Uyuz Hapı Köpek

İstanbul’da hemen her dönem karşımıza çıkabilen bir hayli yaygın olan köpeklerde uyuz hakkında, bir kaç soru ve cevap ile basit ama bilinmesi gerekenleri toparladık.

Öncelikle emin olunması gereken, karşınıza tüyleri dökülmüş ve görüntüsü son derece çirkin bir hayvan çıktığında, sadece görüntüsü yüzünden size zarar vermeyeceğidir.

O zaten zayıf düştüğü ve mutsuz olduğu için kendisini yiyip bitiren bir parazit ile boğuşmaktadır. Bir de insanların onu gördüğünde verdiği tepkinin aşağılayıcılığı veya çığlık atma refleksleri ile zor olan acımasız hayatları katlanılmaz hale gelmektedir.

İç güdüsel olarak koloni halinde yaşayan köpekler, bu paraziti aldıkları anda genellikle gruplarından dışlanır. İnsanların onları gördüğünde verdikleri tepkilerden de artık rahat rahat sokakta dolaşamaz olurlar ve yemek bulmaktaki şansları son derece azalır.

Aç, susuz, hasta bir hayvanın bir zamanlar minik sevimli bir yavru olduğunu düşünün. Düşünün ki bir kaç ilaç ile tüyleri tekrar çıkacak, burnu nemlenecek ve koşup oynayabilecek. Tüylerin ve derinin eski halini alması uzun sürse de,bu parazitin tedavisi kolaydır. Ancak müdahale edilmezse uyuz paraziti, hayvan için acı verici ve uzun olan ölüm sürecini başlatır.

Uyuz nedir?

Uyuz bir dış parazittir. Pek çok türü olan bu parazit genellikle kedilerden çok sokak köpeklerinde görülür. En yaygın olanları sarkoptes ve demodeks uyuzudur. Uyuz böcekleri hayvanın deri altına ve üstünde tüy folüküllerinde yaşamını sürdürür.

Sebepleri nelerdir?

Uyuz genellikle bağışıklık sistemi çökmüş, ya da psikolojik olarak mutsuz, depresyondaki bir hayvanda ortaya çıkar. Bulaşıcı bir hastalıktır ama grup halinde yaşayan köpekler uyuz olan üyelerine sırt çevirmekte hiç treddüt etmez ve kendilerini iç güdüsel olarak korumaya alırlar. Belki grupta arkadaşını yalnız bırakmayacak bir kopek ona katılır ve ortak kaderi paylaşır.

İnsana bulaşır mı?

Çok yakın temas, açık yara vb. olmadıkça bulaşması biraz güçtür. En yaygın görülen türleri ise insan vücudunda ya yaşayamayacak ya da üç hafta içinde kendiliğinden yok olacaktır.

Ne yapmalısınız?

Mahallenizde sürekli bulunan bir uyuz kopek varsa, öncelikle kendi hayvanınıza veteriner hekiminize danışarak önleyici bir dış parazit ilacı kullanmalısınız. Veteriner hekiminiz belki önlem olarak bu ilaci belirli periyotlarda yinelemek isteyebilir. Bu önlemleri alırsanız, korkmayın.

Uyuz bir köpeğe yardım edebilir misiniz?

Evet! Hem de hiç zaman kaybetmeden. Eğer tanıdığınız ve aralıklı da olsa zaman zaman beslediğiniz bir hayvansa, veteriner hekiminzden yardım isteyip iğne yaptırabilirsiniz. Yanına yaklaşmadığınız ama yemek verebileceğiniz bir hayvansa yine veteriner kliniklerinden “Efektin" adlı ilacı uzman hekimle görüşerek yemeğinin içine saklayıp yutturabilir (ki bunun için en pratik gıda sosis olacaktır), hayvanın hastalığının derecesine göre 1 ila 3 ay içinde iyileşmesini sağlayabilirsiniz. Bunların hiç birini yapamıyorsanız, güvenebileceğiniz ve bu hayvanın iyileşmesine yardım edeceğinden emin olduğunuz bir barınağı arayıp yardım isteyebilirsiniz.

Yazarın notu: Fotoğraflarda gördüğümüz köpekler bulunduğunda ileri derecede uyuzlardı. Bir köşede terk edilmiş Üstelik bir tanesi terk edildiği yetmiyormuş gibi bir ağaca bağlanmış, etrafa tehdit oluşturmasın diye. Kebire Bozkurt onları buldu, emek verdi, sonunda iyileştirdi ve birer sahip buldu. Şu anda son derece sağlıklı ve mutlu bir hayat sürüyorlar. Bunlar sonu iyi biten hikayeler, birileri sahip çıkmadıkça ya diğerleri ne olacak? Hepimizin bu konuda son derce duyarlı olması gerekiyor. Tüm uyuz sokak köpeklerinin aynı kaderi paylaşması ve yaşam hakkına saygılı bireylerin oluşturduğu bir toplum olabilmek dileği ile. (AÜ/HK)

Anasayfa › Makaleler › Köpekler › Köpeklerde uyuz hastalığı

Köpeklerde uyuz hastalığı

Uyuz nedir?

Akar olarak isimlendirilen genelde çıplak gözle seçilemeyen küçük böceklerden kaynaklanan hastalıklar uyuz olarak isimlendirilir. Bu akarlar hayat sikluslarının bir bölümünde deri içinde yaşarlar ve şiddetli deri lezyonlarına neden olurlar. Akarların bazı türleri kedi ve köpeklerin derisinde normalde bulunup bir belirti oluşturmazlar. Örneğin Demodeks uyuzunun normalde deride bulunup immun yetmezlik halinde hastalık oluşturduğu düşünülmektedir. Uyuz hastalığının bazı türleri zoonoz olup insanlara bulaşabilmektedir. Hayvanlardaki belirtiler uyuzun türü, hastanın yaşına, etken yoğunluğuna göre değişebilmektedir.

Uyuzdan korunmanın en etkin yolu nedir?

Uyuzdan korunmanın en önemli yolu iyi bakım ve beslemedir.

Ülkemizde kullanılan antiparaziterler ilaçlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Yeterince etkililer mi?

Ülkemizde kullanılan ilaçlar oldukça etkili olup, kullanılan ürün yelpazesi oldukça geniştir. Hastalığın derecesine ve tipine göre değişmekle birlikte şampuan, yıkama solusyonu, enjeksiyon, damla, sprey, tablet formları olan ilaçlar bulunmaktadır. Bazen bu ilaçlar tek olarak kullanıldığı gibi kombine olarakta kullanılmaktadır.

Bu ilaçların kullanımındaki ilaçlama takvimi hakkında biraz bilgi verir misiniz?

Bu soru oldukça teknik bir soru. ilaçların nasıl seçileceği ve hangi periyotla uygulanacağı hekimin kararına kalmıştır. İlaçların uygulama yolları ve sıklığı, hastalığın tipine, hastalığın yaygınlık derecesine, hastanın yaşına, hastanın bağışıklık durumuna, hastanın mizacına, ilacın uygulama zorluğuna göre oldukça değişkendir.

Uyuz sadece köpeklerde mi olur diğer evcil hayvanlarda da olur mu? Mesela kedilerde?

Hemen hemen evcil tüm hayvan türleride uyuzun değişik şekilleri görülmektedir. Kedilerde notoedres uyuzu, (baş uyuzu) sarcoptes uyuzu, (vücut) uyuzu, otodectes uyuzu (kulak uyuzu) türleri görülmektedir.

Uyuz hastalığının semptomları nelerdir? Evcil hayvanımızın uyuz olduğunu nasıl anlarız?

Köpeklerde Sarcoptes canis uyuzu karın altında, ayakların içyüzü ve baş gibi vücudun az kıllı veya kılsız bölgelerine yerleşir. Deride önce kızarıklık daha sonra kaşıntı başlar, deri üzerinde kepeklenme, kabuklanma, yaygın kıl dökülmesi ve daha sonraları deride kıvrımların oluştuğu gözlenir. Bazen tüm vücutta kepeklenme oluşur, deri elastikiyetini kaybeder, kaşıntı şiddetlenir, kaşınma nedeniyle deride yaralar oluşur.

Kedi ve köpeklerin kulak yollarına yerleşen Otodectes cynotis (kulak uyuzu) hayvanların kulaklarında kahve telvesi gibi kabukların şekillenmesine, kulağın kalınlaşmasına, kulak yolunun kabuk ve koyu kirli renkte bir sıvı ile dolmasına ve şiddetli kaşıntıya neden olmaktadır. Hayvanın kulağını devamlı kaşıması ve kafasını sallaması sonucu kulak kepçesi üzerinde yaralar oluşur, hastalık ilerlerse iç kulak iltihabı meydana gelme riski yüksektir.

Demodeks uyuzu köpeklerde hemen her mevsimde ortaya çıkan bir deri paraziti hastalığıdır. Hastalık aylık yavrularda daha sık görülür. Yeni doğan köpek yavruları parazitleri anaları ile direkt temas sonucu alıbilirler. Uzun tüylü ırklar uyuz etkenine karşı daha hassastırlar. Hastalığın köpeklerde ortaya çıkışını; kötü tüy bakımı, dengesiz beslenme, gereksiz yere sık yıkama, ağır enfeksiyon hastalıkları kolaylaştırır. Genelde bağışıklık sistemi zayıf hayvanlarda görülür.

Demodeks uyuzuna ait lezyonlar gözler çevresinde, yüzde, boyun, göğüs ve arka ayaklarda deri üzerinde yuvarlak, küçük ve üzeri kepekle örtülü görünüştedir. Bunlar zamanla yayılıp genişler. Bölgenin kılları seyrekleşir veya tamamen dökülür. Deri üzeri tümden kepeklenir, lezyonların üzeri kabarıktır ve derinin rengi kırmızı bir hal alır.

Uyuz iyileşebilen bir hastalık mıdır?

Uyuzun tedavisi günümüzde bulunan ilaçlarla kolay şekilde yapılmakta, demodeks uyuzu dışında yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır.

Uyuz nedeni ile ölümler gerçekleşebilir mi?

Evet uyuz hastalığına bağlı ölümler bildirilmiştir.