüşler de yapıseafoodplus.infoer dönerken normal kol döndürmeleri yapar ve ters dönüşleri yaparken kollar yukarda tutulur.
Oyun ikinci sözlerde ve sonrasında da aynı şeylerin yapılması ile devam eder.
seafoodplus.info
Sahneye göre daire veya hilal şeklinde sıralanılır . Sözler iki oyuncu tarafından canlandırılır. Kenardaki oyuncular kavgayı önler şekilde hareket ederler.
Birinci sözlerden sonra sağ tarafa doğru ve sağ ayak önde sol ayak arkadan adım alarak kayma yapılıseafoodplus.info yanda omuz hizasında açıktıseafoodplus.infonce açıldıktan sonra sağ ayak yere vurularak sağdan dönüş yapılıseafoodplus.info çıkıp karşılıklı gelinir ve sağ ve sol ayakla ayak uçları önde yere dokundurulur.
İkinci sözlerden sonra Yana yürüyüş yapılırken kollar açılıp kapatılır.(önde)Soldan ortaya dönülür , karşılıklı yer değiştirilerek oyun sona erdirilir.
Bir kişiyle ortak oldum
Neşe gitti gamla doldum
Sonunda Mevla’yı buldum
Ortak benim hakkım yeme.
İnkâr etme gel şekerim
Tersine döndü tekerim
Altun dişini sökerim
Ortak benim hakkım yeme
Beraber açtık lokanta
Her gün süründük lavanta
İşin gücün hep avanta
Ortak benim hakkım yeme
İkimiz açtık oteli
Sonra olduk mahkemeli
Güldürdün kendine eli
Ortak benim hakkım yeme
seafoodplus.infoNE BANDIM
Oyun dairede oynanıseafoodplus.info yanda ve aşağıda ritme göre sallanarak hareket seafoodplus.info sağ adımla başseafoodplus.infoğ-sol- adım alındıktan sonra sağ ve sol adım yerinde yapılır.Sözler başladığında dairede dönme devam eder.Sözlerin “hey hey” bölümünde “hey” diye bağırmalar vardır.
“Yavrusunu sinek kapmış” diye devam eden yerde , sağ taban üzerinde sol diz kırık vaziyette , kollar silahlığın önünde hafifçe kanat çırpma yapar.”Gördün mü “ derken sağ el gözlerin üzerine koyularak bakış yapılır.”Amanın” diye başlayan yerde sağ kol aşağıda sol kol yukarıda yanlara açık şekilde soldan dönmeler yapılır.”Bedava mı sandın” denirken ortaya dönülerek ayaklar yan yana pozisyonda ,dizlerden kırılarak yaylanma yapılır ,bu sırada kollar ikisi aynı anda öne geri sallanıseafoodplus.info figürle birlikte dört yaylanmadan sonra bir kez zıplama yapılıseafoodplus.info defa sağa sola atlamalardan sonra soldan eksende dönüşler tekrar edilir.Müziğin başında bütün oyuncular yürüme adımlarıyla ortada küçük daire yaparlar, seri adımlarla dairedeki yerlerine geçseafoodplus.infoe dönme hareketleri içe alınan sağ adımla yapılıseafoodplus.info kol yukarı kaldırılarak başlayan kol hareketleri ile birinci bölüm sona erer.
“Sabahleyin erken çifte giderken “ diye başlayan sözlerde aynı birinci bölümde olduğu gibi başlanır.”Öküzüm torbadan düşmüş” denilince eller sol omuzda birleştirilir, sol diz kırık şekilde sağ tabanda yapılan figür tekrarlanır.”Amanın” diye başlayan yerde önde kaşık vurularak sol diz çekilerek sağ ayak üzerinde sekmeler yapılır.(8 defa).Sol ayak sola doğru adım alır sağ ayak yanına, 4 defa dairede dönmeden sonra sağ ayak sağa adım alır ve dört defa tekrarlanır. Ortaya yürüme ve yerine dönmeler tekrar yapılır.
Üçüncü bölüm aynı şekilde başlar. Sözlere uygun şekilde ya kuşak gösterilir yada elek sallanıseafoodplus.infoi bölümde yapılan öne geri kolların sallanması ve yaylanmalar ve zıplamalar tekrarlanıseafoodplus.info diz yan yana yere koyulur öne, yana ve geri uzanarak oynanır ve oyun ayakta sağ ayağı öne basılarak yapılan dörtlü adımla ve dairede dönerek sona erdirilir.
seafoodplus.infoĞİRMENCİ
Oyun dairede başseafoodplus.info yanda ve aşağıdadır.Vücut sağa sola küçük adımlarla yerinde hareket seafoodplus.info, kol ve mimiklerle sözlere uygun hareketler yapılır.Sözlerin arasında çalınan saz bölümlerinde sağdan dönüşler yapılıseafoodplus.info dönüşlerde önce sağ adım alınır ve üç adımda dönme tamamlanır.Dönmeler sırsında öne doğru eğilme yapılır.
Sözlerin bitişi ile birlikte , sağ adım içe basılarak dairede sağa kaymalar yapılıseafoodplus.info açık ve yukarıdadıseafoodplus.info sayılık kaymalardan sonra eşler karşılıklı geçerler ve sağ ve sol kol yanda aşağı yukarı kaldırarak seafoodplus.info sayıda arkada kalan oyuncuya döner ve yine karşılıklı oynarlar.
Müzik başında sağa doğru kayma seafoodplus.info yaparken sağ ayak öndedir sol ayak arkadan gelir.
Soldan dönüşler ve tersine dönüşler yapılırken önce sağ kol aşağıdadır, sonra kol değiştirilir ve sol kol aşağı iner.
Geriye açılırken sekiz sayılı ayak atmalar yapılır.
Atmalardan sonra sağ ayak içe sert bir adım alır ve aynı anda kaşık vurulur ve vücut öne doğru eğilir.
Eğilerek sağdan dönüş , üç adımla tamamlanır.Dönüşün sonunda sağa ve sola uzanarak oynanır, zıplayarak kaşık vurulur ve soldan dönüş yapılıseafoodplus.info yana açık olarak ortaya yürüme ve geri açılma.
Öne adım alarak dairede yürümelerle oyun sona erdirilir.
7.ÇARŞAMBA
Oyunun ana figürü sağ ayağı yere vurup çapraza sağa doğru uzattıktan sonra iki adım koşma adımı yapmaktır.
* * *
KASTAMONU KIZ OYUNLARI
1-SEMET KARŞILAMASI
Kollar yukarıda, sağ ayağı öne ve hafif sağ çapraza seafoodplus.info müzik boyunca hareketin devam seafoodplus.info küçük hareketlerle sallanır.
2.Müzikle beraber düz yürüme adımına geçilir. Dördüncü sayıda sol el alına, sağ el bele koyulur, vücut geriye doğru seafoodplus.info dört sayıda sağ el öne bel hizasına, sol el bele koyulur.Vücut belden öne doğru eğilir.
3. ve 4. Müzikte dokuz sayılı dönmeler yapılır.( seafoodplus.infoğ ayak topuğu yere vurulup çseafoodplus.info ayak topuğu yere vurulup çekilir ve4. adımlarda sola dönülür, 5. ve 6. adımlarda sağa dönülür Adımdan sonra sol taraftan dönme tamamlanır.)Tam ve çeyrek dönüşlerde sekme yapılmaz.
2-TİRİDİNE BANDIM
Girişte nakarat müziği yapılırsa ayak ucunda düz adımlı yürüme hareketi yapılıseafoodplus.info hey, diye başlayan sözle kollar aşağı seafoodplus.infoarak ve kalçayı hafifçe adıma göre döndürerek sağla öne adım alınıseafoodplus.info geride dört sayılı yürüyüş yapılır.’Yavrusunu sinek kapmış ‘ sözü ile sağ tabanda kanat çırpma yapılır.’’Amanın amanın’’ Sözleriyle sol taraftan dönmeler yapılıseafoodplus.info dönerken sol kol,sağa dönerken sağ kol yukarıdadıseafoodplus.infoğer kol aşağıda ve vücuttan iki karış açıktadır.
2.Müzikte ‘’öküzüm torbadan ‘’sözü ile iki el birleşir ve torba tutar.’’Amanın amanın ‘’ sözlerinde sol sek bas yapılır.
3. Müzikte ileri geri yürüyüş ve ‘’un elerken deve düştü elekten’’ sözüyle sağ tabanda un eleme hareketi yapılıseafoodplus.infoa sekme ve kaşık vurma figürleri yapılır.
3-TOPAL KOŞMA
Oyun sözlerle birlikte başlar.
Sağ ayak sekerek sol ayağın önüne adım alıseafoodplus.info ayak ta aynı adımı sağ ayağın önüne alıseafoodplus.info erkekler oynarken biri önde diğeri arkadan çevrilerek , kızlar oynarken ise adım alan ayakla aynı kol yukarıdan aşağıya döndürülüseafoodplus.info defa tekrarlanan bu bölümden sonra önce sağ ayak ucu öne , sonra sağa ve diğer ayağın yanına seafoodplus.infoı figür diğer ayakla tekrarlanıseafoodplus.info uçları dört kez yere basar ve sekmelere geçseafoodplus.info yandadır.
Sağ basılarak sol çekilir, sol basılarak sağ çseafoodplus.info figürler dönerek dört defa tekrarlanıseafoodplus.info seken ayakla aynı kol vücutla beraber aynı yöne hafifçe yatar.
Ah sana öğreteyim dağdan aşmayı
Bir sen söyle bir ben topal koşmayı da gel gel, diye başlayan sözleri vardır.
4-ÇARŞAMBA
Kollar aşağıda, vücut öne eğik , ayaklar yerinde çok hızlı adımlarla hareket seafoodplus.info sırada şu sözler söylenir.
Meşe meşeye benzer
Meşe kamışa benzer
Şu karşıdan gelen kız
Benim yarime benzer
Damın üstünde kartal
Kartal kanadın tartar
Dul karıdan kız alma
Çeker yakanı yırtar.
Bu sözlerle sağ ayağın ucu vurularak sağa öne uzatılan dört sayılı sekmelere geçseafoodplus.info yukarıda ve dirsekten kırık , yere paraleldir.
5-KONAK
Kollar yukarıda yere seafoodplus.infoğ ayak topuğu iki kez yere dokunur, sol ayak topuğu iki kez yere seafoodplus.info defa tekrarlanan figürden sonra sol taraftan dönme yapılır.Önceki yapılan figürlere devam seafoodplus.info bu figürlerle devam eder.
6-GÖKÇEAĞAC’IN KİLİMİ
Kollar yukarda başseafoodplus.info dört sayıda kollar yukarda sağa sola sallanır.Dört sayının sonunda aşağı eğilerek sağ tarafta kaşık vurulur.
Sol ayağın tabanında, sağ ayağın ucunda oynanıseafoodplus.infoğ ayak her adımda yukarıya doğru çekilir.Dört sayıda yapılan eksendeki dönmeler de yaptırılabilir.
7-SARI YAZMA
Sağ ayağı öne basıp solun yanına çekerek başlar.Dört kez tekrar edilen figürden sonra sağ ayağı dizden kırarak yukarı çekme ve dört sayıda dönme yapılır.Dönerken sağ kol aşağıdadıseafoodplus.info kol ise dirsekten kırık yukarıdadır.Dönüş tamamlanınca baştaki figür iki defa daha yapılıseafoodplus.info müziğinde öne adım ve son sayıda ,yukarıda kaşık vurmalar yapılır. (Dört )
8-ÇATALZEYTİN KIZLARI
Sağ ayakla başlayan dört sayılık yürümeden sonra beşinci adımla sol diz kırılarak yukarı çseafoodplus.info arkasından sağ ayak yukarı çseafoodplus.info altıncı sayıda kollar aşağıdan yukarı döndürülüseafoodplus.info bu figürlerle devam eder.
Müzik sonlarında uygun yerlerde kaşık vurmalar da yapılır.
9-DEĞİRMENCİ
Oyun sözlerle başseafoodplus.info ucunda yaylanırken kollar yukardadır.’’Elma gibi yanaklar’’ bölümünde kollar aşağıdan gelir ve yanakları göseafoodplus.info müziklerde sekmeler yapılır.
“Kiraz gibi dudaklar’’ bölümünde yaylanma devam eder, kollar aşağıdan gelerek dudakları gösterir.’’Hep senin olsun’’ derken kollar açıktan yukarıya çekilir ve sağ ayakla
öne adım ve devam eden üç adımla oyun sürüp gider.
ORMANCI
Kollar yukarıda düz yürüme adımları ile oyun başseafoodplus.info hafifçe sallanır.(Giriş müziğinde).Türkünün sözleri başlayınca sağla başlayan ve iki kolun da aynı ayakla aşağıya uzatıldığı ve dönüşte kol uzatmaların yukarı yapıldığı bölüm başlar.
Yerine dönüşten sonra durduğu yerde ayak atmaları yapılıseafoodplus.info sonuna kadar bu figürlerle devam eder.
DÖRT KOLA
Kollar yukarıda ve hafifçe soldan sağa sallanarak başseafoodplus.infoğ ayak taban , sol ayak ucu ile oynanıseafoodplus.info müzik yerinde yapıldıktan sonra eşler omuzları yaklaştırarak ve birbirlerine bakarak armut şekli çizerek ileri çıkıp geri gelirler.(iki defa)
“Hop o yana” ile iki eş de ileri çıkar.Eşlerden sağda olanı ilerde kalır ve dalga yaparak soldan doğru eşine döner.’’Yat dizimin üstüne’’ ile yüz yüzeyürüyüp, sırt sırta geçme seafoodplus.info arkasındanyüz yüze yürüyerek yer değiştirirler.
Eşler birbirine doğru yürürken kollar yukarıda aç-kapa seafoodplus.info sonraki bölümleri bunların tekrarı ile sürer.Yürümelerde kollar öne uzatılarak çapraz şekilde aşağı yukarı sallanabilir.
Son tekrarda alkışla birlikte ayaklar hızla yere vurulur ve vücut eğilmiş durumdadır.
Malatya’nın Yöresel Halk Oyunları Nelerdir?
Anadolu, kültürel açıdan müthiş bir zenginliğe sahiptir. Bu kültürel zenginliği inceleyen bilim dalına halk bilimi veya folklor denir. Halk bilimi halkın geleneklerini, göreneklerini, yemeklerini, düğünlerini, asker uğurlamalarını, kına gecelerini, sünnet düğünlerini, gelin almalarını, müziğini, inançlarını, törelerini inceler. Bu anlamda halk biliminin incelediği dallardan biri de halk danslarıdır. Anadolu&#;da civarında halk oyunu olduğu tespit edilmiştir. Çok çeşitli olduğu için her biri ayrı ayrı incelenmemiştir. Her yörede, her köyde farklı halk oyunları oynanmaktadır. Bir ilin ilçesinde farklı bir oyun köyünde farklı oyunlar oynanabilmektedir. Halk oyunu geleneksel olarak oynanan kendine has kıyafetleri olan milli danslardır. Halk oyunları toplu yapıldığı için ortak duygu, düşünceleri sergiler. Türkiye halk oyunları açısından dünyanın en zengin ülkelerindendir. En çok bilinen halk oyunları halay, bar, horon, zeybek ve kaşık oyunudur.
Halk oyunlarında yaşanmış olayların yansıması görülür.Türkiye&#;nin önemli şehirlerinden biri olan Malatya kültürel zenginliğe de sahiptir. Bu yörede oynanan oyunları:
1- Üçayak
2- Delilo
3- Ağırlama
4- Lorke
5- Söğüt dalı
6- Keçike
7- Berde
8- Kolüstü
9- Söğüt Dalı
Tezleme
Heyhat
Sivike
Tura
Sinsin
Kına Havası
Alkışta
Aşırma Halayı
Arapgir Halayı
Bapuri
Başayak Halayı
Çarşı Su Halayı
Cezayir Oyunu
Çeçer
Dillan
Değirmenci Halayı
Gelin Halayı
Gerzani Halayı
Gezinti
Güvenk
Güzeller
Hem Hime
Heyhat
Hoplama Halayı
Karahisar Halayı
Keçike
Keçikey
Kemaliye Tamzarası
Kırıkhan
Kol
Malatya yöresindeki oyunlar davul, zurna eşliğinde oynanır. Ayrıca bağlama, cümbüş ve darbuka da kullanılır. Bu oyunlar halay şeklinde, canlı, hareketli ve neşelidir. Halaylar kadın- erkek karışık oynandığı gibi erkeklerin kendi arasında kadınların kendi arasında oynandığı oyunlar vardır. Halayın başındaki kişiye halay başı denir. Halayın sonundaki kişiye de pöççü denir. Halay başında da pöççüde de mendil vardır. Bu yöredeki halay çekmeye dillan çekme denir.
Malatya yöresinde başka illerden etkilenerek oynanan halk oyunları da vardır.
Bu yörede Hızır Semahı, Bozok Semahı, Kırat Semahı, Demdem Semahı gibi oyunlar da oynanır.
Halk oyunları oynanırken giyilen özel kıyafetler vardır. Malatya yöresindeki halk oyunlarında oynanan oyunlarda da giyilen kıyafetler vardır ama bunlar tam olarak yöreyi yansıtmaz. Genel olarak erkekler başlarına küm denilen beyaz işlemeli papak takarlar ama bazen de hiçbir şey takmazlar. Kadınlar ise başlarına küllük adı verilen bir fes takarlar. Bu fesin etrafı altın liralarla kaplıdır. Aynı zamanda fesin üstüne yazma ya da dolak sarılır. Etek olarak da üç etek, şalvar giyilir, önüne de önlük takarlar. Ayaklarda nakışlı çoraplar vardır.
Yazar: Serpil Altunyay