Ek 5 Tarım Ssk

1- GİRİŞ
Tarım veya orman işlerinde (kamu idareleri hariç) hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar, 1 Ekim 2008’den önce 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılmış, ancak 2925 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılık, 1 Ekim 2008’den sonra yeni sigortalılıklara kapatılmıştır.
5510 sayılı Kanuna, 25.02.2011 tarihli ve 27857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6111 sayılı Kanunla eklenen Ek 5 inci maddeye göre, tarım veya orman işlerinde (kamu idareleri hariç) hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar (Ek 5) tarım sigortalısı olarak kabul edilmiştir. Ek 5 tarım sigortalılığı, 5510 sayılı Kanun kapsamında 4/1-a (SSK) sigortalılığı olarak kabul edilmiştir.
Emekliliklerine son 3,5 yıl kalanlar, bu sigorta türünde de 1261 günlük prim gün sayılarını tamamladıklarına SSK (4/a) şartlarında emekli olduklarından, bu sigortalılık türü gün geçtikçe önem arz eder hale gelmiştir.
Bu makale çalışmamızda, Ek 5 tarım sigortalılığı olarak adlandırılan bu sigortalılıkla ilgili yapılan değişiklik ve yenilikleri, SGK tarafından sigortalılık işlemleri konusunda en son yayınlanan 2019/9 sayılı genelge doğrultusunda, açıklamaya çalışacağız.

2- 2019/9 SAYILI SGK GENELGESİYLE EK-5 TARIM SİGORTALILIĞINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER VE YENİLİKLER
SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2019/9 sayılı genelgenin “B- Genelgenin ikinci kısmında yapılan düzenlemeler” başlığı altında, Ek 5 tarım sigortalılığıyla ilgili değişiklik ve yenilikler yapılmıştır. Bunlar aşağıda alt başlıklar halinde açıklanmıştır.
1- Resmi adres değişikliği durumlarına ilişkin uygulamaya kolaylık getirildi
Ek-5 tarım sigortalılığı kapsamında bulunan sigortalıların yurt içindeki ikametgâhlarını bulunduğu ilin dışına taşımaları halinde, yeniden giriş bildirgesi alınmasını gerektiren durum oluşana kadar Ek 5. madde kapsamındaki sigortalılıkları ilk tescilinin yapıldığı sosyal güvenlik il/sosyal güvenlik merkezlerinde devam ettirilecektir. Diğer sigortalılık uygulamalarında, il bazında adres değişirse, yeni adrese sigortalılık dosyasının da nakli yapılmaktadır.
2- Prim borcu olan Ek 5 sigortalının sigortalılığının sona erme şartlarına esneklik getirildi
5510 sayılı Kanun’un Ek 5. maddesi kapsamında tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigortalılığı;
• Normal SSK, zorunlu Bağ-Kur, Tarım Bağ-Kur veya 4/c sigortalılıkları kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde çalışmaya başladıkları tarihten,
• Sigortalılıklarını sona erdirme talebinde bulunanların borçsuz olmaları halinde talep tarihinden,
• Prim borcu olanlardan talepte bulunanların primi ödenmiş son günden,
• Gelir ya da aylık talebinde bulunanların aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden,
• Ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren,
sona erdirilmesi gerekmektedir.
SGK’nın 2019/9 sayılı Genelgesi ile üstte sayılan sona erme şartlarına bir yenisi daha eklenmiştir. Buna göre, Buna göre; “Ek-5. maddesi kapsamında prim ödeyen ve sadece bu kapsamda prim borcu bulunan sigortalıların, tahsis talep tarihinden önce veya sonra ek-5 prim borcunu ödemek istemeyerek talepte bulunmaları” halinde de sigortalılıkları primi ödenmiş son günden itibaren sona erdirilebilecektir.
2019/9 sayılı Genelge ile eklenen yeni hükümlere göre; müracaat tarihi itibariyle önceki sigortalılığı sona ermeden Ek-5 kapsamındaki sigortalılığının başlatıldığı sonradan tespit edilenlerin, Ek-5. madde kapsamındaki sigortalılığı zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihi izleyen gün itibariyle başlatılacağı belirtilmektedir.

2925 SSK Tarım Sigortalılarının Ödeyecekleri Prim Tutarları

30 Nisan 2008 veya Öncesi Girişi Olan 2925 Tarım Sigortalılarının Ödeyeceği Prim Tutarları

(Bu kapsamdakiler prime esas kazanç alt sınırı yani brüt asgari ücret ve 15 gün üzerinden aylık prim öderler.)

– 2925 SSK tarım sigortalılarından % 12,5’i genel sağlık sigortası primi olmak üzere prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden % 32,5 oranında prim alınmaktadır.

1 Mayıs 2008 – 30 Eylül 2008 Arası Girişi Olan 2925 Tarım Sigortalılarının Ödeyeceği Prim Tutarları

Bu kapsamdakiler Ek-5 Tarım sigortalılarıyla aynı şartlara tabi olup ödeyecekleri prim tutarları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Ek 5 Tarım Sigortalılarının Ödeyeceği Prim Tutarları

5510 Ek 5 inci Maddeye Tabi Sigortalı Olarak Tarım – Orman İşlerinde Çalışanların 2018 Yılında Ödeyecekleri Prim Tutarları

Açıklamalar:

– Ek 5 tarım sigortalıları ile 1 Mayıs 2008 veya sonrasında girişi olan 2925 tarım sigortalılarından, 1 Ocak 2023 yılından itibaren aylık 30 gün üzerinden prim alınacaktır.

– Bu kapsamdaki sigortalılardan prime esas kazancın (brüt asgari ücretin) alt ve üst sınırı arasında olmak kaydıyla sigortalı tarafından belirlenen günlük kazancın otuz katının % 34,5’i oranında aylık prim alınmaktadır. Bu primin % 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, % 12,5’i genel sağlık sigortası, % 2’si iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası primidir. (isvesosyalguvenlik.com)

TARIM SİGORTALILARININ ÖDEMEK ZORUNDA OLDUKLARI PRİMLERİN

HESAPLANMASI, ÖDENMESİ VE TAHSİLİ USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

             Amaç

             Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı; 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı olanların ödemek zorunda oldukları primlerin hesaplanması, ödenmesi ve tahsiline ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

             Kapsam

             Madde 2 — Bu Yönetmelik, 2926 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanları kapsar.

             Dayanak

             Madde 3 — Bu Yönetmelik, 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununun 31 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

             Tanımlar

             Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

             Bağ-Kur veya Kurum: Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumunu,

             Kanun: 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununu,

             Sigortalı: 2926 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılan kimseleri,

             Basamak Göstergesi: Sigorta primi ve yardımlarında esas alınan basamak ve bu basamaklara tekabül eden göstergeleri,

             Katsayı: Her yıl Bütçe Kanunu ile tespit edilen 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi devlet memurlarının aylıklarına uygulanan katsayıyı,

             Ay: 30 takvim gününü,

             Başvuru süresi: Sigortalı sayılanların sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren Kuruma tescillerini yaptırmaları için öngörülen üç aylık başvurma süresini,

             Prim: Sigortalıların Kanuna göre ödemeleri gereken sigorta ve sağlık sigortası primini,

             ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Prim Ödeme Usul ve Esasları

             Prim ödeme yükümlülüğünün başlaması

             Madde 5 — İlk defa veya yeniden sigortalı olanlardan;

             a) Başvurma süresi içinde Kuruma kayıt ve tescilini yaptıranların,

             1) Sigortalı sayıldıkları tarih ayın ilk gününe rastladığı takdirde, sigortalı sayıldıkları tarihten,

             2) Sigortalı sayıldıkları tarih ayın ilk gününe rastlamadığı takdirde, sigortalı sayıldıkları tarihi takip eden aybaşından,

             b) Başvuru süresi içinde Kuruma kayıt ve tescillerini yaptırmayanların kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından,

             itibaren prim ödeme yükümlülükleri başlar.

             Prim ödeme yükümlülüğünün sona ermesi

             Madde 6 — Sigortalılardan;

             a) Tarımsal faaliyette bulunanların, tarımsal faaliyetlerine son verdikleri tarihi takip eden aybaşından,

             b) Diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamına tabi bir işte çalışanların, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden aybaşından,

             itibaren prim ödeme yükümlülükleri sona erer.

             Prim oranı ve hesaplanması

             Madde 7 — Sigortalıların ödemek zorunda oldukları primlerin hesabında, 2926 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinde tespit edilen basamak göstergelerinin katsayı ile çarpılması suretiyle bulunacak tutarlar esas alınır.

             Primler;

             a) Sigortalıların malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi; sigortalının seçtiği intibak ettirildiği veya yükseldiği gelir basamağının %20 sinden,

             b) Sağlık sigortası primi; ilk altı basamakta bulunan sigortalılar için altıncı gelir basamağının, yedi ve daha yukarı basamaklarda bulunan sigortalılar içinde bulundukları gelir basamağının %20 sinden,

             oluşur.

             Primler tam ay üzerinden hesaplanır.

             Prim ödeme dönemleri

             Madde 8 — Primler ait oldukları yıl içinde Bakanlar Kurulunca tespit edilen dönemlerde ödenir.

             Sigortalılar tarafından ödenmesi gereken primler süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, primlerin ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten başlamak üzere % 10 oranında artırılır. Bu miktara, borç ödeninceye kadar gecikilen her ay için ayrıca Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır.

             Ancak, tabii afet nedeniyle fiilen çalıştırdığı işyeri veya ikametgah olarak oturduğu konutu yıkılan veya hasar gören sigortalıların tabii afetin meydana geldiği ay dahil mevcut prim ve gecikme zammı borçları ile bu ayı takip eden altı aylık prim borçları bu altı ayın sonundan itibaren, sağlık kurulu raporu ile belgelenen hastalık hallerinde ise çalışılamayan aylara ait primler sigortalının çalışmaya başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren gecikme zammı uygulanmaksızın altı ay süre ile ertelenir. Afet bölgesindeki şartları ve gelişmeleri göz önünde tutarak, sigortalıların ödemesi gereken primlerin ödeme sürelerini bu fıkrada belirlenen sürelere bağlı kalmaksızın belirlemeye ve ertelemeye Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir.

             Primlerin ödeme usulü

             Madde 9 — Primler, sigortalı tarafından Kurumun anlaşma yaptığı kuruluşlar aracılığı ile ödenir. Hangi kuruluşlar aracılığı ile ödeneceği Kurumca ilan edilir. Bu kuruluşlara ödemenin yapıldığı tarih Kuruma ödeme tarihi sayılır.

             Anlaşma yapılmış kuruluşlar dışındaki yollarla yapılan ödemelerde, ödemelerin Kurum hesaplarına intikal tarihi esas alınır. Kuruma intikali konusunda çıkacak anlaşmazlıklarda ispat yükümlülüğü sigortalıya aittir.

             Tevkif suretiyle tahsilat

             Madde 10 — Kurumun prim alacakları, Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkif suretiyle de tahsil edilebilir.

             Ödenmeyen primler için düzenlenecek belgeler

             Madde 11 — Primlerin ödenmesi için sigortalıya yapılacak bildirim üzerine prim borçları ödenmezse, Kurumca düzenlenen ve sigortalının prim borcu miktarını gösteren belgeler resmi dairelerin usulüne göre verdikleri belgeler hükmünde olup icra ve iflas dairelerince bunların tabi oldukları hükümlere göre işlem yapılır.

             Prim ödemelerinin mahsup sırası

             Madde 12 — Sigortalı tarafından yapılan ödemeler sırası ile en eski dönem prim borcundan başlanmak üzere öncelikle prim borçlarına, gecikme zammı ve diğer borçlarına mahsup edilir.

             Tahakkuk etmiş borçtan fazla ödemede bulunulması halinde, ödemenin yersiz olarak alınan kısmı talep halinde sigortalıya geri verilir. İadesi talep edilmeyen fazla ödemeler ileriki aylara ait primlere mahsup edilmek üzere tutulur.

             Borçlanma karşılığı ödenen primler, öncelikle ilgili borçlanma primine, artan kısmı yukarıdaki fıkra hükmüne göre sırayla prim, gecikme zammı ve diğer borçlarına mahsup edilir.

             Geçersiz sayılan borçlanmalarla ilgili borçlanma karşılığı tahsil edilen primler yersiz alınan prim olarak değerlendirilir. Prim borcu olmaması ve talep halinde sigortalıya geri verilir. Bu şekilde iadesi istenilmeyen primler sigortalının veya hak sahibinin isteği halinde ödenmemiş prim borçlarına mahsup edilir.

             Yanlış ve yersiz alınan primlerin geri verilmesi

             Madde 13 — Yanlış ve yersiz olarak alındığı anlaşılan primler, alındığı tarihten itibaren 10 yıl geçmemiş ise yazılı talepte bulunulması halinde sigortalıya veya mirasçılarına geri verilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

             Tebligatlar

             Madde 14 — Bu Yönetmeliğin uygulanmasında sigortalıya yapılacak tebligatlar sigortalının Kuruma bildirdiği son adresine 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılır. Sigortalının son adresine yapılan tebligat sigortalıya yapılmış sayılır.

             Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller

             Madde 15 — Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 2926 sayılı Kanun ve 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmeliklerin ilgili hükümleri uygulanır.

             Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

             Madde 16 — 26/7/1984 tarihli ve 18470 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışan Sigortalıların Ödemek Zorunda Oldukları Primlerin Hesaplanması, Ödenmesi ve Tahsili Usulleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

             Yürürlük

             Madde 17 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

             Yürütme

             Madde 18 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bağ-Kur Genel Müdürü yürütür.