Çocuklarda Ağız Yarası Nasıl Geçer

Ağzın iç kısmında çıkan yaralara aft denmektedir. Aft ise daha çok dudaklarda görülür. Eğer zamanında müdahale edilmezse iltihap kapabilir ve tüm vücudun direncini düşürür. Aft ve uçuk dışında, pamukçuk ve liken planus en sık görülen ağız yaralarından diğerleridir.

Ağız Yarası Neden Olur?

1- Diş fırçalama: Dişlerin az ya da özensiz bir şekilde fırçalanması ağız yaralarının çıkmasına neden olur. Dişler günde üç defa olmak üzere ağır ağır ve en az 4 dakika boyunca fırçalanmalıdır. Fırça damaklara çok fazla baskı yapmamalı ve dişlerin arasına kadar girmelidir.

2- Ağız bakım ürünleri: Başta diş macunu olmak üzere kullanılan ağız bakım ürünlerinden ucuz ve kalitesiz olanları bu yaraların çıkmasına dolaylı olarak etki eder. İçeriğinden emin olunmayan ürünlerle gargara yapılmamalı ve diş ipleri sadece bir kere kullanılıp atılmalıdır. Başkasına ait diş fırçasını kullanmak da mantar ve lezyonların çıkmasına neden olabilir.

3- Damakları ısırmak: Damakların iç kısmını yanlışlıkla ısırmak şiddetli ağrıya ve ağız yaralarına sebebiyet verebilir.

4- Regl dönemi: Birçok ağız bağışıklık sisteminin zayıflaması sonunda ortaya çıkar. Regl döneminde vücut direnci düşen bazı kadınlarda aft veya uçuk çıkabilir. Bu dönemde sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli, uyku düzenine de maksimum oranda özen gösterilmelidir.

5- Beslenme: Protein ve mineral eksikliği birçok sağlık sorununa yol açabildiği gibi ağızda daha sık ve daha fazla sayıda yaraların çıkmasına da neden olabilir. Aynı zamanda kafein oranı yüksek, asit içeren içeceklerin sıklıkla tüketilmesi de çok büyük etkendir.

6- Psikolojik nedenler: Aşırı stres ve üzüntü durumlarında, vücut ani duygu değişimlerine fiziksel reaksiyonlar gösterebilir. Kabus sonrası dudaklarda uçuk çıkması da bu reaksiyonlardan biridir.

Ağız Yarasına Ne İyi Gelir?

1- Gargara yapmak: Başta tuzlu su olmak üzere evde pratik bir şekilde hazırlanabilecek karışımlarla gargara yapmak en bilindik ve işe yarar çözümlerden biridir. Elma sirkesi de bir miktar su ile karıştırılarak kullanılabilir. Bunun dışında ada çayını kaynatıp bir süre bekletmek, sonrasında gargara yapmak da yaraların geçmesinde etkili oluyor.

2- Karbonat: Bir çay kaşığı karbonat bir bardak su ile karıştırılıp günde iki ya da üç kere gargara yapılabilir. En büyük aftların bile çok daha kısa sürede geçmesini sağlayan karbonat yaraların yol açtığı ağız kokusunu da giderir.

3- Krem ve merhem: Ağzın dış kısmında çıkan uçuklar için birçok farklı krem ve merhem bulunmaktadır. Kremler yaraların yumuşamasını ve birkaç gün içerisinde geçmesini sağlar. Merhemler ise yarayı kurutur ve enfeksiyon riskini azaltır. Ağız Yarası Nasıl Geçer? Ağız yaralarını hem geçirmek hem de önlemek için dişler ihmal edilmeden, günde 3 defa fırçalanmalıdır. Yemek ve uyku düzenine dikkat edilmeli, protein ve lif ağırlıklı beslenilmelidir. Ağız yaralarının yarıdan fazla B ve B12 vitamini eksikliğinden çıkar. Bu nedenle kahvaltıda mutlaka yumurta yenmeli, bol bol su tüketilmeli ve fast-food tarzı besinler yerine doğal gıdalar tercih edilmelidir.

Ağız Yarası Çeşitleri

1- Aft: Özellikle yetersiz beslenme sonrası bağışıklık sisteminin direncinin düşmesi sonucu oluşan ağız yaralarıdır. Farklı büyüklükte olabilirler. Ağız içinde yer aldığı için kişilerin yemek yerken ve konuşurken zorlanmasına neden olur. Çocuklarda görülme sıklığı yetişkinlere oranla üç kat daha fazladır.

2- Pamukçuk: Çok nadir görülen bir lezyon türüdür. Takma dişlerinin bakımına ve hijyenine dikkat etmeyen kişilerde çıkma oranı % 80'dir. Bununla birlikte en çok yaş grubundaki bebeklerde görülür.

3- Uçuk: Grip ve nezle gibi kış hastalıklarında ortaya çıkar. İçi sıvı dolu olan bu lezyonların kendi kendilerine patlaması beklenmelidir. Aksi takdirde yeniden çıkma ve enfeksiyonu yayma riski artar. Psikolojik nedenlere bağlı olarak özellikle kabus gören kişilerde de görülebilir.

4- Liken Planus: Dilin üst ve yan kısımlarında çıkan ve ağrıya neden olan yaralardır. Rengi kırmızıya yakındır. İlerleyen safhalarda mora dönüşebilir.

yaş aralığındaki çocuklar, çevreyi tanımak amacıyla buldukları pek çok nesneyi ağızlarına götürebilir ve bu durum da ağız içinde farklı seviyelerde yaralanmalara yol açabilir ve oluşan ağız içi yaraları enfeksiyon kapabilir. Enfeksiyonlu yara yüksek ateşe sebep olabilir. Çocuklarda ateş ve ağız yaraları birlikte gözlemleniyorsa hemen bir sağlık kuruluşunda enfeksiyon incelemesine götürülmesi önerilir. Çocuklarda ağız içi yarası farklı nedenlerde kaynaklı olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada anne sütüyle beslenemeyen çocuklarda ağız içi yaralarla sıklıkla karşılaşılmaktadır. Yine çocuklarda farklı nedenlerden kaynaklı olarak beslenme yetersizliği de çocuklarda ağız içi yaralarına neden olmaktadır.

Çocuklarda ağız yarası oluşturabilen diğer bir faktör de strestir. Aynı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar da stresli, huzursuz dönem geçirebilirler. Bu dönemlerde ağız içinde aftlar ve uçuklar oluşabilir. Ailenin içinde çok fazla tartışma, kavga ve huzursuzluk gören çocuk, yaşadığı stresin sonucu olarak, ağzında yaralar çıkabilir. Böyle stresli durumlar yaşayan çocukların içinde bulunduğu ortamdan uzaklaştırılması için pedagog desteği gerekebilir.

Yaşı küçük olan çocuklarda görülen pamukçuk ta ağız içi yaralanmalarının yaygın nedenleri arasındadır. Kontrol edilmediği anlarda çeşitli bölgelere yayılan olan ağız içi pamukçuğu (bir mantar türü), dilde ve yanak içleri deformasyona uğrar ve bunlar zamanla büyüyerek yara haline dönüşebilir.

Çocuklarda Ağız İçi Yarası Aft Nasıl Geçer?

Çocuklarda ağız ve diş sorunlarına çok sık rastlanmaktadır. Bunun sebepleri farlılık gösterebilir. Çocuklar ağız bakımını tam olarak yapamadığı için ağız içinde sorunlar oluşabildiği gibi bu sorunlar vücuttaki bazı sorunların yansıması olarak görülebilir. Vücuttaki eksik vitaminler bu soruna sebep olabilir. Genellikle kendiliğinden oluşan ve ismini aft olarak bildiğimiz ağız içi yaraları, genellikle demir, folik asit ya da B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanır. Çocukların her anlamda gelişimini destekleyen ve yeteri kadar alınması gereken besin değerlerinin eksikliğine işaret edilir. Çocuklarda ağız içi yarası tedavisinin etkili bir düzeyde yapılmasında çocukların büyüme sürecinin desteklenmesi de önemlidir. Burada dengeli bir şekilde beslenmek de her zaman önerilmektedir.

Çocuklarda ağız içi aft yarası belirtileri:

Ağız içindeki yaraların hangi nedenden kaynaklandığını teşhis etmeniz, doğru tedavi yöntemini tespit etmeniz açısından büyük önem taşır. Aşağıdaki muhtemel belirtilerden yararlanarak çocuğunuzun ağzındaki yaraların sebeplerini kolayca bulabilirsiniz.

• Pamukçuk kaynaklı yaralar, genel olarak geniş bir bölgede gözlemlenir ve küf gibi görünen beyaz bir doku da yaraların yanında belirir.
• Sıkıntı, korku ve duygu durum bozukluklarından kaynaklı ağız yaraları dudak dışında veya yanak içinde gözlemlenir. Bu yaraların bazıları, çocuğun dişleriyle kendi yanağını ya da dudağını zedelemesiyle oluşturduğu için darbe izleri de görülebilir.
• Aft bölgesinde kırmızı, beyaz bazı durumlardaysa siyah renge yakın bir yara ortaya çıkar. Buna ilave olarak bazen yüksek ateşle halsizlik gibi belirtilerde karşımıza çıkar.
• Yara bölgesinde şişkinlik, ağrı ve hassasiyet hissi olabilir.
• Doku bozukluğuna bağlı ağrı ve batma hissi sebebiyle konuşma ve çiğnemede zorluk yaşanabilir.
• Ağrı nedeniyle iştah azalması olabilir.
• Boğaz ağrısı hissi olabilir.
• Ateşin yükselmesi gerçekleşebilir.

Çocuklarda Ağız İçi Yarası Vitamin Eksikliğinden Mi Olur?

Genellikle vitamin eksikliğinden kaynaklanan ağız içi yaraları, çoklukla nokta gözlemlenecek şekilde ortaya çıkar ve başlangıç seviyesindeyken tek bir noktada görülür. Ardından yaralar ağız içinde birçok noktaya yayılmaya başlar. İşte bu durum çocukları çok rahatsız edecek bir soruna dönüşür. Bu noktaya ulaşmadan fark edildiği an yaranın tedavisi yapılmalı.

İlgili Link: Azı Dişi Bakımı Nasıl Yapılmalı?

Çocuklarda ağız içi yaraları oluşması, genel olarak hücrelerin gelişimini sağlayan besinlerin yetersiz seviyede alınmasından kaynaklanır. Demir, folik asit, D vitamini, B12 vitamini gibi bileşenlerin gerekenden az tüketilmesi, vücuttaki en hassas dokularımız arasında yerini alan ağız içinde tahriş ve yaraların oluşmasına yol açar.  Bu sorunlar çocukların beslenmesinin ve vücuttaki vitaminlerin eksik olmamasının sağlanması ile aşılabilir.

Ağız Yarası Nedir? 

Ağız yarası denildiğinde dudak, dil ve dil altı, damak, diş etleri ve yanakların iç kısmında gelişen mukozal hasarlardan bahsedilmektedir. Sıcak madde tüketimi ya da yanlışlıkla ısırma sonrasında kendiliğinden geçen basit hasarlar olabileceği gibi uçuk şeklinde virüslere bağlı olarak ortaya çıkan ağrılı yaralar görülebilir. Ağız içinde en sık görülen lezyonlardan bir tanesi aft ya da aftöz ülser olarak tanımlanan patolojilerdir. Üzeri genellikle beyaz, iltihaplı görünümlü ve oldukça ağrılı lezyonlardır. Özellikle gribal enfeksiyonlar sırasında sıklıkla ortaya çıkan aftlar genellikle bir kaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. Sık tekrarlayan, geçmesi uzun süren aft varlığında genellikle altta yatan ve immün sistemi baskılayan hastalıklar mevcuttur. Bu gibi durumlarda bu hastalıklara yönelik olarak tıbbi tetkikler yapılmalıdır. Diş eti hastalıkları ve diş apseleri de ağız yaralarına sebep olabilir. Ağız yaralarının kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görüldüğü izlenmiştir.

Ağız Yarası Çeşitleri Nelerdir?

Ağız yaraları değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Farklı şekillerdeki lezyonlar farklı hastalıkların habercisi olabilir. 

• Aft (Aftöz Ülser): Üzeri beyaz, etrafı kırmızı ağrılı yaralardır. Genellikle ağız içinde yerleşir, dudaklarda görülmez. Küçük, büyük ya da kümeler halinde izlenebilir. Sık sık tekrarlayan aftlar bağışıklık sisteminde bir bozukluk zemininde gelişir.
• Uçuk: Herpes simplex virüsü tarafından oluşturulan, genellikle dudakta dudağın etrafında izlenen ağrılı, içi sıvı dolu kabarık lezyonlardır. Daha önceden vücutta bulunan ve latent kalmış Herpes simplex virüsünün özellikle gribal enfeksiyonlar sırasında, vücudun bağışıklık sistemi zayıfladığında sebep olduğu yaralardır.
• Pamukçuk: Kandidiyazis olarak da bilinen Candida albicans adı verilen bir mantar türü tarafından oluşturulan lezyonlardır. Mukozada sarı - beyaz yumuşak ağrısız lezyonlardır. Genellikle bebeklerde, takma diş sahibi bireylerde ya da bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda görülür.  
• Lökoplaki: Beyaz, kirli beyaz bazen sarımtırak etraf mukozadan hafif yüksek, üzeri düz veya pürtüklü olabilen lezyonlardır. Dilde ya da ağız mukozasında görülebilirler. Çoğunlukla sigara içimi ve dumansız sigara kullanımı sebebi ile geliştiği düşünülmektedir. Bunlar kesildiğinde lökoplaki genellikle sona erer.
• Eritroplaki: Lökoplakide tarif edilen yaraların kırmızı renkli olanıdır.
• Liken Planus: Özellikle dilde görülen dilden kabarık morumsu lezyonlardır.

Ağız Yarası Belirtileri Nelerdir?

Ağız yarası belirtileri şu şekilde sıralanabilir:  

• Ağız içinde etraf dokudan daha kızarık ya da beyaz görünümdeki yaralar.

• Lezyonda iltihaplanma

• Yara bölgesinde şişkinlik, ağrı ve hassasiyet

• Lezyona bağlı ağrı ve batma hissi nedeniyle konuşma ve çiğnemede güçlük

• Diş fırçalama sırasında ağrı

• Ağrı nedeniyle iştah azalması

Geçmeyen Ağız Yarası Neden Olur?

Ağız yaraları genellikle gün içerisinde kendiliğinden geçer. Bazı durumlarda 10 güne kadar uzayabilen lezyonlar görülebilir. Eğer bu süre zarfında ağız yaraları geçmiyorsa veya sık sık tekrarlayan ağız yaraları mevcutsa altta yatan diğer sebepler araştırılmalıdır. Beslenme yetersizlikleri ve başta C vitamini olmakla birlikte diğer vitamin eksiklikleri ya da sigara kullanımı tekrarlayan ağız içi yaralara sebep olabilir. Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklarda da tekrarlayan yaralar görülebilir. Romatizmal bir hastalık olan Behçet Hastalığı'nın ana bulguları arasında ağızda tekrarlayan aftöz ülserler yer almaktadır.

Hamilelikte (Gebelikte) Ağız Yarası

Gebelik sırasında vücutta hormonal aktivite artmaktadır. Özellikle öztrojen hormonunun etkisiyle hamile kadınlarda diş eti problemleri ve diş eti iltihapları oluşumu sıklıkla gözlenir. Diş etleri hassastır, çabuk şişerler ve daha sık kanama izlenir. Bu durumlardan korunmak için gebelikte ağız ve diş bakımına önem gösterilmeli ve kesintiye uğratılmamalıdır.

Bebeklerde ve Çocuklarda Ağız Yarası

Normal doğumla dünyaya gelen bebeklerde doğum sırasında anneden bebeğe geçen mantar enfeksiyonlarına bağlı olarak ağız çevresinde veya ağız içinde yaralar görülebilir. Bağışıklık sistemi problemi olmayan bebeklerde bu lezyonlar kendiliğinden geçer. Ayrıca emen bebeklerde ağız içinde pamukçuk denilen beyaz lezyonlar görülebilir. Ağız ve diş bakımını yeterli düzeyde yapmayan ve ağız hijyeni bozuk çocuklarda da pamukçuk görülebilir. Çocuklarda ateşli hastalıklar sırasında nadiren de olsa uçuk izlenebilir. 

Ağız Yarasına Ne İyi Gelir?

Ağız yaraları genellikle doğal maddelerle gargara yapılarak iyileştirilir. Ağız yarası nasıl geçer sorununa cevap arayan insanoğlu çok eski zamanlardan beri doğal yöntemlerden faydalanmaktadır. Doğal yöntemlerle geçmeyen ağız yaraların tedavisinden antibiyotik ya da antiviral ajanlardan faydalanılabilir. Dudakta gelişen uçukların tedavisinde antiviral madde içeren kremler fayda sağlayabilir. Ağız yaralarını iyileştirebilecek bir takım doğal maddeler şunlardır. 

Karbonat

Ağızda ortaya çıkan lezyonlar için karbonat sıklıkla kullanılır. Karbonatın iltihapları azaltmaktaki etkisi ile hem yara iyileşir hem de ağrı diner. Bir çay kaşığı karbonat ile bir miktar ılık su karıştırılarak macuncu bir kıvamda hazırlanan karışım yaranın üzerine sürülerek bir süre lezyon üzerinde bekletilmelidir. Daha sonra bu karışım temiz ılık suyla durulanmalıdır. 

Tuz

Tuzlu su ile gargara ağız yaralarının tedavisinde fayda sağlayabilir. Tuz aynı zamanda aft ağrısını da hafifletir. Yarım bardak ılık suda bir çay kaşığı normal ev tuzu eritilir ve bu suyla günde birkaç kere hatta birkaç saatte bir bu suyla, yutmadan  saniye gargara yapılabilir.  

Karanfil yağı 

Karanfil yağının ağrı dindirici özelliği bulunmaktadır. Çok ağrılı olabilen ağız içi aft benzeri lezyonlarda ağrıyı hafifletmekte kullanılabilir. 

Aloe Vera

Aloe vera bitkisinin jeli doğrudan aftın üzerine uygulanarak ağrıyı azaltmakta ve iyileşme sürecini hızlandırmakta kullanılabilir. Aloe vera suyu da aynı etkiyi gösterir. Ayrıca çatlamış dudaklar ve uçuk gibi diğer ağız lezyonlarında da faydalı olduğu izlenmiştir. 

Meyan Kökü

Meyan kökünün doğal iyileştirici özellikleri, ağız yaralarında da olumlu sonuçlar verir.

Hindistan cevizi yağı

Hindistan cevizi yağı doğal bir antimikrobiyal maddedir. Susam yağı veya diğer yenilebilir yağlarla karıştırılarak kullanılacak hindistan cevizi yağı gargarası ağız yaralarının tedavisinde çok eski zamanlardan beri kullanılan bir uygulamadır. 

Ada Çayı

Bilinen en eski mikrop öldürücü bitkilerden olan ada çayı, ağız yaralarının tedavisinde de kullanılabilir. Kolaylıkla her yerde bulunabilen yaprak şeklindeki ada çayı, sıcak suda demledikten sonra gerek gargara yaparak, gerekse de ağız içinde bir miktar tutup içerek kullanılabilir. Ada çayı gargarası ağız içi hijyeni sağlayarak hem iltihaplanmayı azaltır hem de ağrı sağaltımında faydalı olur. 

Bahsedilen doğal yöntemlerle geçmeyen ya da sık sık tekrarlayan ağız yaraları daha ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Böyle bir durumda bir kulak burun boğaz uzmanı ya da diş hekiminden randevu almayı ihmal etmeyiniz.