Prut Savaşı Nedenleri

kaynağı değiştir]

Rusya, Osmanlı Devleti ile mücadelesinde kendi lehine bir zemin yaratmak istiyordu. Osmanlı içinde yaşayan Ortodoks toplumları kışkırtarak Osmanlı Devleti'ni zayıflatacak ve yapacağı savaşlarda daha önce kaybettiği toprakları geri alacaktı. Eflak ve Boğdan Beylerini Osmanlılara karşı kışkırtan Rus Çarı I. Petro, Poltova Muharebesi'nde İsveç Kralı Demirbaş Şarl'ı yenince, XII. Karl Osmanlılara sığındı. İsveç Kralı'nı kovalayan Rus birliklerinin Osmanlı topraklarına akınlar düzenlemesi ve Bender'de mülteci bulunan Karl'ın İstanbul'a yazdığı mektuplarla Rusya aleyhine yaptığı kışkırtmanın etkisi ile Sultan III. Ahmed yılında Rusya'ya karşı savaş ilan etti.^[6]

Berâil Kuşatması[değiştir kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir

Prut Savaşı ve Antlaşması

İçindekiler

Prut Savaşı ve Antlaşması

Prut Savaşı ()

Prut Savaşının Nedenleri:

^ İstanbul Antlaşması ile kaybedilen Azak Ka­lesi ve çevresinin geri alınmak istenmesi

^ Poltova Savaşı’nda Ruslara yenilen İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın, Osmanlı Devleti’ne sığın­ması

^ Demirbaş Şarl’ı takip eden Rus ordusunun Os­manlı topraklarına girmesi

Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu sefere çıktı. Prut bataklığında Rus ordusu çember içi­ne alınmışsa da imha edilemedi ve antlaşma yapıldı.

Prut Antlaşmasının Maddeleri ()

• Azak Kalesi ve çevresi Osmanlı Devleti’ne geri ve­rilecek
• Sınırlardaki Rus kaleleri yıkılacak
• Demirbaş ŞarI, ülkesine serbestçe dönebilecek
• Ruslar, eskiden olduğu gibi Kırım Hanlığı’na vergi ödemeye devam edecek
• Ruslar, Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak
• İstanbul’da bulunan Rus elçisi geri çekilecek

İstanbul Antlaşması’yla Rusya’ya verilen haklar ve yer­ler bu antlaşma ile geri alındı.

ve   yüzyıl boyunca Osmanlı Devleti’nin sü­rekli savaştığı devletin Rusya olduğu göz önüne alınır­sa, Prut Antlaşması savaşta elde edilen fırsatın büyük­lüğü yanında önemsiz kalır.

] }

Prut Savaşı

Prut savaşı, Osmanlı devletininRusya’ya karşı yaptığı sefer (18 temmuz ). İsveç kralı Demirbaş Kari, Ruslar ile yaptığı Poltava meydan savaşında () yenilince Osmanlılara sığındı. Bu durum Osmanlı imparatorluğu ile Rusya arasında siyasi an­laşmazlığa ve savaşa sebep oldu. Çar Pet­ro İsveçlileri yendikten sonra kendisine gü­veni arttığı için, daha önce yapılmış olan antlaşmanın şartlarına uymadı ve İsveç kralının takibini emretti. Rus birlikleri bu takip sırasında osmanlı sınırını geçerek Ak­su kıyısında bulunan kadar isveç askerini esir aldılar. Rus çarı, Kari XII’nin Osmanlı devletine sığmması üzerine gönderdiği el­çi aracılığıyle, krala sığınma hakkının ve­rilmemesini istediyse de bu teklifi kabul edil­medi. Ele geçirdiği fırsatları değerlendir­mek isteyen Petro, Tolstoy adlı elçisiyle ′de yapılan antlaşmayı yenilettirdi ve elçisi aracılığıyle sadrazam Çorlulu Ali Pa­şaya rüşvet vererek antlaşmaya İsveç kra­lının rus topraklarından geçerek ülkesine gitmesi şartını koydurdu. Sadrazam, ant­laşmada böyle bir maddenin yer almasına sebep olduğu için kısa bir süre sonra azle­dildi.

Bütün hıristiyanların koruyucusu oldu­ğunu ileri süren çar Petro Rus ve Rum halklarının kralı unvanını almış, para gön­dererek Balkanlardaki hıristiyanları ayak­landırma teşebbüslerine girişmişti. Rus ça­rının bu faaliyeti sonucu olarak Karadağ’­da bir isyan patlak verdi. Rusların Osmanlı devleti aleyhine giriştikleri ça­lışmalar Eflak ve Boğdan voyvodaları­nın da gizlice onlarla birleşmesini sağladı. Aynı şekilde Sırbistan ve Arnavutluk’taki hıristiyan halk da Osmanlı devleti aleyhine döndü. Çar Petro’riun faaliyetlerini yakın­dan takip eden Osmanlı devleti, Kari XII’nin geri verilmesi hakkında ültimatom alınca durumun ciddiliğini kavradı. ′da Ahmed III’ün de hazır bulunduğu bir toplantıda daha fazla zaman kaybedilirse Rusların saldırısına uğrama ihtimalinin olduğu belirtildi. Barış taraftarı olan Ahmed III bu durumdan sonra savaşa karar verdi. Eyaletlere savaş hazırlığına başlamaları emredilerek ordunun Edirne’de toplanacağı bil­dirildi.

Osmanlı ordusu nisan ′de Edirne’­den hareket etti. Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa başkumandan tayin edilerek sancağı şe­rifi teslim aldı. Rus çarı Petro, Boğdan ve Lehistan sınırına kuvvet yığdıktan son­ra Boğdan’a girerek Yaş yoluyle Tuna kı­yılarına inmek istiyordu. Tuna’yı Osmanlı­lardan önce tutacak olursa Osmanlı devle­tine isyan edecek olan Boğdan ve Eflak kuv­vetlerinden de yararlanacaktı. Ayrıca Rume­li’de isyana hazırladığı hıristiyanların ayaklanmalarıyle işi kolaylaşacaktı. Çünkü çar, savaş sebebinin Osmanlı ülkesindeki hıristi­yanların kurtarılması olduğunu ilan etmişti. Bu isyanların gerçekleşmesi için de Tuna’ya inmek zorundaydı. Çar Petro, prens Golçin kumandasındaki bir orduyu Podolya’ya akın yapmaları muhtemel olan Ta­tarlar ile Orlik Kazaklarının saldırıların­dan korunmak için bu bölgeye gönderdi. Ayrıca Ukrayna’yı elde tutmak için prens Romurafski kumandasında bir birlik gön­derdi; kendisi de Lehistan kralı Auguste II ile görüşmek üzere Yaroslav şehrine gitti. Rus çarı Petro, başkumandan Şeremetev’e osmanlı ordusu gelmeden ön­ce Boğdan’a girmesini bildirdi. Çar kumandasındaki büyük rus ordusu da Prut ırmağını geçerek Yaş şehrine geldi (23 haziran ). Osmanlı ordusu hızla iler­lediği için Eflak’ta, Ruslar tarafından daha önce hazırlanan ayaklanma başarılamadı. Bu olay üzerine toplanan rus savaş mec­lisinde Petro’ya Dniester ırmağının sol ya­kasına geçmesi teklif edildi; fakat çar bu teklifi kabul etmedi. Rus ordusunun Prut ırmağı boyunca güneye, Falcı (Falciu) ve Kalas’a (Galati) doğru yürümesini emretti. Ruslar Falcı’yı Osmanlılardan önce ele geçirebilirlerse, bataklık olan bu geçit, rus ordusunun sol kolunu Tuna’ya kadar ko­ruyacaktı. Fakat sadrazam Baltacı Mehmed Paşa, Prut ırmağının karşı kıyısına geçti. Rus öncü kuvvetleri kumandanı Yanoş’un çekilmesi üzerine serdar, osmanlı süvari­lerini bunların peşinden gönderdi. öncü kuvvetlerinin geciktiğini gören Petro yardı­ma koştu; onları kurtardı. Osmanlı kuv­vetleri Falcı’yı Ruslardan önce alınca çarın planı bozuldu. Ordusunda erzak sıkıntısı başladı. Yapılan toplantıda rus ordusunun geri çekilmesi teklif edildi. Çar ağırlıkla­rını toprak altına gömerek geri dönme em­rini verdi. Osmanlı atlıları Rusları kovala­dı; iki taraf arasında kanlı savaşlar oldu. Sonunda Rusların çekilme yolları tıkandı. Bunun üzerine Petro, hemen bir ordugah kurdurdu. Novi Stanilişce’de Rusları ya­kalayan osmanlı ordusunda bulunan isveç generali Şepar ve elçi Poniatowski, Rusla­rı iyice çevirerek, aç bıraktıktan sonra tes­lim olmağa zorlanmasını tavsiye ettiler. Fa­kat sadrazam Baltacı Mehmed Paşa bunu ka bul etmedi ve cepheden saldırı emrini verin­ce şiddetli bir rus direnmesiyle karşılaştı. Üç saat savaştan sonra yeniçeriler geri çe­kildiler. Savaşın ikinci günü (19 temmuz ) yapılan yeni saldırıda da gene çok kayıp verildi. Rus askerleri de açlıktan ölme­ğe başladı. Durumun kötüye gittiğini gö­ren çar Petro; mareşal Şeremetyev aracılığıyle Baltacı Mehmed Paşaya barış teklif etti. Ancak bunu bir rus planı olarak dü­şünen sadrazam ateşi kesmedi. Mareşal Şe­remetyev ikinci bir mektup yazarak barış isteğini tekrarladı. Bu arada, öldürüleceğini düşünen çar da rus senatosuna mektup ya­zarak durumunu anlattı. Mareşalin mektu­bunu alan Baltacı, devlet ilerigelenlerini çağırdı ve çarın teklifini görüştü. Sonra da olumlu cevap vererek ateş kestirdi ve ba­rış görüşmelerine başladı.

Svaşın gelişimi

Rusya, Osmanlı Devleti ile mücadelesinde kendi lehine bir zemin yaratmak istiyordu. Osmanlı Devleti içinde yaşayan Ortodoks toplumları kışkırtarak Osmanlı Devleti'ni zayıflatacak ve yapacağı savaşlarda daha önce kaybettiği toprakları geri alacaktı. Eflak ve Boğdan Beylerini Osmanlılara karşı kışkırtan Rus Çarı Deli Petro, Poltova Savaşı'nda İsveç Kralı Demirbaş Şarl'ı yenince, Demirbaş Şarl Osmanlılara sığındı. İsveç Kralını kovalayan Rus birliklerinin Osmanlı topraklarına akınlar düzenlemesi üzerine, Osmanlı Devleti Rusya'ya karşı savaş ilan etti ().

Sadrazamlığa getirilen Baltacı Mehmed Paşa, kişilik bir orduyla Tuna'yı geçerek Eflak'a girerken, Osmanlı donanması da Karadeniz'e açıldı. Osmanlı kuvvetleri, Kırım Ordusunun da desteği ile Rus birliklerini Prut Nehri kıyısında çember içine aldılar. O an için kurtuluş imkanı bulunmayan Rus Çarı Deli Petro, Moskova'ya bir mektup yazarak durumun zorluğunu ve ümitsizliğini anlattı. Çariçe Birinci Katarina araya girerek Osmanlı Devleti'ne barış teklifinde bulundu. Hem Kırım Hanı, hem de İsveç Kralı saldırıya geçilip Rus ordusunun yok edilmesini savunuyorlardı. Ancak Baltacı Mehmed Paşa, yeniçerilere güvenmiyordu. Kuşatma sırasında yeni bir kutsal ittifakın oluşturulabileceği düşüncesine sahip olan ve Osmanlı ordusunun çok yıpranacağı endişesini taşıyan Baltacı Mehmed Paşa barış yapılmasını kabul etti (21 Temmuz). İmzalanan Prut antlaşması ile Azak kalesi Osmanlılara geri verildi. Ruslar, İstanbul'da devamlı bir elçi bulundurmayacak ve İsveç Kralı Şarl'ın serbestçe ülkesine dönmesine izin vereceklerdi.

Osmanlı Devleti kazandığı bu başarıdan sonra, daha önce kaybedilen Mora yarımadasını da geri almak istiyordu. Venedikli korsanların Osmanlı ticaret gemilerine saldırmaları ve Mora halkının Osmanlı Devleti'nin yönetimi altına girmeyi istemesi Venediklilere savaş açılmasına neden oldu (8 Aralık). Silahtar Ali Paşa, Modon, Koron ve Navarin'i alarak Mora'yı fethetti (22 Ağustos).

nest...

89608 89609 89610 89611 89612