Paradoksa Girmek Ne Demek

Moravec paradoksu; yapay zeka araştırmacıları olan Hans Moravec, Martin Minsky, Rodney Brooks ve arkadaşları tarafından ’lerde, yapay zekâ için, normalde yüksek seviyeli beyin aktivitesi gerektiren akıl yürütmenin çok az hesaplama gücü gerektirirken, düşük seviyeli sensori-motor becerilerinin (örneğin kol ve bacakları hareket ettirmek gibi) inanılmaz yüksek hesaplama gücü gerektirmesinin fark edilmesi sonrası ortaya atılan çelişkiyi belirtir. Minsky’ye göre; genel olarak, zihnimizin muazzam bir şekilde gerçekleştirdiği karmaşık işlerin farkına varamıyoruz; farkında olduğumuz ufak bölüm de, basit işlevleri kapsıyor.

Paradoksun bir diğer olası açıklaması ise şu: En eski beceriler bilinçsizdir ve bu yüzden bize çaba harcamadan gerçekleştiriliyormuş izlenimi verirler. Bu beceriler aynı zamanda en karmaşık olanlardır, çünkü sensori-motor sisteminin kontrolünde gerçekleşen bu davranışlar, milyonlarca yıllık evrimleşme süreci sonucunda ortaya çıkmıştır.

Sensori-motor Sistemi

Hemen hemen tüm günlük hayat aktivitelerini (yürümek, koşmak, yer değiştirmek…) sensori-motor veya diğer ismiyle nöromasküler sistem (sinir-kas sistemi) kontrol eder. Sensori-motor sisteminin görevi, her ne kadar biz farkına varmıyorsak da, inanılmaz zordur: Hangi kasın, ne zaman ve ne kadar kasılıp gevşeyeceğini denetler!

Bu sistem, embriyolojik dönemde reflekslerle birlikte gelişmeye başlar. Dolayısıyla öğrenerek ya da çalıştırarak kontrol edilebilecek bir olgu sayılmaz. Gelişmesinde çoğunlukla genetik alt yapı etkili olmakla birlikte, kısmen dış koşullar da etkili olabilir.

Medium

Uygulamaya geçirilmesi en zor aktiviteler, sensori-motor sistem denetiminde gerçekleşir ve bilinçsiz olarak halledilirler. Örneğin uzanıp bir çay bardağını almak için kasların tam olarak varması gereken pozisyonlar üzerine kafa yormazsınız; bunların hepsi otomatik olarak, bilinçaltınızda gerçekleşir.

Yapay zekânın uygulamaya geçirmekte zorlandığı konu da, bir bireyin ömründe öğrendiği konular (örneğin yemek yapmak) ve yetenekler (örneğin satranç oynamak) değil, evrimsel süreçte ortaya çıkan ve kalıtsal sensori-motor becerileridir (örneğin ip atlamak). Oysaki çoğu kişiye bir matematik problemi çözmek, zekâ oyunları oynamak, mühendislik kavramlarını anlamak oldukça zor gelir. Aslında bahsedilen tüm bu olgular, evrimsel sürecin son evrelerinde öğrenilen gelip geçici yeteneklerdir.

Genlerimizde bu bilgiler kalıtsal anlamda yer almaz. İnsan zihninin evrimsel sürecinde hayatî önem taşımadıklarından kolayca programlanabilir veriler içerirler. Dolayısıyla yapay zekâ barındıran çeşitli aygıtlar tarafından oldukça kolay bir biçimde algılanıp uygulanabilirler. Oysa ortalama 4 yaşındaki bir çocuğun hiç zorlanmadan gerçekleştirebildiği eylemler (bir yüzü tanıma, sesleri tanıma, odayı boydan boya yürüyerek geçme…) aslında yapay zekâ için en karmaşık mühendislik problemlerini karşılamaktadır.

Bu konuda Morevec şunları söylemektedir:

İnsan beyninin yüksek oranda evrimleşmiş olduğu duyusal ve motor kısımlarında kodlanan, dünyanın doğası ve içinde nasıl hayatta kalabileceği hakkında milyarlarca yıllık bir deneyimdir. Muhakeme dediğimiz kasıtlı süreç, inanıyorum ki insan düşüncesinin en ince çeperidir, sadece bu bilinçli sensori-motor bilgisine rağmen, çok daha büyük ve çok daha güçlü olan tarafından desteklendiği için etkilidir. Hepimiz algısal ve motor becerilerde usta birer olimpiyatçıyız. Aslında o kadar zor ki, biz sadece kolaymış gibi davranıyoruz. Soyut düşünce yine de bizim en yeni hilemiz, bunda henüz yeterince ustalaşmadık.

Kanadalı-Amerikalı bilişsel psikolog, dilbilimci ve popüler bilim yazarı Steven Pinker ise bu paradoksu şöyle özetlemektedir:

Yapay zeka araştırmalarının 35 yıllık tarihinde öğrendiğimiz şudur: Zor problemler basittir, basit problemler zordur. Gayet sıradan bulduğumuz, 4 yaşındaki bir çocuğun zihinsel yetenekleri; örneğin bir yüzü tanıma, bir kalemi kaldırma, bir odada bir köşeden diğerine yürüme, bir soruya cevap verme, bugüne kadar karşılaştığımız en zor mühendislik problemlerinden birkaçıdır. Yeni nesil zeki makinalar geliştirildikçe, stok analistleri ve petrokimya mühendisleri gibi mesleklerde çalışanların işleri tehdit altında olacaktır; bahçıvanlar, resepsiyonistler ve aşçıların meslekleri onlarca yıl boyunca güvendedir.

Alıntı Yap

Okundu Olarak İşaretle

Paylaş

Sonra Oku

Notlarım

Yazdır / PDF Olarak Kaydet

Bize Ulaş

Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular

1. Türev İçerik Kaynağı: Wikipedia seafoodplus.info

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 25/06/ tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: seafoodplus.info

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.