Erguvaniler Satın Al

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Did you find this document useful?

Original Title:

ONE OF FIRST TURKISH WOMEN WRITERS, EMINE SEMIYE HANIM, HER LIFE AND WORKS Emine Semiye Hanım, one of the first Turkish female writers and pioneer of the women’s movement, lived between the years and Through her literature, teaching career in different regions of the empire, articles on women and children issues, political and social activities, travels and the letters she wrote, provide us with crucial information about the period. Emine Semiye Hanum is a noteworthy name in the history of Turkish Literature, who had been expressive in print culture throughout the period of the late Ottoman and the announcement of Turkish Republic. Although there is not much information available about the writer, in this monographic study, Emine Semiye’s biography is compiled from her bibliography. This study also includes the analysis of her works to bring out the atmosphere of the period. In order to comprehend Emine Semiye’s thoughts and outlook on life, I have consulted her articles written for Mütalaa (Observation) and Hanımlara Mahsus Gazete (The Newspaper for Women), where she was a permanent columnist. This study also tried to evaluate the political activities of the writer, as someone who had been an opponent to her own family’s conventions due to her distinctive political attitude which resulted in her noted position in the literary world.

1 İBRANCA NOTLAR Er, Tayfun (), Erguvaniler, Türkiye de İktidar Doğanlar, 4. Baskı, İzmir: Duvar Yayınları, s. Ümit TOKATLI * Gazi Türkiyat, Bahar / Tayfun Er in Erguvaniler, Türkiye de İktidar Doğanlar, 4. Baskı, Duvar Yayınları, İzmir kitabının 37 ile 49 uncu sayfaları arasında geçen, orijinal harfleriyle bazı İbranca kelimelerin yanlış değerlendirilmesine değineceğiz. 39 uncu sayfada, İbranî ve Arap harfleri sayı değerleriyle iki ayrı liste halinde verilmiş. İbranî alfabesini, harflerin anlamı ve Arap alfabesine yansıyan isimleri göstereceğiz. İBRANÎ ALFABESİ (Harflerin Anlamı ve Sayı Değerleri) א אלף Āléf öküz 1 ב בית Béyt ev 2 ג גימל Gīmél deve 3 ד דלת Dālét kapı 4 ה הא Héy ağ 5 ו ואו Vāv kazık 6 ז זין Zāyin silah 7 ח חית Ḥéyt duvar, çit 8 ט טית Ṭéyt zehirsiz, büyük kara yılan 9 י יוד Yōd, Yūd el 10 ך כ כף Kāf avuç içi, aya 20 ל למד Lāméd öküz üvendiresi 30 ם מ מם Mém su 40 ן נ נון Nūn büyük balık 50 ס סמך Sāméḫ dayanak 60 ע עין ʿayin göz 70 ף פ פי Piy ağız 80 ץ צ צדי Ṣādiy balık kancası 90 * Prof. Dr., Erciyes Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Kayseri/TÜRKİYE. [email protected]

2 Ü m i t T o k a t l ı / G a z i T ü r k i y a t, B a h a r /16 : ק קוף Ḳōf iğne deliği ר ריש Réyş baş ש שין Şiyn diş ת תו Tāv işaret Diğer Sâmî dillerinden farklı olarak, Arapçada 6 harf daha vardır. Bunlar da iki ayrı kelimede,ضظغ) (ثخذ toplanarak, asıl Sâmî harf sırasına eklenmiştir. Bu sisteme ebced hesabı (tarih düşürme) denir. Eklenen harfler, sayı değerleriyle şunlardır: ثاء ث خاء خ ذال ذ ضاد ض ظاء ظ غين غ İslâmiyet sonrası, benzer harfler bir araya getirilerek bugünkü alfabe sırası benimsenmiştir. Arapça harf isimleri de, İbrancadakilerin kısalmış veya yeniden düzenlenmiş şekilleridir. Dolayısıyla hiçbir anlam taşımazlar. Bu değişmeyi 5 grupta toplayabiliriz: 1. Aynen Korunan İsimler: 2. Eksiltmeyle Alınan İsimler: شين Şiyn عين (غين ayn (buna benzetilerek ٯ ا ٯ Vāv نون Nūn سين Siyn دال زای صاد م لا (ذال dāl<dālét (buna benzetilerek zāy<zāyin (ضاد ṣād<ṣādiy (buna benzetilerek lām<lāméd 3. Ses Değişmesiyle Alınan İsimler: ألف ميم elif<āléf mīm<mém

3 D e ğ e r l e n d i r m e / İ b r a n c a N o t l a r قاف کاف ḳāf<ḳōf kāf<kâf 4. Yeniden Düzenlemeyle Alınan İsimler: باء تاء حاء راء طاء فاء ھاء ياء bā <béyt (ثاء tā <tāv (buna benzetilerek (خاء ḥā <ḥéyt (buna benzetilerek rā <réyş (ظاء ṭā <ṭéyt (buna benzetilerek fā <piy hā <héy yā <yōd, yūd 5. Eksiltme ve Baştaki Ünlünün Değişmesiyle: g ) cīm<gīmél (İbrancada c yerine جيم İBRANCA VE ARAPÇADA RENK İSİMLERİ İbranca Arapça Ak/ Beyaz לבן lavan Kara / Siyah שחור şahor Kırmızı אדום adom Yeşil ירק yaruk Sarı צהב ṣāhov Mavi כחל kaḥol Ak/ Beyaz أ ضبي ebyaż Kara / Siyah أسود esved Kırmızı أحمر aḥmer Yeşil أخضر aḫḍar Sarı أصڧر aṣfer Mavi أزرق ezraḳ Bu ön bilgiler ışığında, belirtilen sayfalardaki yanlış veya eksik değerlendirmeleri gözden geçirmeye çalışacağız. Biri harekesiz (s), öbürü harekeli (s) olmak üzere, Mesîh kelimesinin İbrancası משיה yazılmış ve Maşiah okunmuş. Doğru yazılış ;משיח okunuş da Maşiyyaḥ dır. Son harf héy değil héyt tir. Harekesiz okunması mümkün

4 Ü m i t T o k a t l ı / G a z i T ü r k i y a t, B a h a r /16 : olmayan kelime sonunda héy, héyt, ʿayin harflerinden sonra gelen ve çalıntı fetha happatah הפתח hannanūv adını alan hareke vardır. Bu harflerden önce dar הננוב ünlü gelirse -iyy, yuvarlak ünlü gelirse -uvv ile birlikte okunurlar. Buna göre kelime Maşiyyah yazılmalıydı. s te İbranicede Maşiah yani Mesih demektir. Mesih in gematriası yani ebced hesabı dir. Yılan ın da İbranicesi Nahaş yani mitolojideki serpent olarak gematriası dir. denmektedir. Bu imlâ ile Maşiah dedikleri kelimenin toplamı tir. Nahaş la aynı değerde olabilmesi, son harfin doğru yazılmasıyla sağlanır. Aynı yanlışın yapıldığı başka bir örnek de şudur: s Halav süt demek הלב Het+Lamed+Bet=8+30+2=40 tır Toplama doğru, ama imlâ yanlış. Yoksa bu haliyle 40 değil, 37 dir. Doğru imlâ. dir &#;חלב s Kara nın İbranicesi: oluşuyor: şu harflerden שחר Alef (1)+Hay (5)+Vav+Dalet (4)=10 Toplamaya alınan harflerle üstteki kelimenin harfleri arasında bir tek benzer yok. Ayrıca son harf dālét değil réyş tir. Kelimenin toplamı da dir; vāvı da sayarsak tür. Toplamada gösterilen harflerin tamamı אהוד ahūd kelimesidir, sevimli, popüler anlamında. s İbranicede כחל mavi demektir. Mavi=Kaf (20)+Khet (7)+Vav +Lamed (30)=57 İkinci harfin değeri 8 dir. Ayrıca Khet değil, Héyt tir. s. 49 Beyaz :לבו Lamed (30)+Kaf (20)+Vav (6)=56 buluyoruz.

5 D e ğ e r l e n d i r m e / İ b r a n c a N o t l a r Son harf nun, vāv olarak yazılmış. Toplamada ise, doğru yazılan béyt e, kâf sayısı verilmiş. Değerlendirme de bu yanlış üzerinden yapılınca, sonuç da tabii ki katmerli yanlıştır. לבן şöyledir: Kelimenin doğru yazılışı Toplam: Lāméd (30)+béyt (2)+nūn (50) =82 s şiçça yazılan ve unutkanlık anlamı verilen kelime de doğru değildir. İbrancada ç 1 sesi yok. Kelime שׁ גּ ע şiggaʿ, anlamı da delirtmek, aklını başından almak tır. Bu kelimenin ebced hesabıyla toplamı, kar anlamındaki שלג şélég ( açık e lerle yazılmış) ile eşit tutulmuş. Hâlbuki şiggaʿ=, şélég= tür. Soğuk anlamı verilen ve yine yanlış yazılan karça kelimesinde de ç vardır. Soğuk. kar dır קר s demektir. İbranicede zeytin זי ת Doğru; toplamı da doğru hesaplanmış Bu kelime Arapçada da İbrancada da, müzekker çoğul ekiyle zeytūn ; زيتون zeytiym ז יתים olarak kullanılır. Türkçede ikisinin arası zeytin olmuştur. s Sefer (h)a Zohar yani Zohar kitabı, h nin parantez içine alınması ne demek? Oysaki s. 46 da Bet ha Mikdaş tamlamasında parantez içine alınmamış. İbrancada ha artikeldir, edat-ı tariftir. Ağız boşluğu harfleri (aléf, héyt, héy, réyş, ʿayin) dışındaki harflerin şeddelileriyle okunur. Her iki örnekte de, saydığımız harflerden biri yoktur. O halde tamlamalar şu şekilde okunur: Sefer hezzohar Bet hemmikdaş ה זוהר ספר בית המּק דשׁ s İbranicede sondaki h illetli harf ve okunmuyor. Dolayısıyla Beria ya da Beriya yazımı doğrudur çünkü Latin Alfabesi dışında yazılan sözcüklerin, Türkçeye transkriptlerinde okunduğu gibi yazılması gerekiyor. 1 Bu ses Arapçada yok. Mısır Arapçasında c, de, g okunur. C için چ harfi kullanılır. چيھان cihan okunur.

6 Ü m i t T o k a t l ı / G a z i T ü r k i y a t, B a h a r /16 : Bu açıklamadan anlaşılan, illetli harflerin okunmadığıdır. Yanlıştır. Ayrıca h illetli harf değildir. Çünkü kelime sonunda -at ekinin düşen ünsüzden geriye kalan -a ünlüsüdür. Bu da İbrancada büyük ölçüde kaybolan irabdan kalan izdir. Tamlama durumunda ekin -t sesi tekrar ortaya çıkar. s Kırmızının İbranicesinde ek olarak bir vav harfi var arada. Vav v sesi veriyor ancak birleştirici görevi de var. Bu yüzden gematriyaya dâhil edilmiyor. Bundan hiçbir şey anlaşılmıyor. Ek harf nedir? Birleştirici görevi ne oluyor? Hâlbuki ebced hesabında bütün harfler toplamaya dâhil edilir. Carl Faulmann, Yazı Kitabı nda Happatah Hannanūv u kasd ederek, Ünlüler kendilerinden önce gelen ünsüzlerin altında yer alırlar; gırtlaksıların altında yer alan Patax bir istisnadır. 2 der ki yanlıştır. Zira Sami dillerinde bir defa ünlü yerine hareke vardır. Hareke de ünsüzden sonra gelir. Ünsüzü harekete geçirip duyulur hale gelmesini sağladığı içindir ki ismi harekedir. Buradaki durum bir istisna değil. İbrancada kaybolan i rabdan geriye kalan ender durumlardan biridir. Bir de hā -i resmiyyede aynı izi görürüz. 3 İBRANİ TAKVİMİ Eski Mısır da M.Ö yılına kadar Kamerî takvim uygulanmış; bu tarihten sonra, 11 Eylül yılbaşı kabul edilerek, Şemsî takvime geçilmişti. 4 M.Ö. 48 yılında da Kebise (artık yıl) sistemi uygulanmaya başlamıştı. Abbâsî halifesi Tayi Bi emrillâh 5 ın Kamerî takvimi ıslah girişimi akamete uğrayınca, Selçuklu Sultanı Celâleddin Melikşah zamanında ünlü vezir Nizamülmülk ün başkanlığında hicrî de kurulan Meclis-i Fünûn un çalışmaları sonucu 10 Ramazan Cuma gününe denk gelen Nevrûz-ı Sultânî (21 Mart), yılbaşı kabul edilerek Şemsî takvime geçilmişti. İbranî takviminde daha değişik bir uygulama yapılmış, Eski Yunanlıların 19 yıl zarfında defa güneşin ayla rastlaşmasını hesapladıkları üzere, bu müddet içinde Kamerî ayları 19 güneş yılına sığdırarak, 19 yılın 12 si 12 şer, 7 si 13 er aydan oluşan, 19 yılın 1. yılına uygulanarak yeniden başlar. 2 Carl Faulmann, Yazı Kitabı, (Çeviren: Itır Arda), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul , s Bkz. Ümit Tokatlı, Türkçenin Yazımında Enteresan Bir Harf: Güzel H, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II ( Eylül ), TDK Yay., Ankara , s Vesim Essisi, Attakvim Ettūti, Ruz Elyusuf Dergisi, S ( ), s Abbâsî halifelerinin 24 üncüsü (Abdülkerim bin el-muti Li emrillâh Fazl) hicrî yıllarında hüküm sürmüş. Hicrî te vefat etmiştir. Bkz. Şemseddin Sami, Kamusu l-alam, c.4, Mihran Matbaası, İstanbul , s

7 D e ğ e r l e n d i r m e / İ b r a n c a N o t l a r Muntazam yıl 12, Kebîse (artık) yıl 13 Kamerî aydan oluşur. 6 İslamiyet ten yaklaşık yıl önce Yesrib deki Yahudi komşularından alarak, Araplar da Nesiy نسئ adıyla bilinen bu sistemi uygularlar. 7 İslamiyet sonrası, açık Kur an hükmü olmasına rağmen 8, bu uygulama bazı kabile ve aşiretlerce Hz. Muhammed in hayatında da sürer. Ancak Haccetü l-vedâ hutbesindeki kesin yasaklama ile ortadan kaldırılır. 9 İbranî takvimde, muntazam yıl 12 ay gündür. 1 gün arttırılarak sene-yi tavîle; 1 gün eksiltilerek sene-yi kasîre olur. Artık yıl ise gündür. Bir gün fazlasıyla tavîle, bir gün eksiğiyle kasîredir. Birinci ay Teşrî ת שׁ רי daima 30 gündür. Sonra gelenler biri 29, diğeri 30 gün sayılarak devam eder. Bunlar muntazam yıllardır. Héşvân ח שׁ ו ן 30 gün olursa, seneyi tavîledir. Buna mukabil Tévét ט ב ת 29 gün olursa sene-yi kasîredir. א ד ר שׁנ י veyaוא ד Adâr şîni ר ayından sonra, Veadâr א ד ר Artık yıllarda, Adâr (İkinci Adâr) adıyla 29 günlük bir ay daha eklenir. Diğer aylar olduğu gibi devam eder. 10 İbranî takvim yılı ile Miladî takvim yılı arasındaki fark yıldır. Mesela yılı İbranî takvimine göre tir. Dinî hesaplarında yıl sayılmaz ve Ebced e göre yalnız (ןע) olarak gösterilir. Hıristiyanların her yıl 29 Aralık ta kutladıkları Christmas bayramı Şemsî takvime göre iken, ikinci büyük bayramları Easter (Paskalya Yortusu) İbranî takvime göredir. En erken 22 Mart en geç 25 Nisan tarihleri arasında kutlanır. Mesela, da Katolik ve Protestan kiliseleri (Pazar günü) 12 Nisan, Batı Ortodoks kiliseleri (Pazar günü) 19 Nisan da kutlamıştır. 11 İbranî takvimde, 19 yıllık sistem içindeki muntazam 12 ve (parentez içine alınan) artık 7 yılın sırası şöyledir: 1, 2, (3), 4, 5, (6), 7, (8), 9, 10, (11), 12, 13, (14), 15, 16, (17), 18, (19). 6 Ahmed Şakir Paşa, Takvîm-i Nücûmî, Matbaa-yı Ebuzziya, Konstantiniyye , s İbn-i Ecdâbî, El-ezmine ve l-envâ, (Tahkik: Dr. İzzet Hasan), El-memleke el-mağribiyye, Menşurat Vizereti l-evkaf ve ş-şu uni l-islamiyye, Er-rabat, (funduszeue.infoı), s Tevbe sûresi Âyet: إ ن ع د ة الش ھ ور ع ند ه للا اث ن ا ع ش ر ش ھ ر ا (Allah ın katında ayların sayısı 12 dir.); Tevbe Sûresi Âyet: الن س يء ز ي اد ة ف ي ال ك ڧ ر ي ض ل ب ه ال ذ ين ك ڧ ر وا إ ن م ا (Aylara yapılan ilave olsa olsa küfre yapılmış bir ilavedir. İnkârda direnenlerin çarpıtma yöntemidir bu.) Bkz. Mustafa İslamoğlu, Hayat Kitabı Kur an, Geçek Me al- Tefsir, Düşün Yayınları, (2. Baskı), İstanbul , s Ahmed Şakir Paşa, a.g.y. 10 Ahmed Şakir Paşa, a.g.y. 11 Gül Demir-Niki Gamm, All About Easter: A Christian Holiday, Turkish Daily News (Weekend Edition), April , s

8 Ü m i t T o k a t l ı / G a z i T ü r k i y a t, B a h a r /16 : ת שׁ רי Teşrî Eylül-Ekim ח שׁ ו ן Hêşvân Ekim-Kasım כּס ל ו Kislêv Kasım-Aralık ט ב ת Ṭêvêt Aralık-Ocak שׁ ב ט Şêvêṭ Ocak-Şubat א ד ר Adâr Şubat-Mart נ יס ן Nîsân Mart-Nisan א י ר İyyâr Nisan-Mayıs ס יו ן Sîvân Mayıs-Haziran ת מּוּז Temmûz Haziran-Temmuz אב Âv Temmuz-Ağustos אלוּל Ėlûl Ağustos-Eylül Prof. Dr. İlber Ortaylı nın tarihli Milliyet gazetesinin Pazar ekindeki Tarih köşesinde İstanbul da sinagoglara yapılan saldırıyı konu alan yazısında, Neve Şalom a verilen Barış Vahası anlamı yanlıştır. Neve, mesken, ikametgâh, otlak anlamındadır. Vaha neve midbar מדבר. dır נוה Beth Israel de öyle. Beth İngiliz telaffuzuna göre iki harfle gösterilen th, Arapçada ث ve Yunancada θ nın karşılığıdır. Bugün İbrancada böyle bir ses, dolayısıyla bu sesi gösteren harf yoktur. Eskiden, bugünkü t harfi ת th den ayırt edilirdi. Toplam 6 ses içi noktalı veya boş harflerle belirlenirdi. Daha sonra bu uygulama 3 harfte ihmal edilmişti. Biri de ת dir. Yani בית bêyt okunur, ev anlamındadır. Arapçadan dâr,دار Farsçadan خان ه gibi, dâru l-aceze, dâru l-muallimīn ve daha çok çay-hâne, hasta-hâne (hastane), eczahâne (eczane), ki bunların bir kısmını eve çevirerek çayevi vb. yapmışız. İbrancada bêyt bu kadar işlektir. Onlarca tamlamada vardır. Mesela בית ספר (harfi: kitap evi) okul anlamındadır. O halde בית ישראל İsrail evi demektir. Farsça ve Fransızcadaki kapalı e leri, birkaç istisna dışında, e ile söyleyip yazdığımız gibi, burada bêyt kelimesi de beyt okunmalıdır. Kelime de bize yabancı değildir. Şiirde iki mısra oluşturan birim de (beyt >) beyittir. Öyleyse bu isim Beyt İsrail yazılmalıydı. Yine tarihli Milliyet gazetesinin Pazar ekinde aynı adlı köşesinde Lübnan tarihi adlı yazısında Benzeşen diller olmalarına rağmen İbranca ve Arapçada renk isimleri farklıdır: tek ortak kelime beyaz anlamındaki leban dır. demektedir. Ancak bu kelime İbrancada lavan dır. lavan לבן dâhil İbrancayla Arapça arasındaki renk isimlerinde herhangi bir benzerlik olmadığı tesbitleri doğru olsa da, bu renk ismi Arapçada ebyaz يض اب ki farklı yerlerde ak anlamındaki renk ismi olarak da kullanılmaktadır. Leben ل بن Arapçada süt, yoğurt ve ayran için kullanılan ortak bir kelimedir. Gerçi sağmak بح ل masdarından türetilmiş halîb veya لبن راي ب yaygın olarak süt demektir. Ayran için leben râ ib ح ل يب Farsçadan alınma doğ kelimesiyle leben doğ ل بن دوغ seyrek de olsa kullanılır. Ama renk ismi olarak beyaz anlamında kullanılmaz.

9 D e ğ e r l e n d i r m e / İ b r a n c a N o t l a r İlk defa olarak, bir arada gördüğümüz Arap, Ermenî, Grek ve Aramî/İbrî alfabelerini ihtiva eden Sevan Nişanyan ın Sözlerin Soyağacı, Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü ndeki (3. Baskı) Aramî/İbrî Harf Tablosu nda (s) 22 harfin 5 inde ses değeri, 1 inde ise yer değiştirme karışıklığı vardır. Bunlar aşağıda göstereceğimiz şekilde düzeltilmelidir: Sözlükte Düzeltme א ā Bu harf Arapçadaki hemze nin diğer Sami dillerindeki karşılığıdır. Harekesiz olduğu yerde, kendinden önceki harfin (üstün) harekesi ile birleşerek, uzun ünlü ā yı oluşturur. Tek başına böyle bir fonetik değere sahip değildir. Yani ünlü değil, ünsüzdür. ו ω v okunur. Bu ses, p sesi ile İbranca-Arapça arasındaki fonetik ayrılıkların başında gelir. ח χ harfleriyle כ,ך ḫ Bu harf ḫ değil, ḥ dir. İbrancada gösterilir; noktalısı ise ךּ כּ k okunur. י ī, y Bu harf yalnız y dir. Uzun ünlü ī olabilmesi için, harekesiz olması ve kendinden önceki harfin esresiyle birleşmesi gerekir. ן נ n yazılır. ן kelime sonunda, נ Kelime başı ve içinde פ ף p Alfabedeki ismi piy olsa da, f sesini veren bu harfe, nokta eklenince פּףּ p okunur. İbrancada ḥ sesi, Almancada ch birleşik ünsüzleriyle gösterilir. Aynı birleşiğin İngilizce okunuşu ç dir. Bu ayrıntının farkına varılmayarak Türkçeye aktarılırken, yanlış değerlendirildiğini görmekteyiz. Nitekim Dinlerde Kutsal Zamanlar 12 adlı eserin inci sayfasında geçen İbranî Takviminin 2 nci ayı Héşvân (ח שׁ ו ן), Çeşvan; nci sayfada geçen Hanuka İbranicede adamak anlamında olup bu bayramın İbranicedeki yaygın adı Çag Haurim dir cümlesinde de Hag Hōrīm הורים), (חג Çag Haurim olarak yazılmıştır. Hag Ḥōrīm, Ebeveyn Bayramı dır. Klasik İbrancada hōrė (הו רה) baba, hōrā ה) (הוֹר ana demektir. Türkiye Türkçesinde kardeş ve bacı yerine kardeşler örneğinde olduğu gibi, birinci ismin, ikincisine üstünlük sağlamasıyla yalnız birinin çoğulunun her iki ismi ifade etmesine Arapçada taġlib (تغليب) denir. Hōrīm (ebeveyn) de tağlibdir. Gerçi Osmanlıca gramer kitabı yazanlar ebeveyn, Ḥasaneyn veya ḳamerān (تثنيه) isimlerindeki -eyn/ān eklerine aldanarak, bu ve benzeri isimleri ikilik/tesniye bahsine katarlar. Fakat ebeveyn iki baba değil, ana-baba ; Hasaneyn Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin ; kamerân da güneş ve ay ın birlikte ifade edildiği, tağlib kalıplarında isimlerdir. Üzerinde durmamız gereken başka bir konu da, günümüz İbrancasında aynı ünsüzün birinin hece sonu, diğerinin sonraki hece başında bulunması demek olan 12 Mustafa Ünal, Dinlerde Kutsal Zamanlar, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul,

10 Ü m i t T o k a t l ı / G a z i T ü r k i y a t, B a h a r /16 : şedde nin telaffuzdan düşmesidir. Hâlbuki şedde, Sami dillerinin önemli fonetik hususiyetlerinden biridir. Oysaki böyle bir hususiyet Türkçede olmadığı gibi, ses değişimi sonucu birkaç kelime dışında Farsçada da yoktur. İşin ilginç yanı, ünlü Sami dilleri profesörü Dr. Ribhi Kemal in de İbranca Dersleri 13 adlı kitabında (s) belirttiği gibi derslerinde hakkıyla işlemelerine rağmen İbranca öğretmenleri bile konuşmalarında ve metin okumalarında şedde yi ihmal eder hâle gelmişlerdir. Batılı araştırıcıların çoğu da bu rüzgâra kapılarak imlaya pek riayet etmeseler de yazılı metinlerdeki fonetikten sapmamak gerektiği kanaatindeyiz. O hâlde ilgili cümlede geçen Hanuka, doğru okunuşuyla Hanukka ( (ח נ כּה yazılmalıydı. KAYNAKÇA Ahmed Şakir Paşa (), Takvîm-i Nücûmî, Matbaa-yı Ebuzziya, Konstantiniyye. DEMİR, Gül-GAMM, Niki (), All about Easter: A Christian holiday, Turkish Daily News (Weekend Edition), April ER, Tayfun (), Erguvaniler, Türkiyede İktidar Doğanlar, 4. Baskı, İzmir: Duvar Yayınları. ESSİSİ Vesim, Attakvim Ettūti, Ruz Elyusuf Dergisi, Sayı: ( ). FAULMANN, Carl (), Yazı Kitabı, (Çev.: Itır Arda), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İBN-İ ECDÂBÎ (), El-ezmine ve l-envâ, (Tahkik: Dr. İzzet Hasan), El-memleke elmağribiyye, Menşurat Vizareti l-evkaf ve ş-şu uni l-islamiyye, Er-rabat (funduszeue.infoı). İSLAMOĞLU Mustafa (), Hayat Kitabı Kur an, Gerekçeli Meal-Tefsir, Düşün Yayınları, (funduszeue.infoı), İstanbul. NİŞANYAN Sevan (), Sözlerin Soyağacı, Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, 3. Baskı, İstanbul: Adam Yayınları, ORTAYLI İlber (), Eski Dünya Seyahatnamesi, Ankara: Aşina Kitaplar. RİBHİ KEMAL (), Dürûsü l-lugati l-ibriyye, Dâru l- ilmi Li l-melâyîn, 2. Baskı, Beyrut. ŞEMSEDDİN SAMİ, Kamusu l-alam, c.4, Mihran Matbaası, İstanbul TOKATLI Ümit (), Türkçenin yazımında Enteresan Bir Harf: Güzel H, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II ( Eylül ), Ankara: TDK Yay.. ÜNAL Mustafa (), Dinlerde Kutsal Zamanlar, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 13 Ribhi Kemal, Dürûsü l-lugati l-ibriyye, Dâru l- ilmi Li l-melâyîn, 2. Baskı, Beyrut