6 Ay Askerlikte Hava Değişimi Kaç Gün

Askerlik borçlanmasından kimler faydalanabilir?

5510 sayılı kanununun 41/b maddesi gereğince “Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreler” borçlanılabilmektedir. Buna ilaveten muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er veya erbaş olarak silahaltında geçen süreler, 1/1/1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda, 26/6/2019 tarihinden sonra ise yedek astsubay okulunda öğrenci olarak geçen sürelerin borçlandırılmasına imkan sağlanmıştır.

1/10/2008 tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı kanunlar gereğince aktif sigortalı olmamaları nedeniyle askerlik borçlanma talepleri reddedilen sigortalı ve hak sahipleri 1/10/2008 tarihinden sonra yeniden müracaatları halinde borçlanma işlemleri aktif sigortalı olma şartı aranmaksızın sonuçlandırılmaktadır.

Örnek 1: 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı 15/5/2008 tarihinde sona eren sigortalı, 2/6/2008 tarihinde askerlik borçlanması için müracaat etmiş, ancak anılan tarihte aktif sigortalı olmadığından talebi reddedilmiştir. 14/4/2010 tarihinde yeniden askerlik borçlanması talebinde bulunan sigortalının askerlik süresi Kanunun 41 inci maddesi hükmüne göre borçlandırılacaktır.

Örnek 2: 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı vergi mükellefiyetinin 28/3/2008 tarihinde sona ermesi nedeniyle biten sigortalı 6/7/2008 tarihinde vefat etmiş, hak sahiplerinin 1/8/2008 tarihindeki borçlanma talebi askerlik hizmeti ile ölüm aylığı bağlanması için beş yıl sigorta primi ödenmiş olma şartı yerine getirilmiş olmakla birlikte, sigortalının ölüm tarihinde fiili çalışması olmadığı için reddedilmiştir. Ancak, 11/5/2010 tarihinde yeniden borçlanma talebinde bulunan sigortalının hak sahiplerine Kanunun 41 inci maddesine göre borçlanma yaptırılacaktır.

Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar askere alınmaları halinde sigortalılıkları sona ermediğinden bu sigortalılıkları devam ettiği sürece 41’inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerin borçlandırılmasında zorunlu sigortalılıkları devam edenler dışındakiler borçlanma yapabilecektir.

Askerlikten sayılan hava değişim süreleri

Yapılacak askerlik borçlanmalarında, askerlik süresinden sayılan hava değişim süreleri aşağıda gösterilmiş olup, bu süreleri aşan kısım ile hastalık, ceza vb. nedenlerle uzayan askerlik süreleri borçlandırılmayacaktır.

1111 sayılı Kanuna göre askerlik hizmetini er öğretmen olarak yapanların kıtada maaşsız olarak geçen süreleri borçlandırılacaktır. Sigortalıların er olarak silah altında geçen sürelerinin tamamı veya bir kısmı kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde borçlandırılmakta olup, fiilen silah altında geçmeyen bedelli askerlik süresi borçlandırılmayacaktır.

3.1. Borçlanma müracaatının yapılması, borçlanma tutarının hesabı, tebliği ve ödenmesi

Sigortalılar ve hak sahipleri, sigortalının en son çalışmasının veya hizmetinin geçtiği Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkezine; Kamu görevlileri, SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Daire Başkanlığı’na borçlanma talep dilekçesiyle başvuruda bulunarak doğum borçlanması yapabilirler. Başvuru için e-devlet de kullanılabilmektedir.

Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının; (a) ve (b) bentleri ile Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların, Kanunun 41 inci maddesine göre borçlanacakları sürelere ait prim tutarı, sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte Kanunun 82 nci maddesine göre prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında olmak üzere kendilerince belirlenen günlük kazancın % 32’si oranında hesaplanacaktır.

2021 yılı askerlik borçlanma tutarları

Buna göre, 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre yapılacak hizmet borçlanmalarında hizmet borçlanılmasında, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı üzerinden ödenecek prim tutarı:

Örnek; 18 ay askerlik yapan bir kişi 540 günün tamamını asgari ücretten borçlanması halinde toplam 20.606,4 TL ödeyecektir.

Borçlanılacak sürenin hesabında ayın 28, 29, 30 veya 31 gün olup olmadığına bakılmaksızın ay 30, yıl 360 gün olarak dikkate alınacaktır. Borçlanılacak sürenin başlangıcı ve bitişinin ay içinde herhangi bir güne rastlaması halinde de ay yine 30 gün alınacak ve borçlanılacak gün hesabı buna göre yapılacaktır.

Tahakkuk ettirilen borç tutarı ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ edilecek, PTT alıntısının ilgiliye teslim edildiği tarih borcun tebliğ tarihi olacaktır. Hesaplanan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde sigortalı veya hak sahipleri tarafından Kuruma ya da Kurumun anlaşmalı olduğu bankalara ödenecek, bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar ise geçerli sayılmayacaktır. Borcun bir ay içinde tamamının ödenmemesi halinde, ödenen miktara karşılık gelen süre sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir. Bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar için ise yeni başvuru şartı aranır. Primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.

Borçlanma tutarları asgari ücrete bağlı olduğu için artış yapılmadan önce, Aralık ayı içinde en geç yapılması uygun olacaktır.

3.2. Askerlik borçlanmasının emekliliğe etkisi

Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlanılması halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmektedir. Bu durum yaş olarak daha erken bir tarihte emeklilik imkanı sağlamaktadır. Ancak askerliğin aksine sigorta başlangıcından önceki doğumlar için borçlanma yapılamamaktadır. Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanır.

Ozan BARDAKÇI

Emekliliğe yakın, yaşı geriye çekmek veya prim gününü doldurmak için erkeklerin başvurduğu yolların başında gelir askerlik borçlanması. Borçlanmanın yaşa etkisi, ödenecek prim tutarı, ihtiyaç duyulan gün sayısı sigortaların kafalarında soru işaretlerine neden olabilir. Bu yazımızda askerlik borçlanmasına ilişkin on soruya cevap aradık.  

1- Hangi Süreler İçin Yapabilir?

Sigortalılar er, erbaş veya yedek subay/astsubay okulu öğrencisi olduğu dönemler için askerlik borçlanması yapabilir. Vefat eden sigortalıların eş, çocuk ve anne babaları da aylık bağlanabilmesi için askerlik borçlanması yapabilir.

Türk vatandaşlığına alınanlardan zorunlu göçe tabi tutulan Türk soyluların vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlardan geldikleri ülkelerde yaptıkları askerlik sürelerini belgeleyenlerin belgede kayıtlı süreleri borçlanması mümkündür. 

Askerlik borçlanması ile Bağ-Kur ve Emekli Sandığından aylık bağlanabilirken vefat eden SSK’lılar için yapılan borçlanmalarla aylık bağlanması mümkün değildir. 

2- Hangi Süreler İçin Yapılamaz?

Yedek subaylıkta geçen süreler Emekli Sandığı kapsamında sigortalı hizmet olduğundan yedek subaylar sadece okul dönemini borçlanabilirler.

Askerlik borçlanmasında askerlik süresinden sayılan hava değişimleri için borçlanma yapılabilir.

Askerlikten Sayılan Hava Değişim Süreleri

Tabloda gösterilen hava değişimi sürelerini aşan kısımlar ile hastalık, ceza gibi nedenlerle uzayan askerlik süreleri için borçlanma yapılamaz.

3- Ne Kadar Süre Borçlanılabilir?

Er, erbaş ve yedek subay okulunda geçen süreleri aşmamak kaydıyla sigortalı, ihtiyacı kadar borçlanma yapılabilir. Borçlanma hesabı günlük olarak yapılır.

4- Ne Kadar Ödeme Yapılır?

Sigortalının belirleyeceği gün sayısı ve prim miktarı ödeme tutarını belirler. Prim miktarı asgari ücrete göre belirlenir. Buna göre sigortalı, bir gün için günlük asgari ücretin %32’si ile bu tutarın 7,5 katı arasında borçlanma belirleyebilirler.

2022 yılı için 1 gün için en az 53,38 TL, en çok 400,32 TL ödenebilir. 

5- Ne Kadar Sürede Ödenmelidir?

Sigortalının borçlanma talebi üzerine ödeyeceği tutar kendisine tebliğ edilir.

Borçlanma miktarının sigortalıya tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içerisinde ödeme yapılmalıdır.

6- Ödenen Süreler Nereye İşlenir?

Askerlik hizmeti, sigortalılıktan önce yapılmış ise sigorta girişi borçlanma süresi kadar geriye çekilir. Bu durumda süreler sigortalılığın geriye çekildiği döneme işlenir.

Askerlik, sigortalı olduktan yapılmışsa süreler askerliğin yapıldığı döneme işlenir.

7- Emeklilik Yaşını Geriye Çeker mi?

Askerlik, sigortalılıktan önce ise borçlanma emeklilik yaşını geriye çekebilir.

Emeklilik yaşı 8.9.1999 tarihinden önce sigortalılığı olan erkekler için 1,5 yıl aralıklarla değişir. Bu nedenle 6 ay, 12 ay gibi sürelerle yapılan askerlikler için yapılacak borçlanmalar emeklilik yaşını geriye çekmeyebilir.

Askerlik borçlanmasının emeklilik yaşını geriye çekebilmesi kademeli yaş tablosundaki sigortalılık giriş tarihini değiştirmesine bağlıdır.

8- Emekli Aylığını Etkiler mi?

Emekli aylığı hesabı 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası çalışmalara göre 3 ayrı formül ile hesaplanır. Üç dönem için geçerli aylık bağlama oranları farklıdır.

2000 yılından önceki dönemler için askerlik borçlanmasında ödenecek yüksek tutarlar emekli aylıklarını 2000-2008 arası dönem ile 2008 sonrası döneme göre daha çok artırabilmektedir.

9- Memurların Emekli İkramiyesini Etkiler mi?

Askerlik borçlanması ile hizmet süresi artar. Askerlik aynı zamanda kamu hizmeti olduğundan borçlanma ile memurların emekli ikramiyesi de artar.

10- Hizmet Süresi ve Prim Gününü Etkiler mi?

Borçlanma memurlar ile kendi nam ve hesabına çalışanların (Bağ-Kur) hizmet süresini artırır. İşçilerde ise sadece sigortalı olmadan önce yapılan askerlikler borçlanma günü kadar sigortalılık süresini artırır.

Prim günü ise tüm sigortalılar için yapılan borçlanma kadar artar.